Emancipatie

Inhoudsopgave
-hoofdstuk 1: het probleem
-hoofdstuk 2: belangen en standpunten van betrokkenen
-hoofdstuk 3: achtergronden van betrokkenen
-hoofdstuk 4: de geschreven normen in de samenleving
-hoofdstuk 5: de besluitvorming
-hoofdstuk 6: de oplossingen
-hoofdstuk 7: de mogelijkheden voor actie
-hoofdstuk 8: mening / conclusie
-2 interviews: telefoniste bureau voor emancipatiezaken, Nel Lamers

1: het probleem
Er is een vast patroon tussen mannen en vrouwen. Dit is al van heel vroeger in het gezin gebracht. Veel mensen halen God erbij. God heeft de vrouw geschapen om mensen te kunnen verzorgen, het huishouden te doen, kinderen op te voeden en mannen zijn er om de kost te verdienen en als de mannen 's avonds thuis komen van hun werk moet het huis schoon zijn, het eten klaar staan en moeten de vrouwen de mannen verwennen. Dus van veel vrouwen word verwacht dat ze thuis voor het huishouden zorgen, de kinderen opvoeden en ermee spelen. Veel mensen denken dat het zo nog steeds moet gaan. Ook hebben mannen vaak meer kans op een hogere functie op hun werk dan vrouwen. Vrouwen worden nog steeds op veel dingen achtergesteld, terwijl dat onzin is, vrouwen hebben net zoveel rechten en kansen als mannen, daar hebben ze recht op. Er is dus ook nog steeds een vaststaand beeld van de rol van de man en de rol van de vrouw in de wereld en die moet verdwijnen, want vrouwen worden daardoor achtergesteld.

De vrouwen zijn rechtstreeks bij het conflict betrokken. De vrouwen worden achtergesteld, dus zij worden rechtstreeks bij het conflict betrokken. Mannen denken vaak ouderwets, zodat de vrouwen worden achtergesteld.
Daarom zijn er verschillende pressiegroepen in Nederland die alle vrouwen in het algemeen willen helpen met de rechten. Ze staan ook achter de vrouwen en steunen ze. Pressiegroepen zijn dus organisaties die opkomen voor een bepaald belang of ideaal door invloed op de machthebbers uit te oefenen, dus door middel van bijvoorbeeld acties, demonstraties proberen de pressiegroepen te bereiken dat de machthebbers over het probleem 'vrouwenemancipatie' gaan nadenken en er iets aan gaan doen.

Verschillende pressiegroepen voor vrouwen zijn:
Nederlandse Vereniging voor vrouwenbelangen, vrouwenarbeid en gelijk- staatsburgerschap. Emancipatieraad
Directe coördinatie emancipatiebeleid
Er zijn veel verschillende pressiegroepen voor verschillende onderwerpen. Er zijn pressiegroepen voor vrouwen die worden achtergesteld op arbeid, voor vrouwen die seksueel mishandeld worden en voor vrouwen die worden achtergesteld op politiek ( bijvoorbeeld stemrecht ), maar dat zijn er te veel om op te noemen. Deze 3 pressiegroepen zijn toch wel belangrijk. Deze pressiegroepen zijn belangengroepen, want ze behartigen de belangen van hun leden op verschillende manieren. Ze geven advies, juridische hulp en ze onderhandelen met andere organisaties.

2: belangen en standpunten van de betrokkenen
Nederlandse vereniging voor vrouwenbelangen, vrouwenarbeid en gelijkstaatsburgerschap: Idealen en belangen: De vrouwen willen gelijk met de mannen worden. Ze willen dezelfde belangen, arbeid voor de vrouwen, ze willen gelijk worden gesteld met de mannen en dat is hun belang, ze willen gelijkstaatsburgerschap.

Emancipatieraad: zij geeft adviezen aan de regering over het emancipatiebeleid in het algemeen en over de samenhang van voorzieningen en maatregelen in het bijzonder. Zij willen vrouwen helpen die worden achtergesteld. Hun ideaal is dat vrouwen gelijk worden behandeld als mannen, dat is in het belang van de vrouwen.

Directe coördinatie emancipatiebeleid: de directe coördinatie emancipatiebeleid coördineert het emancipatiebeleid van de Rijksoverheid. Het emancipatiebeleid strekt zich uit over vele terreinen zoals: onderwijs, volksgezondheid, wetgeving, arbeid, bestrijding, seksueel geweld enz. Zij willen op die gebieden vrouwen helpen, zodat ze in het belang van de vrouwen meer worden geaccepteerd in de samenleving.


