Schone handen door René Appel

Gebruikte editie
Eerste druk: 18 oktober 2007
Gebruikte druk: 1e
Aantal bladzijden: 293
Uitgever : Ambo/Anthos te Amsterdam

Gegevens voorkant
Op de voorkant staat een vrouw afgebeeld die met haar naar staat. Ze draagt lange oorbellen en heeft d’r haar opgestoken.

Genre
“Schone handen” is een psychologische of literaire thriller. Appel is al lang tijd als thrillerauteur actief Het is momenteel een druk beoefend genre. Appels romans zijn altijd actueel en spannend. Het zijn meestal geen “whodunits” maar er wordt meer aandacht besteed aan de motieven waarom gewone mensen in de misdaad verzeild raken of in dit geval eruit willen komen.. Dat brengt identificatiemogelijkheden van de lezer met zich mee en daardoor wordt het inlevingsvermogen van de lezer vergroot.

Aanbeveling voor vmbo en havo
De schrijver publiceert vlot achter elkaar: sinds 2000 is er ieder jaar een nieuwe thriller van zijn hand verschenen.

René Appel heeft geen geweld of seks nodig om te boeien. Met veel vaart en veel actuele gebeurtenissen in zijn vertelling leidt hij zijn lezer naar het einde. Voor VMBO-leerlingen (eindexamenklas) en Havo-bovenbouw is “Schone handen” een geschikte roman om op de lijst te zetten: actueel (de gebeurtenissen spelen in 2006-2007) en best spannend.
Er zijn geen moeilijke structuurelementen: er zijn twee vertellers die elkaar aanvullen en heel diep graven naar symbolische betekenissen (zoals vaak in literatuur nodig is) hoeft de lezer ook niet.
Voor de bovengenoemde doelgroep vind ik een waardering van 2 punten op zijn plaats. Vwo’ers doen er verstandig aan in overleg te treden met hun docenten om te vragen of ze een “Appel “op hun lijst mogen zetten. Om de een of andere reden wordt dat door vwo-docenten minder geaccepteerd, maar met een puntensysteem dat zou dat probleem kunnen worden omzeild. In dat geval zou een waardering van 1 punt op zijn plaats zijn.

De flaptekst
Sylvia en Eddie hebben samen twee kinderen. Ze wonen in een groot pand in Amsterdam- Zuid en het ontbreekt hen aan niets. Er is één levensgroot probleem: het vele geld dat Eddie binnenbrengt is crimineel geld. Sylvia heeft zijn activiteiten altijd geaccepteerd, maar haar geweten begint te knagen. Na enkele bedreigende confrontaties is het haar duidelijk dat ze met haar kinderen bij Eddie weg moet. Maar ze beseft ook dat hij haar niet zomaar zal laten gaan. Ze weet immers te veel.
Schone handen is een huiveringwekkend spannend verhaal over een vrouw die het heft in eigen hand wil nemen. Als haar leven daarvoor op het spel komt te staan, moet zij willens en wetens beslissingen nemen met levensgrote consequenties

Motto en opdracht
Er is geen opdracht.
Het motto van deze thriller luidt: “You can check out any time you like,
But you can never leave.” The Eagles, “Hotel California. “
De vertaling is niet moeilijk.
In dit hotel kun je wel altijd uitchecken., maar je kan er nooit uit verdwijnen. Dat motto geldt natuurlijk voor Sylvia: ze wil uit het leventje met Eddie verdwijnen. Dat gaat natuurlijk wel voor even (uitchecken) maar je kunt dat leven niet achter je laten.

Structuur en verhaalopbouw
Er zijn 29 hoofdstukken die chronologisch worden verteld. In elk hoofdstuk zijn twee verhaallijnen te ontdekken. Een verhaallijn vanuit Sylvia en een verhaallijn vanuit Eddie. Er zijn nauwelijks flashbacks. Het verhaal wordt dus recht-toe-recht-aan verteld. Deze structuur hanteert Appel wel vaker in zijn thrillers. Ook die lijn met twee verhaalfiguren die zich meestal als personale vertellers voordoen.

