Feitelijke gegevens over het boek Gebruikte druk: 8e (2008) Verschijningsdatum 1e druk: september 2007
Aantal bladzijden: 336
Uitgegeven door: Strengholt United Media Beschrijving van de cover Op de cover staat een sepia gekleurde foto van vier jonge meisjes uit het gezin. Twee daarvan zijn wat ouder en groter. De afbeelding moet waarschijnlijk Renate, Anne, Tessa en Marit voorstellen. Aan het einde van het verhaal gaan de vier zussen als teken van verzoeninh met elkaar op de foto. Genreaanduiding van het boek Op de kaft staat geen enkele aanduiding van de uitgever. Het boek zou kunnen behoren tot de chicklit-literatuur d.w.z. lectuur gericht op de doelgroep van jonge vrouwen Aan de andere kant zou het ook een psychologische roman genoemd kunnen worden. Bij “Tussen zussen “ denk ik toch meer aan het laatste etiket.
De flaptekst Vier zussen staan op een keerpunt in hun leven: de vrijgevochten kunstenares Tessa, die tegen de grenzen van haar vrijheid oploopt; de jongste zus Anne, die om te herstellen van een burnout, een traumatische jeugdervaring onder ogen moet leren zien; Marit, zo gelukkig met haar gezin, krijgt te maken met het overspel van haar man; Renate, de oudste, gescheiden en met twee puberende kinderen heeft als halfzus nog steeds een moeizame relatie met haar familie. Haar stiefvader, Gerard, heeft ze nooit kunnen accepteren. En hij haar ook niet. De naderende verjaardag van moeder zet het leven van de vier zussen op scherp. Ze worden gedwongen stil te staan bij hun onderlinge band en ieders plek in het gezin. Structuur en/of verhaalopbouw Het verhaal over de vier zussen heeft vier verhaaldraden. Elk van de zussen neemt een gedeelte van de vertelling op zich. Ze wisselen elkaar steeds af in rondjes van vier. Boven het hoofdstuk staat telkens vermeld wie de vertelster ervan is. Er zijn 62 hoofdstukken: de drie zussen Anne, Tessa en Marit nemen er 15 voor hun rekening. Renate (de oudste en de halfzus van de andere drie) neemt er twee extra voor haar rekening. Dat is een hoofdstuk waarin ze een toespraak houdt voor haar overleden moeder. Ook het laatste hoofdstuk waarin ze het finale inzicht in haar eigenbestaan krijgt, vertelt ze aan de lezer. Gebruikt perspectief Er is sprake van een meervoudig ik-perspectief, De vier zussen zijn allen vertellers in de ik-vorm en in de o.t.t. ( Renate, Anne, Marit en Tessa) Een dergelijke structuur geeft de schrijfster gelegenheid om het verhaal van diverse kanten te belichten. - Renate is de oudste zus: ze heeft een andere vader en de andere drie zijn dus halfzussen van haar. Ze heeft haar werk ervan gemaakt om toespraken tijdens crematies en begrafenissen te houden. Ze moet ongeveer 42 jaar oud zijn. Ze heeft tweekinderen en haar man is er enkele jaren geleden vandoor gegaan. Met har is de schrijfster wel te identificeren, want Rita Spijker treedt ook op als spreekstalmeester bij begrafenissen. - Anne is de jongste zus, ze is 30 jaar en ongetrouwd. Ze heeft last van een depressie of een burnout en is in therapie. - Tessa is de meest vrijgevochten zus: ze is vrij in haar opvattingen over seks: ze woont samen met Alex maar ze deinst er niet voor terug om seks met andere mannen te hebben. Ze is kunstenares. - Marit lijkt het voor elkaar te hebben totdat ze wordt getipt over haar man die vreemd gaat. Dan zijn ook haar zekerheden voorbij. Marit zit in het onderwijs. De tijd van het verhaal Het verhaal-Nu speelt in de zomer. Er wordt vaak gesproken over de grote hitte. Maar er is geen enkele aanwijzing voor een bepaald jaar. Marit die in het onderwijs zit, vertelt wel dat ze in dat jaar laat vakantie hebben: dat speelt dus in de maand juli. Het einde van het verhaal speelt drie maanden later: het zal dan waarschijnlijk oktober zijn. De plaats van handeling Ook over de plaats van handeling worden vrijwel geen details gegeven. Het is niet duidelijk