Samenvatting
'(...) ik ben Fiebie Koolveld ik ben dertien ik ben voor niemand bang' (p. 9). Zo stelt de hoofdpersoon van deze roman zichzelf voor.
Fiebie woont bij Johnny, de ex van haar moeder (maar niet Fiebies vader), en diens nieuwe vriendin Puck. Fiebie adoreert haar stiefvader (een topjurist) en haat haar stiefmoeder, die ze steevast 'de stiefheks' noemt. Fiebies moeder is zo'n zeven maanden geleden gestorven (aan een overdosis, zo blijkt later), haar biologische vader is de spermabank.
Het verhaal begint op een maandagmorgen in de laatste schoolweek (Fiebie zit in de brugklas). Fiebie ziet hoe, zoals zo vaak, wapens rondgaan en drugs worden verhandeld. Het schoolplein wordt gedomineerd door Klimwand, die zijn bijnaam dankt aan zijn puisten. Tijdens de eerste les krijgt ze van de conrector te horen dat Sacha Waterman, haar beste vriendin, spoorloos verdwenen is.
Omdat ze het op school niet meer uithoudt, gaat Fiebie naar Artis, om bij de zeehonden (haar favoriete stek) tot rust te komen. Ze praat wat met Cindy, een meisje van hooguit drie, dat gretig naar Fiebies fantasierijke verhalen luistert. Cindy's moeder weet haar dochtertje mee te tronen door haar een juniorstring te beloven.
Fiebie wordt bang als Klimwand verschijnt. Als ze ziet dat een gesluierd meisje wordt lastiggevallen door twee skinheads, belt ze 112. Klimwand zegt dreigend dat ze nu een probleem heeft: de twee kunnen verhaal halen. Hij wil de komende dagen wel haar bodyguard zijn, maar stelt daar wel wat tegenover. Ze nodigt hem uit voor een galafeest dat die avond plaatsvindt.
Op dat feest is Johnny het middelpunt van de belangstelling. Hij houdt een toespraak waarin hij opkomt voor de rechten van het ongeboren kind. Klimwand is in druk gesprek verwikkeld met Puck.
Fiebie meldt Sacha's vermissing aan de vader van het meisje. Door diens bemoeienis wordt er in het tv-programma Vermist aandacht aan Sacha besteed. Ook komt ze in contact met Shireen, de baas van Johnny. Die zegt dat ze op het punt staat om naar Argentinië te vertrekken, en te weinig tijd heeft om haar te helpen. Ze geeft Fiebie het adres van Van Hamelen Telecom, een bedrijf dat vermiste meisjes opspoort en handelt in mobiele telefonie.
Klimwand blijft Fiebie lastigvallen. Hij ruikt geld (Johnny zit er warmpjes bij) en stelt Fiebie voor dat ze zich door hem laat ontvoeren, waarna ze voor haar vrijlating een flink losgeld kunnen eisen. Fiebie voelt er niets voor.
Ze besluit niet meer naar school te gaan en vaart te zetten achter de opsporing van haar vriendin. Tot haar spijt deelt Johnny haar mee dat hij eind van de week een ponykamp voor haar geregeld heeft. Zelf wil hij met Puck op vakantie naar de Galápagoseilanden.
In de metro ziet Fiebie hoe een Chinees meisje wordt afgetuigd. Fiebie noemt haar Mind-your-steps, omdat ze elke dag tegen een geringe vergoeding metrobezoekers waarschuwt voor de roltrap. Als een andere bende opduikt en het een flinke knokpartij wordt, trekt Fiebie het Chinese meisje mee in een gereedstaande metro.
Met z'n tweeën gaan ze naar Van Hamelen. Deze belooft Fiebie te helpen bij het zoeken naar Sacha, en wil er ook wel voor zorgen dat Mind-your-step op haar 'bestemming' komt. In ruil daarvoor moet
Fiebie voor hem werken: tegoedbonnen uitdelen aan meisjes, waarmee ze bij de afhaalbalie een gratis mobieltje kunnen ophalen. Fiebie ontmoet daar ook Happy, een grofgebekt meisje, dat met van Hamelen samenwerkt. Omdat hij op vakantie gaat, zal Happy de zaken verder waarnemen.
Fiebie besluit met Happy mee te gaan. Midden in de nacht gaan ze naar een lollipopparty, waar ze bonnen uitdelen aan kleuters. De ouders brengen hun kinderen geregeld naar zulke party's, en zijn als de dood dat hun kleine ook maar iets tekort komt. Happy vertelt Fiebie het een en ander, zoals over heel jonge meisjes die jongens pijpen voor een Breezer of een stel nieuwe Nikes. Ze pokeren samen in een café en drinken een fles whisky leeg. Happy bedreigt de doodsbange eigenaar en betaalt hem met een tegoedbon. Daarna neemt Happy afscheid van Fiebie.
Fiebie is er door de drank beroerd aan toe. Ze besluit naar de afhaalbalie van Van Hamelen te gaan om een mobieltje op te halen. Ze ziet een vijfjarig meisje de zaak binnengaan en niet terugkomen. Van een baliemedewerkster krijgt ze te horen dat de mobieltjes op zijn.
Fiebie besluit Sacha's moeder op te zoeken. Die ontvangt haar heel nerveus en deelt mee dat Sacha is gevonden en de politie elk ogenblik kan arriveren. Fiebie snapt niet waarom de moeder niet blij is dat Sacha terecht is.
Even later bellen twee politieagenten aan. Omdat Sacha's moeder boven blijft, doet Fiebie open. Tot haar ontzetting geven de agenten (aan de deur!) een zak af, waarin een glazen pot zit met de afgesneden vagina van Sacha.
Fiebie vlucht met de zak het huis uit en komt Klimwand tegen. Die maakt de zak open en is verrukt als hij de 'bloody beflap' ziet (p. 158). Ze grist de zak uit zijn handen en schiet een taxi in, waarin toevallig Happy zit. Zelfs de keiharde Happy is onthutst als ze de afgesneden vagina ziet. Ze rijden naar de afhaalbalie van Van Hamelen. Terwijl Happy daar wat werk doet, ontdekt Fiebie achter een afgesloten deur het vijfjarig meisje dat ze gisteren de zaak in had zien gaan zonder eruit te komen. Ze ziet dat ze onder invloed van drugs is.