Eddie en Sylvia vertellen in de o.v.t. als achterafvertellers.
Voor een psychologische thriller is het natuurlijk een goede keuze wanneer je twee vertellers neemt, zodat je als lezer weet hoe beide personages over elkaar denken.

Het verhaal begint midden in de handeling en het heeft een gesloten einde: Sylvia is van maar man verlost en kan gelukkig worden met Nick.

Perspectief
Het verhaal wordt vanuit twee personale vertellers beschreven. In ieder hoofdstuk komen beide vertellers voor.
Enerzijds is er Sylvia,de echtgenote van de crimineel Eddie, die er gaandeweg steeds meer moeite mee krijgt dat haar man illegaal geld verdient.
Anderzijds is er de vertellijn van Eddie Kronenburg, de 34-jarige crimineel, die de greep op zijn vrouw en zijn gezin en daardoor de greep op de onderwereld verliest.

Titelverklaring
De titel verwijst naar de manier waarop Sylvia het leven wil verlaten. Ze heeft er genoeg van dat haar man in de drugshandel zijn geld verdient en wordt door een krantenbericht over een heroïnedode aan het denken gezet. Maar Eddie wil haar niet laten gaan. Ze heeft bepaald geen schone handen, Sylvia, want als ze Eddie verlaat, neemt ze een groot bedrag aan zwart geld mee dat hij in een kast verstopt heeft. Daarmee begint ze niet aan een schone lei. Het geld biedt ze later aan Frans aan, de man met wie ze vroeger een relatie heeft gehad en die door Eddie is afgezet. Hij weigert en pleegt later zelfmoord. Sylvia slaat aan het einde van de thriller Eddie met een asbak dood. Er staan dan in de tekst op blz. 284 dat er “geen bloed aan haar handen zat. “ Letterlijk mag dat waar zijn, symbolisch kleeft er natuurlijk wel degelijk bloed aan haar handen. Ze heeft zeker vuile handen gehad in de opkomst van haar man in de onderwereld, maar ze wordt zich dat wel bewust en neemt er dan ook afstand van.

Zijn lijk wordt weggewerkt voor een man die door Eddie was afgeperst. Eddie was ook verantwoordelijk voor de dood van de vrouw van deze man. Aan alle kanten wordt dus het middel van wraak uit de kast gehaald. Iedereen maakt eigenlijk vuile handen, maar ook meteen schoon schip. Het lijkt erop alsof de politie dat wel goed vindt.


Tijd en decor
Appel schrijft een zeer actuele roman: het verhaal begint in het najaar van 2006 en loop naar het voorjaar van 2007. Daarna wordt er een periode van enkele maanden overgeslagen: vervolgens gaat Sylvia en Nick op vakantie naar Griekenland en na de vakantie komt d politie nog eens : buurten”
Buitentekstuele gegevens kunnen als bewijs daarvan dienen: het starten van het programma “De Gouden Kooi” op televisie (najaar 2006) het begin van een nieuw kabinet in 2007, de Citotoets in 2007 en het over de Griekse vakantie heen tillen van het bezoek van de politie. De roman wordt dan heel actueel omdat het verhaal ongeveer een maand voordat de roman gepresenteerd wordt, wordt afgerond.

Het decor is de Amsterdamse onderwereld, waarin Eddie opereert. Wanneer Sylvia weggaat bij hem, gaat ze eerst naar Almere waar haar vriendin Floor woont. Ze woont daar een tijdje. Haar nieuwe vriend Nick woont in Amersfoort. Maar Nick komt bij haar wonen wanneer ze een eigen woning in Almere krijgt. De belangenruimte is natuurlijk de Amsterdamse onderwereld.

