Vaccinatie

Het actuele vaccinatieprogramma In 1957 is het Rijksvaccinatieprogramma ingevoerd met als doel de volksgezondheid in Nederland te bevorderen en te beschermen. Momenteel wordt 95% van alle kinderen gevaccineerd volgens het RVP. Dat komt neer op 2 miljoen vaccinaties per jaar. Deze vaccinaties worden gratis gegeven en betaald uit de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten). Sinds de invoering is het RVP regelmatig gewijzigd. Het programma wordt samengesteld door de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Hij of zij wordt daarbij geadviseerd door de gezondheidsraad. De gezondheidsraad baseert zich op resultaten van wetenschappelijk onderzoek dat over de gehele wereld wordt uitgevoerd. Het inentingsprogramma bevat inentingen tegen DKTP (Difterie, Kinkhoest, Tetanus, Polio), BMR (Bof, Mazelen, Rode Hond) en HIB (een bepaalde vorm van hersenvliesontsteking). De DTP-inenting mist de Kinkhoest uit de DKTP. Inenting
DKTP 1 + HIB 1 - 2 maanden

DKTP 2 + HIB 2 - 3 maanden
DKTP 3 + HIB 3 - 4 maanden
DKTP 4 + HIB 4 - 10 maanden
BMR 1 - 14 maanden
DTP - 4 jaar
AK-Kinkhoest - 4 jaar
BMR 2 + DTP - 12 jaar Wat is vaccineren? Vaccineren houdt in dat er in het lichaam een natuurlijke afweerreactie tegen schadelijke ziektekiemen wordt opgewekt. Verzwakte levende ziektekiemen, (stukjes) dode ziektekiemen of door ziektekiemen geproduceerde stoffen worden in het lichaam gespoten. Het afweersysteem van het lichaam dat ons beschermt tegen zulke stoffen reageert hierop en gaat antistoffen maken. Er wordt weerstand opgebouwd tegen de ziektekiemen zonder dat de door hen veroorzaakte ziektes doorgemaakt hoeven te worden. Wanneer een gevaccineerd kind in contact komt met een van deze virussen, zullen de door vaccinatie gevormde antistoffen het virus direct onschadelijk maken. Het kind is immuun en wordt niet ziek. Waarom zijn er vaccinaties? Een groeiende groep mensen begint zich af te vragen waarom kinderen nog gevaccineerd worden. In Nederland komen al deze ziektes toch niet meer voor? Het punt is echter dat deze ziektes niet meer voorkomen dankzij de vaccinaties. In Nederland zijn vrijwel alle kinderen gevaccineerd. De virussen kunnen niemand meer ziek maken en verdwijnen wat naar de achtergrond, maar als steeds minder kinderen gevaccineerd gaan worden krijgt het virus weer kansen. De ziektes komen dan weer gewoon terug. Het doel van de Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organisation, WHO) is om het bofvirus, het poliovirus en het mazelenvirus wereldwijd uit te roeien. Dit is eerder al succesvol gedaan met het pokkenvirus. Om dit doel te bereiken is echter wel vaccinatie van iedereen noodzakelijk.
