Hoofdstuk 1 en 2 Dekolonisatie en koude oorlog in Vietnam

Paragraaf 1.1 Botsing in Europa · Stemming tussen de geallieerden verkilde door : - Deze twee landen kwamen als enige supermachten uit de oorlog, de andere grote mogendheden waren verslagen of uitgeput. Ze werden dus elkaars voornaamste ‘rivalen’. - In Europa kregen de VS en de Sovjetunie onenigheid over het verdelen van invloedssferen (in feite: wie in Europa de macht zou krijgen). - De VS en de Sovjetunie vertegenwoordigden twee volstrekt tegengestelde ideologieën en samenlevingen: de VS stonden voor democratie, kapitalisme en vrij ondernemerschap; de Sovjetunie stond voor communistische dictatuur en voor onderschikking van individu en economie aan de staat. 2 Het invoeren van het communisme in de Oost-Europese landen die door de Sovjetunie waren bevrijd. · Amerika was in Azië de baas. De Sovjetunie deed hier niet moeilijk over, omdat zij hier geen rol hadden gespeeld in de oorlog. De Sovjetunie was de baas in Japan, want die hadden zij zelf verslagen. · Europa: -Sovjetunie had het oosten bevrijd -Verenigde Staten had het westen bevrijd. -Hun leger hadden elkaar in midden Duitsland ontmoet. · Na de Duitse ineenstorting was in Europa niet bekend wie de macht nou had of zou krijgen. Dit moest dus opnieuw verdeeld worden. Hier kregen de Vs en de Sovjetunie onenigheid over. · Verenigde Staten stond voor: - democratie - kapitalisme - vrij ondernemerschap · Sovjetunie stond voor: - communistische dictatuur - individu en economie ondergeschikt aan de staat. · Stalin voerde, in de gebieden die hij had bevrijd, het communisme in. · Waarom deed Stalin dit?: Stalin voelde zich onveilig, door de aanval van Duitsland in 1941. Stalin geloofde niet dat het kapitalisme en communisme in vrede naast elkaar konden bestaan. Hij wilde voorkomen dat de mensen uit het Westen een eind zouden maken aan het communisme en daarom wilde hij zijn grens een stuk opschuiven naar het Westen. Achter deze grens wilde hij een veiligheid gordijn. Stalin voegde Estland, Letland, Litouwen en het oosten van Polen en Roemenië bij de Sovjetunie. · In polen waren de mensen sterk anticommunistisch en anti-Russisch. Daarom maakt Stalin meteen een communistische dictatuur van Polen. Zelfs in Duitsland kwam een communistische staat. · De Geallieerden verdeelden Duitsland in 1945 in vier bezettingszones: - een Amerikaanse - een Russische - een Britse - een Franse · De bezetters hadden afgesproken dat ze zouden gaan samenwerken. Hier kwam weinig van terecht doordat de Sovjetunie wilde dat Duitsland herstelbetalingen zou gaan doen en de rest wilde een snel herstel van de Duitse economie. · Hierdoor viel Duitsland in 1949 uiteen in twee staten met daartussen het ijzeren gordijn. - drie westerse bezettingszones werd kapitalistisch en democratische Bondsrepubliek - in de Sovjetunie de communistische Duitse democratische bondsrepubliek. · Marshallhulp: In 1947 gaf Amerika economische hulp aan Europa. Stalin pikte dit niet, omdat het de VS alleen maar meer invloed zou geven. · 1948: Tsjecho-Slowakije is vanaf nu ook helemaal communistisch. Het was nog het enige land waar de communisten het nog niet alleen voor het zeggen hadden. paragraaf 1.2 De koude oorlog in Europa · In 1946 dachten de Amerikanen dat heel Europa door het communisme werd bedreigd. -Frankrijk en Italië leken in gevaar, omdat in die landen de communistische partijen snel groeiden. -Turkije was in gevaar, omdat Stalin een vlootbasis opeiste die toegang gaf naar de Middellandse Zee. -Griekenland werd bedreigd, omdat communistische guerrillastrijders daar een burgeroorlog met de regering uitvochten · Griekenland was een van de weinige landen die bevrijd was door de Britten. Begin 1947 gaven de Britten een teken aan de VS dat ze niet langer geld hadden om Griekenland te beschermen. Hierdoor besloot president Truman Turkije en Griekenland financiële en militaire steun te geven. · Om dit te kunnen doen moest hij nog wel de Amerikanen overtuigen van het nut van deze hulp. Hij zei dat het niet alleen ging om Turkije en Griekenland, maar om de toekomst van de hele wereld. · Containment politiek: De overtuiging dat het communisme en de vrije wereld waren verwikkeld in een strijd om de wereldheerschappij. · Vanuit de Sovjetunie werd alles gedaan om het communisme te verspreiden: - heel groot leger - ze hadden overal communistische partijen (hulptroepen) · De VS moest het uitbreiden van het communisme tegenhouden. En een rechtstreekse oorlog met de Sovjetunie voorkomen. · Met de Containment politiek begon de koude oorlog. De wereld raakte verdeeld in twee partijen. Deze twee partijen kwamen niet in oorlog, maar deden er wel alles aan om de ander te bestrijden. · Volgens Moskou was de VS de vertegenwoordiger van het westerse imperialisme. Ze wilde alleen maar vernietiging van de het communisme en wilde de hele wereld kapitalistisch maken. Volgens Moskou ging het de VS niet om vrijheid en democratie, maar om afzetmarkten en grondstoffen. · De koude oorlog was een stabiele periode voor Europa. In deze tijd is de vrede altijd bewaard. · Dit kwam, doordat er constant militaire dreiging was. In 1945 liet de VS een atoombom ontploffen op Japen, om zo indruk te maken op Stalin. Deze bom maakte grote indruk op Stalin en hij liet er meteen ook een maken. In 1949 lukt dit. Dit maakte weer indruk op Amerika. Amerika maakte hierdoor nog zwaardere wapens enz. Na een tijd waren beide landen dus zwaar bewapend. Zelfs zo erg dat in een handomdraai de hele wereld vernietigd zou kunnen worden. · Stalins opvolger Chroestsjov voerde vanaf 1956 een vreedzame coëxistentie politiek uit. Dit hield in dat de strijd tussen het communisme en kapitalisme niet door oorlog uitgevochten moest worden, maar door economische concurrentie. Dit betekende dat deze twee nog jaren naast elkaar konden bestaan.
paragraaf 1.3 Dekolonisatie · Tot de tweede wereldoorlog was Afrika verdeeld tussen Frankrijk en Engeland. Hoewel Portugal en België er ook kolonies hadden. · Japan had het grootste gedeelte van Azië in zijn bezit. De rest was verdeeld tussen Engeland, Frankrijk en Nederland. · Engeland heerste over Brits-Indië: - India - Pakistan - Bangladesh · De volgende zuidoost Azië heerste de volgende landen: -Engeland over Birma en Maleisië -Nederland over Nederlands Indië (Indonesië) -Frankrijk over Indochina (dat bestond uit Vietnam, Laos en Cambodja) · 1950: Dekolonisatie in Afrika
1945: Dekolonisatie in Azië · In de eerste maanden van 1942 veroverde Japan Zuidoost Azië. Doordat de Europese landen een nederlaag hadden geleden tegen Japan, werd het Nationalisme onder het volk versterkt. · In augustus 1945 gaf Japan zich over.Het hele Japanse bestuur viel opeens weg. Er waren geen koloniale bestuurders of militairen om de macht over te nemen. In deze periode riepen de nationalistische leiders onafhankelijkheid uit. · Twee dagen na de capitulatie (overgave) van Japan, verklaarde Indonesië zich onafhankelijk. Twee weken later deed ook Vietnam dit. · 1946: Brits-Indië onafhankelijk
1948: Birma onafhankelijk
1957: Maleisië onafhankelijk · Nederland stuurde troepen naar Indonesië. In 1949 werd Nederland gedwongen door de VS om Indonesië toch onafhankelijk te verklaren. · Frankrijk was het enige land dat zich krachtig verzette. Toch werd in 1954 ook Zuid-Oost-Azië onafhankelijk verklaard. · De Sovjetunie zag niks in het dekolonisatie proces. Stalin had weinig vertrouwen in de communistische partijen die in de kolonies waren. Het communisme moest het hebben van de arbeidersklasse. De koloniale samenlevingen bestonden vooral uit boeren. Boeren waren vóór privé bezit. Dit was iets was de communisten juist af wilde schaffen. Het nationalisme was voor de boeren wel aantrekkelijk. Stalin dacht dat de communisten het van de nationalisten zouden verliezen. · Hierdoor was de Sovjetunie wel een antikoloniale mogendheid, maar voerde ze geen actieve politiek in Azië. · De Amerikanen hadden wel oog voor Azië. De Amerikaanse regering verklaarde in de tweede wereld oorlog dat het koloniale tijdperk voorbij was. Alle Europese landen moesten hun kolonies de vrijheid geven. Tegen over de Franse hielden de Amerikanen zich in. De VS was heel fel tegen Frankrijk, toch hielde ze zich in. Dit kwam doordat het verzet tegen de koloniale overheersing in Indochina onderleiding van communisten stond. Amerika wilde in geen geval dat de communisten de macht zouden krijgen in Indochina. Daarom bleven ze ook neutraal toen in 1946 in Vietnam een onafhankelijkheids oorlog uitbrak. · De VS wist niet was ze er mee aanmoesten met het conflict in Vietnam. Gold de Containment politiek nou alleen voor Europa of niet? Het was duidelijk dat West-Europa, Japan, Groot-Brittanië en de VS uit handen van de communisten moest blijven. Maar voor de rest van de wereld was het niet duidelijk. paragraaf 1.4 Koude oorlog in Azië · In China was een burgeroorlog tussen de communisten en de nationalisten. Communisten - Mao Zedong
Nationalisten - Chiang Kai-shek · Stalin was door de overwinning van Mao verrast, maar deed alsof hij er gelukkig mee was. · China (Mao Zedong) en de Sovjetunie (Stalin) konden nu de taken verdelen om tegen het westerse imperialisme te gaan vechten. Ze gingen samenwerken, omdat ze allebei bang waren voor de VS. · China nam het voortouw in Azië Sovjetunie nam het voortouw in Europa · De chinezen moesten de Aziatische onafhankelijkheidsbeweging steunen met: - troepen - wapens - advies
De sovjetunie zou op de achtergrond materiële steun en advies geven. · Mao en Stalin deelde het communistische vijandbeeld van het westen. Ze hadden een krachtige boodschap aan het volk: - Amerikanen waren niks beter dan de koloniale onderdrukkers - Amerikanen wilden de derde wereld uitbuiten, niet met behulp van kolonies, maar door politieke en economische invloed. · Amerika schrok van de overname van China. Deze gebeurtenis kwam nog harder aan doordat de Sovjetunie (die samenwerkt met China) net een atoomproef had gedaan. · Amerika ging de Containment politiek wereldwijd toepassen.Om het Sovjet design te voorkomen moest de VS en al haar bondgenoten zich snel bewapenen en de bedreigde regering gaan helpen. · Sovjet design: De hele wereld communistisch onder Russische leiding. · Zomer 1950:Het communistische Noord-Korea viel Zuid-Korea binnen. Zuid-Korea werd gesteund door de VS. Amerika twijfelde er niet aan dat dit een deel was van een wereldwijd plan en sloeg meteen terug. De Amerikanen kwamen tot aan de Chinese grens. Hierop vielen de Chinese troepen weer aan. (Korea-oorlog) In 1953 leidde dit tot een wapenstilstand. De grenzen bleven zoals ze waren tot 1950. De communistische aanval had dus geen zin gehad. · Door de Korea-oorlog hadden de Amerikanen de Amerikaanse bases en militairen in Korea flink uitgebreid. · In de derde wereld steunde de VS het anticommunisme door middel van: - economische hulp (populariteit van pro-Amerikaanse regimes vergroten) - politieke hulp(marionetten regeringen in het zadel te krijgen/houden) - militaire hulp · Marionettenregeringen: Regering die met naam zelfstandig is, maar die eigenlijk ondergeschikt is aan een buitenlandse grootmacht. · Nadat Stalin overleed ontstond er een breuk tussen de Sovjetunie en China. China liet zich niet de wet voorschrijven door moskou, omdat ze door zichzelf aan de macht was gekomen. Chroestsjov was het hier niet mee eens. Tussen China en de Sovjetunie ontstond een strijd om het leiderschap in de

communistische wereld. Paragraaf 2.1 Vietnam onder de Fransen · kolonie Indochina: Vietnam met de kleine buurlanden Laos en Cambodja samen · De Vietnamezen waren een strijdbaar volk, maar tegen de Fransen konden ze niet op. Dat kwam omdat Vietnam economisch nauwelijks o ontwikkeld was. Vietnam had geen industrie en dus ook geen moderne wapens. · De Fransen wouden Indochina hebben om de macht en eer en omdat Indochina nog vrij was. · Het was economisch van belang om kolonies in bezit te hebben, voor de grondstoffen en de afzetmarkten voor hun industrie · Om Vietnam winstgevend te maken, brachten de Fransen er een zekere ontwikkeling op gang. Dat gebeurde vooral in het zuiden. · Er ontstond ook een eenheemse elite: was sterk op de Fransen gericht, was Rooms-katholiek en welvarend en stuurde het kinderen naar Franse scholen. Het bleef echt een kleine minderheid omdat de meeste vietnamezen boeddhistisch en agrarisch waren. · In het minder vruchtbare midden en noorden waren de Fransen veel minder sterk aanwezig. Daar was de economie veel slechter. De Fransen maakten zich hier niet echt geliefd. Ze behandelen de bevolking neerbuigend en vaak wreed. Er was geen sprake van gelijke rechten. Dat leidde geregeld tot een opstand. Maar dat had geen zin want het verzet was erg plaatselijk · Alleen het communisme vormde een bedreiging voor het koloniale gezag · Ho Chi Minh: leider van de Vietnamese communisten, hij haatte het kolonialisme. Hij zette zich in voor de onafhankelijkheid van zijn land. Hij verwachte dat Amerika een einde zou maken aan de koloniale overheersing. Maar toen dat niet gebeurde voelde hij zich bedrogen door de Amerikanen. Hij had namelijk zijn hoop op Amerika gevestigd. En raakte hij onder de indruk van het communisme. De negatieve kanten was toen nog nauwelijks bekend in andere landen behalve in Rusland. Lenin was een haatdragende tegenstander van het kolonialisme. Voor Ho Chi Minh was het duidelijk: Lenin was een bondgenoot in strijd tegen de Fransen. Hij moest dus in Moskou zijn om van de koloniale overheersing af te komen Paragraaf 2.2 Een koloniale oorlog · Ho Chi Minh vertrok in 1923 naar Moskou. De sovjetregering stuurde hem na Zuid-China. Hij moest daar aanhangers voor het communisme in Vietnam winnen. · 1930: de oprichting van de Indochinese communistische partij in Hong Kong => leed erg onder vervolgingen. Bij de hongeroproeren traden de Fransen hard op. Veel partijleden werden geëxecuteerd en gevangengenomen. · Vietminh: nationale bevrijdingsbeweging opgericht door Ho Chi Minh. Zou onder communistische leiding komen te staan. Maar dat mocht de buitenwereld niet weten. De nationale onafhankelijkheid was het eerste doel pas daarna de communistische revolutie. · De vietminh werd opgericht begin de tweede wereldoorlog. Dat was geen toeval want Ho Chi Minh voorspelde dat er na de oorlog een machtsvacuüm zou ontstaan. Die voorspelling kwam uit. Dat zou een kans opleveren op onafhankelijkheid. · Japan verloor van Vietnam en op 15 aug capituleerde Japan. Ho Chi Minh gaf het sein voor een algemene opstand. Omdat de Fransen nog niet terug waren, kreeg de vietminh binnen 2 weken bijna heel Vietnam in handen, waarna Ho Chi Minh op 2 september in Hanoi de onafhankelijkheid uitriep. · Net als aan het eind van eerste wereldoorlog hoopte Ho op Amerikaanse steun. Dat Ho communist was, hield hij verborgen. Toch stelden de Amerikanen hem opnieuw teleur. De Amerikanen lieten de Fransen in Vietnam hun gang gaan, die waren weer terug gekeerd en namen vanuit het zuiden geleidelijk aan het land weer in. De VS wilden wel dat aan het kolonialisme een eind kwam, maar hadden geen vertrouwen in de Vietminh. De Amerikanen wisten namelijk wel dat Ho een communist was en de Vietminh door communisten werd gedomineerd. · De Fransen hadden steeds grotere delen van Vietnam ingenomen en hierna brak eind 1946 een openlijke oorlog tussen Frankrijk en de Vietminh-regering uit. Zoals Ho al dacht, de Fransen waren slecht opgewassen tegen de guerrillatechniek van de Vietminh. De Vietminh sloeg telkens onverwachts toe. · Tot 1950 moest de Vietminh het zonder hulp van buiten stellen. Maar de communistische machtsovername in China veranderde de situatie. De Chinese communisten wilden hun Vietnamese kameraden maar al te graag helpen. China ging in januari 1950 wapens en adviseurs aan Vietnam leveren en 2 weken later ging de Sovjet Unie ook helpen, die gaf de materiele hulp die China niet kon bieden. Om de Amerikanen tevreden te stellen hadden de Fransen in 1949 in hun eigen gebied een Vietnamese regering geïnstalleerd en Vietnam erkend als ‘zelfstandige’ staat. Maar met onafhankelijkheid had het niets te maken, Frankrijk hield de macht. De VS besloot in 1950 de Franse oorlogsinspanningen te steunen met geld en wapens. Volgens de containmentpolitiek was het immers van levensbelang dat het communisme ook in deze uithoek van de wereld werd gestopt. Paragraaf 2.3 het bedrog van geneve · De oorlog tussen Vietminh en de Fransen schoot niet op. De oorlogsmoeheid sloeg toe. Daarom werd besloten in Genève een internationale vredesconferentie te houden, alle grootheden zouden daar meepraten. De strijdende partijen probeerden alsnog een doorbraak te forceren, de strijd spitste zich toe in een afgelegen bergvallei bij Dien Bien Phu in Noord Vietnam. De Fransen namen daar een eind 1953 een fort in. Toen de strijd losbarstte waren ze enorm verrast door de enorme hoeveelheid wapens en troepen die de Vietminh had. Toen de Fransen het niet leken te winnen, vroegen ze de VS om luchtsteun, maar president Eisenhower wilde niet dat zijn land alleen opereerde. Amerika’s beste bondgenoot, Engeland, weigerde mee te doen, vond het gevaar van een oorlog met China of de Sovjet Unie te groot. · Dien Bien Phu viel op 6 mei 1954, een dag voor het begin van de Geneefse conferentie. De Vietminh had nu het grootste deel van Vietnam in handen. Frankrijk wilde niet meer vechten, de eindoverwinning van de Vietminh leek nog slechts een kwestie van tijd. De VS wilde absoluut niet dat heel Vietnam communistisch werd. Als Indochina valt, zullen Birma, Thailand, Maleisië en Indonesië volgen. Je verliest enorme hoeveelheden hulpbronnen en miljoenen mensen. En de verdedigingslinie voor de Aziatische kust loopt ook gevaar. · Dit heet de dominotheorie. Dit zou nog jarenlang de Amerikaanse politiek in Zuidoost Azië bepalen. De Amerikanen gingen met tegenzin naar Genève. De conferentie liep voor de VS niet slecht af. De VS wisten te voorkomen dat heel Vietnam communistisch werd. Afgesproken werd het land tijdelijk te verdelen. Er kwam een wapenstilstand, en de Fransen beloofden binnen 2 jaar te vertrekken. Vietnam moest neutraal blijven. Geen van beide delen mocht zich aansluiten bij een militair bondgenootschap. Noord- en Zuidvietnam mochten hun troepen niet versterken en geen buitenlandse troepen op hun grondgebied toelaten. In juli 1956 zouden er in heel Vietnam nationale verkiezingen gehouden worden, waarna het land zou worden verenigd. · Ho was met deze Geneefse Akkoorden niet tevreden. Niet alleen werd Vietnam niet herenigd, hij moest ook zijn grondgebied inleveren dat de Vietminh al had veroverd. Maar Ho had geen keus, de VS dreigden militair in te grijpen als ze hun zin niet kregen. Over 2 jaar zouden er verkiezingen zijn en dan zou Vietnam alsnog herenigd en communistisch worden , daarom stemde de Vietminh er toch mee in. · Maar de Vietminh kwam bedrogen uit , de VS weigerden de slotverklaring te ondertekenen waarin de verkiezingsdatum werd genoemd. Ze waren vastbesloten de verkiezingen nooit te laten doorgaan. In 1955 verwierpen de Amerikanen een Noord Vietnamees voorstel om