Coco Chanel

Inleiding Voor het vak geschiedenis kregen wij de opdracht om een onderzoek te doen, naar iets wat jou aanspreekt in de geschiedenis. Het mocht een persoon zijn, maar ook een historische gebeurtenis was goed. Het gekozen onderwerp onderzoek je, en maakt daar een werkstuk van. Het werkstuk gaat over het leven van Gabrielle Chanel een van de meest belangrijkste en bijzonderste persoonlijkheden in de modewereld. Ik behandel haar beroemdheid, eenzaamheid, en haar leugens. Ik heb juist dit onderwerp gekozen, omdat me het een uitdaging leek om een werkstuk te maken, waar ik me tot nu toe niet in verdiept heb. Met dit werkstuk wil ik duidelijk maken dat Chanel niet alleen een mode naam is, maar dat er veel meer achter staat. Chanel shockeerde mensen in haar tijd, en liet zien dat vrouwen meer konden, dan dat er van hen verwacht werd. Ook wil ik duidelijk laten zien, dat Chanel zonder haar bijzondere persoonlijkheid het nooit zover geschopt zou hebben. Van het werkstuk zelf verwacht ik veel. De mensen denken aan een suf verhaal over mode, liefde en rijkdom, als ze de titel lezen van het werkstuk. Dit kan hen tegen vallen omdat Chanel voor hele andere dingen staat. Het werkstuk bestaat uit één hoofdvraag, en drie deelvragen. Stap voor stap zullen de vragen beantwoord worden. De hoofdvraag luid als volgt: - Wat is de oorzaak van Chanels grote succes? De deelvragen luiden als volgt: - Was het Chanels persoonlijkheid waar ze succes mee kreeg? - Lag het succes van Chanel aan de tijd waarin ze leefde? - Was het Chanels werk waar ze haar succes mee kreeg? Ik wens u veel plezier met het lezen van het werkstuk! Was het Chanels persoonlijkheid waar ze haar succes mee kreeg? Chanel had een bijzondere persoonlijkheid, en iedereen die haar kende zei dat ze veel loog. Ze vertelde soms verhalen op vier verschillende manieren. Ze zei dat ze geen familie had, terwijl Chanels verschillende broers en zusters had. Waarom had Chanel zo boeiende persoonlijkheid? Wat was zo boeiend aan haar? Tegenwoordig snapt nog haast niemand het. Maar om een beetje van Chanel te begrijpen, moet je terug naar haar jeugd. Daar, in Chanels jeugd word een tipje van de sluier gelicht.
Kinderjaren Op 19 augustus 1883 wordt Gabrielle Chanel geboren in het armenhuis van Samur, een stadje aan de Loire. Haar vader was een zevenentwintig jarige man, zijn naam was Albert Chanel en hij was een handelaar in hart en nieren. Handelen zat al jaren in generatie Chanel. Gabrielle heeft haar zaken instinct dus duidelijk van haar vader. Gabrielle’s moeder was een jonge vrouw die Jeanne Devolle heette. Ze was nog maar 19 jaar oud toen Chanel ter wereld kwam. Zij was een creatieve vrouw, die handig met naald en draad was. Al het creatieve in Gabrielle, komt dus van moederskant. Gabrielle’s ouders waren nog niet getrouwd, toen Chanel ter wereld kwam. Chanel was een buitenechtelijk kind. Iets wat Gabrielle tot haar dood verafschuwde. Gabrielle was niet het enige buitenechtelijk kind van haar ouders. In 1882 was er al een meisje geboren, Julia. In 1884 trouwden Gabrielle’s ouders in Samur. Chanel was toen een jaar oud. Gabrielle’s moeder was een vrouw die altijd zwanger was, en die aan de longziekte Tuberculose leed. Omdat het gezin Chanel altijd op reis was, werd Gabrielle’s moeder steeds zwakker. In 1887 besloten de ouders van Chanel om terug naar hun geboorteplek terug te keren. Ondertussen had Gabrielle’s moeder in 1885 een jongen Alphonse gekregen, en in 1887 kwam nog eens een meisje ter wereld. Zij heette Antoinette, en werd de lievelingszus van Gabrielle. Later zou Antoinette bij haar zuster in Parijs gaan wonen. Al gauw bleek Julia de oudste zus van Gabrielle zwakbegaafd te zijn, en was mensenschuw. Gabrielle speelde in die tijd veel alleen, of met haar broertje. Zelf verteld Chanel dat ze graag op het kerkhof speelde, ze pikte allerlei dingen uit het huis, om die aan de doden te geven. Ze deed, zoals ze zelf zei omdat niemand van haar hield. Niemand in haar omgeving was echt gelukkig. In 1889 schenkt Gabrielle’s moeder aan een tweede zoon het leven. Zijn naam was Lucien. Gabrielle was toen zes jaar oud. In 1895 krijgt haar moeder weer een baby, dit keer weer een jongetje. Zijn naam was Jeannes. Deze baby sterft binnen