Gegevens boek
Titel: duizend schitterende zonnen (Vertaling uit het engels)
Schrijver: Khalet Hosseini
Uitgever: De Bezige Bij, Amsterdam
Eerste druk: 23 mei 2007
Aantal bladzijden: 389

Biografie van de schrijver

Khaled werd geboren op 4 maart 1965 in Afganistan. Zijn vader was werkzaam bij het Afghaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken, zijn moeder was een lerares op een middelbare school voor meisjes in Kaboel. In 1970 zond het ministerie de familie uit naar Parijs, waar zijn vader voor de Afghaanse ambassade ging werken.
In 1978 vond er een bloedige staatsgreep plaats in het thuisland, waarbij de communisten aan de macht kwamen. Hierop besloot vader Hosseini om niet meer terug te keren naar Afghanistan, maar om politiek asiel aan te vragen in de Verenigde Staten. Rond 1980 vestigde de familie zich in San Jose, Californië. Omdat ze met weinig middelen de oversteek gemaakt hadden, leefden ze een korte periode in de bijstand.

Khaled Hosseini behaalde zijn middelbare school diploma in 1984 en ging studeren aan de universiteit van Santa Clara, waar hij vier jaar later zijn bachelor biologie behaalde. In 1989 ging hij geneeskunde studeren aan de universiteit van San Diego, waar hij zijn titel als Doctor of Medicine verdiende. Hij voltooide zijn coschappen interne geneeskunde bij het Cedars-Sinai Medisch Centrum in Los Angeles in 1996.
Khalet is getrouwd en heeft twee kinderen.





Samenvatting van de inhoud
Deel 1
Mariam word in 1959 geboren als dochter van een rijke bioscoop eigenaar in Herat, en een van diens bediendes. Ze is een “Harami”, een bastaard.
Ze woont samen met haar moeder Nana in een klein hutje op een berg ergens buiten Herat. Nadat Nana door Jalil (mariams vader) het huis uit is gewerkt, is Nana verbitterd geraakt. Ze leert Mariam al van jongs af aan dat mannen slecht zijn, en vrouwen dankzij hun altijd het onderspit zullen delven. Maar Mariam gelooft het niet. Ze is veel te gek op Jalil, die haar eens in de week komt opzoeken, en haar verwend met cadeautjes en snoep. Ze is gek op hem, en dat irriteert Nana mateloos. Op dat moment verteld ze Mariam dat als zij ooit naar Jalil zou gaan, dat haar dood zal worden. Helaas weet mariam dan nog niet dat ze het bloedserieus bedoelt.

In 1973 wordt de monarchie afgeschaft in Afghanistan. En dan begint alle elende.
Voor Mariam word de drang naar haar vader steeds groter. Op een dag besluit ze hem op te gaan zoeken. Maar als ze die middag na een lange wandeling bij hem aankomt, laat hij haar niet naar binnen, hij schaamt zich voor haar. Ze slaapt op de stoep van het grote huis, en de volgende dag wordt ze tegen haar zin terug naar huis gebracht.
Maar als ze thuis aankomt, ziet ze Nana aan een boom hangen.

Jalil neemt haar tegen zijn zin dan toch maar in huis. Maar niet voor lang.
Ze wordt uitgehuwelijkt op 15 jarige leeftijd aan Rasheed, een schoenmaker in Kabul… en dertig jaar ouder dan zij.

Ze vertrekt naar Kabul.
In het begin is hij goed voor haar, hij verzorgd haar en is lief. Maar nadat ze een aantal miskramen heeft gehad, komt daar verandering in.
Rasheed neemt het haar erg kwalijk. Hij heeft in een vorig huwelijk een zoon gehad, maar die is verdronken. Hij is daar nog altijd verdrietig over.

De communisten hebben intussen de macht in Afghanistan overgenomen. Terwijl de oorlog in alle hevigheid woedt, wordt de situatie in het huwelijk ook steeds slechter. Rasheed slaat Mariam, kleineert en vernederd haar.

