Hoofdstuk 1 en 3 (Zin Leven)

Wat is de zinvraag? - Is mijn leven uiteindelijk de moeite waard, is het leven van alle mensen, is
het leven uiteindelijk de moeite waard? Waarom stellen mensen de zinvraag? - Om verder te kijken dan de regelmaat van elke dag - Om het leven uit te houden in tijden van tegenslag - Behoefte aan zingeving en houvast
In welke situaties stellen mensen de zinvraag? - Als het leven niet vanzelfsprekend is - Bij positieve of negatieve piekervaringen - Als mensen elkaar bevragen over de zinvraag
Wat zijn de levensvragen? - Vragen die over de betekenis en waarde van het leven gaan, samengevat worden ze de zinvraag

In onze samenleving is aan de ene kant wel ook voor de zinvraag, aan de andere kant niet. De antwoorden op de zinvraag zijn altijd voorlopige antwoorden. 8 manieren waarop mensen naar antwoorden op zinvraag zoeken: er is geen zin, vind ik in mijzelf, in de natuur, in God, in het zoeken zelf, bij anderen, doelen nastreven en in waarden
Een ander woord voor optiek is benadering. Wat is optiek? - De manier waarop je naar de werkelijkheid kijkt (verschillende benaderingen) Wat is ethische optiek? - De benadering dat mensen goed behoren te handelen. De begrippen goed (menswaardig), behoren en handelen staan centraal. Wat zijn waarden? - Uiteindelijke fundamenten van waaruit je wilt leven
Welke twee soorten waarden zijn er? - Instrumentele waarden (waarden die geen doel in zichzelf zijn, maar in dienst staan van andere hogere waarden, bv. vriendschap en genot) - Intrinsieke waarden (een waarde in zichzelf, dus zonder verder extern doel, bv. geluk en rechtvaardigheid) Wat is een ethisch dilemma? - Waardenconflict, oftewel twee of meer waarden na willen streven die niet tegelijkertijd gerealiseerd kunnen worden, zodat je moet kiezen (bv. bij euthanasie) Wat zijn normen? - Bepaalde (bindende) verwachtingen over het gedrag van mensen
Welke drie soorten normen zijn er? - Relationele normen (normen die betrekking hebben op de directe omgang met mensen, bv. tegen je ouders zeggen waar je naartoe gaat) - Professionele normen (normen die betrekking hebben op de manier waarop een bepaald beroep uitgeoefend hoort te woorden, bv een dokter met zwijgplicht) - Publieke normen (normen die betrekking hebben op het gedrag dat van ons verwacht wordt ten opzichte van de samenleving, bv belasting betalen) Wat is een moraal? - Het geheel van feitelijk aanwezige waarden en normen bij een individu, een sociale groepering dan wel in de samenleving in zijn geheel
Wat is ethiek (als wetenschap) - Het kritisch nadenken over de moraal vanuit een oogpunt dat het goede gedaan behoort te worden
Wat is het verschil tussen een optiek en een visie? - een optiek (invalshoek, benaderingswijze) is objectief, een visie (standpunt of mening) is subjectief
Wat zijn ethische visies? - Standpunten die kunnen worden ingenomen vanuit de ethische optiek
Welke drie hoofdstromingen zijn er binnen de ethische visies? - Gevolgenethiek - Beginselethiek - Deugdenethiek
Wat is de gevolgenethiek? - Die beslissing of handeling is juist die in zijn gevolgen een bepaald doel realiseert
Welke drie gevolgenethische visies zijn er? - Hedonisme (die beslissing of handeling is ethisch juist die in zijn gevolgen het meeste genot oplevert), mensbeeld: zoveel mogelijk genieten en onlust vermijden - Eudonisme (die beslissing of handeling is ethisch juist die in zijn gevolgen het meeste geluk oplevert) - Utilisme (die beslissing of handeling is ethisch juist die in zijn gevolgen het meeste nut oplevert) Epicurus: belangrijk vertegenwoordiger van het klassieke hedonisme
Thomas Hobbes: “Mens is steeds op zoek naar optimaal genot voor zichzelf” John Stuart Mill en Jeremy Bentham: twee beroemde vertgenwoordigers van het utilisme

Wat is de beginselethiek? - Die handeling of beslissing is juist die vanuit een bepaald beginsel wordt genomen
Wat zijn andere woorden voor beginsel? - principe, bepaalde waarde, bepaald recht
Wat is de belangrijkste richting binnen de beginselethiek? - De ethiek van Immanuel Kant (de kwaliteit van ons handelen niet moeten beoordelen naar het resultaat van de handeling of de handeling zelf, het gaat om de goede wil) Wat is de deugdenethiek? - Die handeling of beslissing is juist die vanuit goede bedoelingen en motieven wordt genomen
Welke waarden staan centraal binnen de christelijke ethiek? - God liefhebben, naastenliefde, menselijk leven, keuze tussen goed en kwaad
Wat zijn zeven veel voorkomende argumentatiefouten? - Ongegronde generaliseringen: algemene conclusies uit slecht enkele gegevens - Normen ontlenen aan feiten: uit een feitelijke stand van zaken zonder meer normen afleiden - Autoriteitsargumenten: een beroep doen op een autoriteit - Ad Hominem (persoonsgebonden) argumenten: ‘Wat hij zegt kan niet waar zijn, want hij is een mietje” - Onjuiste analogie: onjuiste overeenkomst - Onjuiste oorzaak: bij een feit waaraan verschillende oorzaak ten grondslag liggen, wordt één oorzaak afgezonderd en tot dé oorzaak gemakt - Cirkelredenering: steeds weer uitkomen op een onbewezen uitgangspunt