Pressiegroepen willen de vrouwen helpen met het bereiken van gelijkwaardigheid, dezelfde kansen in het werk enz. pressiegroepen proberen deze idealen na te bootsen.
Pressiegroepen hebben verschillende waarden. Ze willen vechten zodat er een wet komt voor bijvoorbeeld dat je wordt gestraft als je vrouwen seksueel misbruikt. Een wet is een norm. Als je je er niet aan houdt en een vrouw misbruikt word je gestraft. Dus uit de waarden kunnen normen uitstromen. Elke pressiegroep heeft waarden die ze normen willen maken.
Pressiegroepen hebben eigenlijk allemaal dezelfde ideeën. Ze willen de vrouw helpen meer idealen te geven. Pressiegroepen hebben wel allemaal een eigen doel. De ene pressiegroep steunt de vrouw met arbeid, de andere pressiegroep met seksueel geweld enz. ze willen de vrouwen gelijke rechten geven.
In de samenleving is er sprake van maatschappelijke ongelijkheid tegenover vrouwen. Want in de samenleving worden vrouwen nog vaak achtergesteld. Veel mannen denken dat de vrouwen thuis horen en de man moet gaan werken, terwijl dat helemaal niet waar is. Iedereen mag zelf weten of hij thuisblijft of gaat werken.

3: achtergronden van betrokkenen
Van vroeger uit hebben mensen vaak meegekregen dat vrouwen het huishouden moeten doen en mannen moeten werken. Ze hebben het zo aangeleerd, overgenomen van hun ouders. Omdat mensen het beeld van vroeger hebben overgenomen, oordelen, handelen en nemen ze op een ouderwetse manier de vrouw waar. Vrouwen worden gewoon als minder beschouwd. Sociale rol is het geheel van normen en verwachtingen die men heeft ten aanzien van personen in een bepaalde positie. Mannen hebben zo'n verwachting van vrouwen. Mannen verwachten dat vrouwen al het huishoudelijk werk doen. Vrouwen willen bepaalde waarden nastreven. Feministen willen bereiken dat ze gelijke rechten en kansen krijgen. Dus pressiegroepen willen bereiken dat ze gelijke waarden, rechten en kansen krijgen. De vrouwen hebben zo'n positie dat ze het huishoudelijk werk op kunnen knappen. Vroeger was het altijd de vrouw voedt de kinderen op en de man verdient de kost. Vrouwen willen een andere maatschappelijke positie. Ze willen dat ze gelijk behandeld worden, dat zijn hun waarden en normen. Dus vroeger is aangeleerd en doorgegeven wat de patroon man-vrouw is. Het is een geheel van opvattingen, voorstellingen, waarden en normen en het heeft grote invloed op het gedrag. Dit zijn de kenmerken van cultuur. Dus van een vrouw en dat heeft grote invloed op hun gedrag tegenover de vrouw. Sociale controle is er, vrouwen worden gecontroleerd. Als vrouwen solliciteren moeten ze beter hun best doen. Vrouwen worden erg bekritiseerd.
De betrokkenen behoren tot een dominante cultuur. Het beeld is aangeleerd en van generatie op generatie doorgegeven dat vrouwen het huishouden moeten doen. Het heeft grote invloed op het gedrag van mannen. De mannen gaan dan denken dat ze hoger en machtiger zijn dan vrouwen. In de jaren '50 werden vrouwen heel erg achtergesteld, dat was toen gewoon, maar nu in de jaren '90 is het lang niet meer zo erg, hoewel bij sommige gezinnen het nog wel erg is, omdat ze niet beter weten, het beeld van vrouwen is aangeleerd aan die mensen. Sommige vrouwen vinden dat ook helemaal niet erg, die zijn het er mee eens en vinden ook dat de vrouw de kinderen op moet voeden en de man de kost moet verdienen. Nu in de dominante cultuur worden vrouwen niet meer zo erg achtergesteld, omdat vrouwen zich ertegen hebben verzet d.m.v. acties door de jaren heen. er is geen sprake van een botsing tussen culturen, maar er is sprake tussen een botsing tussen het mannen- en vrouwencultuur. Nou is bijvoorbeeld mevrouw Borst lijsttrekker van D'66. Zij moet het opnemen tegen Kok en Bolkenstein. Nou denkt iedereen mevrouw Borst is en vrouw en een oma type. Moet zij de D'66 nou vertegenwoordigen, gaat dat wel goed? Is een vrouw daar wel geschikt voor? Dat is een vorm van een botsing tussen het man-vrouw cultuur. Er is ook sprake van etnocentrisme, want mannen gaan uit van hun eigen waarden en normen een vooroordeel, omdat mannen denken dat vrouwen zwakker zijn en daardoor krijgen ze minder snel werk dan mannen. Mannen krijgen eerder werk dan vrouwen, ook is er sprake van een stereotiep beeld, omdat mannen een vaststaand beeld hebben van vrouwen. Ze hebben het tegen de vrouwen.