Mariam ontmoet een vrouw die bij haar in de straat woont, Fariba.
Zij baard een meisje, dat Laila heet. Dit is de overgang naar deel 2.

Deel 2

Laila is een negenjarig meisje dat graag naar school gaat. Ze wordt in een vrijdenkend gezin opgevoed en heeft grote bewondering voor haar vader. Hij leerd haar dat vrouwen ook moeten leren en evenwijdig zijn aan een man, Daarom hoeft haar moeder ook geen burka te dragen.

Laila heeft een vriendje Tariq. Zij hebben een sterke band. Ze zijn al vrienden sins ze baby’s zijn en Tariq komt altijd voor haar op als ze in de problemen zit. Ze steunen elkaar door dik en dun en hebben een erg sterke band.

In 1988 verlaten de Sovjets het land en komt er een binnenlandse machtsstrijd.

Tariq is inmiddels 16 jaar en Laila 14. Het is dan dat ze voor het eerst merken dat ze verliefd op elkaar zijn; ze kussen elkaar voor het eerst.

Laila’s vriendinnetje Giti komt om bij de steeds vaker terugkerende raketaanvallen op Kabul. Dan begint het pas echt goed tot Laila door te dringen wat de oorlog eigenlijk betekend. Ook met haar moeder gaat het bergafwaards. Ze krijgen het nieuws dat Laila’s twee oudere broers om zijn gekomen tijdens een van de gevechten, en haar moeder stort in.

Over Tariq en haar word er steeds meer geroddeld. Haar moeder verbied haar hem nog in het openbaar te zien. Ze zien elkaar toch nog elke dag. Tot Tariq met het nieuws komt dat zijn ouders willen vluchten naar Pakistan.

Tariq vertrekt, en na een paar verschrikkelijke weken die Laila zonder hem heeft moeten doormaken, geeft haar vader aan dat hij ook weg wil.
Laila vind het prima, ze hoopt zo Tariq terug te vinden. Maar dan slaat het noodlot toe, een raketaanval doet haar buiten bewustzijn raken.

Deel 3
Mariam en Rasheed vinden Laila’s lichaam onder de puihopen van haar huis. Haar ouders zijn omgekomen. Laila hersteld voorspoedig, maar ze heeft niks meer. Laila merkt algauw dat er iets aan de hand is; ze is zwanger geraakt van tariq. Op de valreep trouwd ze met Rasheed, om een schande te voorkomen. Rasheed is blij, want misschien kan Laila hem wel een zoon schenken.
Net als in het begin bij Mariam is Rasheed lief voor laila, hij behandelt haar als een prinses. Tot grote woede van Mariam. Zij is inmiddels al een oudere vrouw geworden, en kan het niet hebben dat er een andere vrouw in huis is.

Op een dag komt er een man in zijn huis vertellen dat hij slecht nieuws heeft voor Laila. Hij heeft in Pakistan naast een jongeman gelegen die zwaar gewond was bij een raketaanval. Hij was nu beide benen kwijt en was ten slotte overleden. Laila is geheel van slag: Tariq is dood.


Later verandert de vriendelijke Rasheed in een beest voor beide vrouwen. Mariam moet doen wat Laila wil, maar weigert dat. Onder de beide vrouwen is er ook veel afgunst. Dan bevalt Laila van een meisje, die ze Aziza noemt. Rasheed is woedend: hij wilde een zoon hebben en besteedt nauwelijks aandacht aan Aziza.

Rasheed word steeds onhebbelijker en slaat zijn vrouwen soms totdat ze erbij neervallen.