Happy vertelt Fiebie nu wat over het bedrijf. Met Van Hamelen zit ze in de kinderhandel. Met mobiele telefoontjes worden 'geschikte' (vooral blonde!) kinderen gelokt, waarna die worden gedrogeerd, gevangengezet en meestal in de prostitutie belanden.
Dan verschijnt Klimwand plotseling weer. Happy is bepaald niet van zijn bedreigingen onder de indruk. Met de glazen pot slaat ze keihard op zijn hoofd. Klimwand blijkt dood. Koortsachtig vragen Happy en Fiebie zich af wat ze nu moeten doen.
Fiebie besluit naar haar vader te gaan om hulp te zoeken. Op diens kantoor luistert ze een gesprek af tussen hem en een collega-jurist. Ze zijn in paniek omdat Shireen is overgestapt naar justitie en ter meerdere glorie van zichzelf een boekje dreigt open te doen over de geënsceneerde ontsnappingen en kinderhandel. Als Johnny Fiebie ontdekt, speelt hij open kaart: het bedrijf waar hij werkt, verdient goed aan kinderhandel. Daarna stuurt hij haar weg: hij heeft het te druk met zijn zaken.
Fiebie gaat weer naar de afhaalbalie terug. Happy heeft intussen het lijk van Klimwand in de vriezer gelegd. Daar worden wel meer lijken bewaard, deelt ze Fiebie mee: van blonde meisjes, die ze zo behoeden voor de handel in seksslavinnen. Happy legt haar nog meer uit, omdat zij Van Hamelen wil opzoeken, en Fiebie zolang maar het bedrijf moet runnen.
Als Happy is vertrokken, pakt Fiebie de papegaaienkooi en laat de papegaai in het park vrij. Ze wordt daar aangesproken door een knappe loverboy, die haar een deal voorstelt. Ze gaat niet op zijn verleidelijke voorstel in.
Fiebie loopt het park uit, naar huis. Johnny zit aan de televisie gekluisterd: Shireen is vanuit Argentinië een internationale campagne tegen meisjeshandel gestart en beweert via CNN dat ze wereldwijd minstens een dozijn organisaties op het spoor is. Johnny zegt tegen Fiebie dat hijzelf buiten schot zal blijven omdat Shireen anders zelf in de problemen zal komen. Koortsachtig berekent hij de effecten van Shireens onthulling.
Fiebie denkt op haar kamertje na over het komende ponykamp, de eenzaamheid en pesterijen daar, en over vroeger, met name aan (de dood van) haar moeder. 'Ik mis haar' (p. 217). Ze denkt na over de hemel, waar haar moeder Sacha zal ontmoeten, maar ook Klimwand.
Dan besluit ze het verhaal over Sacha op te schrijven op haar laptop. Ze zal alleen de feiten noteren. Dan begint ze: 'Ik ben Fiebie Koolveld. Ik ben voor niemand bang' (p. 222).
Motto/opdracht
Het motto is van de Engelse dichter John Donne (1572-1631):
'No man is an island, entire of himself '.
Die woorden kunnen in verband worden gebracht met Fiebies eenzaamheid, een belangrijk verhaalmotief (zie de paragraaf 'Thematiek').
De opdracht luidt:
'Voor alle meisjes en voor Noor en Marieke in het bijzonder'.
Niet duidelijk is wie de auteur met 'alle meisjes' bedoelt. Is Echt sexy een waarschuwing voor volwassen vrouwen (moeders met name), voor pubermeisjes, of voor alle vrouwen?
Opbouw verhaal
De ik-vertelster, Fiebie, doet haar relaas vrijwel geheel chronologisch en in de onvoltooid tegenwoordige tijd. In flashbacks vertelt ze af en toe (in de verleden tijd) iets over het verleden van haar moeder. Zo wordt voor de lezer pas laat in de roman duidelijk hoe en wanneer Fiebies moeder is overleden.
Vertelsituatie
In het boek is sprake van een ik-vertelsituatie. Je maakt alles mee door de ogen van Fiebie. Fiebie richt zich tegen een fictieve luisteraar, wat soms blijkt uit opmerkingen als: 'Je zult zeggen, wie is daar...' (p. 9); 'moet je weten...' (p. 74); 'Voor het geval je de grap gemist hebt...' (p. 153). Een enkele keer legt Fiebie de luisteraar zelfs woorden in de mond: 'Ik begin te schrijven. Je kunt wel zeggen: Ach een boek, een boek, straks lezen we weer een ander boek (...). Dat is waar. Maar...' (p. 222).
Waar en wanneer speelt het verhaal zich af
Echt sexy is een eigentijdse roman, niet alleen wat de thematiek betreft, maar ook gelet op de historische context. Zo worden genoemd: de aanslag op de Twin Towers (2001) en de boekhoudschandalen van Ahold versus Enron (2005-2006); actuele tv-programma's (Vermist, X-Factor ); nieuwe apparaatjes (iPods, mp3, mobieltjes, games, TomTom, Xbox).
Het verhaal begint op een maandagochtend in juni (laatste schoolweek, midzomernachtfeest) en loopt tot en met vrijdag.
Door het noemen van allerlei namen (Artis, Amstelhotel, Spui) is duidelijk dat de gebeurtenissen zich in Amsterdam voltrekken. De goorheid van sommige wijken past goed bij de vunzige praktijken die er bedreven worden: stank van verrotte etensresten uit vuilcontainers, 'Gore, beschimmelde, druipende en walmende dingen', 'slierten ondefinieerbare viezigheid', 'Stoepen beslijkt met fluimen en kots en hondendiarree. Portieken die wit zijn uitgeslagen van de pis van wildplassers' (p. 182).
Welke rol spelen ‘de ruimtes’ binnen het verhaal?