4: de geschreven normen in de samenleving
Ieder mens heeft zijn rechten, daarvoor zijn mensenrechten, ook vrouwen er echt op. Deze mensenrechten zijn bij het probleem betrokken.

Artikel 1:
Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Ze zijn begiftigd met verstand en geweten en behoren jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen.

Artikel 2.1:
Een ieder heeft aanspraak op alle rechten en vrijheden, in deze verklaring opgesomd, zonder enig onderscheid van welke aard ook, zoals ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst of andere status.

Artikel 23.2:
Een ieder, zonder enige achterstelling, heeft recht op gelijk loon voor gelijke arbeid.


Dit zijn sociale rechten. Er is een Nederlandse wet en andere verdragen, ook internationaal beschreven dat iedereen, maakt niet uit wie, recht heeft op werk en dat je iedereen gelijk moet behandelen, ook vrouwen. In deze regelingen worden de mensenrechten gerespecteerd, want ze proberen zo goed mogelijk te helpen, vrouwen hebben nu veel eerder werk en ze worden al een heel stuk beter en gelijker behandeld dan vroeger, dus dat is al een hele verbetering. De vrouwen willen gelijk behandeld worden. Zij willen wetten hebben dat bijvoorbeeld bedrijven worden gestraft als ze discrimineren. Als een pressiegroep een nieuwe wet wit gaat het als volgt:

Dus eerst houden de pressiegroepen acties en zeggen ze tegen de politiek welke wet ze willen hebben. De kamers maken hun besluit over de wet. Gaat het door, word de wet aangenomen, dan komt het bijvoorbeeld in de grondweet en is iedereen tevreden. Gaat het niet door, dan komt de terugkoppeling en kunnen er nieuwe acties komen, zo gaat de politieke besluitvorming. Deze pressiegroepen kunnen in actie komen tegen bestaande wetten, want in artikel 1 staat dat alle mensen gelijk moeten zijn, maar dit wordt toch nog vaak overtreden.

5: de besluitvorming
De overheid moet in dit conflict beslissen via wetten, maar als bijvoorbeeld een vrouw die in een bedrijf werkt daar ongelijk behandeld word en die gaat klagen bij de directeur, maar die zegt:, stel je niet aan'. Dan kan die vrouw bij haar vakbond gaan klagen en die vakbond kan er dan wel iets aan doen. Ook op school was 20 jaar terug een kwestie dat meisjes na de havo niet meer door wilden studeren, maar ze werden door leraren gestimuleerd om wel verder te leren. Dus de overheid, leraren, vakbonden en werkgevers kunnen het conflict oplossen. De overheid kan ingrijpen door middel van wetten te maken dat vrouwen gelijk moeten worden behandeld. De legitimiteit van de overheid is dat ze macht hebben om wetten te maken. Vrouwenorganisaties kunnen dat niet door middel van wetten, maar door regels in hun eigen organisatie te maken. Maar ze hebben niet de macht die de overheid heeft om in te grijpen in de wetten. De overheid mag beslissen over de wetten en dat is wel democratisch, want de regering wordt gekozen door mensen uit ons land, iedereen die stemrecht heeft. Als vrouwen demonstreren dat ze dezelfde rechten willen kan de overheid naar hun eisen luisteren en ze kunnen er misschien wel iets aan doen. Als er demonstraties en stakingen worden gehouden wordt de aandacht getrokken bij de media. Dan kunnen vrouwenorganisaties eisen stellen en op televisie zeggen wat ze willen bereiken, dat is ook een vorm van macht. Ze willen iets bereiken door middel van demonstraties. Als de vrouwen op televisie komen wordt de overheid ermee geconfronteerd en zal de overheid naar de eisen van de vrouwenorganisaties luisteren en overleggen wat ze ermee gaan doen of ze het er wel of niet mee eens zijn, dus de pressiegroepen hebben ook een vorm van macht. De landelijke overheid heeft met dit probleem te maken, want het is een probleem van heel Nederland. Alle vrouwen hebben er baat bij als ze voortaan altijd gelijk behandeld worden.
Het heeft niks met gemeentelijk of provinciaal te maken, want het gaat over alle vrouwen. Er zijn verschillende factoren die de mogelijkheden van oplossingen voor het probleem te vinden, zoals het milieu waarin je leeft, de sociale problemen die je hebt en de bevolkingssamenstelling.