Samenvatting van de inhoud
Sylvia Houweling, echtgenote van de 34-jarige Eddie Kronenburg, ziet haar man ’s avonds steeds weggaan. Ze weet wel dat hij illegale dingen doet, maar hij vertelt er nooit over. Eddie gaat die avond ook langs bij zijn vriendin Anouk met wie hij seks heeft. Wanneer hij laat thuis komt, vertrouwt zijn vrouw hem niet Eddie wordt boos en slaapt op de bank.
Eddie ontmoet Frank, een ex-collega die door problemen in de zaken -en onderwereld aan de grond zit en wat “geregeld” wil zien. Sylvia leest in de krant een interview met de moeder van een heroïnedode. Ze voelt zich schuldig, want ze weet dat Eddie in de drugshandel zit. Wanneer hij thuis komt, verwijt ze hem dat. Eddie wordt handtastelijk ten opzichte van haar.
Hij heeft ook een financieel probleem met Pieter Maaswinkel, een man die hem veel geld schuldig is (50.000 €) maar die hem niet kan betalen. Hij koopt een ring met een briljant en geeft die aan Sylvia, maar die wil hem niet aanvaarden als excuus.

Sylvia en haar zus Rosalie kletsen elkaar bij over het leven dat Eddie leidt. Rosalie denkt dat het fout gaat aflopen. Eddy maakt intussen goede sier bij Anouk, die de ring wel wil aannemen. Sylvia gaat naar de ouderavond maar merkt dat er een afstand is tussen de andere ouders en zijzelf. Frank, die behalve ex-collega van Eddy ook ex-lover van Sylvia is, zit bij Eddie thuis wanneer Sylvia thuiskomt. Ze praten eerst nog wat gezellig en dan moet Sylvia hen alleen laten omdat ze zaken moeten doen.

Ze is erg bezig met haar lijn, omdat ze vindt dat ze wat dikker is geworden en daardoor misschien wat minder aantrekkelijk voor haar man. Ze eet weinig en ze gaat naar de sportschool. Wanneer Eddy weer eens te laat thuiskomt, begint Sylvia weer over zijn leven in de onderwereld: ze dreigt van hem af te gaan. De volgende morgen worden ze om zes uur van hun bed gelicht. De politie doet een huiszoeking, maar er wordt niets gevonden. Ook bij de andere criminelen uit zijn kring wordt niets gevonden. Sylvia is van plan er vandoor te gaan en gaat tijdelijk naar haar moeder. Die probeert te bemiddelen dat ze weer teruggaat. Eddy is verbaasd dat Sylvia weg is en belt Anouk, maar hij kan er niet terecht.


De volgende dag wordt de man die Frans had benadeeld, in elkaar geslagen door handlangers van Eddy. Op zijn beurt zet Eddy meer druk op de terugbetaling van Maaswinkel. Sylvia is met haar zusje Rosalie gaan stappen: ze worden dronken en ze gooien een baksteen door de ruit van een coffeeshop: het is hun teken van verzet tegen de drugshandel. Eddy is weer langs gegaan bij Anouk, maar hij kan niet klaarkomen. Sylvia wordt door Eddie opgehaald bij haar moeder ( die had haar adres verraden) maar de lieve vrede duurt niet lang, want in de stad wordt hij klemgereden door criminelen van ene Marvin. Ook Yuri heeft op school wat gestolen en ze moet komen praten met het schoolhoofd dat laat merken dat ze niet meer zo gewenst zijn op school. Het onderwereldimago van Eddie speelt hun parten. . Het gaat aan alle kanten nu mis. Anouk vertelt Eddie dat ze zwanger is. Sylvia hoort Eddie en zijn handlangers praten over de vuile streek die ze Frans hebben geleverd, waardoor die nu nog zwaarder in de knoei komt. Dat is het risico van het vak, vindt Eddie.