Het verhaal speelt zich af in Amsterdam. In het metrostation, op school, in de stad, bij Van Hamelen Telecom en in het huis van Fiebie.
De ruimtes spelen een grote rol binnen het verhaal, omdat ze zich in elke ‘ruimte’ in een andere situatie bevindt. Thuis zit ze met haar stiefmoeder die ze niet mag, en met Johnny die ze juist wel erg graag mag en door wie ze graag aardig gevonden wil worden. Bij Van Hamelen Telecom is ze bezig met het opsporen van haar vriendin en hier horen ook weer andere personages dan thuis. Bij iedere ‘ruimte’ horen steeds andere situaties en personen.
Belangrijkste personages
De hoofdpersoon in het verhaal is Fiebie Koolveld. Zij zoekt naar haar vermiste hartsvriendin Sacha en in ruimere zin ook naar zichzelf, naar haar plaats in de maatschappij, identiteit en volwassenheid. Tijdens haar speurtocht naar Sacha beleeft zij in de grotemensenwereld allerlei bizarre avonturen, wordt ze geconfronteerd met misstanden als afpersing, kidnapping, loverboys, kinderhandel, seksslavinnen en drugsverslaving.
Fiebie wordt op school gepest omdat ze een buitenbeentje is. Ze is bijvoorbeeld geïnteresseerd in het vergaren van kennis en in lezen. Ze heeft iets met woorden (rijmwoorden, weeswoorden). Ze adoreert haar stiefvader en blijft van hem houden, ook al ziet ze steeds duidelijker dat hij zich bezighoudt met louche praktijken en nauwelijks tijd voor haar heeft. Omdat ze vindt dat er al genoeg slecht nieuws in de wereld is, houdt ze op haar laptop een map bij met 'Goed nieuws'. Naarmate de roman vordert, wordt steeds duidelijker dat zij jarenlang verwaarloosd is en erg eenzaam is. Haar stoerheid en zelfverzekerdheid zijn slechts een masker.
Fiebie vindt zichzelf iemand die anderen nooit laat vallen, 'best iemand om trots op te zijn' (p. 27). Ze vindt de waarheid belangrijk en wil nooit liegen.
Dat ze nog erg aan haar moeder hangt, blijkt wel uit de 'soepsjaal' die ze elke dag draagt, een cadeautje van haar moeder (p. 74). Om haar verdriet over de dood van haar moeder te verwerken, werd ze door Johnny naar een psychiater gestuurd, 'maar dat hielp niet zo erg' (p. 99).
Johnny is zeven jaar geleden een relatie begonnen met Fiebies moeder. Hij heeft zich toen als haar redder opgeworpen, heeft geprobeerd haar van haar grillen en drugsverslaving te genezen. Tevergeefs: er ontstonden fikse ruzies, vooral omdat zij vond dat hij zich begroef in zijn werk. Nadat ze zeven jaar clean was, nam ze op een avond te veel drank en drugs en stierf. Hij is een gladde topjurist met een 'wasbord', jacuzzi en schitterende carrière, die Fiebie aanhoudt omdat zij als mascotte goed past bij zijn juridische specialiteit: het veilig stellen van de rechten van het voorheen zo onmondige kind.
Puck de ‘stiefheks’ volgend Fiebie. Ze is vrij onnozel en blijft tegen beter weten in proberen de genegenheid van Fiebie te winnen. Ze is tamelijk egoïstisch en doet er alles aan om Johnny te gerieven.
De overige personages worden zwart-wit en karikaturaal getypeerd. Bijvoorbeeld Van Hamelen, Shireen, Klimwand en Happy. Ze zijn allemaal egoïstisch, berekenend, meedogenloos en willen, als het moet letterlijk, over de ruggen van kwetsbare jongeren snel rijk worden. Verder wemelt het van corrupte advocaten en ontaarde moeders, en van griezelige typen als randjongeren, loverboys, Breezersletjes en pedofielennetwerkers.
Belangrijkste verhaalmotieven
- Criminaliteit/drugsgebruik
- Eenzaamheid
- Kindermishandeling
- Moeder-dochter relatie
- Seksualiteit
- Kritiek op de maatschappij
Centrale thema
Het thema is vooral de cultuur van nu en hoe de samenleving er nu uitziet. Zo speelt de seksualisering een grote rol, evenals de vele meisjes die vermist worden.
Maar je kunt het ook zien over de gevaren die er in de wereld zijn. Hoe erg de wereld er eigenlijk aan toe is. Er zijn zoveel thema’s aan dit boek te geven. Het is maar net hoe je het boek bekijkt. Maar ik denk dat het beste erbij past hoe ver de wereld al heen is. Mensen worden op de feiten gedrukt, hoe gevaarlijk het hier is. Mensen weten namelijk niet wat er altijd gaande is.
Net als in Dorresteins andere romans komen in dit boek verschillende 'zware' onderwerpen aan de orde; eenzaamheid; criminaliteit en seksualiteit. Kinderen zijn daarbij veelal het slachtoffer.
Fibies zoektocht naar zichzelf kan in verband worden gebracht met die van de hoofdpersoon in de beroemde roman van J.D. Salinger, The Catcher in the Rye ( De vanger in het koren , 1951). In Echt sexy wordt verschillende keren naar Salingers roman verwezen. Zo is er sprake van een standbeeld van Salinger dat van zijn sokkel is gevallen (p. 27 en 197) en las Fiebies moeder altijd voor uit Salingers roman (p. 217). Bovendien noemt Fiebie zichzelf op pagina 66 'De vanger in het koren', die vandaag 'vet' gaat 'scoren'. En natuurlijk is Fiebies achternaam Koolveld een duidelijke verwijzing van die van de hoofdpersoon uit Salingers roman, Holden Caulfield.