Mariam begind inmiddels een zwak te krijgen voor Aziza, mede omdat zij zelf nooit kinderen heeft kunnen krijgen.
Rasheed wil kort na de bevalling weer een kind, maar Laila wil dat niet. Mariam wordt als de kwade genius erachter gezien en wordt door Rasheed met een riem geslagen. Laila springt dan voor haar in de bres en daarna gaat het beter tussen de vrouwen. Langzamerhand ontstaat er een sterke band tussen hun.
Laila kan de vernederingen en de liefdeloosheid van Rasheed voor haar dochtertje niet meer aan en beaamd een vluchtplan.
Voor vrouwen die vluchten staat er een verschikkelijke straf, en zeker bij Rasheed. Maar toch durft ze na een tijdje, samen met Mariam, de gok te wagen.
Ze nemen een taxi, die ze betalen met geld dat ze van Rasheed hebben gestolen
Bij de grens moeten ze een man in de arm nemen, want de regering heeft vrouwen verboden alleen te reizen. Hij verraadt hen echter aan de politie en deze brengt de meisjes weer terug naar huis. Rasheed is woedend en sluit de vrouwen na ze eerst afgetuigd te hebben in een donkere dichtgetimmerde kamer zonder eten en drinken op. Na en paar dagen haalt hij hen tevoorschijn en bedreigt Laila met de dood wanneer ze weer eens vlucht.

In 1996 komen de Taliban aan de macht. Het wordt nu allemaal nog erger.Vrouwen mogen helemaal niets meer: niet alleen op straat, niet naar school. Ze worden gestenigd bij overspel. Vrouwen zijn helemaal niets meer waard.

Intussen verwacht Laila haar tweede kind maar er zijn nauwelijks voorzieningen om te bevallen. Er is één vrouwenziekenhuis waar ze wordt geholpen bij de bevalling; maar het wordt een keizersnede, omdat het kind verkeerd ligt. Eer is geen medicijn om te verdoven. Laila ondergaat de keizersnede zonder verdoving. Ze bevalt van een zoon: Zalmai.
Rasheed is in de zevende hemel en verwend het kind vreselijk, terwijl hij Aziza nog steeds links laat liggen. Hij mag alles en krijgt alles van zijn vader.

Rasheed heeft steeds minder inkomen en stelt voor om Aziza te laten bedelen, maar dat weet Laila gelukkig te voorkomen. Intussen vermoedt Rasheed dat Aziza een kind is van Tariq en maakt daar nogal wat toespelingen op. Bij een brand wordt zijn winkel vernietigd en daarna worden ze steeds armer. Aziza wordt daarom in een weeshuis opgenomen, want er is geen geld om een vijfde mond te voeden en het is toch maar een meisje, denkt Rasheed. Laila is er kapot van, maar voerd het bevel van Rasheed toch op. Ze bezoekt Aziza elke dag, met alle gevolgen van dien, aangezien vrouwen niet alleen over straat mogen.

De Taliban voeren inmiddels een schrikbewind.
Als Laila op een dag terug komt van haar tocht naar het weeshuis, kan ze haar ogen niet geloven; Tariq staat voor haar deur.
Aangezien Rasheed niet thuis is, haald ze hem binnen en hij vertelt over zijn leven na zijn vertrek. Hij is in de gevangenis terecht gekomen wegens hasjsmokkel, zijn ouders zijn bij hun vlucht naar Pakistan gedood .
Laila vertelt hem dat hij een dochter heeft. Uren blijft ze met hem praten en ze spreken de volgende dag weer af. Helaas heeft Laila niet aan Zalmai gedacht. Hij vertelt zijn vader onder dwang dat Laila een andere man heeft binnen gehaald, en Rasheed is in alle staten.

Hij stuurd Zalmai naar boven en dan komt hij op Laila af. Hij begint haar te slaan met een leren riem. Steeds harder en op een gegeven moment grijpt hij Laila bij de keel. Mariam weet niet wat ze moet doen, hij is van plan haar te wurgen. Ze pakt een spade en slaat ze hard als ze kan met de scherpe kant tegen Rasheed’s hoofd. Hij valt levenloos neer.
Mariam en Laila begraven Rasheed in de achtertuin.
Laila wil vluchten, maar Mariam wil niet. Ze wil niet dat zij altijd op de vlucht moeten zijn, ze is oud, moe en haar lichaam wil niet meer. Laila’s hard breekt maarna veel aandringen vertrekt ze, samen met Zalmai, Aziza en Tariq. Mariam neemt alle schuld op zich.

Mariam word opgepakt, en door de Taliban veroordeeld. Na een week in een vieze gevangenis, wordt ze doodgeschoten in een voedbalstadion.

