Vervuiling in de wereld

Meer en meer milieuvervuiling in de wereld Sinds het begin van de mensheid bestaat de vervuiling. Aanvankelijk ging men bossen rooien om de grond te kunnen cultiveren en om de dieren te laten grazen. De mensen konden op die manier aan hun primaire behoeften voldoen. Het effect op het milieu was echter toen nog miniem. De ommekeer kwam er met de Industriële Revolutie, die rond 1750 in Engeland begon. Als drijfkracht was toen de stoommachine noodzakelijk. Als energiebron gebruikte men in die tijd warmte, die gehaald werd uit de verbranding van hout of steenkool. Dit systeem kennen we vandaag nog altijd: nu is de energiebron echter aardolie of aardgas en zijn er honderden toepassingen. Jammer genoeg beïnvloeden ook nog andere factoren het milieu negatief. We kennen ze allemaal: houtkap, het broeikaseffect, onderbreken van de voedselpiramide door bijvoorbeeld overdreven visvangst in de oceanen, vervuiling van het grondwater en de bodem door de industrie, luchtvervuiling… We gaan proberen om een aantal van deze facetten van de vervuiling toe te lichten. We kunnen vandaag gelukkig vaststellen dat er een ommekeer bezig is: er worden oplossingen gezocht voor deze problemen. Het zal steeds een zoektocht blijven naar een evenwicht tussen industriële productie en behoud van de natuur. Een aantal aangereikte oplossingen zullen we kort toelichten. Van alle soorten vervuilingen is luchtvervuiling de meest courante en waarschijnlijk ook de oudste .Gewoon een vuurtje stoken kan al een nefast gevolg hebben op het milieu. Luchtvervuiling is het directe gevolg van menselijke activiteiten. Er zijn vele bronnen van vervuiling, waaronder industriële activiteiten en auto's. Vervuiling manifesteert zich in de vorm van smog. Deze term wordt ook gebruikt voor nevels die uitsluitend door vervuilende stoffen worden veroorzaakt. Bij droge weersomstandigheden zal de vervuiling een nevel veroorzaken, die in feite een laag rook is. Door de rook, die uit vele kleine deeltjes is opgebouwd, neemt het aantal condensatiekernen in de lucht enorm toe. Dit betekent dat de kans groot is dat alle aanwezige waterdamp zal condenseren en smog zal vormen. Smog verdwijnt alleen als het door de wind wordt weggeblazen of door regen wordt verspreid. Het soort nevel of smog is afhankelijk van de uitstoot van vervuilende stofdeeltjes. De belangrijkste bestanddelen zijn koolstofoxide, stikstofoxide, koolwaterstoffen, en zwaveldioxide. Sommige stoffen kunnen zure smog veroorzaken, die gebouwen aantast en een grote bedreiging vormt voor mensen met ademhalingsmoeilijkheden. De wereldopinie wordt zich bewust van dit probleem, het akkoord van Kyoto was het politieke gevolg. Na moeizame onderhandelingen tussen vrijwel alle landen van de wereld is in 2001 in Bonn het beroemde klimaatverdrag van Kyoto ingevuld. De rijke landen moeten de eerste stap zetten om de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer te verminderen. Zij zijn met hun grote productie en consumptie immers de grootste veroorzakers van het klimaatprobleem. In Bonn is vastgelegd met hoeveel procent landen hun uitstoot van broeikasgassen moeten verminderen. De verbranding van fossiele brandstoffen kan ook bijdragen tot het broeikaseffect. Is dit broeikaseffect werkelijk zo’ n grote bedreiging of wordt “de opwarming van de aarde“ overschat? De jaren 1988-2000 waren in ons land opvallend warm. In die jaren waren vooral de winters heel zacht; de winter van 1996 was de eerste die brak met die traditie. De warme jaren zijn vooral het gevolg van afwijkende patronen in de grootschalige luchtstromingen. De hogere temperaturen in België zijn grotendeels gecompenseerd door lagere temperaturen elders. Nochtans was de zomer van 2003 weer