6: de oplossingen
Er zijn wetten waardoor iedereen gelijk behandeld moet worden. Het probleem is grotendeels al opgelost. Er zijn wetten waarin staat dat iedereen gelijk behandeld moet worden, maar daar houden ze zich niet altijd aan. Vooral in het bedrijfsleven zie je nog vaak achterstelling van vrouwen. De wetten en rechten zijn er al, maar nu moeten ze nog uitgevoerd worden.
Het gaat allemaal om gelijkwaardigheid. Vrouwen willen gelijk behandeld worden als mannen. Als ze dat voor elkaar hebben, hebben de vrouwen niets meer te klagen. Ze houden nu dus vooral rekening met vrouwen.
Emancipatie is een vooroordeel omdat: ze denken dat vrouwen zwakker zijn en daardoor krijgen ze minder snel werk dan mannen. Mannen krijgen eerder werk dan vrouwen.
Emancipatie is een stereotiep beeld omdat: ze denken dat vrouwen minder zijn, ze hebben een vaststaand beeld wat slechter is van een vrouw. Ze hebben het tegen alle vrouwen.
Vrouwen werden een x-aantal jaren geleden veel meer gediscrimineerd dan nu. Nu is het minder, omdat veel vrouwen geprotesteerd hebben. Ze kwamen op voor hun rechten. En mannen zagen in dat de vrouwen toch wel gelijk hadden. Bedrijven letten nu beter op vrouwen. Ze proberen toch wel eerder vrouwen aan te nemen dan mannen. Want voor vrouwen is er lang geen werk geweest, want de mannen kregen al het werk.

Discriminatie: mannen denken nu nog steeds vaak: vrouwen zijn goed voor het huishouden. Vrouwen worden nu nog steeds gediscrimineerd.
Er is sprake van positieve discriminatie, omdat bedrijven proberen, vrouwen nu eerder een baan te bieden. Vrouwen worden nu geholpen. Ze proberen dat vrouwen nu ook aan alles mee mogen doen. Er is sprake van maatschappelijke ongelijkheid. Vrouwen worden ( werden ) achtergesteld. ( Het als onrechtvaardig ervaren van verschil in inkomen, status en macht. ) Vrouwen hebben een ander status dan mannen en mannen hadden eerst veel meer macht dan vrouwen. Bedrijven zouden gestraft moeten worden als ze vrouwen achterstellen op bijvoorbeeld positie en loon. Dit is trouwens ook een mensenrecht, dus moet hij ook uitgevoerd worden. We denken dat je er niet veel aan kan doen. We denken dat over vele jaren de achterstelling steeds minder zal worden. Nu is de emancipatie ook al veel beter dan een paar jaar geleden.