een paar dagen. Ook Gabrielle’s moeder komt deze zwangerschap niet meer te boven. Ze sterft in de winter van 1895, ze was tweeëndertig jaar oud. Tienerjaren Chanel had altijd verhalen over nare tantes, met kille ogen. In werkelijkheid bedoelde ze de nonnen in het weeshuis. In haar jeugd ontwikkeld Chanel zich erg. Later als oudere vrouw, wil ze steeds meer terug naar jeugd. Ze gaat dan ook weer veel naar het kerkhof, om de doden cadeaus te geven. Dit is een goed voorbeeld dat ze op oudere leeftijd erg eenzaam was. Als kind deed ze het ook omdat ze zo eenzaam was. Erg apart is, dat bij zo bikkelharde vrouw, de jeugd zo aangrijpend is geweest. Al gauw naar de dood van Gabrielle’s moeder verdwijnt de vader van Gabrielle. Julia, Antoinette, en Gabrielle blijven achter in een weeshuis. Haar broers komen bij een boer terecht waar ze vanaf hun achtste onbetaald werk moeten verrichten. Gabrielle verblijft de eerst volgende zes jaren in een weeshuis wat in de plaats Aubazine ligt. Het weeshuis werd bestuurd door de zusters van de Congregatie van het Heilige Hart van Maria. Chanel zou later nooit zeggen dat ze in een weeshuis heeft gezeten. Ze had het altijd over naamloze tantes en nichten van haar moeder. Ze beschreef de nonnen altijd als grauwe mensen met ruwe handen en kille ogen. Die naar frisse zeep roken. Het wassen met zeep deed Chanel elke dag, tot haar dood toe. Ze had hekel aan lichaamsgeurtjes. Ook volgens Chanel hield niemand in het weeshuis van haar. Ze was erg eenzaam zoals ze zelf zegt. Het was een eenvoudige jeugd die ze daar beleefde. Veel is hier niet over bekend, omdat Chanel nauwelijks over deze periode spreekt. Toch laat ze zich in 1946 er een keer over uit. Ze beschrijft zich dan als een knap, rusteloos, egocentrisch kind. Zo was Gabrielle een keer woedend omdat ze haar gespaarde francs aan de hongerige kinderen in China moest geven. Gabrielle gaat in de vakanties naar haar grootouders, ze bouwt daar een vriendschap op met haar tante die van dezelfde leeftijd is. Ze zijn onafscheidelijk, en praten s’nachts uren met elkaar op het oude zolderkamertje. Adrieene en Gabrielle hebben beiden een aangeboren elegantie en lijken als twee druppels water op elkaar. Gabrielle begon zich in die tijd erg te ontwikkelen. Ze beloofde een pittige vrouw te worden die veel in haar mars had. Adrieene beloofde een knappe, kalme, en een positief ingestelde vrouw te worden. Beide jonge vrouwen hadden in die tijd een bijzondere uitstraling. In deze vakanties begon de fascinatie voor mode bij Gabrielle zich te ontwikkelen. Toen beiden meisje 18 jaar waren besloten ze de trein te pakken en naar Parijs te reizen. De volgende dag kwamen zei echter weer terug, en ze waren beiden een illusie armer. Nu Gabrielle en haar zusje beiden 18 waren, waren ze te oud om naar het weeshuis terug te keren. Hun oma stuurde ze naar een soort huishoudschool. In deze tijd groeiden de dromen van Gabrielle steeds meer. Ze had altijd het gevoel dat dit leven wat ze nu leefde niet haar leven was. Gabrielle was er van overtuigd dat voor haar een beter leven was weggelegd. Volwassen Coco Rond haar twintigste verdiende Gabrielle wat bij in een kleermakerij. Zo ontmoette ze charmante luitenanten. Later zal Chanel vertellen dat ze deze luitenanten ontmoette in de groene weiden met paarden van haar ‘tantes’. Een jaar later huurt Gabrielle een goedkope kamer in Moulins. Dit is echt een kenmerk dat Gabrielle haar tijd ver voor uit was. Een gemiddelde vrouw in die tijd zou geen eens aan deze optie denken. Samen met Adrieene betrekt *Chanel rond haar 20ste
ze de woning en samen beginnen ze te naaien voor de kost. Ze begonnen naam te krijgen als de demoiselles Chanel. Ze gaan veel uit met officieren, en in deze periode krijgt Gabrielle haar bijnaam Coco. Als Gabrielle en Adrieene uitgingen dan zongen ze weleens. Een soort karaoke. In die tijd was dat populair. Gabrielle zong echter altijd hetzelfde liedje. Het liedje ging over een hondje dat kwijtgeraakt was, bij de Eiffeltoren. Ik ben mij arme Coco kwijt. Coco, mijn lief hondje
Kwijt geraakt bij het Trocadéfro
Hij is ver weg, als hij nog rent. Ik geef toe: het ergste geval is dat
Hoe meer mijn man me bedroog
Hoe trouwer mijn Coco bleef