waar de zussen wonen. Het meest voor de hand liggend is nog de woonplaats van Tessa. Vermoedelijk woont die in Amsterdam met haar kunstenaars aspiraties. In het laatste deel van het verhaal dat drie maanden later speelt, zijn de vier zussen op vakantie, omdat ze gebruik maken van het aanbod van Anne die een reis gewonnen heeft. Een keer wordt dan het land Zanzibar genoemd. De foute leeftijd van Renate Rita Spijker lijkt een fout gemaakt te hebben met de leeftijd van Renate. Wanneer Renate haar nieuwe vriend Wim ontmoet, vertelt ze op blz. 141 dat hij 51 jaar oud is. Later op blz. 145 zegt ze dat ze bijna 6 jaar schelen. Dat betekent dat ze op dat moment in ieder geval 45 jaar moet zijn. Het draait in dit verhaal om de 65e verjaardag van haar moeder. Wanneer ze de ellende van haar jeugd begint te openbaren, vertelt Renate op blz. 219 dat haar moeder vijf en twintig jaar was toen ze Renate kreeg. Als haar moeder 65 jaar wordt, moet Renate dus 40 jaar zijn. Dat is derhalve in tegenspraak met wat eerder is vermeld. Bij de begrafenis van haar moeder houdt ze een toespraak. Anne is de jongste en is 30 jaar. Twee jaar daarvoor is Tessa geboren (32 jaar) en drie jaar daarvoor Marit. Die is dus 35 jaar. Ook schrijft Renate dat zij van het onderwijs verlost is wanneer Anne naar de basisschool gaat. Anne zou dan 6 jaar zijn en Renate ongeveer 18. Er zou dan 12 jaar leeftijdsverschil zijn en dat houdt in dat ze ongeveer 42 jaar is. In ieder geval is Rita Spijker slordig geweest in het uitwerken van de gegevens over Renate.
Samenvatting van de inhoud Over twee maanden is de moeder van de vier zussen jarig. Ze wordt 65 jaar. Er zijn plannen om dat met elkaar te vieren. Renate is de enige zus van een andere vader. Die was zeeman en is kort na haar geboorte overleden. Haar moeder hertrouwde met Gerard maar haar nieuwe vader besteedde weinig aandacht aan haar. Ze is enkele jaren ervoor gescheiden en heeft een baantje als redenaarster bij begrafenissen en crematies. Ze kan dat heel goed. Op een van de begrafenissen ontmoet ze Wim, een gescheiden man die wel een keer met haar wil afspreken. Haar beide kinderen Tom en Chantal wonen nog thuis. Tessa is kunstenares en poseert ook als naaktmodel. Ze is vrij in haar seksuele opvattingen, want hoewel ze een relatie heeft met Alex, wil ze op een zonnige dag ook wel seks met een toevallige passeerder/parkeerder in haar leven in de buitenruimte hebben. Ze is ook naaktmodel van Ruben die haar enkele keren portretteert, maar daarna uiteraard penetreert. Marit heeft een leuk huiselijk leventje, totdat ze wordt getipt door Eva. Die vertelt haar dat haar man vreemdgaat. Ze is volkomen van slag en wil hem niet meer in haar bed onderdak verlenen. Aanvankelijk moet hij echt bij haar weg, maar ze komt na enkele weken wel een beetje tot inkeer. Ze weet dat ze van hem houdt en schrijft hem een brief waarin haar gemengde gevoelens staan. Ze houdt van hem en ze haat hem. Ze belt de minnares van David (Lonneke) op om te waarschuwen dat ze uit de buurt moet blijven. Anne is depressief en heeft last van een burnout. Ze is in therapie en ze laat daar de opmerking vallen dat er iets in haar jeugd gebeurd is en dat ze last heeft van haar te grote borsten. De therapeute geeft haar een opdracht mee en daarin wordt duidelijk dat haar vader haar eens heeft benaderd met een erectie toen ze aan het douchen was. Ze was toen 14 jaar. Tot echt incest was het niet gekomen, maar ze had een hekel aan haar vader gekregen en hem zoveel mogelijk gemeden. Hij had haar met cadeaus overladen opdat ze maar niets zou vertellen. Dat schrijft ze op in een dagboek. De zussen komen een keer samen om de verjaardag en het cadeau voor de moeder te bespreken, maar Marit jaagt Anne op de kast die huilend wegloopt. Ze ontvangt op een dag de mededeling dat ze een reis voor vier personen heeft gewonnen. Met wie zal ze gaan? Ruben bereidt de tentoonstelling van Tessa’s schilderijen voor. Hij wil niet dat ze voor die tijd komt kijken. Ze nodigt haar zussen uit en die zijn nogal geschokt. Want er zijn een aantal schilderijen bij waarop Tessa wordt afgebeeld terwijl ze een orgasme heeft. De zussen vinden dit maar niets. Anne die een beter gevoel begint te krijgen, komt ook naar de tentoonstelling. Ze heeft haar huis opgeruimd, een brief aan haar tieten geschreven (opdracht therapeute) en ontmoet een aardige man Richard die oprecht in haar lijkt geïnteresseerd te zijn. Marit en Tessa krijgen weer eens ruzie en Marit schrijft die woede van haar af in een brief aan David. Anne wil haar borsten laten verkleinen, maar de therapeute raadt haar dat voorlopig af. Ze moet eerst weer stabiel kunnen nadenken. Tessa is bang dat ze zwanger is, maar van wie? Ze verzwijgt het onderwerp maar voorlopig. Dan wordt hun moeder 65. Ook Renate die al drie jaar niet meer geweest is, komt. Op het feest haalt ze een poppenhuis van zolder dat haar stiefvader ooit voor haar heeft gemaakt. Bovendien plakt ze een foto van haar eigen vader op het cadeau dat Tessa heeft ontworpen. Ze provoceert op die manier. Maar er gebeurt iets heel ergs tijdens het feest: de zoon van Marit, Pelle, loopt tegen een auto en raakt in coma. Zelfs Renate voelt zich schuldig, want zij heeft het poppenhuis van zolder gehaald en daar zijn de kinderen mee gaan spelen. In een brief aan Pelle onthult Marit het probleem van de poppenhuizen. Stiefvader Gerard had eerst drie poppenhuizen voor zijn eigen meiden gemaakt en pas een jaar later dat van Renate. Die had zich weer achtergesteld gevoeld. Terwijl Pelle in coma ligt, worden de relaties tussen Anne en Richard en Renate en Wim hechter. Ze vertellen elkaars problemen en angsten. Zowel Anne als Renate voelt zich eigenlijk wel vertrouwd met hun nieuwe vriend. Dan komt gelukkig de mededeling dat Pelle weer bij is gekomen uit zijn coma. Ook Renate bekent haar angst voor de schuld aan de coma. Tessa die haar zwangerschap aan Alex bekend heeft gemaakt, krijgt een miskraam. Drie weken later Alleen Renate is in dit deel de vertelster. Ze houdt een warme toespraak omdat haar moeder plotseling aan een hartaanval overleden is. In de toespraak heeft ze het over haar eigen vader en over de jeugd van haar zussen. Stiefvader Gerard is blij dat ze de toespraak heeft willen houden. Drie maanden later De vier zussen zijn met elkaar op vakantie gegaan in Zanzibar. Het is de invulling van de reis die Anne heeft gewonnen aan het begin van het jaar. Renate wordt door haar drie andere zussen de les gelezen omdat ze zich altijd zo’n buitenstaander heeft getoond. Alle zussen komen nog één keer aan het woord. Anne heeft het redelijk met Richard getroffen. Tessa heeft de miskraam verwerkt en is nog met Alex, maar snapt niet dat je seks met een man moet hebben. Met Marit gaat het redelijk goed. Al blijft ze jaloers. Renate reflecteert in Zanzibar op de les die de zussen haar hebben willen leren. Misschien heeft ze zich altijd verkeerd opgesteld. Als bewijs dat de zussen elkaar toch weer gevonden hebben, gaan ze alle vier op de foto. Met behulp van de zelfontspanner maakt Tessa de foto. Titelverklaring De titel hoeft eigenlijk geen nadere uitleg. De roman vertelt het verhaal over de lotgevallen die zich tussen vier zussen afspelen. Thematiek en interpretatie Het gaat in deze roman over de onderlinge verhouding tussen vier zussen. Renate de oudste, heeft zich altijd buitengesloten gevoeld omdat ze een andere vader had. Maar het blijkt dat de andere zussen dat helemaal niet ervaren hebben. Tessa is een andere zus die er vrije opvattingen op na houdt. Zo denkt ze gemakkelijk over vrije seks. Dat stuit Marit (keurig getrouwd, maar een man die in het verhaal vreemdgaat) en Renate toch tegen de borst. Borsten zitten ook Anne in de weg: ze vindt