7: de mogelijkheden voor actie
Het conflict zit in een fase dat vrouwen steeds minder worden achtergesteld. Het is erg verminderd. De meeste mensen zien in dat vrouwen gelijk zijn aan mannen en de emancipatie zal steeds verder toenemen. Elk jaar neemt het weer toe, vergelijk maar met nu en tachtig jaar terug, nu worden vrouwen helemaal niet meer zo erg achtergesteld. De samenleving moet benaderd worden en inzien dat vrouwen gelijk zijn, dit kan bijvoorbeeld door middel van acties, demonstraties, stakingen en folders met feministische uitspraken in het voordeel van de vrouwen. De actiemiddelen die de vrouwenbewegingen gebruiken zijn niet in strijd met de wet. Je mag folders verspreiden en je mag actie voeren als je andere mensen niet tot last bent en de acties niet uit de hand lopen. Ook zijn de acties niet burgerlijke ongehoorzaamheid, want vrouwen willen gewoon opkomen voor hun rechten, door middel van acties willen ze de samenleving laten zien dat ze hetzelfde zijn als mannen en gelijk behandeld willen worden. De actiemiddelen die de vrouwen gebruiken zijn wel toegestaan en ook goed, het heeft wel veel effect als je demonstreert en folders verspreidt, die kun je in de brievenbussen gooien met een goed woord voor de vrouw, het heeft dus nut. Als wij de baas waren over alle vrouwenorganisaties zouden we acties en demonstraties voeren, huis aan huis folders, buttons, televisie reclames, iedereen moet weten dat vrouwen gelijk zijn aan mannen.
Wij vinden dat de standpunten van dit conflict het meest bij links horen, want die willen dat iedereen gelijkwaardig wordt behandeld en dat willen de vrouwen ook. Links en rechts zullen anders denken voer dit probleem. De linksen willen gelijkwaardigheid voor iedereen en ze willen dat de overheid een sterke rol in de samenleving en economie vervult. De rechtse willen dat de economie de zaak is van de burger en de bedrijven. In een vrije economie krijgt iedereen uiteindelijk de beste kansen. De overheid moet zich met andere zaken bezighouden. De VVD houdt zich wel bezig met dit conflict. De VVD gaat over het leven van de mens. Ze willen geen onderscheid van mensen maken. Ze willen niet dat de overheid een zedenmeester is. PvdA en D'66 hebben ongeveer dezelfde meningen hierover. De uitgangspunten van de partijen zullen ook zijn dat ze vrouwen zoveel mogelijk willen helpen, ze willen dat niemand wordt achtergesteld. In de regering hebben ze geen echte conflicten over vrouwenemancipatie. Als je naar de oppositiepartijen kijkt, wil de SGP niet dat vrouwen kiezen. Hier worden vrouwen dus weer achtergesteld. Hier kan er wel eens een conflict ontstaan tussen de SGP en VVD, PvdA en D'66. De VVD staat het meest open voor dit probleem en steunen de vrouwen het meest in hun programma, zij zetten zich het meest open voor dit probleem, dus daarom denken wij dat.

8: mening / conclusie
Wij vonden het interessant om dit werkstuk te maken. Toen we eraan begonnen leek het erg veel, maar na het maken van de analysevragen was het samenvatten per hoofdstuk een stuk makkelijker. Het was leuk om interviews te houden en ons bezig te houden met dit onderwerp. Na het maken van dit werkstuk zijn we een stuk wijzer geworden in de problemen van het onderwerp 'emancipatie'. We zijn tot de conclusie gekomen dat er toch wel heel veel veranderd is de laatste 50 jaar. Nog steeds zijn er veel verschillen tussen man en vrouw wat betreft de inkomens en kans in arbeidsplaatsen. Maar dat verschil is veel kleiner dan vroeger. Ook staan vrouwen die nu nog steeds achtergesteld worden ook veel sterker dan vroeger. Er zijn verschillende organisaties waar een vrouw zich bij aan kan sluiten. Zo zal een vrouw nu veel sterker staan als zij iets wil ondernemen omdat ze nu hetzelfde meemaakt als al die andere vrouwen die ook aangesloten zijn bij zo'n organisatie. Er wordt natuurlijk gestreefd naar gelijkheid, waar we met z'n allen naar toe moeten leven en zo misschien in een volkomen geëmancipeerde samenleving kunnen leven.

Interview met telefoniste Bureau voor Emancipatie Zaken Noord-Brabant
Wanneer is het Bureau voor Emancipatiezaken opgericht?
Het bureau voor Emancipatiezaken is in 1996 ontstaan. Toen zijn EOS en het Emancipatiebureau gefuseerd. Sindsdien kan iedereen bij één instelling terecht.

Voor welke zaken kan men bij jullie terecht en wie kunnen er terecht?
Mensen kunnen hier voor meerdere zaken terecht: wij geven informatie, organisatie-adviezen, beleidsadviezen, trainingen, studiedagen en adviezen over PR en publiciteit. Verder kun je bij ons een emancipatie-effecttoets ondergaan. Deze toets is ontwikkeld om beleid te meten voor emancipatieprocessen.
Bij ons kunnen allochtone en autochtone vrouwen en vrouwenorganisaties terecht. Verder kunnen maatschappelijke instellingen en organisaties bij ons terecht en overheden van gemeenten, regio's en provincies.