Heeft u misschien mijn Coco gezien? Coco bij het Trocadéro
Co bij het Tro
Co bij het Tro
Co bij het Trocadéro
Wie heeft Coco gezien? O, Coco, wie heeft Coco gezien
En zo werd Gabrielle die klein van stuk was la petite Coco onder haar vrienden. Een naam die wereldberoemd zou worden. Vanaf die periode werd Gabrielle, Chanel of Coco genoemd. Later zouden nog weinig mensen haar kennen als Gabrielle. Ook vindt Gabrielle in deze periode haar eerste minaar. Etienne Balsan was zijn naam. Hij kwam uit rijke familie die een hoog aanzien had. Chanel raakt zwanger van Etienne, ook al was het verboden in Frankrijk, Chanel pleegde abortus. Waarschijnlijk is ze door deze operatie onvruchtbaar geworden. Naar enige tijd, zag Chanel in dat Etienne niet de schakel was om het leven te leiden die Chanel wou leiden. Chanel besloot een nieuwe weg in te slaan, ze wil het gaan maken als actrice. Dit plan viel al in duigen bij de eerste audities. Chanel was charmant, maar talent had ze niet. Volgens regisseurs uit die tijd had Chanel een grote aantrekkingskracht op het publiek. Chanel viel zo op, omdat ze zo gracieus liep. Dat de audities mislukten was een kleine teleurstelling voor Chanel. Zo koos eieren voor haar geld, en keerde terug naar Etienne. Etienne nam haar mee Vichy, om daar verder te leven. Chanel had nog steeds haar dromen en ideeën. Ze wist dat het haar zou lukken, alleen dat het zo snel gebeurde wist ze zelf ook niet. Chanel kreeg een grote liefde voor paarden. Ze leerde paardrijden, wat niet altijd even makkelijk ging. Toch zette ze stug door. Angst en pijn kende ze niet. Chanel reed op een gegeven moment beter dan menig man. In 1908 wordt Chanel vijfentwintig. Het leven van niks doen bevalt haar niet meer. Chanel wilde werken, ze wou niet eindigen zoals elke andere huisvrouw. Chanel weet dat ze talent voor mode heeft, en heeft het daar soms ook over. Etienne houd haar aan het lijntje en neemt haar mee naar de Pyreneeën. Op deze vakantie leert Chanel haar grote liefde kennen, Boy Capel een charmante Engelsman. Boy zorgt ervoor, met veel gepraat dat Chanel een appartement in Parijs kan betrekken. Chanel verlaat Etienne en gaat met Boy verder. Het enige wat ze achterlaat aan Etienne is een briefje met de tekst: “ het spijt me, maar ik hou van deze man” Nog geen paar jaar verder opent Chanel haar eerste hoedenwinkel aan de Boulevard Malesherbes. De hoedenzaak word één groot succes, en gauw opent Chanel haar tweede winkel. Het geld wat Chanel te kort komt betaalt Boy. De zaak wordt geopend aan de Rue Cambon. De zaak zal er de volgende tachtig jaar nog zitten. In de eerste wereldoorlog krijgt Chanel echt succes (zie: deelvraag 2) Naar de eerste wereldoorlog verongelukt Boy, Chanel gaat zoals ze zelf zegt dan een stukje dood. Haar verdriet is groot, en ze komt er eigenlijk nooit overheen. Toch zet Chanel haar zaak voort, en al gauw wordt ze bekend in de society van Parijs. Zo leert ze ook Igor Strawinsky kennen, tussen hen groeit een vriendschap die nooit meer kapot gaat. Er komt een periode aan dat Chanel het ene succes nog niet heeft geproefd, of het andere komt de weer aan. Chanel zet de wereld op haar komt met haar bijzonder mode. En dan in 1923 komt het beroemdste parfum ter wereld. Chanel no. 5
Het is het eerste parfum wat niet naar bloemen ruikt, en het is vernieuwend in haar tijd. Het is ongelofelijk duur door alle Jasmijn die er in zit. Chanel zorgt met haar parfum voor een ware rage, dat het een klassieker zou worden, had niemand gedacht. Er gingen wilde verhalen rond over waarom het Chanel no. 5 heet. De enige verklaring is, dat het luchtje die Chanel wilde in de vijfde reageerbuis zat. Ze had vier buisje geroken, die niet roken zo als Chanel wilde. Bij de vijfde was dit wel het geval. Chanel wordt schatrijk door haar no. 5. En zelfs anno 2005 is het, het best verkochte parfum. Naarmate Chanel ouder werd wordt ze ook steeds excentrieker. Ze zondert zich steeds meer af. Ze koopt wat ze wil, want geld heeft ze meer dan genoeg. Huizen koopt Chanel als het speelgoed is. Tijdens, en na de tweede wereldoorlog wordt het stil rondom Chanel. Ze geniet erg van haar rust. Toch begint het in de jaren van 1950 weer te kriebelen. Chanel kan niet stil zitten, ze wil werken. Ze moet mode maken. Ze maakt nog één