Dan staat Anouk ineens voor de deur bij Sylvia: ze vertelt dat ze zijn vriendin is en bovendien zwanger is Ze heeft Eddie onder druk willen zetten om met haar te trouwen. Bij thuiskomst van Eddie gaat Sylvia uit haar dak. Ze wil nu echt van hem af.
Eddie wordt in het bijzijn van Yuri neergeschoten. Dat komt omdat hij in het verkeerde segment van de drugsmarkt opereert. Deze handel in XTC behoort toe aan ene Marvin die hem op deze manier waarschuwt. Sylvia vlucht voor de tweede keer weg: ze gaat naar haar vriendin Floor die een kapsalon in Almere heeft. Eddie krijgt cynisch een fruitmand van Marvin. Anouk legt een steeds groter beslag op hem, wat hem erg benauwt. Hij vindt haar aanwezigheid maar niets en ze kan over niets anders babbelen dan over de baby. Hij gaat terug in zijn herinnering en komt erachter dat Sylvia een vriendin Floor had. Hij belt naar dat adres in Almere en Daphne zijn dochter neemt de telefoon op. De vluchters zijn ontdekt. Daarna brengt hij een bezoek aan de vrouw van Maaswinkel die hij mishandelt. Maaswinkel moet namelijk over de brug komen met geld en dat heeft hij niet

In Almere ontmoet Sylvia bij toeval (na een kleine aanrijding) Nick, de judoleraar van Yuri. Ze vindt hem aantrekkelijk en het wordt wat tussen die twee. Ze vrijt met hem wanneer de kinderen een weekend bij Eddie zijn. Intussen zit de politie achter Eddie aan. Die mist het geld dat hij in huis verborgen had, maar dat blijkt Sylvia te hebben meegenomen. Ze is inmiddels kapster geworden bij Floor. Ze wil de scheiding doorzetten, maar Eddie wil dat niet. Sylvia weet te veel en dat kan zijn positie in de onderwereld in gevaar brengen. Hij neemt wraak op Floor door de kapsalon in de brand te steken, maar hij wordt niet betrapt. Hij begrijpt ook dat er een ander in het spel is bij Sylvia en hij stalkt Nick. Daarna rijdt hij hem opzettelijk aan en Nick belandt zwaar gewond in het ziekenhuis. Wanneer hij weer naar huis mag, gaat hij tijdelijk bij Sylvia wonen, die intussen een ander huis in Almere heeft.

De “godfather” van de Amsterdamse onderwereld Herman is van mening dat Eddie zijn zaken niet op orde heeft en mede om die reden gaat Eddie zijn kinderen ontvoeren. Het lukt en hij neemt ze mee naar Amsterdam. Sylvia is woedend en wanhopig tegelijk. Ze wil met Floor het geld dat ze meegenomen heeft van Eddie in de zaak steken en een gedeelte aan haar ex-vriend Frans geven, die immers door Eddie is beetgenomen. Deze Frans weigert echter: zijn schulden zijn veel hoger dan de 50.000 € die ze hem kan aanbieden. Een week of wat later leest Syl een overlijdensadvertentie van Frans. Hij heeft zelfmoord gepleegd.

Ze kan het zonder haar kinderen niet langer uithouden en besluit ze terug te halen uit Amsterdam. Nick gaat met haar mee. Eddie is erg verbaasd haar te zien. Het komt tot een woordenwisseling en een vechtpartij waarbij hij van plan is haar te vermoorden, omdat hij nu zeker weet dat ze van hem af wil. Dan staan er ineens twee mannen in de kamer: Nick en Pieter Maaswinkel. De laatste heeft een pistool en zegt tegen Eddie dat zijn vrouw door de mishandeling van Eddie om het leven is gekomen. Hij komt wraak nemen. Het komt tot een worsteling tussen beide mannen en Sylvia beslist die door een asbak op het achterhoofd van Eddie te laten vallen. Hij is dood. Maaswinkel wil het lijk wel wegwerken. Nick en Sylvia gaan naar Almere terug. De volgende dag belt Daphne naar haar moeder om te vertellen dat haar vader spoorloos is. Nick en Sylvia gaan de kinderen ophalen: ze doen net alsof ze van niets weten. De politie komt navraag doen want Eddies auto is gevonden.