In The Catcher in the Rye beschrijft de zestienjarige Holden Caulfield vier dagen van zijn leven en zijn pogingen om zich afzijdig te houden van de schijnheilige nepwereld en anderen voor het kwaad te behoeden. Tussen Fiebie en Holden zijn, behalve hun achternaam, opvallende overeenkomsten. Ook Fiebie wil 'rein' blijven, is begaan met bedreigde en verdrukte medemensen. Zo wil ze haar vermiste vriendin opsporen, komt ze op voor een gesluierd meisje dat aangerand wordt in een park, weet ze de onnozele Mind-your-steps te ontzetten en bevrijdt ze een gedrogeerd meisje dat voorbestemd is om seksslavin te worden.
Opvallend is het Assepoestermotief. Fiebie kan slecht opschieten met haar stiefmoeder (Puck), die het in alle opzichten moet afleggen tegen Fiebies geliefde moeder. Vooral aan het eind van de roman beschrijft Fiebie hoe eenzaam ze is, hoe ze haar moeder bewonderde en hoe ze haar mist, bijvoorbeeld haar troost als ze een nachtmerrie had. 'Daaraan kun je zien dat ik voor haar op de eerste plaats kwam' (p. 217).
Fiebie beschrijft haar liefde voor speciale woorden (geërfd van haar moeder), 'woorden die van hun betekenis zijn losgezongen' (p. 38-39). Ze beschrijft haar fantasie en ontluikend schrijverschap, haar wil om iets zo te verwoorden dat de lezer het gevoel heeft in een achtbaan te zijn beland 'en almaar over de kop blijft gaan' (p. 218). Ze wil niet alleen registreren wat ze allemaal heeft meegemaakt, maar ook haar diepste gevoelens onder woorden brengen, haar eenzaamheid bijvoorbeeld. Ze denkt na over de structuur van haar verhaal en popelt van verlangen om te beginnen. Ze betrekt de lezer nauw bij wat ze schrijft (zie ook het onderdeel perspectief in de paragraaf 'Structuur en techniek').
In de wereld die Fiebie beschrijft, tiert het kwaad welig - de waanzin lijkt aan de macht. Satanische personen organiseren zich in bendes, die pubermeisjes met het lokaas van een gratis mobiele telefoon in de val laten lopen. Ze drogeren hen, laten hen als seksslavinnen werken of brengen hen simpelweg om zeep en verkopen de lijken aan necrofiele seksmaniakken in het Midden-Oosten.
Vooral de grote rol die seksualiteit in de huidige maatschappij speelt, met name bij jongeren, wordt door de auteur aan de orde gesteld. Jongens zijn macho's, verkrachters, pooiers en bendeleden, meisjes hun gewillige sletjes. Via allerlei clips en computergames, via mode en reclame-uitingen (billboards bijvoorbeeld) wordt dit beeld zichtbaar en versterkt.
De vraag lijkt gerechtvaardigd of de auteur met dergelijke zaken een realistisch beeld van de maatschappij heeft getekend of dat ze een satire of parodie heeft willen schrijven. Gezien de overdrijvingen lijkt het laatste het geval, maar Dorrestein is wel degelijk zeer serieus in haar maatschappijkritiek. Zo bekritiseert ze uitvoerig de al te tolerante houding van ouders tegenover hun vaak nog piepjonge kinderen, die zich in het boek uit in uitwassen als kleuters die ongestoord driemaal per week op party's mogen losgaan en moeders creditcard krijgen zodat hun driftbuien zijn opgelost, en dertienjarigen die worden aangemoedigd om er als volwassen hoeren bij te lopen. Dan zijn er nog wetswijzigingen die het geven van een pedagogische tik en het lesgeven op maandagochtend verbieden. Ook is er iemand die een pleidooi houdt 'om de exploitatie van liefdesbaby's van bekende Nederlanders te herstructureren' (p. 43).
Gegevens over auteur
Renate Dorrestein (Amsterdam, 1954) heeft in haar werk altijd een 'hang naar gekte' gekend, een opeenstapeling van fantastische, bizarre en soms gewelddadige gebeurtenissen. Volgens eigen zeggen schrijft ze het liefst over 'de mens op zijn ergst' en gaat het in haar romans om 'vergelding en nog eens vergelding'. Veel van haar boeken zijn spektakelstukken, waarin het kwaad welig tiert, vanzelfsprekend in de boze buitenwereld, maar vooral binnen de beslotenheid van het gezin ('die broedplaats van incest, verkrachting, ontrouw, vernedering, haat en nijd'). Met name schrijft ze over kinderen als slachtoffer en refereert ze aan actuele maatschappelijke kwesties, zoals de Leidse balpenmoord (1996) en de gezinsdrama's in Hoofddorp (1997).
In haar boek over het schrijven van fictie, Het geheim van de schrijver (2000), spreekt de schrijfster de overtuiging uit dat literatuur 'verontrustend' moet zijn. Literatuur gaat altijd over, wat zij nogal ingewikkeld noemt, 'onze menselijke configuratie'. Onze gesteldheid en onderlinge verhoudingen zijn een onuitputtelijke bron van wreedheid, verraad en conflict. Leed dus. 'Goede fictie exploreert altijd ook de nachtzijde van het leven, dat domein waar het oeroude, onverschillige kwaad huist dat inherent is aan de schepping.'
Ook in Echt sexy , haar 25ste boek, figureert een personage dat zich het leed van de wereld aantrekt en flink doordraaft. Ook in deze roman haakt de auteur in op de actualiteit en behandelt ze op een lichtvoetige en ironische (hoewel hier meer cynische) manier 'zware' onderwerpen als vrouwenhandel en verregaande seksualisering van de samenleving, met name van de jeugdcultuur.
Titelverklaring
De romantitel verwijst naar een modieuze uitdrukking, die vooral door Fiebie vaak in de mond wordt genomen. Zo spreekt ze haar vermoeden uit dat Van Hamelen haar vriendin Sacha 'in een niet normaal anaal gat in de grond' heeft gestopt en noemt ze dat 'Echt sexy' (p. 133). Ook volwassenen gebruiken het modieuze stopwoordje. Johnny over een nieuw type mobieltje: 'Dan heb je een echt sexy step' (p. 34), Fiebies moeder over woorden: 'Die vind ik echt sexy' (p. 39).
