Tornado's

Inleiding: Wij houden onze presentatie over tornado’s. We gaan de volgende punten behandelen: 1. Inleiding
2. De uitbraak van 1974
3. Wat is een tornado? 4. Hoe ontstaat een tornado? 5. De schaal van Fujita
6. Onderzoek naar tornado’s
7. Maatregelen
8. Afsluiting De uitbraak van 1974: De grootste uitbraak van tornado’s ooit was in Amerika in 1974. Tijdens deze 16 uur durende uitbraak waren er 148 tornado’s te zien. 330 mensen werden gedood en 5484 mensen raakten gewond. De tornado’s waren verspreidt over 13 verschillende staten en het pad van schade was meer dan 2500 miles lang. Het aantal slachtoffers had veel kleiner kunnen zijn, als men meer wist over tornado’s. Wat is een tornado? De definitie van een tornado is een krachtig draaiende zuil van lucht, zich uitstrekkend van een onweersstorm naar de grond. De Amerikanen noemen het ook wel een twister. Andere soorten wervelwinden zijn bijvoorbeeld een orkaan of wind- waterhoos. Een tornado ziet eruit als een soort slurf onderaan een wolk. Tornado’s komen niet overal op de wereld even vaak voor. Vooral Amerika, Japan en Australië hebben veel last van deze cyclonen. Nederland is voor bekend de vorige eeuw 7 keer door tornado’s getroffen. Borculo (1925), Neede (1927), de Veluwe (1250) , Chaam en Tricht (1967), Ameland (1972), Moerdijk (1981) en Ameland (1992). Wel word Nederland jaarlijks door 25 tot 35 wind- en/of waterhozen getroffen. Dat zijn een soort kleinere tornado’s met veel minder kracht. De meeste daarvan ontstaan en leven boven de Noordzee. Een tornado is een van de meeste vernietigende natuurverschijnselen. Toch heeft hij veel minder energie dan een onweerswolk. Een onweerswolk heeft ongeveer 40000 keer zoveel energie, maar verspreidt deze over een hele grote afstand, terwijl de tornado alles concentreert op de slurf.
Hoe ontstaat een tornado? Een tornado ontstaat veelal boven zee. Boven zee ontstaat een grote onweerswolk, een zogehete supercel. Door de lucht stroming gaat de supercel landwaarts. Vlak voor het land ontmoet de warme vochtige lucht de koude droge lucht en daardoor gaat de bui om zijn as draaien. Omdat het een hele grote wolk is de draaiing in het midden nog niet zo snel, maar omdat de kracht in het midden zo groot is, gaat de wolk zich concentreren. De lucht rond de as gaat steeds sneller draaien en de tornado gaat zich steeds sneller voortbewegen. In sommige gevallen de rotatie versterkt door een draaiende en opwaarts bewegende kolom lucht in het hart van het systeem. Dit wordt ook wel een updraft genoemd. Dit is een warme vochtige stroming lucht die omhoog gaat in de onweerswolk. Als de updraft en de wind samen komen, ontstaan er steeds snellere draaiingen in de supersnel. Er ontstaat dan een mesocycloon. Deze mesocycloon ontstaat door de wisselwerking van warme en koude luchtstromen. Als de draaiingen krachtig genoeg zijn, dan zoekt de tornado de grond. Als de tornado de grond raakt neemt de snelheid nog meer toe en zal zich gaan verplaatsen naar het aardoppervlak. Als de tornado dan krachtig genoeg is, dan zal de tornado alles op zijn weg vernielen. Een tornado gaat vaak gepaard met een hevige onweersbui. De vooraf gaande onweersbui is vaak heel gevaarlijk, niet allen door de bliksem, maar ook door de hevige regen of hagelbuien. Vaak vallen er hele grote hagelstenen, dat komt omdat de updraft de hagel weer omhoog brengt en zo kan de hagelsteen weer extra water opnemen. Dit kan de hele tijd doorgaan totdat de hagelstenen te zwaar zijn. Sommige hagelstenen kunnen zo groot zijn als tennisballen. De grootste hagelsteen ooit gemeten was ongeveer 7,8 centimeter doorsnede. Als de tornado komt kan hij zich met een snelheid van een paar kilometer per uur of met een paar honderd kilometer per uur verplaatsen. Een tornado duurt in het algemeen vrij kort, de meeste tornado's duren niet langer dan een kwartier. Dan verliest de tornado zijn kracht en is hij in een keer weg. De schade die er dan is aangericht valt dan niet te overzien. De schaal van Fujita Zoals aardbevingen worden gemeten op de schaal van Richter, worden tornado’s gemeten op de schaal van Fujita. Tetsuya Theodore Fujita was een tornado onderzoeker aan de universiteit van Chicago. Hij heeft nu al meer dan 250 tornado’s onderzocht. Toch heeft hij er nog nooit een van dicht bij gezien. Dat vindt hij helemaal niet erg, want: “ Een rechercheur hoeft de moord die hij onderzoekt niet gezien te hebben, om de juiste oplossing te vinden.” In 1971 ontwikkelde hij samen met zijn collega Allen Pearson een schaal om tornado’s mee te meten. De sterkte van een tornado kan oplopen van F0 tot F5. Dit wordt gemeten doormiddel van de windsnelheden en de schade. De schaal van Fujita ziet er als volgt uit: ( plaatje) F0: Lichte schade. Takken worden van bomen gebroken, schade aan schoorstenen en verkeersborden. F1: Matige schade. Auto’s worden van de weg geblazen, dakpannen worden van de daken geblazen onstabiele huizen als woonboten of stacaravans worden van hun fundering gerukt. F2: Aanzienlijke schade, Daken worden van huizen gerukt, onstabiele huizen worden vernield, bomen breken of worden ontworteld. F3: Ernstige schade. Daken en muren worden omgeblazen, Auto’s worden opgetild en weer neer gesmeten, vrijwel alle losstaande bomen worden gebroken of ontworteld. F4: Zeer zware schade, Hele verdiepingen worden van huizen geblazen, auto’s worden gelanceerd over grote afstanden. F5: Verwoesting, Huizen worden totaal vernield en soms zelfs voor enkele kilometers meegesleept, grote voorwerpen als auto’s schuurtjes en bomen worden kilometers hoog opgetild en gelanceerd. De schade is niet te overzien. Onderzoek naar tornado’s Zoals Fujita en Pearson zijn er veel mensen die tornado’s onderzoeken. Dat is belangrijk, want er gaan nog steeds veel mensen dood door de onvoorspelbaarheid van tornado’s. Veel mensen weten niet wat ze moeten doen als er een tornado op komst is, en dat kan ze het leven kosten. Maar ook al weet je wel wat je moet doen, dan nog ben je niet veilig. Tornado alarm systemen in Amerika kunnen tornado’s vaak niet veel meer dan 15 tot 20 min van te voren voorspellen. Dat is vaak veel te kort. Daarom is er in 1954 het NSSL: National Severe Storm Laboratory opgericht. Hier houd men zich voortdurend bezig met het bestuderen van zware stormen. Het NSSL maakt sinds 1971 gebruik van Doppler radar. Doppler radar zend een signaal uit naar de wijde omgeving. Dit signaal word terug gekaatst door regendruppels in stormen tot meer dan 200km verder. En dat signaal word weer opgevangen door de antennes. Regendruppels die richting de antennes van het station waaien geven een ander signaal dan druppels die ervan af waaien. De signalen worden omgezet in kleur op de beeldschermen van de computers van de onderzoekers. Wanneer er een duidelijk fel rood/groen contrast dicht bij elkaar te zien is, wijst dat op de aanwezigheid van een tornado. Ook is er het GOES: Geostationary Operational Environmental Satellite. Hier word 24 uur per dag de bewolking in de gaten gehouden via satellieten. Zodra er wolken worden waar genomen die mogelijk het begin van een tornado kunnen zijn, word er alarm geslagen. De medewerkers onderzoeken dan direct de kans op een tornado en als het nodig is, waarschuwen ze de mensen, via een speciaal tornado journaal. Maatregelen Hoewel er in Nederland amper tornado’s voorkomen, is het toch belangrijk om te weten wat je wat moet doen als het wel gebeurd. Wanneer er een tornado op komst is, is het belangrijk dat je jezelf in veiligheid brengt. Het maakt niet uit hoe zwaar een tornado is, hij is altijd dodelijk. Mocht je een schuilkelder bij je huis hebben, zoals een groot gedeelte van de Amerikanen heeft, moet je daarheen gaan. En daar net zolang blijven tot het gevaar geweken is. Aangezien de meeste Nederlanders geen schuilkelder hebben zijn er natuurlijk ook andere dingen die je kan doen. Je kan bijvoorbeeld in een gewone kelder schuilen. Je moet er altijd voor zorgen dat ramen en deuren gesloten zijn. Heb je geen kelder hebt, moet je in het midden van je huis, plat op de grond gaan liggen. Ben je niet thuis, kun je natuurlijk altijd proberen bij andere mensen te schuilen. Zijn er geen huizen in de buurt kan je een greppel opzoeken en daar zo diep mogelijk in gaan liggen. Afsluiting We hopen dat je onze presentatie leuk vond. En dat je wat geleerd hebt over tornado’s. Als je de diapresentatie in powerpoint ook wil, stuur me maar een meeltje.