ze te groot en misschien is het de oorzaak dat haar vader ooit op een andere manier naar haar gekeken heeft. Daarmee is “Tussen zussen”ook een roman geworden over loyaliteiten: de loyaliteit tegenover je ouders (bijv. Renate tegenover haar overleden vader) d e loyaliteiten tegenover je zussen. Alle zussen hebben op de een of andere manier wel een probleem te verwerken. Maar ze komen er wel overheen: door de dood van hun moeder lijkt het alsof ze wat dichter naar elkaar groeien. En wanneer ze dan op uitnodiging van Anne met zijn allen een reisje maken, kunnen ze elkaar ook eindelijk de waarheid zeggen. Dat gebeurt waardoor o.a. Renate gaat nadenken of ze het allemaal wel goed gezien heeft. Het helpt bovendien dat de relaties die de vier vrouwen hebben aan het einde ook allemaal in harmonie verder kunnen gaan. (Renate met Wim, Anne met Richard, Marit met David en Tessa met Alex met af en toe een scharrel in de buitenruimte dan) Het maken van de gemeenschappelijke foto bewijst dat ze nader tot elkaar gekomen zijn. De motieven die in dit verhaal een rol spelen: - Vader-dochterrelatie - Moeder-dochterrelatie - Relaties tussen zussen - Het zich buiten gesloten voelen - Jaloezie - Schuldgevoel - Minderwaardigheidscomplex - Echtscheiding (Renate) - Een nieuwe relatie opbouwen - Overspel - Wantrouwen Beoordeling scholieren.com “Tussen zussen” vind ik een betere roman dan “Kreukherstellend”: het debuut van Rita Spijker. De structuur met de vertelwijze van de vier zussen is hoewel niet origineel natuurlijk aardig gevonden, maar het geeft Spijker ook de gelegenheid te variëren in stijl. En dat doet ze wel goed. Ik denk dat ik in staat zou zijn geweest te weten welke vertelster aan het woord is, ook wanneer dit niet vermeld zou worden. De structuur is derhalve functioneel. Het verhaal is daarom goed opgebouwd en stukje bij beetje wordt het verleden onthuld. Rita Spijker heeft een vlotte pen, waardoor er veel vaart en ze is ook in staat om weg te laten wat onnodig is. Toch is er een dikke pil overgebleven die je best vlug achter elkaar wilt uitlezen. Voor scholieren kan het een aardige roman zijn, al vermoed ik dat meisjes er aanmerkelijk meer plezier aan zullen beleven dan jongens. Want er zijn toch ook wel elementen waaruit je kunt afleiden dat het boek richting chicklit gaat. Niettemin voor de liefhebbers van dit genre…. Voor havo- en vwo-kandidaten is het boek wel geschikt om op de literatuurlijst geplaatst te worden. Ik kan het boek zelfs wel waarderen met de standaardnormering van 2 punten.
Recensies Op www.vrouw.nl schrijft Patricia de Ryck op 27 september 2007: Als ik de ruim driehonderd bladzijden tellende roman dicht sla, weet ik dat Rita Spijker me met haar schrijfstijl heeft betoverd. Wat was dit een prachtig boek. Omdat je als lezer de verhalen van vier kanten volgt, kun je je ontzettend goed inleven in de hoofdpersonen. Boeken over de band tussen zussen durven nog wel eens ontzettend suf te zijn, maar dat heeft Rita Spijker weten te voorkomen door vier boeiende karakters te scheppen. De zussen zijn zo verschillend. Die verschillen merk je zelfs in de schrijfstijl. Tussen zussen is een mooi boek dat door de korte, krachtige zinnen vlot te lezen is. Echt zo'n boek dat je in één ruk uitleest, waardoor je na de laatste bladzijde opschrikt, omdat je ziet dat het ondertussen al diep in de nacht is. Over de schrijfster en eerder gepubliceerde werk Bron: website uitgever
Rita Spijker (1957) is schrijfster, actrice en trainer/coach. Zij is ook werkzaam als spreekster op begrafenissen en als begeleidster van rouwverwerkinggroepen. Rita Spijker is getrouwd en woont in Groningen. Ze is een veelgevraagd schrijfster voor optredens en lezingen, omdat de thematiek in haar werk dicht bij de lezeressen ligt. Ze schreef tot nu toe 3 mans: - Kreukherstellend - 2006 - Tussen zussen - 2007 - Hemelkind -2009