Eigen mening
In tegenstelling tot andere literatuurboeken die ik heb gelezen voor Nederlands, vond ik dit boek wel leuk om te lezen. Dit komt onder andere door het grappige taalgebruik, dat lekkerder doorleest dan die moeilijkere boeken die ik heb gelezen. De tekst was niet moeilijk te begrijpen, maar ik snapte soms niet helemaal waar het verhaal over ging en waar het nou eigenlijk om draaide.
De zinnen waren soms wel wat lang en de gedachtes van Fiebie werden iets té uitgebreid beschreven wat ervoor zorgde dat het soms wat saai werd.
Ik vond het niet echt een heel mooi boek. Ik vond het eerder een raar boek, maar niet saai.
Toen ik het boek las begreep ik ook niet helemaal wat de auteur duidelijk wil maken met dit verhaal. Ik denk dat ze vooral wil laten zien dat er meer gebeurt in een stad dan je denkt. Er is veel criminaliteit die je op het eerste gezicht niet ziet. En er gebeuren ook veel dingen waar je eigenlijk nooit over nadenkt, maar die er wel echt zijn.
Ik vind het boek wel een aanrader, maar misschien niet voor je literatuurlijst.
'(...) ik ben Fiebie Koolveld ik ben dertien ik ben voor niemand bang' (p. 9). Zo stelt de hoofdpersoon van deze roman zichzelf voor.
Fiebie woont bij Johnny, de ex van haar moeder (maar niet Fiebies vader), en diens nieuwe vriendin Puck. Fiebie adoreert haar stiefvader (een topjurist) en haat haar stiefmoeder, die ze steevast 'de stiefheks' noemt. Fiebies moeder is zo'n zeven maanden geleden gestorven (aan een overdosis, zo blijkt later), haar biologische vader is de spermabank.
Het verhaal begint op een maandagmorgen in de laatste schoolweek (Fiebie zit in de brugklas). Fiebie ziet hoe, zoals zo vaak, wapens rondgaan en drugs worden verhandeld. Het schoolplein wordt gedomineerd door Klimwand, die zijn bijnaam dankt aan zijn puisten. Tijdens de eerste les krijgt ze van de conrector te horen dat Sacha Waterman, haar beste vriendin, spoorloos verdwenen is.
Fiebie wordt bang als Klimwand verschijnt. Als ze ziet dat een gesluierd meisje wordt lastiggevallen door twee skinheads, belt ze 112. Klimwand zegt dreigend dat ze nu een probleem heeft: de twee kunnen verhaal halen. Hij wil de komende dagen wel haar bodyguard zijn, maar stelt daar wel wat tegenover. Ze nodigt hem uit voor een galafeest dat die avond plaatsvindt.
Op dat feest is Johnny het middelpunt van de belangstelling. Hij houdt een toespraak waarin hij opkomt voor de rechten van het ongeboren kind. Klimwand is in druk gesprek verwikkeld met Puck.
Fiebie meldt Sacha's vermissing aan de vader van het meisje. Door diens bemoeienis wordt er in het tv-programma Vermist aandacht aan Sacha besteed. Ook komt ze in contact met Shireen, de baas van Johnny. Die zegt dat ze op het punt staat om naar Argentinië te vertrekken, en te weinig tijd heeft om haar te helpen. Ze geeft Fiebie het adres van Van Hamelen Telecom, een bedrijf dat vermiste meisjes opspoort en handelt in mobiele telefonie.
Klimwand blijft Fiebie lastigvallen. Hij ruikt geld (Johnny zit er warmpjes bij) en stelt Fiebie voor dat ze zich door hem laat ontvoeren, waarna ze voor haar vrijlating een flink losgeld kunnen eisen. Fiebie voelt er niets voor.
Ze besluit niet meer naar school te gaan en vaart te zetten achter de opsporing van haar vriendin. Tot haar spijt deelt Johnny haar mee dat hij eind van de week een ponykamp voor haar geregeld heeft. Zelf wil hij met Puck op vakantie naar de Galápagoseilanden.
In de metro ziet Fiebie hoe een Chinees meisje wordt afgetuigd. Fiebie noemt haar Mind-your-steps, omdat ze elke dag tegen een geringe vergoeding metrobezoekers waarschuwt voor de roltrap. Als een andere bende opduikt en het een flinke knokpartij wordt, trekt Fiebie het Chinese meisje mee in een gereedstaande metro.
Met z'n tweeën gaan ze naar Van Hamelen. Deze belooft Fiebie te helpen bij het zoeken naar Sacha, en wil er ook wel voor zorgen dat Mind-your-step op haar 'bestemming' komt. In ruil daarvoor moet
Fiebie voor hem werken: tegoedbonnen uitdelen aan meisjes, waarmee ze bij de afhaalbalie een gratis mobieltje kunnen ophalen. Fiebie ontmoet daar ook Happy, een grofgebekt meisje, dat met van Hamelen samenwerkt. Omdat hij op vakantie gaat, zal Happy de zaken verder waarnemen.
Fiebie besluit met Happy mee te gaan. Midden in de nacht gaan ze naar een lollipopparty, waar ze bonnen uitdelen aan kleuters. De ouders brengen hun kinderen geregeld naar zulke party's, en zijn als de dood dat hun kleine ook maar iets tekort komt. Happy vertelt Fiebie het een en ander, zoals over heel jonge meisjes die jongens pijpen voor een Breezer of een stel nieuwe Nikes. Ze pokeren samen in een café en drinken een fles whisky leeg. Happy bedreigt de doodsbange eigenaar en betaalt hem met een tegoedbon. Daarna neemt Happy afscheid van Fiebie.
Fiebie besluit Sacha's moeder op te zoeken. Die ontvangt haar heel nerveus en deelt mee dat Sacha is gevonden en de politie elk ogenblik kan arriveren. Fiebie snapt niet waarom de moeder niet blij is dat Sacha terecht is.