Waar wordt voor ingeënt? DKTP (Difterie, Kinkhoest, Tetanus, Polio) Difterie Difterie, vroeger ook kroep genoemd, wordt veroorzaakt door een bacterie en is erg besmettelijk. De ziekte is te herkennen aan witte vliezen in de keelholte. Weefsels in de hals en de keel zwellen op en kunnen leiden tot ademhalingsproblemen en zelfs verstikking. De bacterie produceert stoffen, toxinen genoemd, die het hart en het zenuwstelsel ernstig kunnen aantasten. Ondanks behandeling overlijdt één op de twintig mensen met difterie. Het aantal gevallen van difterie neemt de laatste tijd in ons land wat toe. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door mensen die vanuit Rusland deze bacterie met zich meenemen. Een goed uitgevoerd vaccinatieschema geeft gedurende vijftien tot twintig jaar volledige bescherming tegen difterie. Kinkhoest Kinkhoest, ook pertussis genoemd, wordt veroorzaakt door een bacterie en is erg besmettelijk. De hoestbuien die bij deze ziekte voorkomen, zijn zo kenmerkend dat vroeger iedereen de ziekte meteen kon herkennen. Kinderen hoesten tientallen keren achter elkaar en worden daarbij steeds benauwder. Dan wordt het hoesten even onderbroken en ademen kinderen met een gierend geluid in, waarna een nieuwe hoestbui volgt. Na een aantal hoestbuien, die overigens erg op het blaffen van een hond lijken, hoest het kind wat slijm op of braakt. Deze hoestbuien zijn voor kinderen erg uitputtend en met name voor jonge kinderen onder de 3 maanden gevaarlijk. De ziekte wordt dan niet altijd gekenmerkt door de hoestbuien maar ook door apnoe’s (de baby vergeet door te ademen) en ernstige voedingsproblemen. Als er kinkhoest heerst in een gezin met een pasgeborene dient er contact opgenomen te worden met een arts om het geven van antibiotica te overleggen. In enkele gevallen moet een kind met kinkhoest op de intensive care worden opgenomen. Als de ziekte verder zonder problemen verloopt, verdwijnen de hoestbuien na enkele weken tot maanden. Kinkhoest kan echter ook leiden tot hersenbeschadiging, longbeschadigingen of de dood. Dit overkomt ongeveer 2% van de kinderen met kinkhoest. Kinderen met hartafwijkingen of taaislijmziekte lopen meer risico als zij kinkhoest krijgen. Ouders van deze kinderen wordt geadviseerd eerder te beginnen met de vaccinaties. De bacterie die kinkhoest veroorzaakt, is de laatste jaren wat veranderd waardoor de vaccinatie minder werkzaam is geworden. In 1996 en 1997 heerste er een kinkhoestepidemie in Nederland. Bij gevaccineerde kinderen verliep de ziekte overigens veel milder dan bij niet-gevaccineerde kinderen. Vanwege deze ontwikkelingen is het moment van vaccineren vervroegd van 3 naar 2 maanden en worden alle kinderen nogmaals geënt op de leeftijd van 4 jaar. Dit houdt in dat deze kinderen als zij voor de laatste keer op het consultatiebureau komen, twee prikken krijgen. Tetanus Tetanus, ook klem of kaakklem genoemd, is een ziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie. Sporen van deze bacterie zijn aanwezig in straatvuil. Bij een smalle, diepe wond waar straatvuil is ingekomen, kunnen deze sporen leiden tot uitgroei van de bacterie. De sporen van de bacterie leiden tot heftige en zeer pijnlijke spierkrampen van bijna alle spieren in het lichaam. De helft van de mensen met tetanus overlijdt, bijvoorbeeld door verkramping van de ademhalingsspieren. Een goed uitgevoerd vaccinatieschema geeft gedurende tenminste 15 jaar volledige bescherming tegen tetanus. Hierna kan men volstaan met een herhaling van de inenting om de 10 jaar voor optimale bescherming. Polio Polio, ook poliomyelitis of kinderverlamming genoemd, wordt veroorzaakt door een virus. Bij mensen die polio hebben, is het virus aanwezig in de ontlasting. Besmetting vindt dan ook plaats via matige tot slechte hygiëne. Bij de meeste mensen verloopt polio vrijwel zonder symptomen of met alleen wat diarree. Bij één op de honderd kinderen ontstaan echter verlammingen en/of een hersenvliesontsteking. De verlammingen kunnen aanleiding geven tot blijvende schade en handicaps, en als zij optreden in bijvoorbeeld de hartspier of de ademhalingsspieren leiden tot de dood. Er is geen behandeling voor polio, alleen langdurige bedrust kan de prognose wat verbeteren. Vijftig procent van de mensen die polio hebben gehad, ontwikkelen 30 tot 40 jaar later het zogenaamde postpoliosyndroom. Dit leidt tot een verscheidenheid aan spierklachten en vermoeidheid. Een goed uitgevoerd vaccinatieschema geeft levenslang volledige bescherming tegen polio.