comeback. In Europa mislukte deze comeback in eerste instantie. Europa vond de kleding antiek, saai en stijf. Toch slaat het in Amerika wel aan. Chanel heeft weer een ongekend succes met haar kleding. Op 19 juli 1963 wordt Chanel 80, volgens de tijdschriften was ze sterker dan ooit. Chanel leed in die dagen aan erge artritis. Toch merkte je er weinig aan. Nog bijna tien jaar werkt Chanel door. Ze ontwerpt nog kostuums voor een musical, naait hele garderobes voor belangrijke beroemdheden in die tijd. Ze spant nog een rechtzaak aan, en doet verder waar ze zin in heeft. Maar dan op een zondagnacht krijgt Chanel een beroerte. Tegen de ochtend sterft ze. Haar laatste woorden waren: “zo ga je dus dood”. Op 10 januari 1971 sterft er een vrouw met een grote persoonlijkheid. Chanel laat 4.5 miljard dollar na. Verder haar jaarlijkse inkomsten van 1.8 miljard dollar. Chanel wordt in Zwitserland begraven. Alleen Chanels beste vrienden mogen op de begrafenis komen. Chanel wou dat niemand haar dood zag, en zo bleef Chanel tot het einde mysterieus
Was het Chanels persoonlijkheid waar ze haar succes mee kreeg? In Chanels persoonlijkheid komen een paar eigenschappen steeds weer terug. - egoïsme - enorm zelfvertrouwen - zakelijke intuïtie - scherpe tong
Chanel heeft nog veel meer eigenschappen. Ze kon bijvoorbeeld mensen boeien. Chanel was zich hier van bewust, en heeft daar gebruik van gemaakt. Doordat Chanel altijd de realiteit onder ogen nam, kon ze haar eigenschappen gebruiken. Door altijd zakelijk op hard te spelen, werd ze berucht. Door haar intuïtie deed ze dingen op het juiste moment. En door haar scherpe tong, werden mensen met beide benen op de grond gezet, en wisten dat ze Chanel niet konden bedriegen. Als Chanel van dit alles geen gebruik had gemaakt, dan was ze nooit zover gekomen. Ze was een doorzetter die het onderste uit de kan wou. Chanel had de persoonlijkheid om door te kunnen breken, en ze gebruikte het. Iets wat veel er niet in haar tijd deden. Chanel had namelijk geen angst voor het onbekende, en ze trok zich helemaal niks van aan wat anderen over haar zeiden. Het gaf haar juist inspiratie, om verder te gaan. Ze wou de wereld laten zien wat ze kon, het liefste had ze de wereld op zijn kop gezet. Kortom Chanel had alle eigenschappen om door te breken, omdat ze deze eigenschappen gebruikt heeft, is het haar gelukt. Als antwoord op de vraag lag het succes van Chanel aan haar persoonlijkheid, kan ik volmondig ja zeggen. Had ze niet deze persoonlijkheid gehad, dan was ze nooit zo beroemd geworden. Lag het succes van Chanel aan de tijd waarin ze leefde? Chanel leefde in een heel bijzondere tijd. Ze leefde aan het einde van de Victoriaanse tijd, en stond aan de wieg van de eerste wereldoorlog. Dat haar succes te maken heeft met de tijd waarin ze leefde, wil ik in dit hoofdstuk duidelijk maken. Victoriaanse tijdperk. Om duidelijk weer te geven hoe Chanel aan haar succes is gekomen, moet je even terug in de tijd. Naar het Victoriaanse tijdperk. Het Victoriaanse tijdperk is een periode van 1837 tot 1901. In deze periode heerste de toenmalige koningin Victoria over Engeland. Victoria was in die tijd, uiterst belangrijk voor haar koningrijk. Ze was de laatste nakomeling van het Engelse vorstenhuis. Ze werd extreem beschermd opgevoed. De opvoeding van Victoria valt niet te verglijken met die van Wilhelmina. Victoria mocht bijvoorbeeld niet van trappen lopen, en sliep elke nacht bij haar moeder in bed. Naar dat ze trouwde, begon Victoria met haar etiquette regels. Haar beschermde opvoeding wou ze als ware over brengen op haar land. Door al deze preutse en bizarre kledingsregels is men aan de naam het Victoriaanse tijdperk gekomen. Toch is het Victoriaanse tijdperk minder preuts, dan men in eerste instantie denkt. De kleiding is bijvoorbeeld heel verleidelijk. Diepe decolletés, en slanke middels. Maar door al deze regels kwam één ding heel duidelijk naar voren, de onderdanigheid van de vrouw. De mode in die dagen was zeer onhandig. Vrouwen moesten een onnatuurlijk smal middel hebben, en een enorm achterwerk. Dit smalle middel kreeg men door een korset aan te doen. Met twee handen moest het middel omvat kunnen worden, een extreem ideaalbeeld dus. Alsof dit nog niet genoeg was, droeg