Laila liegt tegen de kinderen dat zijn vader op reis is. Een jaar lang wonen ze bij een vriend van Tariq.

Dan komt de aanval op New York (11 september 2001) en de wereld verandert heel snel. Bush valt Afghanistan binnen en er lijkt een veiliger vaderland te komen.
Laila vindt in 2002 dat ze terugmoet naar Kabul om te helpen opbouwen.

Via via komt ze in contact met een goede oude vriend van Jalil. Hij laat haar zien waar Mariam is opgegroeid en overhandigd haar een doos. Hij komt van Jalil en was bestemd voor Mariam.
In de doos zit de videoband van pinokkio, dat begrijpt Laila niet.
(In het begin van het boek kwam de film telkens naar voren, het was Mariams lievelingsfilm. Ook leek het wel een beetje op haar levensverhaal.)

Ook zit er een lange brief in, waarin Jalil zijn spijt betuigd. Hij schrijft hem rond 1987, hij is ernstig ziek.
Het laatste wat erin zit is Mariams deel van de erfenis.
Dit geld gebruikt Laila om het weeshuis in Kabul helemaal te renoveeren en te vernieuwen.
Ze trouwt met Tariq en word samen met hem, Zalmai, Aziza en een nieuwe baby in verwachting, toch nog heel gelukkig.



Personages
De twee hoofdpersonen in het boek zijn absoluut Mariam en Laila.
Het zijn twee compleet verschillende vrouwen.
Mariam heeft in het begin veel te veel vertrouwen in de wereld. Dit wordt zwaar teleurgesteld als ze naar Jalil gaat, en hij haar niet binnen laat. Dit is haar keerpunt in haar leven. Waar ze als kind nog best gelukkig en vrolijk was, raakt ze in haar huwelijk met Rasheed verbitterd, stil en volgzaam.
Laila heeft in vergelijking met Mariam een heel liberale opvoeding gehad.

Haar moeder hoefde geen burka te dragen van haar vader en hij heeft haar altijd geleerd dat vrouwen evenveel waard zijn als mannen.
Laila is beeldschoon, eigenwijs en vooral een doorzetter. Die laatste twee komen vooral naar voren als Aziza in het weeshuis zit. Hoewel ze niet alleen over straat mag, en telkens weer in elkaar word geslagen door taliban aanhangers, blijft ze iedere dag naar Aziza gaan.
Laila is degene die altijd de moed erin weet te houden, zelfs als het er nog zo somber uit ziet.

Stijl en verhaaltrant
Het verhaal wordt steeds uit het oogpunt van iemand anders verteld.
Deel een is Mariam aan het woord, deel twee Laila.
In deel drie wisselt het zich af, er staat telkens boven het hoofdstuk vermeld wie er aan het woord is. Verwarrend, zou je denken, maar hierdoor krijg je juist een heel goed beeld van het standpunt van beide vrouwen.

De titel komt twee keer voor in de roman. Het is een dichtregel die afkomstig is uit een gedicht van Saib-e-Tabrizi, een Perzische dichter uit de 17e eeuw.
Bij het gedwongen afscheid van Kabul zegt de vader van Laila (blz. 180)
“ Talloos zijn de manen die op de daken glanzen
De duizend schitterende zonnen achter al zijn muren. “
Laila’s vader heeft het moeilijk om de stad te verlaten waar hij jaren heeft gewoond en die hij zo prachtig vindt. Direct na dit moment komt hij om het leven bij een raket aanval.


Tijd en decor
De tijd wordt door het noemen van bepaalde data vrij nauwkeurig beschreven. Dat is ook wel noodzakelijk omdat een deel van de Afghaanse geschiedenis in de roman wordt verteld. Het speeld zich in het geheel in Afghanistan af.

Mariam wordt geboren in 1959, maar als ze vijftien jaar is, start eigenlijk het verhaal van haar huwelijk met Rasheed. Het moet dan 1974 zijn.