Even later bellen twee politieagenten aan. Omdat Sacha's moeder boven blijft, doet Fiebie open. Tot haar ontzetting geven de agenten (aan de deur!) een zak af, waarin een glazen pot zit met de afgesneden vagina van Sacha.
Fiebie vlucht met de zak het huis uit en komt Klimwand tegen. Die maakt de zak open en is verrukt als hij de 'bloody beflap' ziet (p. 158). Ze grist de zak uit zijn handen en schiet een taxi in, waarin toevallig Happy zit. Zelfs de keiharde Happy is onthutst als ze de afgesneden vagina ziet. Ze rijden naar de afhaalbalie van Van Hamelen. Terwijl Happy daar wat werk doet, ontdekt Fiebie achter een afgesloten deur het vijfjarig meisje dat ze gisteren de zaak in had zien gaan zonder eruit te komen. Ze ziet dat ze onder invloed van drugs is.
Happy vertelt Fiebie nu wat over het bedrijf. Met Van Hamelen zit ze in de kinderhandel. Met mobiele telefoontjes worden 'geschikte' (vooral blonde!) kinderen gelokt, waarna die worden gedrogeerd, gevangengezet en meestal in de prostitutie belanden.
Dan verschijnt Klimwand plotseling weer. Happy is bepaald niet van zijn bedreigingen onder de indruk. Met de glazen pot slaat ze keihard op zijn hoofd. Klimwand blijkt dood. Koortsachtig vragen Happy en Fiebie zich af wat ze nu moeten doen.
Fiebie besluit naar haar vader te gaan om hulp te zoeken. Op diens kantoor luistert ze een gesprek af tussen hem en een collega-jurist. Ze zijn in paniek omdat Shireen is overgestapt naar justitie en ter meerdere glorie van zichzelf een boekje dreigt open te doen over de geënsceneerde ontsnappingen en kinderhandel. Als Johnny Fiebie ontdekt, speelt hij open kaart: het bedrijf waar hij werkt, verdient goed aan kinderhandel. Daarna stuurt hij haar weg: hij heeft het te druk met zijn zaken.
Fiebie gaat weer naar de afhaalbalie terug. Happy heeft intussen het lijk van Klimwand in de vriezer gelegd. Daar worden wel meer lijken bewaard, deelt ze Fiebie mee: van blonde meisjes, die ze zo behoeden voor de handel in seksslavinnen. Happy legt haar nog meer uit, omdat zij Van Hamelen wil opzoeken, en Fiebie zolang maar het bedrijf moet runnen.
Als Happy is vertrokken, pakt Fiebie de papegaaienkooi en laat de papegaai in het park vrij. Ze wordt daar aangesproken door een knappe loverboy, die haar een deal voorstelt. Ze gaat niet op zijn verleidelijke voorstel in.
Fiebie loopt het park uit, naar huis. Johnny zit aan de televisie gekluisterd: Shireen is vanuit Argentinië een internationale campagne tegen meisjeshandel gestart en beweert via CNN dat ze wereldwijd minstens een dozijn organisaties op het spoor is. Johnny zegt tegen Fiebie dat hijzelf buiten schot zal blijven omdat Shireen anders zelf in de problemen zal komen. Koortsachtig berekent hij de effecten van Shireens onthulling.
Dan besluit ze het verhaal over Sacha op te schrijven op haar laptop. Ze zal alleen de feiten noteren. Dan begint ze: 'Ik ben Fiebie Koolveld. Ik ben voor niemand bang' (p. 222).
Motto/opdracht
Het motto is van de Engelse dichter John Donne (1572-1631):
'No man is an island, entire of himself '.
Die woorden kunnen in verband worden gebracht met Fiebies eenzaamheid, een belangrijk verhaalmotief (zie de paragraaf 'Thematiek').
De opdracht luidt:
'Voor alle meisjes en voor Noor en Marieke in het bijzonder'.
Niet duidelijk is wie de auteur met 'alle meisjes' bedoelt. Is Echt sexy een waarschuwing voor volwassen vrouwen (moeders met name), voor pubermeisjes, of voor alle vrouwen?
Opbouw verhaal
De ik-vertelster, Fiebie, doet haar relaas vrijwel geheel chronologisch en in de onvoltooid tegenwoordige tijd. In flashbacks vertelt ze af en toe (in de verleden tijd) iets over het verleden van haar moeder. Zo wordt voor de lezer pas laat in de roman duidelijk hoe en wanneer Fiebies moeder is overleden.
Vertelsituatie
In het boek is sprake van een ik-vertelsituatie. Je maakt alles mee door de ogen van Fiebie. Fiebie richt zich tegen een fictieve luisteraar, wat soms blijkt uit opmerkingen als: 'Je zult zeggen, wie is daar...' (p. 9); 'moet je weten...' (p. 74); 'Voor het geval je de grap gemist hebt...' (p. 153). Een enkele keer legt Fiebie de luisteraar zelfs woorden in de mond: 'Ik begin te schrijven. Je kunt wel zeggen: Ach een boek, een boek, straks lezen we weer een ander boek (...). Dat is waar. Maar...' (p. 222).
Echt sexy is een eigentijdse roman, niet alleen wat de thematiek betreft, maar ook gelet op de historische context. Zo worden genoemd: de aanslag op de Twin Towers (2001) en de boekhoudschandalen van Ahold versus Enron (2005-2006); actuele tv-programma's (Vermist, X-Factor ); nieuwe apparaatjes (iPods, mp3, mobieltjes, games, TomTom, Xbox).
Het verhaal begint op een maandagochtend in juni (laatste schoolweek, midzomernachtfeest) en loopt tot en met vrijdag.
Door het noemen van allerlei namen (Artis, Amstelhotel, Spui) is duidelijk dat de gebeurtenissen zich in Amsterdam voltrekken. De goorheid van sommige wijken past goed bij de vunzige praktijken die er bedreven worden: stank van verrotte etensresten uit vuilcontainers, 'Gore, beschimmelde, druipende en walmende dingen', 'slierten ondefinieerbare viezigheid', 'Stoepen beslijkt met fluimen en kots en hondendiarree. Portieken die wit zijn uitgeslagen van de pis van wildplassers' (p. 182).