de vrouw in die tijd een crinoline. De crinoline is een steunvorm die de rokken extra wijd uit doen staan. Meestal van hout gemaakt. Dit alles bij elkaar werd gedragen met lagen rokken. Die stug en zwaar waren om te dragen. Dat dit niet menselijk was vond men niet belangrijk, de vrouw was eigenlijk meer voor de decoratie. De man was het waar het om ging. Het Victoriaanse tijdperk wordt vaak als vrouw onvriendelijk beschouwd, maar de vrouwen wouden zelf de mode dragen. Er zijn zelfs meerde ontwerpers geweest die geprobeerd hebben het korset af te schaffen, maar de vrouwen wouden het zelf steeds weer dragen. Maar toch speelt de vrouw wel de rol als de afhankelijke. Misschien waren de vrouwen toen naïever dan tegenwoordig. Maar een vrouw heeft meer dan een uiterlijk, en in het Victoriaanse tijdperk werd dat weleens vergeten. Toch kun je verder het Victoriaanse tijdperk als een heel overvloedig tijdperk zien. Het eten, de huizen, en vooral de kleren waren overvloedig. Overal kant, strikken, en linten. Alles had kleur, en kon niet groot genoeg. Weinig eenvoud dus. Zelfs bij rouwkleding zat er op elk hoekje wel een strikje. Het Victoriaanse tijdperk was op zijn einde toen de onrust in Europa begon. Een zekere spanning was er altijd al, maar de spanning begon je nu echt te voelen. De eerste wereldoorlog. De eerste wereldoorlog is een belangrijk punt in Chanels leven. Ondanks dat de eerste wereldoorlog veel verderf en verdriet brengt, brengt hij Chanel roem, en rijkdom. Hoe dat kan, wil ik nu uitleggen in dit hoofdstuk. Ik zelf vond dit erg bijzonder. Het spreekwoord een ander zijn nood, is een ander zijn brood, gaat hier duidelijk op. Verder probeer ik te laten zien hoe geniaal Chanel is. Je kunt duidelijk zien dat ze compleet op de situatie inspringt. Maar om dit hoofdstuk over de eerste wereldoorlog te beginnen, gaan we terug naar het begin van de oorlog. 28 juni 1914, Franz-Ferdinand van Habsburg de Oostenrijkse troonopvolger wordt in koele bloede neergeschoten door een Bosnische-Servische nationalist. Dat dit de vonk zou worden die Europa in vuur en vlam zou zetten had niemand gedacht. Door de aanslag op Franz-Ferdinand vond de regering van Oostenrijk-Hongarije het nodig om Servië een ultimatum te stellen. Oostenrijk-Hongarije dacht dat de regering van Servië achter de aanslag zat. Al gauw verklaarde Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië. Daarop volgende een oorlog die heel Europa meesleurde. Men ging vrolijk de oorlog in, met de gedachte:” met twee maand zijn we weer thuis” Dat dit anders liep, had niemand verwacht. De oorlog stokte op loopgraven, en niemand was een winnaar of verliezer. Steeds meer mannen gingen naar het front, en steeds minder mannen kwamen terug. De vrouw begon een belangrijke rol in de maatschappij te spelen. Ze had meer dan de taak het huishouden regelen. De gewone huisvrouw ging werken in de fabriek, en voedde tussen door haar kinderen op. De welgestelde vrouw ging vaak in een hospitaal aan het werk, of deed liefdadigheidheidswerk. Er was een revolutie bezig in de maatschappij. De rollen werden omgekeerd. De vrouw was een belangrijk in de maatschappij, en hield zelfs de economie enigszins draaiende. En toen in diezelfde tijd kwam Chanel. Ze had eenvoudige kleding, die gemakkelijk te dragen waren. Ze bracht het korte kapsel in de mode. Een kapsel wat makkelijk en snel in model te brengen was. Het gemak van de kleding van Chanel, sprak de vrouwen aan. Geen strakke korsetten, maar soepele blouses. Chanel speelde in op de vraag naar makkelijk zittende kleding. Chanel kreeg naam in welgestelde kringen. Maar ook eenvoudige huisvrouwen kopieerden haar kleding. Chanel had een goed lopende zaak in Parijs, maar later in de oorlog opent ze een tweede zaak in Deauville. De zaak werd één groot succes en al gauw waren er al 60 mensen in dienst. Het succes van de zaak in Deauville ligt aan het snelle handelen van Chanel. Het was in Deauville uitgestorven, en Chanel wist dat daar veel society zat. Ze nam een groot risico, maar het pakte goed uit. Toch verhuisde Chanel al binnen een jaar terug naar Parijs. Lag het succes van Chanel aan de tijd waarin ze leefde? Haar succes lag zeker aan de tijde waarin ze leefde. Door Chanels stijl (zie deelvraag drie) bracht ze op een speciale manier rust in de levens van de mensen. Maar haar succes lag niet alleen aan de rust in Chanels kleding

Tijdens de eerste wereldoorlog nam de vrouw een belangrijke maatschappelijke rol in. De vrouw nam de taken over van de man. Zo ging ze bijvoorbeeld in fabrieken werken. Gemakkelijke werkkleding was dus een vereiste. Nu was het niet nodig om in de fabriek in Chanel pakjes rond te lopen, maar ook al deed de vrouw mannen werk, ze wou er nog wel vrouwelijk uit zien. Maar ook aan de grote veranderingen in die tijd lag het succes van Chanel. Men kreeg een heel ander uitgaansleven, en vooral in de jaren naar de eerste wereldoorlog. Het was een hele nieuwe periode, waar ook een vernieuwende kleding in thuis paste. Kort samengevat. Het eerste succes van Chanel lag mede aan de tijd waarin ze leefde. Omdat Chanel met kleding kwam die in die tijd heel vernieuwend was, maar ook de functionaliteit van de kleding speelt een belangrijke rol. Doordat Chanel in de eerste wereldoorlog zo verfrissend was heeft zij een naam gekregen die de mensen niet meer vergaten. Dat haar verdere successen met het eerste succes te maken heeft, staat vast. Was het Chanels werk waar ze haar succes mee kreeg? In de laatste deelvraag wil ik duidelijk maken waarom Chanels werk zo bijzonder was. In de vorige deelvraag heb je kunnen lezen in wat voor een periode Chanel doorbrak. Maar ook de periode die daar vooraf ging is ook behandeld. Dingen die ik zo ga behandelen kun je dus beter begrijpen. Chanel heeft twee grote successen gehad. Van 1914 t/m 1930 daarna wordt het een periode rustig rondom Chanel. Maar in de jaren vijftig komt ze terug en wordt haar stijl geperfectioneerd. Ik wil Chanels eerste succes behandelen, omdat dit haar bekende stijl wordt. Ten tweede behandel ik haar eerste succes omdat het hele werkstuk over haar eerste succes gaat, en niet over haar comeback in de jaren vijftig. Chanel heeft een bijzondere stijl. Daar stond ze als jonge vrouw al bekent om. Ze ging eerder vaak naar paardenraces, alle vrouwen benijde haar om haar extravagantie. Chanel ging altijd graag tegen de draad in, als kind al. Ook met haar kleding keuze was dit zo. Ze shockeerde graag, ze vond het heerlijk als mensen haar bekeken. Haar liefde voor paardrijden was overal bekend, maar op een dameszadel reed ze nooit. Ze reed met een rijbroek, op een gewoon zadel. Ze was uitdagend op een bijzondere manier. Haar eerste bekendheid begon voordat ze nog maar in de modewereld bekend was. Het begon allemaal met eenvoudig strohoeden op de renbaan. In die tijd was het in de mode om zo’n groot mogelijke hoed te dragen. Chanel kwam daar in tegen met een eenvoudige strohoed met een lint erom heen aan zetten. De vrouwen waren verbluft, maar al gauw liepen tientallen vrouwen met de strohoeden. En dit was eigenlijk ook het begin van haar modeontwerpers carrière. Ze begon de liefde voor het ontwerpen te ontwikkelen. Al gauw opende Chanel haar eerste hoedenwinkel, wat een groot succes werd. Maar haar periode waar zij de trends zou zetten is er nog niet. Een eigen modehuis openen was toen als vrouw iets heel bijzonders. Tegenwoordig zijn er honderden vrouwelijke ontwerpers, maar in die tijd niet. Chanel had drie voorgangers die het gemaakt hadden. Dat waren Madame Paquin (Jeanne Becker) een vrouw die getrouwd was met een rijke bankier, Madeleine Vionnet, en Jeanne Lanvin. De laatste twee vrouwen hadden geen groot modehuis zoals Madame Paquin, maar waren wel bekend. Toen Chanel dus de stap nam om als modehuis verder te gaan, nam ze een groot risico. De modewereld werd toen nog beheerst door de man. Maar toen Chanel haar winkel aan de Rue Chambon opende, kwamen ook de bekende trends. Chanels mode stond vooral bekend om het feminisme. Vooral in de begin periode viel dit erg op. Waarom dit zo op viel is makkelijk te verklaren. Zoals je in deelvraag twee heb kunnen lezen, brak Chanel door vlak naar het Victoriaanse tijdperk. Die tijd was erg overvloedig, en druk. Chanel kwam met eenvoudige kleding zonder poespas, maar uiterst stijlvol. En dat boeide de mensen. Ze kwam met extreme dingen voor die tijd. Ze verbaasde de mensen telkens. Het begon allemaal met het verkorten van de rok. In andere modeboeken of dergelijke wordt dit vaak afgeschoven aan de oorlog. Er was toen een textiel gebrek. Maar Chanel deed het niet hier om. Ze wou shockeren, en het is haar gelukt. Er zijn zelfs rechtzaken om de roklente gevoerd. Het begon allemaal met een rok boven de enkels, en toen steeds korter. Uiteindelijk was de rok nog maar net boven de knie. In dezelfde ”korte-rok” periode kwam Chanel nog met iets nieuws. Kort haar! Het beroemde page kapsel. Het werd een ware rage, en heel Europa liep met het beroemde page kapsel. Aan het einde van de oorlog kwamen veel Russische prinsessen naar Europa. Zij waren gevlucht uit Rusland wegens de revolutie. De Russische prinsessen waren rijk, en brachten bijzondere mooie sieraden mee. In Europa had men nog nooit zoiets gezien, en was in eerste instantie verbluft. Men betaalde grof geld voor de bijzondere sieraden. Maar met de tijd kwamen er steeds meer Russische prinsessen of andere adellijke vrouwen uit Rusland naar Europa toe. De waarde van hun sieraden daalde dan ook met de dag. Vaak waren ze nog onbetaalbaar voor de gewone vrouw. Toch inspireerde deze sieraden Chanel. Ze kreeg het idee om nep sieraden te maken. Het begon met parelsnoeren, en gouden kettingen. De nep sieraden werden reuze populair, in zo’n omvang dat zelfs Chanel het verbaasde. Zelfs anno 2005 is het dragen van nep parelssnoeren nog populair. Chanel verbaasde dus weer de modewereld. En dan in 1923 komt Chanel met zoiets bijzonders. Een totaal nieuw parfum. Iets wat heel bijzonder in die tijd was. Het dragen van een parfum werd voortaan als een “must” gezien in de modewereld. Chanel no. 5 is tegenwoordig nog een klassieker. Wat betreft de mode is Chanel eventjes rustig geweest, maar in 1926 komt ze weer terug. Met het zwarte jurkje. De hele modewereld stond op zijn kop. Het zwarte jurkje ook wel hemdjurk genoemd, was zo bijzonder. Men droeg geen zwart jurkje met iets gecombineerd. In die tijd werd dat gezien als iets degelijs wat nonnen droegen. Maar Chanel bewees dat het jurkje stijlvol was, en makkelijk te dragen was. Later werd het jurkje zo ingeburgerd, dat het eigenlijk van iedere vrouw wel verwacht werd, dat ze er eentje in de kast had hangen. Ook bracht Chanel rond deze zelfde tijd een nieuwe stof in de mode. Iets wat men nauwelijks kende, jersey. Een wol soort. Chanel heeft nog veel meer dingen gedaan die nieuw en verfrissend waren in de modewereld. Deze zou ik allemaal kunnen bespreken, maar dat is niet nodig. Het blijkt uit een paar voorbeelden al. Chanel wou het liefst alles op zijn kop zetten. De bovenste steen moest vaak boven komen. Haar latere werk, wordt steeds verfijnder. Ze blijft haar ding houden. En haar ding dat maakt Chanel zo bijzonder. Haar ding was, vrouwelijk en comfortabel. Haar haute couture kleding werd zo gemaakt dat het gegoten was voor de vrouw. Als modellen moesten passen bij Chanel, dan moesten ze minstens zes uur staan. Vaak konden ze dan niet meer staan, en moest Chanel noodgedwongen stoppen. Chanels werk staat dus voor comfortabel, vrouwelijk, en verfijnt. Was het Chanels werk waar ze haar succes mee kreeg? Het was zeker het werk van Chanel waar ze haar succes door kreeg. Haar werk was zo bijzonder in haar tijd. Het was anders, het was comfortabel. Iets wat vrouwen in die tijd niet veel kende. Ze kwam telkens met iets nieuws, er kwam zelfs een periode dat men nauwelijks op de nieuwe shows kon wachten van Chanel. De mensen snakten haast naar de nieuwe kleding van Chanel. De kleding die spectaculair was, maar tegelijk ook heel eenvoudig. Chanels kleding straalde iets uit. Vrouwen wouden dat in die tijd, ze waren belangrijk in de maatschappij, en wilden dat ook uitstralen. De vrouw nam zoveel taken over in de eerste wereldoorlog. Dat ze ook heus iets betekende. Ze zorgde voor munitie, en hield het land enigszins in beweging. Ik denk dat zelf dat het feminisme wat Chanels kleding uitstraalde een belangrijk aspect vormt in haar succes. De periode dat feminisme begint te broeden, komt er aan. En dat moet in die tijd al voelbaar zijn geweest. En haast het belangrijkste van Chanels kleding. Het had stijl. Het gaf je het gevoel een Lady te zijn. Het benadrukte de mooie vormen van het lichaam, en verdoezelde het minder mooie. Het droeg lekker op het lichaam, en