In deel II maken we kennis met Laila. Dit deel speelt zich voornamelijk af in de negentiger jaren en eindigt in 1992, in Kabul.
Deel III sluit daar vrijwel naadloos op aan en in dat deel trouwt Rasheed ook met Laila, die dan ook maar 15 jaar is. Mariam is op dat moment 33 jaar en dus speelt dat deel ook in 1992. In deel 2 verstrijkt wel wat tijd, want na de burgeroorlog in 1996 komt de Taliban aan de macht.
En dan komt in 2001 boven water dat Tariq gestorven is.
Deel 3 loopt dus van 1992 tot 2001.
Deel IV begint vrijwel met de tijd waarin de aanslagen op de Twin Towers zijn gepleegd (2001) en eindigt met de terugkeer van Laila naar Afghanistan. Het is inmiddels 2003. De roman omvat dus ongeveer 30 jaar Afghaanse geschiedenis.
Afghanistan vormt dan ook het decor van de roman: deel 1 speelt in een dorpje en klein stadje. Deel 2 in Kabul. In deel drie eerst nog Kabul, dan Pakistan, en dan weer Kabul.
Het geeft Hosseini de kans om te vertellen over de geschiedenis van het land dat na het afzetten van de koning altijd in oorlog is gebleven.
- de binnenlandse strijd na het afzetten van de koning
- de Russische inval en overheersing
- de binnenlandse strijd met o.a de Mujahedin
- de overheersing van de Taliban
- de inval door de Amerikanen na de aanslag op de Two Towers.



Thema
Het verhaal gaat over de geschiedenis van Afghanistan, gekoppeld aan het levensverhaal van twee vrouwen.
Bedoeling of les

De bedoeling van dit boek is natuurlijk om mensen te vertellen over Afghanistan, en watvoor prachtig land het eigenlijk is.
De Taliban heeft veel kapot gemaakt, de bevolking word telkens weer de dupe, en dan vooral de vrouwen.
ze mogen niet meer alleen op straat, moeten een burka dragen en mogen ook niet meer naar school. Overspel wordt gestraft met steniging. De samenleving gaat weer terug naar de Middeleeuwen. Zonder echt te protesteren trekt Hosseini partij voor de vrouw.




Eigen mening.
Duizend schittterende zonnen is het mooiste boek dat ik in tijden heb gelezen.
Het raakte mij nog meer als zijn eerste boek, de vliegeraar.
Misschien komt dat ook wel omdat er nu twee vrouwen in de hoofdrollen spelen.
De twee meisjes hebben ongeveer dezelfde leeftijd als zij trouwen met Rasheed, als ik nu heb. Daardoor voel je je toch meer verbonden, als zo’n jongen uit de vliegeraar.
Er zit een duidelijke vehaallijn in, je leert de personages goed kennen.
Ik heb ook erge bewondering voor de schrijver. Hij kan zo mooi over vrouwen schrijven terwijl hij zelf een man is. Als je niet wist dat hij een man was zou je het er niet kunnen uithalen.
Ook is het heel bijzonder hoe waarheidsgetrouw hij het allemaal heeft opgeschreven. Je zou zeggen dat hij er zijn hele leven gewoond heeft, maar hij is er op zijn vierde al weggegaan.


Tijdens het lezen vond ik het erg beklemmend hoeveel bewegingsvrijheid die vrouwen hebben. Ze mogen niet eens zonder een man of zonder burka de straat op. Doen ze het wel, dan worden ze in elkaar geslagen.
De minachting die de mannen voor vrouwen hebben daar ongelofelijk.

Wat ik een mooi stukje vind, is als Mariam verteld over haar Burka.
Je zou denken dat het vreselijk is om de wereld door een netwerk te moeten zien, maar dat vindt zij niet. Ze ziet het als bescherming, ze voeld zich veilig als ze ermee loopt.

Ik vond het wel een mooi einde, hoewel het jammer was dat de twee vrouwen niet samen met Tariq gevlucht zijn, toen het nog kon.
Want ze konden weten dat het niet goed af zou lopen.

Een fantastisch en bijzonder boek. Een aanrader voor iedereen.