Ballet

Inleiding Ballet is een vorm van danskunst die in de 15e eeuw is ontstaan aan de hoven van Italiaanse renaissance vorsten. Het was een onderdeel van grote spektakelstukken, genaamd trionfi, die werden opgevoerd. Catharina de Médicis bracht het ballet over naar Frankrijk waar deze dans onder Lodewijk X1V verder werd ontwikkeld. De Académie Royale de Danse werd op gericht en de eerste beroepsdansers ontstonden. Het ballet verhuisde van het paleis naar het theater. In het begin van de 19e eeuw bereikte het ballet opnieuw een hoogtepunt. Aan het einde van deze eeuw volgde een periode van verval, behalve in Rusland en Denemarken. Mede daardoor ontstonden toen grote mogelijkheden voor de ontwikkeling van de moderne dans. Ballet wordt nu beoefend in alle delen waar de westerse cultuur is. Tegenwoordig bereiken zowel het Russische klassiek-romantische ballet als het moderne genre een hoogtepunt. De geschiedenis van het Ballet Aan het eind van de Middeleeuwen maakte de dans als schouwspel een grote ontwikkeling door. Dit begon in Italië. Hier ontstond namelijk een nieuwe stroming: Ballet. In de 15e eeuw gebruikten weelderige vorstenhoven groots opgezette spektakels om bijzondere gasten te onderhouden. Deze spektakels werden afgewisseld met zang, dans en declamatie. De onderwerpen werden vaak ontleend aan Griekse en Romeinse mythen. Een hoogte punt in deze ontwikkeling was de voorstelling die in 1489 in Tortona werd gehouden ter ere van het huwelijk van de hertog van Milaan, Gian Galeazzo Sforza met Isabella van Aragon. Deze wordt vaak gezien als de eerste balletvoorstelling ooit. Ook buitenshuis werden feestelijke optochten met zang, dans en muziek gehouden, waarbij op special geconstrueerde wagens eveneens allegorieën werden uitgebeeld. Vooral Lorenzo de Medici stimuleerde deze zogenaamde “Trionfi” (het Italiaanse woord trionfo betekent letterlijk zegepraal). Beroemde kunstenaars zoals Leonardo da Vinci en Botticelli werkten mee aan de kostuums, decors, enz. Met het huwelijk van Catharina de Médicis in 1535 met koning Hendrik II van frankrijk waaide de Italiaanse mode over naar Parijs. De door Catharina meegebrachte violist en dansmeester Baldassarrino di Belgiojoso organiseerde in 1581 voor het eerst een voorstelling met één doorlopende handeling. Dit ballet, “le Ballet Comique de la Reine” wordt ook vaak gezien als het eerste echte ballet. Maar men gebruikte nog wel de passen uit gezelschapsdansen. Onder koning Lodewijk XIV ontwikkelde het ballet zich nog meer. Hij was zelf namelijk erg geïnteresseerd in Ballet; hij zette zich er erg voor in en nam er zelfs deel aan. Danser/choreograaf/balletmeester Charles-Louis Beauchamp (1636-1719) richtte volgens de wens van de koning in 1661 de Académie Royale de Danse op; verder legde hij de vijf klassieke posities van de voet en een aantal primaire houdingen van de arm vast.
Basisposities van het klassiek ballet Klassiek ballet is gebaseerd op vijf posities van de voeten, met bijbehorende hand- en armposities. Deze posities zijn exact vastgelegd, en laten geen ruimte voor variatie. In de balletten kwam travestie veel voor maar in “Le Triomphe de l’Amour” (1681) trad met veel succes een danseres op: mademoiselle La Fontaine (1665-1738). Zij luidde de periode van “Ballerines Scandaleuses” in. In deze tijd verkorte de in Brussel geboren danseres Marie-Anne de Cupis de Camargo (1710-1770) de dansrok die eerst het ballet ‘belemmerde’. Tussen 1909 en 1929 bracht het ensemble “Les Ballets Russes”, bestaande uit dansers van het Keizerlijk Ballet, uit St. Petersburg o.l.v Serge Diaghilev, in Parijs en andere West-Europese steden balletten uit die in Rusland streng verboden waren. Diaghilev nodigde vrijwel alle grote componisten – en vooral Igor Stravinsky – uit om muziek voor zijn balletten te componeren terwijl hij tevens vrijwel alle grote schilders uit die tijd ertoe aanzette decors en kostuums voor hem te ontwerpen. Veel van deze dans- en muziekstukken worden nog regelmatg gespeeld. Ook zijn Serge Diaghilev en zijn balletten een grote inspiratie bron geweest voor velen. Een totaal andere Russische invloed in het westen was het werk van Agrippina Vaganova. In de jaren twintig was ze begonnen met haar nieuwe opbouw van de klassieke ballettraining. In de jaren vijftig was dit zo geperfectioneerd dat haar leerlingen er boeken over konden schrijven en les konden geven. In de jaren zestig kwam het ballet wereldwijd tot ongekende bloei; overal werden balletscholen en theaters gebouwd. In de jaren tachtig en negentig sloeg het klassieke ballet radicaal om want toen kwamen de “punkballetten” en balletten met geweldexplosies tot bloei. Deze waren behoorlijk modern, luid en anders.