3. Wat willen jullie bereiken?
Wij hebben als doel gesteld: een bijdrage leveren aan de realisatie van een duurzame en geëmancipeerde samenleving, waarin economische zelfstandigheid van mannen en vrouwen gestimuleerd wordt. De behoeften en belangen worden daarbij goed in de gaten gehouden.
k 4. Hoe is het besef van emancipatie tot stand gekomen?
In 1857 in New York werd voor het eerst geprotesteerd tegen de twaalf-urige werkweek. Na dat protest veranderde er nog niet veel. In 1912 ( 8 maart ) werd in Nederland voor het eerst de Internationale Vrouwendag gevierd. In 1978 werd door vrouwenorganisaties samen zo'n dag georganiseerd. Het ging daar toen niet alleen om de werktijden maar ook andere onderwerpen kwamen ter sprake. O.a. vrije arbortus, seksueel geweld en het doorbreken van heteroseksuele normen. Ook wordt er dan aandacht gevraagd voor gelijke rechten van seksen en zelfbeschikking voor vrouwen.

5. Klopt het dat emancipatie nog steeds actueel is?
Ja, dat klopt. Emancipatie blijft actueel. Veel vrouwen zetten zich nog steeds in voor emancipatiedoelen. Emancipatie staat vaak niet meer bovenaan de agenda, maar de overheid en bedrijven moeten nog steeds gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen sterk in de gaten houden. Ook worden er nog steeds nieuwe inzichten aan de 'oude' emancipatie-thema's toegevoegd. Een voorbeeld waar nog verschillende meningen over zijn is of er genoeg vrouwen in de regering zitten.

6. Waar krijgen jullie de meeste vragen / klachten over?
Wij krijgen nog steeds de meeste klachten over arbeid en inkomen. Vrouwen klagen bijvoorbeeld dat ze minder betaalt krijgen dan hun mannelijke collega's. Ook wordt er vaak geklaagd door allochtonen die moeilijk aan een baan komen, omdat bedrijven eerder een Nederlandse ( blanke ) werknemer aannemen en andere vormen van discriminatie.

Kunnen vrouwen zelf iets doen aan de voorkoming van discriminatie, zo ja, wat?
Emancipatie kan natuurlijk nooit helemaal bereikt worden. Het is voor vrouwen belangrijk dat ze positief blijven denken. Verder kan men veel kracht putten uit uitwisselingen met anderen. Wat moeilijk is, is om organisaties op te richten, maar daardoor wordt je maatschappelijke positie wel verstevigd. Onderlinge uitwisselingen zijn zo dan ook makkelijker te regelen.


Interview met Nel Lamers, ( linda's oma )
1. Is er verschil tussen emancipatie nu en emancipatie vroeger?
Ja, want er was helemaal geen emancipatie. Meisjes konden niet in het leger werken, of in een mannenberoep. Meisjes werkten thuis of in betrekking, in de fabriek of als dienstmeisje. Niemand klaagde daarover.

2. Vindt u het eerlijk dat vrouwen thuis moeten werken en dat mannen buitenshuis gaan werken?
Ja, het ligt eraan. Ik vind dat vrouwen ook buitenshuis mogen werken, maar als ze kinderen hebben vind ik dat ze thuis bij de kinderen moeten blijven. Dat ze op de kinderen moeten passen.

3. Mochten vrouwen evenveel als mannen vroeger?
Nee, vrouwen mochten nooit uit. De mannen waren 's avonds altijd weg. Vrouwen moesten thuis bij de kinderen blijven en de mannen gingen drinken.

4. Heeft u zelf ergens anders gewerkt dan thuis?
Ja, ik heb altijd ergens anders gewerkt. In een fabriek. Een fabriek met allemaal meisjes die aan de lopende band zaten. Ik ben ook in betrekking geweest. Dan kwam je van je werk af en dan kon je thuis ook nog gaan poetsen en piepers schillen.

5. Bent u wel naar school geweest?
Ja, tot en met mijn 14de jaar. Het was een lagere school. Het was ook een meisjesschool. Daar waren geen jongens. We moesten elke dag een uur heen en een uur terug lopen.

6. Heeft u dat beeld nog wel van vrouwen thuis en mannen buitenshuis werken?
Nee, ik vind het zo wel goed. Vrouwen mogen van mij wel buitenshuis werken. Het zal wel aan de tijd liggen. We gaan zo met de tijd mee.


7. Wat verstaat u eigenlijk onder emancipatie?
Ik weet niet precies wat het betekent, want dat was na onze tijd. Ik heb het niet echt meegemaakt. Van de discriminatie heb ik geen last gehad.