Maanden later staat Anouk voor de deur met haar baby. Eddie is nog steeds niet gevonden en Anouk mag niet naar binnen van Sylvia. De politie komt nog een keer langs. Ze hebben niets gevonden van Eddie. Hij is spoorloos verdwenen. De inspecteur lijkt er niet zo veel problemen mee te hebben. Nick en Sylvia kunnen gewoon verder hun leventje leiden. Hij nieuwe leven kan beginnen: alles lijkt voorbij.

Thematiek en symboliek
De titel geeft een aanwijzing voor het thema. Sylvia wil eigenlijk geen smerig geld verdienen. Ze komt tot dat inzicht wanneer ze in de krant leest over een moeder die een aan heroïne verslaafde zoon heeft verloren. Wanneer Eddie haar ook nog begint te slaan, is de maat vol en ze verdwijnt tijdelijk naar haar moeder. Maar dan blijkt pas hoe moeilijk het is om uit de kringen van de onderwereld te raken. Ze wordt snel opgespoord en Eddie krijgt van zijn superieuren te horen dat hij zijn zaakjes beter moet regelen. Ook haar ex-vriend Frans en Pieter Maaswinkel krijgen problemen door hun relaties in de onderwereld. Frank pleegt uiteindelijk zelfmoord en Pieter ziet zijn vrouw mishandeld worden, waarna ze tenslotte overlijdt. Het is derhalve ontzettend moeilijk om terug te stappen uit dat wereldje wanneer je eenmaal veile handen hebt gemaakt. Het lukt uiteindelijk toch aan Sylvia, omdat ze doorzet, niet bang is en steun krijgt van een nieuwe vriend. Wanneer ze de ultieme wraak kan plegen, kleeft er letterlijk gene bloed aan haar handen, maar symbolisch wel. Je bent gewaarschuwd!

Motieven in deze thriller zijn:

- de Amsterdamse onderwereld en de onderlinge rivaliteit
- afrekeningen in de onderwereld
- drugshandel
- mishandeling binnen het huwelijk
- overspel ( Eddie met Anouk)
- echtscheiding
- seksualiteit
- escapisme
- wraak
- zelfmoord
- waarschuwingen door middel van fysiek geweld

Recensies
Er zijn nog geen recensies beschikbaar.

Over de schrijver
Appel werd geboren in 1945 in Hoogkarspel, een dorpje tussen Hoorn en Enkhuizen. Hij bezocht de Rijks hbs te Enkhuizen, waar hij in 1962 het diploma hbs-b behaalde. Na een korte, maar teleurstellende studie Scheikunde van een halfjaar, schreef hij zich in voor de universitaire studie Nederlands mo. Het diploma Nederlands mo-b behaalde hij in 1967. Tijdens de studie Nederlands ontwikkelde hij – zoals veel collega studenten – een voorzichtige ambitie om te gaan schrijven, maar hij publiceerde nooit iets. Na een korte militaire carrière van tweeënhalve maand werd hij leraar Nederlands op de Gemeentelijke Scholengemeenschap te Hilversum.

In 1969 pakte hij zijn studie Nederlands weer op, waarbij hij zich ging specialiseren in de Nederlandse taalkunde, vooral omdat – naar eigen zeggen – al z’n vrienden zich al met letterkunde bezighielden. In 1970 hield hij op met lesgeven en werd kandidaat-assistent bij de Faculteit der Letteren, aanvankelijk bij Nederlandse Taalkunde, later bij Algemene Taalwetenschap. In 1972 studeerde hij af bij Algemene taalwetenschap, waar hij zich voornamelijk met de onderdelen taalverwerving en sociolinguïstiek bezighield. Hij werd wetenschappelijk medewerker bij de vakgroep Ontwikkelingspsychologie van de Universiteit Utrecht. In de loop van de jaren zeventig ging hij zich binnen zijn universitaire werk vooral richten op de tweede-taalverwerving van allochtonen en het Nederlandse taalonderwijs voor deze groep.


