Prinsjesdag

· Wat is prinsjesdag? · Hoe komen we aan de naam ‘prinsjesdag’? · Waarom juist op dinsdag? · De Ridderzaal · Wat gebeurt er nu precies? · De route van de Gouden Koets · De troonrede · Het koffertje · De Grondwet · De 1e en 2e kamer Wat is Prinsjesdag? Op Prinsjesdag spreekt de koningin in de Ridderzaal te Den Haag de leden van de Eerste en Tweede Kamer toe. Deze toespraak noemen we de Troonrede. In de Troonrede vertelt de koningin wat de regering van plan is voor het komende jaar. Volgens de Grondwet van Nederland moet er één keer per jaar een Troonrede worden voorgelezen. Hoe komen we aan de naam 'Prinsjesdag'? Meer dan 200 jaar geleden was Prinsjesdag de naam voor de viering van de verjaardag van stadhouder Prins Willem V. Dat feest was op 8 maart. In die jaren was er een ruzie tussen mensen die van de familie van Oranje af wilden en mensen die er juist heel erg van hielden. De laatste groep, de Oranjegezinden, maakte van die verjaardag een groot feest. Waarschijnlijk heeft men daarom de dag van de opening van de Staten-Generaal ook prinsjesdag genoemd.
Waarom op een dinsdag? Al vanaf het begin van ons Koninkrijk, in 1815, wordt jaarlijks het werkjaar van de Staten-Generaal geopend. Eerst was dat op de eerste maandag in november. Later werd het de derde maandag in oktober. Weer later, in 1848, werd dat vervroegd naar de derde maandag in september. Reden van het naar voren halen van de opening was dat de Kamerleden, de leden van de Staten-Generaal, zo meer tijd hadden om de rijksbegroting te behandelen voor het einde van het jaar. De rijksbegroting bestaat namelijk uit wetsvoorstellen die door de Eerste en Tweede Kamer behandeld en goedgekeurd moeten worden, voordat vanaf 1 januari het geld uitgegeven mag worden. De maandag bleek achteraf gezien niet zo’n geschikte dag. Kamerleden die ver van Den Haag woonden, moesten al op zondag hun reis beginnen, om op tijd te komen. De vervoermiddelen uit die tijd waren immers niet bepaald snel. Vooral leden van de christelijke politieke partijen vonden het een bezwaar om op zondag te reizen. Daarom is in 1887 besloten de opening van de Staten-Generaal, met het uitspreken van de Troonrede, voortaan op de derde dinsdag van september te laten gebeuren. De Ridderzaal De troonrede wordt gehouden in de Ridderzaal. Het gebouw werd rond 1280 gebouwd in opdracht van graaf Floris V van Holland. Vandaar uit bestuurde hij zijn land. Daarna werd het gebouw tot in de zeventiende eeuw gebruikt voor allerlei belangrijke bijeenkomsten. Daarna werd het eigenlijk verwaarloosd. Er kwamen marktkraampjes in en men organiseerde er loterijen. Aan het begin van de negentiende eeuw was het een soort kazerne en verpleegde men er gewonde soldaten. Pas aan het einde van de negentiende eeuw is men het gebouw gaan restaureren. Het was koningin Wilhelmina (de grootmoeder van Beatrix) die er in 1904 voor het eerst de Troonrede kon voorlezen. Wat gebeurt er nu precies? De koningin en haar man, prins Claus, komen rond halftwee aan bij de Ridderzaal. De leden van de regering, van de Eerste en Tweede Kamer en andere belangrijke mensen zitten dan al op hun plaats. Iedereen weet van tevoren waar hij of zij moet zitten. Zij zitten allemaal met hun gezichten naar de twee tronen die op een verhoging zijn neergezet. De koningin en prins Claus gaan daarop zitten. Beatrix op de mooiste, want zij is het belangrijkst. De route van de Gouden Koets Als de klok één uur slaat komt de koninklijke familie uit het Paleis Noordeinde. Beatrix en Claus stappen in de Gouden Koets, de anderen in gewone rijtuigen. Onder begeleiding van militairen wordt dan een route gereden die de koningin naar de Ridderzaal moet brengen. Die route is in de loop van de jaren veranderd. Doordat de Gouden Koets tegenwoordig niet meer door de poort tussen Buitenhof en Binnenhof kan, wordt er omgereden. Als de koningin op het Binnenhof is aangekomen wordt het volkslied, het Wilhelmus, gespeeld. De Troonrede Zoals al gezegd: de koningin leest ieder jaar de troonrede voor. Maar wat is die 'Troonrede' nu precies? De koningin leest de Troonrede voor, maar ze schrijft hem niet zelf. Dat doen de ministers gezamenlijk. Iedere minister schrijft over zijn eigen 'terrein' een verhaal. Dat betekent dat de minister van Verkeer en Waterstaat over de plannen voor nieuwe wegen kan schrijven en de minister van Onderwijs over nieuwe plannen om meer geld aan leraren te geven. De minister-president maakt van al die verhalen één verhaal. Hij probeert het ook zo begrijpelijk mogelijk te maken. De 'Troonrede' is dus een verhaal van de regering. Als de koningin klaar is met voorlezen wordt er 'Leve de koningin!' geroepen. Daarna vertrekt de koningin weer, terug naar het Paleis Noordeinde. Tenslotte verschijnt de koninklijke familie op het balkon om naar de mensen te zwaaien.
Het koffertje Een tweede belangrijke gebeurtenis begint om 15.00 uur. Dan komt de minister van financiën naar de Tweede Kamer. Daar biedt hij de 'miljoenennota' en de 'Rijksbegroting' aan. Die stukken zitten in een koffertje. Het is een gewoonte die in 1906 is begonnen. De minister van financiën vertelt bij het aanbieden van de begroting in het kort hoe de regering denkt de plannen die de koningin heeft voorgelezen te betalen. De Grondwet In het stukje 'Wat is prinsjesdag?' hierboven werd de Grondwet genoemd. De Grondwet is de belangrijkste wet van ons land. Daarin staan de belangrijkste rechten voor iedere Nederlander. De belangrijkste daarvan zijn: · Iedereen die zich in Nederland bevindt wordt op dezelfde manier behandeld. Discriminatie is verboden. Artikel 1 luidt; 'Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.' · Vrijheid van godsdienst of levensovertuiging. · Vrijheid van meningsuiting. · Politieke vrijheid. · Persoonlijke vrijheid. Je mag niet zomaar worden opgepakt door de politie en je mag niet zomaar andermans huis binnengaan. In de grondwet staat ook dat de regering goed voor haar burgers moet zorgen. Er moet voor werk worden gezorgd, maar ook voor voldoende zorg voor oudere mensen en mensen die ziek zijn. Er moet ook zorg besteed worden aan zaken als woongelegenheid en onderwijs. Belangrijk is ook dat Nederland verschillende verdragen met andere landen heeft ondertekend. De belangrijkste daarvan is het 'Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden'. Als een burger van Nederland meent slecht te zijn behandeld en in zijn eigen land niet zijn zin krijgt, kan hij bijvoorbeeld een beroep doen op dit verdrag. Eerste Kamer? Tweede Kamer? Het heeft niets te maken met de kamers in een huis, maar alles met de mensen die in onze volksvertegenwoordiging zitten. We noemen de beide kamers samen ook wel Staten-Generaal. Ook die naam heeft met de geschiedenis te maken. 'Staten' was vroeger de naam voor de provincies van Nederland en 'generaal' is een ander wordt voor algemeen, iets waar iedereen bij betrokken was. Het was dus een groep mensen uit verschillende provincies die met elkaar kwamen vergaderen. Tegenwoordig wordt de Tweede Kamer eens in de vier jaar (meestal) door de inwoners van Nederland gekozen. Die Tweede Kamer bestaat uit 150 mensen van verschillende politieke partijen. Zij regeren samen met de ministers het land. De Eerste Kamer wordt op een heel andere manier gekozen. Eens in de vier jaar wordt er ook gestemd voor de Provinciale Staten (mensen die de provincies besturen). En die mensen kiezen dan de leden van de Eerste Kamer. In die Eerste Kamer zitten 75 mensen, ook van verschillende politieke partijen.