BMR (Bof, Mazelen, Rode Hond) Bof Bof, ook parotitis genoemd, wordt veroorzaakt door een virus. Een infectie met dit virus kan geheel zonder symptomen verlopen. In de meeste gevallen echter ontstaat er een zwelling van de oorspeekselklier, te zien aan een opgezette wang en is het kind gedurende een week flink ziek. Deze ziekte, die niet behandeld kan worden, verdwijnt meestal weer vanzelf. In een klein aantal gevallen echter ontstaan ernstige complicaties zoals ontstekingen die in zeldzame gevallen tot de dood of tot onvruchtbaarheid leiden. Daarnaast kan de bof leiden tot blijvende doofheid. Een goed uitgevoerd vaccinatieschema geeft tenminste vijftien jaar bijna volledige bescherming tegen de bof. Mazelen Mazelen wordt veroorzaakt door een virus. Kinderen zijn eerst een periode niet lekker en ontwikkelen in aansluiting daarop een zich snel uitbreidende huiduitslag. Kenmerkend zijn vlekjes van Koplik, witte plekjes op het slijmvlies aan de binnenkant van de wangen. Deze zijn overigens lang niet altijd aanwezig. In de meeste gevallen gaat de ziekte, waarvoor geen behandeling bestaat, vanzelf weer over. Soms ontstaan er complicaties zoals bijvoorbeeld longontsteking. Mazelen bij volwassenen verloopt ernstiger en leidt vaker tot complicaties. In Nederland komt mazelen nog steeds voor, meestal in gemeenschappen waarin kinderen niet of onvoldoende worden gevaccineerd. Een goed uitgevoerd vaccinatieschema geeft levenslang bijna volledige bescherming tegen de mazelen. Rodehond Rodehond, ook rubella genoemd, is een erg besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door een virus. Voor kinderen is het een onschuldige ziekte die vaak onopgemerkt verloopt. Wanneer een vrouw echter tijdens haar zwangerschap besmet wordt met rodehond, kan dit leiden tot ernstige complicaties. Zwangere vrouwen doen er dus goed aan deze situatie te vermijden. Vroeger werden alleen meisjes gevaccineerd tegen rodehond. Tegenwoordig gebeurt dit bij alle kinderen omdat hiermee wordt voorkómen dat het virus nog verder verspreid wordt. Een goed uitgevoerd vaccinatieschema geeft, tenminste gedurende de gehele vruchtbare leeftijd, vrijwel volledige bescherming tegen rodehond. HIB (een bepaalde vorm van hersenvliesontsteking) Hersenvliesontsteking Op de kinderleeftijd zijn er drie bacteriën die hersenvliesontsteking (meningitis) kunnen veroorzaken. Dat zijn de Haemophilus Influenza type B (Hib), pneumokokken en meningokokken. Bij jonge kinderen kan hersenvliesontsteking leiden tot slecht drinken, sufheid en bleek zien. Het verwisselen van de luier kan extreem pijnlijk zijn. Oudere kinderen klagen over hoofdpijn en nekpijn. Als hersenvliesontsteking snel wordt herkend en behandeld, kan het kind genezen. Vaak is dit echter niet het geval en ontstaan er neurologische restverschijnselen of sterft het kind. Hib: De bacterie Haemophlius Influenza type B (Hib) kan naast hersenvliesontsteking ook leiden tot een levensgevaarlijke ontsteking van het strottenklepje en ontstekingen elders in het lichaam. De hersenvliesontsteking die door de Hib wordt veroorzaakt is ernstig en kan leiden tot de dood of restverschijnselen veroorzaken. In Nederland kunnen kinderen standaard gevaccineerd worden tegen ziektes veroorzaakt door de Hib. Vaccinatie tegen de andere twee belangrijke verwekkers van meningitis gebeurt alleen door de huisarts op initiatief (en op eigen kosten) van de ouders. Waarschijnlijk wordt over een aantal jaren het vaccinatieprogramma uitgebreid met vaccinaties tegen meningokokken en pneumokokken. Deze komen dan in hetzelfde vaccin als de Hib, kinderen hoeven dan dus niet vaker geprikt te worden dan nu het geval is.