over de aanstaande verkiezingen te praten. De verkiezingen kunnen niet eerlijk verlopen omdat de communisten Noord Vietnam onder controle hadden, dan zou er alleen een vrije verkiezing in Zuid Vietnam mogelijk zijn. · De Sovjet Unie en China verzetten zich niet tegen het schrappen van de verkiezing , zij vonden het wel best. De Sovjet Unie wilde om Vietnam geen groot conflict met de VS riskeren. China was met de bestaande situatie tevreden. Aan zijn zuidgrens had China rust: daar lag nu Noord Vietnam als een soort bufferstaat tegen het imperialisme. Bovendien vond China het prettig dat Vietnam niet te sterk was. Dan kon het ook niet Laos en Cambodja overheersen. Het communistische Noord Vietnam kon geen concurrent van China worden, maar zou van zijn noorderbuur afhankelijk worden. Paragraaf 2.4 Noord en zuid groeien uiteen · De communisten keerden na 8 jaar terug in hun hoofdstad Hanoi , Noord Vietnam. Zij gaven de vereniging van Vietnam nooit op, maar richtten zich op de ‘interne revolutie’, de opbouw van het communisme in Noord Vietnam. Noord Vietnam was vanaf het begin een communistische eenpartijstaat. Maar de invoering van een communistische economie gebeurde geleidelijk. Grote bedrijven werden staatsbezit. De economie stond er al slecht voor en kreeg een extra klap doordat 800duizend mensen naar Zuid Vietnam vluchtten, vooral beter opgeleiden en welvarende Vietnamezen. Door deze vlucht naar de vrijheid kwam Noord Vietnam vrijwel zonder geschoold personeel te zitten. Het werd sterk afhankelijk van de door China gestuurde managers en technici. · Op het platteland werd de grond van verraders en vijanden van het volk aan de arme boeren gegeven. Zo wilde het regime 3 vliegen in 1 klap slaan: 1: steun onder de arme boeren te verwerven, 2: de klassenvijand uit te schakelen en 3: de voedselproductie op te voeren. Al snel liep de campagne uit de hand. · De campagne leverde ook goede dingen op. 2 miljoen boerenfamilies kregen grond en de rijstproductie nam met 40% toe. In 1958 had de partij het platteland voldoende onder controle om nog een stap verder te gaan. Er werd nu een communistische planeconomie naar Russisch en Chinees vb ingevoerd. Het privé-eigendom van de grond werd afgeschaft en de handel en industrie kwamen volledig in staatshanden. · In Zuid Vietnam hoopten de VS een kapitalische democratie naar westers model op te bouwen. Als er naast een straatarme en onderdrukte Noord Vietnam een vrij en welvarend Zuid Vietnam zou ontstaan, dan zouden de Vietnamezen wel van Noord Vietnam naar Zuid Vietnam gaan. Diem kreeg de taak om Zuid Vietnam naar deze mooie toekomst te leiden, Diem was diepgelovig katholiek. · Diem wou niks te maken hebben met de Vietminh of met het koloniale bestuur, daarom week hij af naar de VS. Daar kwam hij in contact met invloedrijke Kennedy, ook katholiek. · Diem werd later als premier van Zuid Vietnam benoemd. Hij maakte korte metten met de laatste resten van het kolonialisme en trad hard op tegen het communisme. Verder stelde hij zijn Amerikaanse beschermheren teleur. De VS pompten miljarden aan economische en militaire steun in ZuidVietnam, maar Diem besteedde dat geld niet aan de economie, maar bouwde er een politiestaat op. Hij trok alle macht naar zich toe, corruptie vierde hoogtij.De VS wilde dit alles wel door de vingers zien, zolang Diem maar met succes het communisme bestreed. · In 1959 waren in Zuid Vietnam nog maar een paar honderd communisten over, het communistische gevaar leek geweken. Maar de werkelijkheid was anders, er kwam wel welvaart, maar dat kwam door de miljardensteun uit de VS. De VS vroeg Diem de grond eerlijker te verdelen en de arme boeren te helpen, maar het tegendeel gebeurde. Voor de grond die boeren voor 1954 gratis kregen, moesten ze nu pachtsommen betalen, hiermee maakte Diem zich niet populair.