Welke rol spelen ‘de ruimtes’ binnen het verhaal?
Het verhaal speelt zich af in Amsterdam. In het metrostation, op school, in de stad, bij Van Hamelen Telecom en in het huis van Fiebie.
De ruimtes spelen een grote rol binnen het verhaal, omdat ze zich in elke ‘ruimte’ in een andere situatie bevindt. Thuis zit ze met haar stiefmoeder die ze niet mag, en met Johnny die ze juist wel erg graag mag en door wie ze graag aardig gevonden wil worden. Bij Van Hamelen Telecom is ze bezig met het opsporen van haar vriendin en hier horen ook weer andere personages dan thuis. Bij iedere ‘ruimte’ horen steeds andere situaties en personen.
Belangrijkste personages
De hoofdpersoon in het verhaal is Fiebie Koolveld. Zij zoekt naar haar vermiste hartsvriendin Sacha en in ruimere zin ook naar zichzelf, naar haar plaats in de maatschappij, identiteit en volwassenheid. Tijdens haar speurtocht naar Sacha beleeft zij in de grotemensenwereld allerlei bizarre avonturen, wordt ze geconfronteerd met misstanden als afpersing, kidnapping, loverboys, kinderhandel, seksslavinnen en drugsverslaving.
Fiebie wordt op school gepest omdat ze een buitenbeentje is. Ze is bijvoorbeeld geïnteresseerd in het vergaren van kennis en in lezen. Ze heeft iets met woorden (rijmwoorden, weeswoorden). Ze adoreert haar stiefvader en blijft van hem houden, ook al ziet ze steeds duidelijker dat hij zich bezighoudt met louche praktijken en nauwelijks tijd voor haar heeft. Omdat ze vindt dat er al genoeg slecht nieuws in de wereld is, houdt ze op haar laptop een map bij met 'Goed nieuws'. Naarmate de roman vordert, wordt steeds duidelijker dat zij jarenlang verwaarloosd is en erg eenzaam is. Haar stoerheid en zelfverzekerdheid zijn slechts een masker.
Dat ze nog erg aan haar moeder hangt, blijkt wel uit de 'soepsjaal' die ze elke dag draagt, een cadeautje van haar moeder (p. 74). Om haar verdriet over de dood van haar moeder te verwerken, werd ze door Johnny naar een psychiater gestuurd, 'maar dat hielp niet zo erg' (p. 99).
Johnny is zeven jaar geleden een relatie begonnen met Fiebies moeder. Hij heeft zich toen als haar redder opgeworpen, heeft geprobeerd haar van haar grillen en drugsverslaving te genezen. Tevergeefs: er ontstonden fikse ruzies, vooral omdat zij vond dat hij zich begroef in zijn werk. Nadat ze zeven jaar clean was, nam ze op een avond te veel drank en drugs en stierf. Hij is een gladde topjurist met een 'wasbord', jacuzzi en schitterende carrière, die Fiebie aanhoudt omdat zij als mascotte goed past bij zijn juridische specialiteit: het veilig stellen van de rechten van het voorheen zo onmondige kind.
Puck de ‘stiefheks’ volgend Fiebie. Ze is vrij onnozel en blijft tegen beter weten in proberen de genegenheid van Fiebie te winnen. Ze is tamelijk egoïstisch en doet er alles aan om Johnny te gerieven.
De overige personages worden zwart-wit en karikaturaal getypeerd. Bijvoorbeeld Van Hamelen, Shireen, Klimwand en Happy. Ze zijn allemaal egoïstisch, berekenend, meedogenloos en willen, als het moet letterlijk, over de ruggen van kwetsbare jongeren snel rijk worden. Verder wemelt het van corrupte advocaten en ontaarde moeders, en van griezelige typen als randjongeren, loverboys, Breezersletjes en pedofielennetwerkers.
Belangrijkste verhaalmotieven
- Criminaliteit/drugsgebruik
- Eenzaamheid
- Kindermishandeling
- Moeder-dochter relatie
- Seksualiteit
- Kritiek op de maatschappij
Centrale thema
Het thema is vooral de cultuur van nu en hoe de samenleving er nu uitziet. Zo speelt de seksualisering een grote rol, evenals de vele meisjes die vermist worden.
Maar je kunt het ook zien over de gevaren die er in de wereld zijn. Hoe erg de wereld er eigenlijk aan toe is. Er zijn zoveel thema’s aan dit boek te geven. Het is maar net hoe je het boek bekijkt. Maar ik denk dat het beste erbij past hoe ver de wereld al heen is. Mensen worden op de feiten gedrukt, hoe gevaarlijk het hier is. Mensen weten namelijk niet wat er altijd gaande is.
Net als in Dorresteins andere romans komen in dit boek verschillende 'zware' onderwerpen aan de orde; eenzaamheid; criminaliteit en seksualiteit. Kinderen zijn daarbij veelal het slachtoffer.
In The Catcher in the Rye beschrijft de zestienjarige Holden Caulfield vier dagen van zijn leven en zijn pogingen om zich afzijdig te houden van de schijnheilige nepwereld en anderen voor het kwaad te behoeden. Tussen Fiebie en Holden zijn, behalve hun achternaam, opvallende overeenkomsten. Ook Fiebie wil 'rein' blijven, is begaan met bedreigde en verdrukte medemensen. Zo wil ze haar vermiste vriendin opsporen, komt ze op voor een gesluierd meisje dat aangerand wordt in een park, weet ze de onnozele Mind-your-steps te ontzetten en bevrijdt ze een gedrogeerd meisje dat voorbestemd is om seksslavin te worden.
Opvallend is het Assepoestermotief. Fiebie kan slecht opschieten met haar stiefmoeder (Puck), die het in alle opzichten moet afleggen tegen Fiebies geliefde moeder. Vooral aan het eind van de roman beschrijft Fiebie hoe eenzaam ze is, hoe ze haar moeder bewonderde en hoe ze haar mist, bijvoorbeeld haar troost als ze een nachtmerrie had. 'Daaraan kun je zien dat ik voor haar op de eerste plaats kwam' (p. 217).