opvallend warm en dit in heel Europa. De vraag is of we ons nu moeten ongerust maken of we nog een aantal eeuwen moeten wachten om conclusies te kunnen trekken. Velen zeggen dat deze opwarming van de aarde een direct gevolg is van het broeikaseffect. Het broeikaseffect is een complex proces en we zullen proberen om het kort toe te lichten. Wanneer de zon op de aarde schijnt, worden niet al zijn stralen door de aarde opgenomen. Een gedeelte van de stralen van de zon gaan weer terug de 'ruimte' in. In onze atmosfeer bevindt zich een laag met koolstofdioxide. Deze stof zorgt ervoor dat niet al de warmte die de zon uitstraalt, meteen weer verloren gaat in de ruimte. Dit wordt ook wel het natuurlijk broeikaseffect genoemd. Bij de verbranding van hout, steenkool en olie komt ook koolstofdioxide vrij. Door deze verbrandingen komt er steeds meer koolstofdioxide in de lucht. Hierdoor wordt het natuurlijk broeikaseffect zo ver versterkt, dat de temperatuur op aarde stijgt (steeds meer zonnestralen worden immers weer teruggekaatst naar de aarde). Voor anderen is de mens dus de oorzaak. Door menselijke activiteiten, bijvoorbeeld de alsmaar intensiever wordende landbouw en veeteelt, stijgen ook de atmosferische concentraties van methaan en lachgas . Sinds het pre-industriële tijdperk is de methaanconcentratie zelfs verdubbeld! Voorts bevinden zich momenteel broeikasgassen in de atmosfeer, die puur antropogeen zijn, d.w.z. die van nature helemaal niet in de atmosfeer voorkomen. Dit zijn de chloorfluorkoolwaterstoffen (cfk's), in gebruik als drijfgassen in spuitbussen en als koelvloeistoffen, omdat ze zeer inert zijn en dus niet reageren met andere stoffen. Deze gassen zijn echter berucht geworden vanwege het feit dat ze de ozonlaag aantasten, nadat ze in de hogere atmosfeer uiteenvallen onder invloed van hoog energetische UV-straling. De productiestop, die vanwege deze kwalijke eigenschap in 1990 werd afgesproken, begint vruchten af te werpen: sinds 1992 neemt hun concentratie nauwelijks meer toe. Een theorie is dat als gevolg van het versterkte broeikaseffect en dus de temperatuurstijging, het ijs op de noordpool en zuidpool langzamerhand zal smelten. Hierdoor zal de hoogte van het water stijgen, en zullen grote delen land onder water lopen. Het meest recente rapport van het IPCC (International Panel on Climate Change) toont aan dat de klimaatverandering nu reeds gevolgen heeft voor bepaalde ecosystemen, en problemen veroorzaakt voor verschillende diersoorten zoals de ijsbeer, de Bengaalse tijger en zelfs amfibieën. Het spreekt voor zich dat een temperatuursstijging van 1,4 tot 5,8°C de biodiversiteit aanzienlijk zal beïnvloeden. Een andere, minder opvallende soort van vervuiling is bodemvervuiling.We worden er wel niet dagelijks mee geconfronteerd maar het kan op lange termijn wel ernstige gevolgen hebben, zo blijkt uit het volgende artikel. Woensdag 6 Februari
Bewoners Aldlân vrezen voor waardedaling woning

Leeuwarden - Bewoners van de Leeuwarder wijk Aldlân-oost zijn bang dat de waarde van hun woning daalt als gevolg van mogelijke bodemvervuiling. Ze gaan hun krachten bundelen in een vereniging om mogelijke financiële en ‘psychische’ schade te verhalen op de overheid. Dat bleek dinsdagavond tijdens een informatieavond over het bodemonderzoek in de wijk. (uit” het Friesch dagblad” ) De bodem speelt een belangrijke rol als waterbuffer, voedselproductie en biodiversiteit. Bodemerosie, verontreiniging, verlies aan biodiversiteit, overstromingen, verwoestijning, verzuring en bebouwing zijn belangrijke bedreigingen voor de bodem. De bodem is van groot belang voor vele activiteiten en daarom is samenwerking nodig met andere beleidssectoren zoals, landbouw, transport, waterbeleid en stoffenbeleid. Onder andere verzuring zorgt voor veel milieuschade. Het probleem is dat verzuring vele oorzaken heeft. Door het wegverkeer, grote fabrieken en door mest uit onder meer varkens- en kippenstallen komen grote hoeveelheden 'verzurende' stoffen in de lucht en de bodem. Het gevolg van deze uitstoot is verzuring, ook wel zure regen genoemd. Zure regen zorgt ervoor dat de bodem verzadigd raakt met een grote hoeveelheid schadelijke stoffen, waardoor bomen en planten niet goed meer kunnen groeien. Dit zorgt er weer voor dat het voor sommige dieren steeds lastiger wordt te overleven. Naast bodemverzuring is er ook bodemerosie. Bodemerosie is een proces waarbij bodemdeeltjes losgemaakt en verplaatst worden door water, ijs, wind of bodembewerking. De problematiek van de erosie is vooral de laatste decennia groter geworden door wijzigingen van het bodemgebruik. Elementen die een rol spelen zijn de introductie van teelten die de bodem minder bedekken en/of minder vasthouden zoals maïs en aardappelen, het omzetten van weilanden in akkers, het verdwijnen van hagen, heggen en wegbermen voor schaalvergroting en intensifiëring van de landbouw. Ook het gebruik van zwaardere landbouwmachines met verdichting van de bodem als gevolg verminderen de infiltratiemogelijkheden van de bodem. Maar ook de ruimere gemeenschap is verliezer door het erosieprobleem! Bodemerosie leidt immers tot water- en modderoverlast, waarbij beide problemen elkaar versterken in een vicieuze cyclus
De uitstoot van mest veroorzaakt in sommige gedeelten van België ook milieuschade. Allereerst zorgt mest natuurlijk voor stank. Maar de grootste problemen worden veroorzaakt door de 'overproductie' van mest: er worden zó veel dieren op een klein stukje grond gehouden, dat de bodem de hoeveelheid mest niet goed kan verwerken. Als er te veel mest in de bodem komt, sijpelen de schadelijke stoffen door naar het grondwater. Ook komt mest in het oppervlaktewater (rivieren, sloten e.d.) terecht. Dit is slecht voor de natuur en de gezondheid. De oplossing in de intensieve veehouderij dient gezocht te worden in fosforarme voeders voor de dieren. Op deze manier komt er ook minder stikstof en fosfor in de bodem terecht. Weeral blijkt dat een oplossing zoeken niet zo van zelfsprekend is , want een zerobemesting in de landbouw in Vlaanderen zou onmogelijk zijn. Omwille van de vrije wereldeconomie. Het zou voor onze Vlaamse boeren financieel de strop betekenen.Voor ons volgende probleem lijkt een oplossing meer voor de hand liggend of toch weer niet? In 1979 gaf de FAO op dat er in 1975 1120106 ha tropisch regenwoud was en verwachtte men dat er 992106 ha in 2000 over zou zijn. Dit komt neer op een verdwijningsnelheid van 5 106 ha per jaar. Deze cijfers zijn aansprekende voorbeelden van hoe de oerwouden bedreigd worden. Maar is deze vrees gegrond en waarom zijn deze oerwouden dan zo belangrijk? Bossen zijn zo’n belangrijke ecosystemen dat we het ons nauwelijks kunnen voorstellen. Zuid-Amerika en dan vooral Brazilië is het hart van de fauna en flora wereld. Zo heeft het Amazone regenwoud meer dan 50000 hogere plantensoorten. Tevens is het Amazone regenwoud voor 50% van ’s werelds zuurstofproductie. Ze zuiveren de lucht en hebben een belangrijke invloed op de waterhuishouding. Ze houden de bodem vast en voorkomen zo bodemerosie. Ze zijn een bron van talloze grondstoffen en producten (houtproducten, houtpulp voor papier, geneeskrachtige planten,) en herbergt 10% van alle plantensoorten in de wereld. De flora van het Amazone woud wordt voornamelijk gekenmerkt door een enorme rijkdom en elke dag weer worden er nieuwe plantensoorten ontdekt. Wetenschappers hebben al meer dan 2000 planten uit tropische bossen met kankerbestrijdende eigenschappen