werd gemaakt van fijne stoffen. Verder was het tijdloos, en kon op veel gelegenheden gedragen worden. En dat alles maakte dat Chanels werk een groot succes werd. Wat is de oorzaak van Chanels grote succes? Naar dat we drie deelvragen hebben beantwoord over Chanel, weten we ook meer over haar. We hebben haar leven behandeld, en kennen een paar karaktereigenschappen van Chanel. Ook de tijd waarin ze leefde en de tijd waarin Chanel beroemd werd is besproken. En als laatste hebben we kennis met haar werk gemaakt. Kortom we weten waar Coco Chanel voorstaat. Deze drie genoemde aspecten zijn nodig voor het beantwoorden van de hoofdvraag. De oorzaak van Chanels succes ligt aan meerdere dingen. Zonder één van de dingen die we in deelvraag 1, 2, 3 hebben behandeld, had Chanel het nooit gered. Haar persoonlijkheid, de tijd waarin ze leefde, en haar werk die ze maakte horen bij elkaar. Zonder één van deze aspecten zou het nooit succes zijn geworden. Chanels persoonlijkheid boeide zoveel mensen dat ze bij de mensen bleven hangen. Ze praatte over Chanel, ze wouden haar zien. Het liefste voelen. Door dat zoveel mensen over haar praten, wouden ze haar werk weleens zien. Omdat de mensen toen die tijd zoveel poespas op hun kleren hadden, viel Chanels werk op. Het straalde rust, elegantie, en eenvoud uit. En dat was net wat de mensen in die tijd wouden. Men verloor zoveel dierbaren door de oorlog, dat men ook niet in die vrolijke en drukke kleding wou lopen. Was Chanel er tien jaar eerder geweest, dan zou haar kleding als saai en ouderwets zijn afgestempeld. Zoals net al genoemd was, men leefde in een donkere periode. Er was een oorlog aan de gang, en er was veel honger en armoede. Het leven was even niet zo vrolijk en zorgeloos. Men had dus ook geen behoefte aan overvloedige kleding. Er moest gewerkt worden, en er waren zorgen. Kleding moest dus eenvoudig en comfortabel zijn. Als antwoord op de hoofdvraag kan ik het volgende geven: De oorzaak van Chanels succes lag aan meerdere aspecten. - haar persoonlijkheid - de tijd waarin ze leefde - en haar werk
Er waren dus meerdere aspecten nodig om een formule van succes te creëren. Nawoord Het maken van dit werkstuk zag ik eerst als een grote uitdaging, en dat was het achteraf ook. Als ik het over nieuw zou moeten doen, zou ik zeker weer doen. Het geeft een soort kick om als ware in het diepe te springen. Je gaat een persoon onderzoeken die sommige mensen geen eens kennen. Als je het over Hitler hebt, weet iedereen waar je het over hebt. Maar bij Gabrielle Chanel is dit niet het geval. Je moet een werkstuk gaan schrijven met de achterliggende gedachte, diegene die dit leest weet hier niks over. Zelfs bij de volgorde van de deelvragen moet je diep nadenken. Welke doe ik eerst? Komt het duidelijk over als ik deze deelvraag eerst doe? Allemaal vragen die ik niet verwacht had, dat ik die zou tegen komen. En dat onverwachte vond ik juist zo leuk. Op een gegeven moment zat ik vast met het Victoriaanse tijdperk, ik moest toen een ander onderzoek naar queen Victoria gaan doen. Dit was vaker het geval, ik heb oude aantekeningen moeten lezen over de eerste wereldoorlog, en werkstukken over de Russische revolutie gelezen. Het viel mij dus erg op, dat ik zo veel onverwachte dingen tegenkwam. Ik vind zelf wel, dat het beantwoorden van de hoofd en deelvragen goed gelukt is. Ik had niet verwacht dat ik nog zo veel details kon beschrijven. De meeste boeken die over Chanel gaan zijn heel globaal geschreven, en bevatten weinig details. Toch heb ik een goed beeld kunnen scheppen over haar Chanels leven, en de tijd waarin Chanel leefde. Bronnenlijst Boeken Chanel een vrouw alleen

Geschreven door Axel Madsen
Uitgeverij: de Kern
Wereldoorlogen in de 20e eeuw
Uitgeverij: Sfinx
Aantekeningen eerste wereldoorlog
Mémoires
Geschreven door Aron Raymond
Uitgeverij: Juliard Internet www.scholieren.nl - werkstuk Russische revolutie - werkstuk Victoriaanse damesmode - werkstuk mode - werkstuk eerste wereldoorlog - werkstuk positie van de vrouw in beide wereldoorlogen. CD-rom Encarta encyclopedie - Russische revolutie - Queen Victoria - Eerste wereldoorlog - Coco Chanel Tijdschriften Cosmo
September 2004, nr.9 Televisie Documentaire over Coco Chanel
23 januari 2005

Avro