De Poolster
Als er één ster is die iedereen kent, is het wel de Poolster. Iedereen kent hem op zijn minst bij naam. Weten waar hij aan de hemel staat, is weer iets heel anders. Toch is het de ster die het gemakkelijkst te vinden is. Dat de Poolster de helderste ster aan de hemel zou zijn, is een hardnekkig misverstand. In de lijst van heldere sterren staat hij op de 48e plaats, ver beneden hemelse lichtbakens als Sirius, Deneb, Arcturus en Wega. In feite is de Poolster nauwelijks helderder dan de zeven sterren die de beroemde Steelpan vormen. Polaris, onze huidige Poolster, is een withete reuzenster op ongeveer 700 lichtjaar afstand van de aarde. Het licht dat we vannacht van de Poolster ontvangen, werd dus rond het jaar 1307 uitgestraald. Echt stabiel is de Poolster ook niet: met een bepaalde regelmaat zwelt de ster op en krimpt vervolgens weer wat in. In de toekomst zal hij zijn buitenste gaslagen de ruimte in blazen.
Dan blijft er alleen nog een afgekoelde witte dwergster over.
Hoe de Poolster vinden?
Allereerst moet u het bekende sterrenbeeld Grote Beer proberen vinden. Onze bijnaam ‘ de steelpan’ slaat uitsluitend op de zeven helderste sterren van de Grote Beer, die de staart en het achterlijf vormen. Het sterrenbeeld is elke heldere nacht te zien: het verdwijnt nooit onder de horizon. Trek een denkbeeldige lijn door de twee sterren aan de zijkant van de steelpan en verleng die vijf keer. U komt dan uit bij een vrij heldere ster: de Poolster. Bijzonder is dat de Grote Beer niet altijd dezelfde plaats aan de sterrenhemel inneemt en toch duidt het verlengde van de twee sterren steeds de Poolster aan.
De Poolster lijkt stil te staan aan de hemel:
Doordat de aarde om zijn as draait, lijkt de hele sterrenhemel langzaam om ons heen te draaien. Aan de oostelijke helft van de sterrenhemel komen nieuwe boven de horizon. In het zuiden bereiken ze hun hoogste stand en in het westen verdwijnen ze weer onder de horizon. Bij de schijnbare draaiing van de sterrenhemel is er één ster die nagenoeg stil lijkt te staan: de Poolster. Dat komt doordat de Poolster vrijwel bijna exact in het verlengde van de aarde staat (slechts 1° van de noordelijke hemelpool). In de loop van de nacht lijken alle hemellichamen om de ster heen te draaien en een ster die niet al te ver van de Poolster staat, verdwijnt dus nooit onder de horizon.
De Poolster: Astronomisch plaatsbepaler en zo een hulp voor zeevaarders.
Als je midden op zee zit, is het niet gemakkelijk om je exacte positie te bepalen. Al zeer lang geleden waren zeevaarder aangewezen op de hemellichamen om hun plaats op aarde te bepalen. De Poolster vervult hiervoor een belangrijke rol. Omdat deze ster in het verlengde van de draaiingsas van de aarde staat, zien we hem altijd in het noorden. De ster geeft dus nauwkeurig de windrichtingen aan. De noorderbreedte van de waarnemingsplaat valt hieruit ook af te leiden. De Poolster staat op een vaste plaats aan de sterrenhemel en de hoogte van de ster boven de noordelijke horizon (gemeten in graden) is altijd gelijk aan de noorderbreedte van de waarnemingsplaats.
De Poolster: altijd dezelfde ster?
Alle sterren bewegen ten opzichte van elkaar. Als je maar lang genoeg wacht dan komen alle sterren op een andere plaats te staan. De afstanden en snelheden van sterren zijn echter zodanig dat het zelfs een naburige ster vele tienduizenden jaren kost om naar de andere kant van de hemel te bewegen (ten opzichte van de andere sterren). De Poolster staat niet zo dichtbij en doet er ongeveer 80.000 jaar over om één graad aan de hemel te bewegen (weer ten opzichte van de andere sterren). De Aarde gedraagt zich als een tol waarvan de as in ongeveer 26.000 jaar een cirkel langs de hemel trekt, dus zal de Poolster over slechts een paar duizend jaar al ver van de noordpool van de hemel staan, maar dat is dan niet omdat de Poolster heeft bewogen maar omdat de draai-as van de Aarde heeft bewogen. Op dit moment staat de ster Polaris het dichtst bij de noordelijke hemelpool: 1 graad 2 minuten staat hij ervan af. Deze ster noemen we daarom de noordpoolster. De vorige waren Wega (ca. 14 000 v.C.), Thuban (ca. 2800 v.C.) en Kocab (ca. 1000 v.C.). De volgenden zullen Cephei (ca. 4145) en Adleramin (ca. 7530) zijn.