kunnen identificeren. Maar ze zijn vooral ook een thuis voor talrijke dieren en vele inheemse volkeren, die voor hun voortbestaan volledig van deze bossen afhankelijk zijn… De oorzaken voor het verdwijnen zijn bekend. Houtkap is nog nummer één. Het is vaak hartverscheurend te zien hoe grote oppervlakten verwoest worden voor een paar bomen, hoe bijvoorbeeld hout in de Baram in Serawak, de rivier onbevaarbaar maakt doordat het bedrijf dat het eruit moet halen over de kop is door de lage houtprijzen. Behalve hardhout en rotan, dat van klimmende palmen komt, wordt ook steeds meer hout verwerkt tot pulp voor de papierindustrie, stookt men elektrische centrales met hout, produceert men houtskool voor de ertsverwerking. De tweede oorzaak is de landbouw. Vaak probeert men de nutriënten die in het hout vastgelegd zijn door verbranding te mobiliseren, waarna de grond zich 2 tot 3 jaar leent voor productie. In landen als Costa Rica is veel gekapt voor de veeteelt, waarvan de producten naar de VS worden geëxporteerd. Dit land is overigens koploper in de oprichting van een aantal natuurreservaten die als stipjes op de kaart zichtbaar zijn. Flink wat bos in Nieuw Guyana en Brazilië moet het veld ruimen voor de mijnbouw, waarbij grote oppervlakten worden afgegraven. Brazilië heeft ontwikkelingsplannen die voorzien in een uitgebreid wegennet. Met het oog daarop wordt veel bos gekapt, mede in verband met grondspeculatie. De kleine regenwouden van Noord-Australië staan onder druk van mensen die daar hun bungalow willen neerzetten. Van al deze problemen is de enorme bevolkingsgroei het grootst, die rond de evenaar het maximum bereikt. De jungles bevinden zich dus in een crisistoestand, maar de houdingen beginnen te veranderen. Naarmate de jungles meer en meer van de aardbol verdwijnen, worden er meer en meer protesten gehoord. De rijke landen moeten betalen opdat de jungles niet worden weggekapt. Er is net begonnen met een variant op dit idee, ‘debt for nature‘ genoemd. De regering van een arm land probeert niet meer haar schulden af te lossen door houthakken of veeteelt, maar verhuurt een groot gedeelte van de jungle als reservaat aan een ander land. Men is net met dit project begonnen in Bolivia en Costa Rica. Bedreigde boomsoorten kunnen worden beschermd. Door het nauwkeurig controleren en selectief vellen kan de jungle worden ondersteund in plaats van vernietigd. Enkele van deze mogelijkheden worden nu uitgeprobeerd in Maleisië Zoals we kunnen vaststellen is de situatie met betrekking tot ons milieu meer dan ernstig .Om de situatie enigszins in de hand te houden zal het noodzakelijk zijn dat iedereen zich milieubewust gaat gedragen: het noodzakelijke evenwicht tussen economie en milieu zal steeds in het oog moeten gehouden worden. Het is daarom ook belangrijk dat op wereldvlak normen worden vastgelegd en gerespecteerd. Het zal niet eenvoudig zijn zoals vandaag ook blijkt om niet te zwichten voor de sterke economische grootmachten die enkel het eigen belang vooropstellen. Zoals bijvoorbeeld de VS die de normen van Kyoto aan hun laars lappen. Misschien kunnen ook zij hun heil zoeken in de alternatieve energiebronnen. Zoals bijvoorbeeld windenergie, zonne-energie en geothermische energie. Over dit onderwerp is allicht het laatste woord nog niet gezegd Bronvermelding: Internet: http://www.travelmarker.nl/bestemmingen/amerika/brazilie/flora/planten.htm
http://www.hetweer.org/HetWonderlijkeWeer/luchtver.htm
http://www.knmi.nl/voorl/nader/isdeaardewarmergeworden.htm
http://www.frieschdagblad.nl/artikel.asp?artID=2713
http://www.natuur.nl/printout753.html
http://www.bio.vu.nl/thb/bee/Kooy91a.pdf
http://www.wwf.be
http://www.milieuloket.nl Boeken: “Behoud de jungle” van Lawrence Williams