Begin jaren zeventig leidde de ambitie om te gaan schrijven tot daadwerkelijke productie. Hij schreef korte verhalen in onder meer studentenweekblad Propria Cures (was ook een tijdje aspirant-redacteur), Hollands Maandblad en Maatstaf. Daarnaast publiceerde hij enkele gedichten in Hollands Maandblad. In deze periode was hij ook enige tijd free-lance voetbalverslaggever bij de Volkskrant. Met name door persoonlijke omstandigheden stopte de (korte) stroom aan eigen creatief werk. Vanaf 1976 was hij wel recensent van misdaadliteratuur voor NRC Handelsblad, een functie die hij tot 1986 uitoefende.

Wat betreft zijn academische activiteiten het volgende: in 1980 keerde hij terug naar de vakgroep Algemene Taalwetenschap van de Universiteit van Amsterdam. In 1984 promoveerde hij daar cum laude op Immigrant Children Learning Dutch; Sociolinguistic and Psycholinguistic Aspects of Second Language Acquisition. Mede op basis van dat proefschrift ontwikkelde hij zich steeds meer tot een (landelijk erkend) deskundige op het gebied van taal en minderheden. Hij heeft dan ook verschillende publicaties op zijn naam staan over dit en aanpalende onderwerpen, vaak geschreven in samenwerking met collega’s, zoals het boek Nederlands als tweede taal in het basisonderwijs (met Folkert Kuiken en Anne Vermeer) en Bilingualism and language contact (met Pieter Muysken). Van 1994 tot 2003 was Appel bijzonder hoogleraar Verwerving en didactiek van het Nederlands als tweede taal namens de Gemeente Amsterdam. Vanaf 2003 werkt hij (bijna) fulltime als schrijver. Sinds 2004 is hij voorzitter van de Vereniging van Letterkundigen, de beroepsvereniging van schrijvers en vertalers in Nederland.

Rond 1985 werd de ambitie om zelf fictie te gaan schrijven groter, met name omdat het bespreken van boeken van anderen op den duur weinig bevredigend was. Daar kwam bij dat Appel als recensent had kennisgemaakt met psychologische thrillers van auteurs als Patricia Highsmith en Ruth Rendell, die hem mede inspireerden tot het schrijven van een misdaadroman. Dat werd Handicap, dat in 1987 verscheen (zie verder de bibliografie op deze site, ook voor vertalingen, nominaties voor prijzen e.d.). Na een flinke serie boeken voor volwassenen verscheen in 1999 zijn eerste (spannende) kinderboek, Complot voor de leeftijdsgroep 10+. Daarna verscheen nog een boek voor dezelfde leeftijdscategorie, Foute boel. In 1997 schreef hij het scenario voor de korte tv-film Betaalde liefde, uitgezonden door de ikon. Sinds 2003 is hij zich meer gaan richten op het schrijven van scenario’s en dergelijke: hij schreef een toneelstuk (Recht van Overpad, opgevoerd door Productiehuis Brabant), een aflevering voor de politieserie Grijpstra en De Gier (Lekkere jongens) en hij is bezig met een scenario op basis van zijn eigen thriller Tweestrijd.

René Appel is getrouwd en heeft twee kinderen. Hij woont in Amsterdam.

Bibliografie
- Tweestrijd (1998) - De echtbreker (2000) - Zinloos geweld (2001) - Noodzakelijk kwaad (2002) - Doorgeschoten ( 2003) - Misbruik wordt gestraft (2004)
- Loverboy (2005)
- Los geld (2006)
- Schone handen (2007)