Fiebie beschrijft haar liefde voor speciale woorden (geërfd van haar moeder), 'woorden die van hun betekenis zijn losgezongen' (p. 38-39). Ze beschrijft haar fantasie en ontluikend schrijverschap, haar wil om iets zo te verwoorden dat de lezer het gevoel heeft in een achtbaan te zijn beland 'en almaar over de kop blijft gaan' (p. 218). Ze wil niet alleen registreren wat ze allemaal heeft meegemaakt, maar ook haar diepste gevoelens onder woorden brengen, haar eenzaamheid bijvoorbeeld. Ze denkt na over de structuur van haar verhaal en popelt van verlangen om te beginnen. Ze betrekt de lezer nauw bij wat ze schrijft (zie ook het onderdeel perspectief in de paragraaf 'Structuur en techniek').
In de wereld die Fiebie beschrijft, tiert het kwaad welig - de waanzin lijkt aan de macht. Satanische personen organiseren zich in bendes, die pubermeisjes met het lokaas van een gratis mobiele telefoon in de val laten lopen. Ze drogeren hen, laten hen als seksslavinnen werken of brengen hen simpelweg om zeep en verkopen de lijken aan necrofiele seksmaniakken in het Midden-Oosten.
Vooral de grote rol die seksualiteit in de huidige maatschappij speelt, met name bij jongeren, wordt door de auteur aan de orde gesteld. Jongens zijn macho's, verkrachters, pooiers en bendeleden, meisjes hun gewillige sletjes. Via allerlei clips en computergames, via mode en reclame-uitingen (billboards bijvoorbeeld) wordt dit beeld zichtbaar en versterkt.
De vraag lijkt gerechtvaardigd of de auteur met dergelijke zaken een realistisch beeld van de maatschappij heeft getekend of dat ze een satire of parodie heeft willen schrijven. Gezien de overdrijvingen lijkt het laatste het geval, maar Dorrestein is wel degelijk zeer serieus in haar maatschappijkritiek. Zo bekritiseert ze uitvoerig de al te tolerante houding van ouders tegenover hun vaak nog piepjonge kinderen, die zich in het boek uit in uitwassen als kleuters die ongestoord driemaal per week op party's mogen losgaan en moeders creditcard krijgen zodat hun driftbuien zijn opgelost, en dertienjarigen die worden aangemoedigd om er als volwassen hoeren bij te lopen. Dan zijn er nog wetswijzigingen die het geven van een pedagogische tik en het lesgeven op maandagochtend verbieden. Ook is er iemand die een pleidooi houdt 'om de exploitatie van liefdesbaby's van bekende Nederlanders te herstructureren' (p. 43).
Gegevens over auteur
Renate Dorrestein (Amsterdam, 1954) heeft in haar werk altijd een 'hang naar gekte' gekend, een opeenstapeling van fantastische, bizarre en soms gewelddadige gebeurtenissen. Volgens eigen zeggen schrijft ze het liefst over 'de mens op zijn ergst' en gaat het in haar romans om 'vergelding en nog eens vergelding'. Veel van haar boeken zijn spektakelstukken, waarin het kwaad welig tiert, vanzelfsprekend in de boze buitenwereld, maar vooral binnen de beslotenheid van het gezin ('die broedplaats van incest, verkrachting, ontrouw, vernedering, haat en nijd'). Met name schrijft ze over kinderen als slachtoffer en refereert ze aan actuele maatschappelijke kwesties, zoals de Leidse balpenmoord (1996) en de gezinsdrama's in Hoofddorp (1997).
In haar boek over het schrijven van fictie, Het geheim van de schrijver (2000), spreekt de schrijfster de overtuiging uit dat literatuur 'verontrustend' moet zijn. Literatuur gaat altijd over, wat zij nogal ingewikkeld noemt, 'onze menselijke configuratie'. Onze gesteldheid en onderlinge verhoudingen zijn een onuitputtelijke bron van wreedheid, verraad en conflict. Leed dus. 'Goede fictie exploreert altijd ook de nachtzijde van het leven, dat domein waar het oeroude, onverschillige kwaad huist dat inherent is aan de schepping.'
Titelverklaring
De romantitel verwijst naar een modieuze uitdrukking, die vooral door Fiebie vaak in de mond wordt genomen. Zo spreekt ze haar vermoeden uit dat Van Hamelen haar vriendin Sacha 'in een niet normaal anaal gat in de grond' heeft gestopt en noemt ze dat 'Echt sexy' (p. 133). Ook volwassenen gebruiken het modieuze stopwoordje. Johnny over een nieuw type mobieltje: 'Dan heb je een echt sexy step' (p. 34), Fiebies moeder over woorden: 'Die vind ik echt sexy' (p. 39).
Eigen mening
In tegenstelling tot andere literatuurboeken die ik heb gelezen voor Nederlands, vond ik dit boek wel leuk om te lezen. Dit komt onder andere door het grappige taalgebruik, dat lekkerder doorleest dan die moeilijkere boeken die ik heb gelezen. De tekst was niet moeilijk te begrijpen, maar ik snapte soms niet helemaal waar het verhaal over ging en waar het nou eigenlijk om draaide.
De zinnen waren soms wel wat lang en de gedachtes van Fiebie werden iets té uitgebreid beschreven wat ervoor zorgde dat het soms wat saai werd.
Ik vond het niet echt een heel mooi boek. Ik vond het eerder een raar boek, maar niet saai.
Toen ik het boek las begreep ik ook niet helemaal wat de auteur duidelijk wil maken met dit verhaal. Ik denk dat ze vooral wil laten zien dat er meer gebeurt in een stad dan je denkt. Er is veel criminaliteit die je op het eerste gezicht niet ziet. En er gebeuren ook veel dingen waar je eigenlijk nooit over nadenkt, maar die er wel echt zijn.
Ik vind het boek wel een aanrader, maar misschien niet voor je literatuurlijst.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden