Personages:
• Vader: commandant? In dienst van de Fury, werkt ‘voor het land’. Hij voelt zich geslaagd in het leven.

• Moeder: lang, rood haar in een knot. Ze is het niet eens met vaders besluiten, maar gaat erin mee om geen ruzie te krijgen.

• Gretel: Bruno noemt haar een Hopeless Case, omdat ze denkt dat ze beter is, haar vriendinnen pesten hem. Ze heeft een hele verzameling poppen op haar kamer. Ze is 12 jaar en heeft typische trekjes, ze houdt van cynisme. Af en toe hebben Bruno en zij wel een goed gesprek.

• Bruno: 9 jaar, wil ontdekkingsreiziger worden, snapt niet waarom ze verhuizen, wil het liefst terug. Hij krijgt uiteindelijk een vriendje door zijn ontdekkingsreis. Hij is klein voor zijn leeftijd en wordt daarom vaak gepest.


• Karl, Daniël en Martin: de beste vrienden van Bruno in Berlijn

• Shmuel: de vriend van Bruno in Outh-With, Joods, woont aan de andere kant van het hek. Kurt mag hem niet en straft hem als hij hem ervan verdenkt eten te hebben gestolen. Bruno had het hem gegeven.

• Oma: is het niet eens met de besluiten van vader en daarom hebben ze geen contact meer als ze verhuist zijn uit Berlijn. Als ze sterft, komen ze wel even terug. Vroeger zong ze veel en ze deed toneelstukken met haar kleinkinderen.

• Maria: meid van de familie, houdt altijd haar hoofd naar beneden. Ze is vroeger in dienst genomen door vader en vindt dat ze dus veel aan hem te danken heeft.

• Pavel: was vroeger dokter, verzorgt nu de groenten voor de familie en bedient hen aan tafel.

• Cook: de kok

• Kurt Kothler: 17 jaar, luitenant. Hij loopt bijna altijd rond in het huis van Bruno. Gretel loopt altijd met hem te slijmen en vernedert dan haar broertje.

Samenvatting
H1. Als Bruno op een dag thuiskomt uit school, is Maria zijn spullen aan het inpakken. Zijn moeder vertelt hem dat ze gaan verhuizen, voor zijn vaders werk.

H2. Het nieuwe huis lijkt in alles tegenovergesteld aan het oude huis. Het staat op een eenzame, verlaten plaats. Dat betekende voor Bruno dat er geen jongens in de buurt waren om mee te spe-len, zoals in Berlijn. Bruno stelt voor om terug te gaan en het als een experience te beschouwen, maar z’n moeder zegt dat ze het beste van een slechte situatie moeten maken. Op z’n nieuwe kamer wil Bruno net als vroeger uit zijn raam kijken en Berlijn zien, maar ziet iets anders waar hij een heel koud en naar gevoel van krijgt.

H3. Bruno gaat bij zijn zus kijken, die haar verzameling poppen aan het uitstallen is en ze praten even. Gretel begrijpt waarop hij het in Outh-With niet leuk vind. Bruno vertelt over ‘de kinderen’ en laat haar ook door zijn raam kijken.


H4. Het zijn niet alleen kinderen, er zijn ook volwassenen, maar het zijn alleen mannen en jongens. In de verte zien ze ook lage barakken. Op de grond ligt zand, nergens is groen te zien. Er zijn hoge palen met prikkeldraad om de plek heen neergezet. Gretel denkt dat het het platteland is, maar er zijn geen dieren, de grond ziet er slecht uit. Ze zien ook soldaten. En het vreemdste: alle mensen hebben een gestreepte pyjama aan.

H5. Bruno ziet zijn vader, voor het eerst sinds ze in Outh-With wonen. Hij liet 4 mannen in uniform uit, Bruno vond z’n vader het knapst van allemaal. Ze noemden hem commandant. Als ze weg zijn, gaat Bruno naar zijn vader toe. Hij vertelt hem dat hij het nieuwe huis helemaal niet leuk vind. Maar zijn vader zegt hem dat het niet daarom gaat, maar dat hij bij zijn familie is. Dat klopt niet helemaal, want de opa en oma wonen in Berlijn. Bruno vraagt of zijn vader iets gedaan heeft waar de Fury boos over is. Dat vindt zijn vader een brutale / onbeleefde vraag en hij stuurt Bruno weg. Bij de deur vraagt Bruno nog wie die mensen buiten zijn. Zijn vader zegt hem dat het geen mensen zijn en dat hij zich er geen zorgen over moet maken. Na een Heil Hitler (Tot ziens en een prettige dag verder) moet hij naar z’n kamer gaan.

H6. Op een morgen ligt Bruno wakker in zijn bed, als Maria kleren komt brengen. Hij zegt tegen haar dat hij het zo vreselijk vindt in Outh-With en wil haar mening weten. Die zegt ze niet, maar schrikt van Bruno’s woorden. Dan valt Gretel de kamer binnen. Bruno stuurt haar weg. Maria waarschuwt hem nooit meer hardop te zeggen wat hij denkt (bijv. stomme vader). Uiteindelijk gaat Bruno naar buiten, om zich af te reageren.

H7. Bruno maakt een schommel, om te voorkomen dat hij gek wordt. Hij vraagt luitenant Kothler om een autoband. Die stuurt Pavel (beledigend) met hem mee. Als hij even geschommeld heeft, valt hij. Pavel ziet het gebeuren en verbindt Bruno in de keuken. Als zijn moeder thuiskomt, zegt ze dat ze moeten zeggen dat zij hem verbonden heeft.

H8. Bruno mist z’n grootouders. Hij denkt terug aan de laatste kerstmis, die met een ruzie was geëindigd. Hij besluit zijn oma een brief te schrijven.

H9. Bruno en Gretel krijgen thuis les, van mr. Liszt. Hij vind geschiedenis en aardrijkskunde de be-langrijkste vakken. Bruno besluiten op ontdekkingsreis te gaan, buiten, want binnen was helemaal niets te ontdekken. Hij negeert het verbod van z’n ouders.

H10. Bruno loopt ruim een uur lang, langs het hek en ziet dan een jongen, Shmuel. Ze komen er-achter dat ze even oud zijn. Ze hebben een gesprek, over hun verschillende werelden: Bruno aan de ene kant en Shmuel aan de andere kant van het hek. Bruno vraagt waarom Shmuel aan die kant van het hek woont.

H11. Bruno denkt terug aan het bezoek van de Fury, een onbeleefde man, en een knappe vrouw, Eva. Daarmee begon alles (de verhuizing).

H12. Bruno praat weer met Smuel, over vroeger. Shmuel geeft antwoord op de vraag van Bruno. Hij moest ook verhuizen. Eerst moesten ze alleen een ster op hun kleren, toen moesten ze met z’n allen (11) in één kamer wonen. Daarna werden ze op die plek gebracht. Bruno begrijpt het niet, Shmuel wil het niet verder uitleggen. Ze gaan uitelkaar. Bruno besluit alles voor zich te houden.

H13. Bruno praat met Maria over Pavel, die zegt dat hij (vroeger) dokter was. Daarna gaat hij weer naar Shmuel en vraagt ook hem naar Pavel (ze kwamen allebei uit Polen), maar Shmuel kent hem niet. Dan vraagt Bruno naar luitenant Kothler, maar Shmuel praat liever niet over hem. Bruno mag hem ook niet, hij straalt iets kouds uit. Die avond eet Kurt met hen mee. Gretel zit erg te slijmen, ten koste van Bruno, die hard terugslaat. Pavel maakt allemaal fouten en gooit wijn over Kurts broek, die dan heeel kwaad wordt.


H14. Op een middag regent het en kan Bruno niet naar Shmuel. Hij gaat lezen op z’n kamer, tot Gretel binnen komt vallen. Bruno verspreekt zich over Shmuel en besluit te liegen. Hij zegt dat hij een verzonnen vriend heeft. Gretel vindt dat hij ermee moet stoppen.

H15. Bruno wordt lastig gevallen door Kurt, tot zijn moeder komt en hem naar de keuken stuurt. Daar zit Shmuel glazen schoon te maken, in opdracht van Kurt. Bruno geeft hem eten, maar Kurt denkt dat Shmuel het gestolen heeft. Bruno ontkent dat ze elkaar kennen (valt zichzelf zwaar tegen) en Shmuel wordt zwaar gestraft. Pas op de zevende dag erna zit hij weer op hun plekje bij het hek. Bruno biedt zijn verontschuldigingen aan. Shmuel aanvaart het, ze geven elkaar een hand (de eerste keer dat ze elkaar aanraken).

H16. Ze wonen al een jaar in Out-With. Bruno kan zich Berlijn en zijn vrienden niet meer herinne-ren. Dan overlijdt zijn grootmoeder en gaan ze twee dagen lang terug naar hun oude huis. Het waren twee verdrietige dagen. Vader had zijn mooiste uniform aan, maar was volgens moeder heel verdrietig omdat hij de ruzie met oma niet meer goed kon maken. Er was ook iemand op de begrafenis die gestuurd was door de Fury, daar was vader heel trots op. Bruno was blij dat ze terug gingen, hij vond het in Outh-With niet zo erg meer, ook door Shmuel. Luitenant Kother was overgeplaatst en hun vriendschap beter geworden. Het was wel rare vriendschap, want ze kon-den niet spelen enz. Bruno besluit aan Gretel de reden van het hek te vragen. Zij zegt dat het is om de Joden bij elkaar te houden , gescheiden van de andere mensen, de Opposite. Zij houden niet van Joden. Tijdens het gesprek ontdekt ze iets in haar haar. Bruno en Gretel hebben luizen. Bruno gaat kaal. Hij vindt dat hij zo erg op Shmuel lijkt, die hem uitlacht.

H17. Moeder heeft het niet meer naar haar zin, ze wil terug naar Berlijn. Vader is het daar niet mee eens, zijn werk is nog niet klaar en wat zullen de mensen zeggen als hij alleen achterblijft? Hij vraagt wat Bruno en Gretel ervan vinden en dan gaat hij overstag.

H18. Pas op de derde dag na het gesprek zit Shmuel weer op hun plekje. Hij vertelt dat zijn vader weg is. Bruno vertelt dat hij teruggaat naar Berlijn. Allebei vinden ze het jammer, ze hebben nooit samen kunnen spelen. Ze bedenken een plan. Morgen is het de laatste dag voor Bruno en als af-scheidsavontuur gaan ze samen Shmuels vader zoeken. Shmuel zal een pyjama meenemen.

H19. De volgende dag regent het. Pas aan het einde van de middag kan Bruno weg. Hij kruipt on-der het hek door en trekt de pyjama van Shmuel aan. Ze lopen het kamp in. Daar ziet Bruno twee soorten mensen: vrolijke, lachende soldaten en verdrietige mensen in gestreepte pyjama’s. Ze zoeken hele middag naar Shmuels vader, maar kunnen hem niet vinden. Als Bruno naar huis wil gaan, gaat het weer regenen. Op dat moment omringen soldaten de mensen in het gedeelte van het kamp waar Shmuel en Bruno staan. Ze nemen ze allemaal mee, Shmuel noemt het een march. Bruno moet mee, anders worden de soldaten boos. Uiteindelijk komen ze in een droge en warme ruimte. Bruno besluit te wachten tot het droog is. Ondertussen kan hij even met Shmuel praten. Ze vinden het jammer dat ze niet konden spelen, maar ze spreken af dat Shmuel een keer in Ber-lijn komt logeren. Dan kunnen ze samen met Bruno’s drie vrienden (van wie hij de namen niet meer weet) spelen. Bruno besluit dat Shmuel zijn best friend for life is en ze geven elkaar een hand. Shmuel wil antwoord geven, maar het wordt donker in de ruimte en de mensen beginnen te gillen.

H20. Vanaf dat moment weet niemand waar Bruno is. Soldaten zoeken hem overal. Zijn moeder gaat naar Berlijn om te kijken of hij daar al is. Uiteindelijk vinden ze zijn kleren. Zijn vader ontdekt het kapotte hek en vormt zelf een theorie. Een paar maanden later wordt ook vader vervangen, hij is er blij mee. Het maakt hem niet uit wat ze met hem doen. Ook Gretel mist Bruno erg in Ber-lijn, ze huilt veel op haar kamer. Dat is het einde van het verhaal over Bruno en zijn familie, lang geleden. Nooit zal zoiets nog kunnen gebeuren.