Als er één ster is die iedereen kent, is het wel de Poolster. Iedereen kent hem op zijn minst bij naam. Weten waar hij aan de hemel staat, is weer iets heel anders. Toch is het de ster die het gemakkelijkst te vinden is. Dat de Poolster de helderste ster aan de hemel zou zijn, is een hardnekkig misverstand. In de lijst van heldere sterren staat hij op de 48e plaats, ver beneden hemelse lichtbakens als Sirius, Deneb, Arcturus en Wega. In feite is de Poolster nauwelijks helderder dan de zeven sterren die de beroemde Steelpan vormen. Polaris, onze huidige Poolster, is een withete reuzenster op ongeveer 700 lichtjaar afstand van de aarde. Het licht dat we vannacht van de Poolster ontvangen, werd dus rond het jaar 1307 uitgestraald. Echt stabiel is de Poolster ook niet: met een bepaalde regelmaat zwelt de ster op en krimpt vervolgens weer wat in. In de toekomst zal hij zijn buitenste gaslagen de ruimte in blazen.
Dan blijft er alleen nog een afgekoelde witte dwergster over.
Hoe de Poolster vinden?
Allereerst moet u het bekende sterrenbeeld Grote Beer proberen vinden. Onze bijnaam ‘ de steelpan’ slaat uitsluitend op de zeven helderste sterren van de Grote Beer, die de staart en het achterlijf vormen. Het sterrenbeeld is elke heldere nacht te zien: het verdwijnt nooit onder de horizon. Trek een denkbeeldige lijn door de twee sterren aan de zijkant van de steelpan en verleng die vijf keer. U komt dan uit bij een vrij heldere ster: de Poolster. Bijzonder is dat de Grote Beer niet altijd dezelfde plaats aan de sterrenhemel inneemt en toch duidt het verlengde van de twee sterren steeds de Poolster aan.
De Poolster lijkt stil te staan aan de hemel:
Doordat de aarde om zijn as draait, lijkt de hele sterrenhemel langzaam om ons heen te draaien. Aan de oostelijke helft van de sterrenhemel komen nieuwe boven de horizon. In het zuiden bereiken ze hun hoogste stand en in het westen verdwijnen ze weer onder de horizon. Bij de schijnbare draaiing van de sterrenhemel is er één ster die nagenoeg stil lijkt te staan: de Poolster. Dat komt doordat de Poolster vrijwel bijna exact in het verlengde van de aarde staat (slechts 1° van de noordelijke hemelpool). In de loop van de nacht lijken alle hemellichamen om de ster heen te draaien en een ster die niet al te ver van de Poolster staat, verdwijnt dus nooit onder de horizon.
De Poolster: Astronomisch plaatsbepaler en zo een hulp voor zeevaarders.
Als je midden op zee zit, is het niet gemakkelijk om je exacte positie te bepalen. Al zeer lang geleden waren zeevaarder aangewezen op de hemellichamen om hun plaats op aarde te bepalen. De Poolster vervult hiervoor een belangrijke rol. Omdat deze ster in het verlengde van de draaiingsas van de aarde staat, zien we hem altijd in het noorden. De ster geeft dus nauwkeurig de windrichtingen aan. De noorderbreedte van de waarnemingsplaat valt hieruit ook af te leiden. De Poolster staat op een vaste plaats aan de sterrenhemel en de hoogte van de ster boven de noordelijke horizon (gemeten in graden) is altijd gelijk aan de noorderbreedte van de waarnemingsplaats.
De Poolster: altijd dezelfde ster?
Alle sterren bewegen ten opzichte van elkaar. Als je maar lang genoeg wacht dan komen alle sterren op een andere plaats te staan. De afstanden en snelheden van sterren zijn echter zodanig dat het zelfs een naburige ster vele tienduizenden jaren kost om naar de andere kant van de hemel te bewegen (ten opzichte van de andere sterren). De Poolster staat niet zo dichtbij en doet er ongeveer 80.000 jaar over om één graad aan de hemel te bewegen (weer ten opzichte van de andere sterren). De Aarde gedraagt zich als een tol waarvan de as in ongeveer 26.000 jaar een cirkel langs de hemel trekt, dus zal de Poolster over slechts een paar duizend jaar al ver van de noordpool van de hemel staan, maar dat is dan niet omdat de Poolster heeft bewogen maar omdat de draai-as van de Aarde heeft bewogen. Op dit moment staat de ster Polaris het dichtst bij de noordelijke hemelpool: 1 graad 2 minuten staat hij ervan af. Deze ster noemen we daarom de noordpoolster. De vorige waren Wega (ca. 14 000 v.C.), Thuban (ca. 2800 v.C.) en Kocab (ca. 1000 v.C.). De volgenden zullen Cephei (ca. 4145) en Adleramin (ca. 7530) zijn.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
O.
O.
Heel leuk artikel, dank je.
https://www.poolsterbv.com/
5 jaar geleden
Antwoorden