De Kroongetuige, Maarten ’t Hart. Bibliografische gegevens Maarten ’t Hart, De Kroongetuige. De Arbeiderspers, Amsterdam, 28e druk, mei 2001. Korte motivatie van de boekkeuze De bibliotheek had drie boeken die mij wel erg leuk leken om te lezen, maar omdat van “De Kroongetuige” de secundaire literatuur snel beschikbaar was en omdat ik al veel goede reacties over het boek had gehoord heb ik het gekozen. Korte samenvatting van de inhoud Thomas is een onderzoeker van het Medisch-biologisch Laboratorium die zich bezighoudt met het gedrag van ratten. Hij wil graag weten of ratten na een aantal dagen zonder voer elkaar opeten (kannibalisme onder ratten). Thomas’ assistent Alex vindt de vechtende ratten afschuwelijk om te verzorgen en laat dat daarom voortaan over aan Thomas. Zijn vrouw Leonie is een weekje bij haar moeder aan het logeren. Thomas zit vervolgens bijna iedere avond in de kroeg met Jenny Fortuyn. Zij werkt in de bibliotheek waar Thomas vaak komt. Na een lange avond drinken wil Thomas dat ze nog even mee naar huis gaat om een afzakkertje te drinken. Ze peinst er niet over, omdat Thomas nu al stomdronken is. Thomas probeert haar op te tillen en mee te nemen naar huis, maar Jenny weet van zich af te slaan en Thomas laat haar verder met rust. Het wordt ondertussen slecht weer en Jenny gaat naar haar huis. Thomas denkt erover om haar nog te volgen. Een paar dagen later op het laboratorium komen twee rechercheurs (Lambert en Meuldijk) op bezoek. Ze komen voor Thomas, omdat Jenny is verdwenen. Hij zou de laatste zijn geweest die haar heeft gezien. Hij wordt grondig verhoord en de mannen vertrekken weer. Thomas besluit na werktijd langs Jenny’s appartement te lopen. Daar treft hij de beide agenten weer, die hem nog een keer ondervragen. Jenny kan overal zijn, want ze had heel veel vrienden. Eén daarvan was haar ex-vriend Robert, die zeer binnenkort naar Zuid-Amerika zal emigreren. ’s Nachts wordt Thomas badend in het zweet wakker. Hij gaat naar beneden en zet een plaat van zijn favoriete componist, Verdi, op. Leonie komt ook beneden en ze krijgen ruzie over allerlei dingen: het feit dat Leonie onvruchtbaar is en dat zij graag Schumann luistert. Lambert blijft Thomas maar lastigvallen (Meuldijk is maar een gewillig slaafje van Lambert en doet niets bijzonders). Hij wil zelfs Thomas’ kleren onderzoeken op bloedvlekken. Thomas vindt dit goed, maar hij wil dat Leonie erbuiten blijft. Ze spreken af dat Lambert de volgende dag meekomt naar Thomas’ huis om zich daar voor te stellen als een nieuwe, gezellige collega van Thomas. Leonie zegt niets, maar ze ziet direct dat de jolige Joost Lamberts geen collega van Thomas is. Er blijken bloedspatten op Thomas’ kleren te zitten, maar dit komt door het onthoofden van ratten in het laboratorium. Toch wordt Thomas gearresteerd, omdat de ratten na de avond van de verdwijning volgevreten werden aangetroffen en er geen ratten werden vermist en omdat een man die tegenover het laboratorium woont, zegt dat hij Thomas op de avond van de verdwijning samen met een vrouw naar binnen heeft zien gaan en alleen weer naar buiten zien komen. Deze man wordt voorlopig als kroongetuige gezien. Lambert beweert dat Thomas Jenny heeft omgebracht en daarna laten opeten door de ratten. Nu Thomas in de cel zit, heeft Leonie de kans om uit te zoeken of de theorie van Lambert klopt. Zij gaat na of tweehonderd ratten in een paar uur zo’n zestig tot zeventig kilo mens kunnen opvreten. Zij komt tot de conclusie dat dit niet mogelijk is. Ondertussen schrijft ze ook een paar brieven naar Thomas en ze krijgt er ook wat terug. Thomas vertelt wat hij voor Jenny voelde (niet veel) en ze concluderen allebei dat de buitenlandse schoonmaaksters van het laboratorium de ratten moeten hebben gevoerd, zoals wel vaker gebeurde. Dan mogen Leonie en Thomas geen contact meer hebben, omdat Thomas niets wil zeggen tegen de rechercheurs. Vanaf nu gaat Leonie een dagboek bijhouden om haar gevoelens te kunnen uiten. Ze is ervan overtuigd dat Lamberts compleet fout zit met zijn theorie en ze gaat zelf op pad om de waarheid te achterhalen. Ze bezoekt daarvoor de kroegen waar Jenny samen met Thomas is geweest, Jenny’s appartement en Roberts buurvrouw. In de kroegen denkt niemand dat Thomas een moordenaar zou kunnen zijn. In Jenny’s appartement komt ze haar huisgenoot Arianne tegen. Die zegt dat Jenny Thomas ergens voor gebruikt heeft, maar ze weet niet wat. Leonie heeft de opmerkelijke gave om aan de resten in een koffiekopje te zien wie eruit gedronken heeft. Zo ziet ze op Jenny’s kamer een kopje staan waaruit overduidelijk rechercheur Lambert uit gedronken heeft. Lambert heeft intussen de kleren van Jenny gevonden in het toilet van het laboratorium. De opvallende witte laarsjes ontbreken alleen. Dit bewijst wel dat Jenny niet is opgegeten door de ratten, anders zouden er geen resten zijn gevonden. Leonie begint wel aan Thomas’ onschuld te twijfelen. Ze herinnert zich een studentenfilmpje dat Thomas ooit gemaakt heeft. Hier dreef een lijk van een mens tussen zeekoeien op sterk water. Het viel echter niet op omdat ze zo op elkaar lijken. Voor de zekerheid neemt Leonie een kijkje bij de geconserveerde wezens in het lab en jawel, er drijft een vrouwenlijk tussen de zeekoeien. Ze schrikt enorm en wordt vanaf dat moment steeds wantrouwiger en schuwer. Ze vertelt het aan niemand. Ze ziet ook steeds vaker zwarte kraaien op haar pad komen als een soort onheilsteken. Thomas moet intussen voor de rechter komen. Hij wordt daar ook nog eens beschuldigd van het stelen van drugs uit het laboratorium. Die lagen daar omdat het lab altijd teveel subsidie krijgt. De advocaat weet de tenlastelegging van moord te ontkrachten door de getuigenis van de man tegenover het lab te weerleggen. De man zou niet goed gezien hebben omdat het onweerde en hard regende toen hij mensen bij het laboratorium zag. De rechter accepteert dit en Thomas is weer op vrije voeten. Als Thomas weer thuis is, durft Leonie hem te vertellen van haar waarneming van het lijk op sterk water en dat ze niet helemaal overtuigd is van zijn onschuld. Thomas gelooft het in eerste instantie niet, maar belooft haar dat hij mee zal gaan naar het lab om een kijkje te nemen. Ze gaan er heen en ook Thomas moet al kotsend toegeven dat er een lijk tussen de zeekoeien drijft. Onverwacht staat ook Lambert naast ze. Maar hij en Thomas moeten allebei erkennen dat het lijk niet van Jenny is. Het blijkt het lijk te zijn van Roberts vrouw, aldus de oude buurvrouw. Hiermee is de zaak rond: Jenny gebruikte Thomas om in het lab te komen, de drugs te stelen het lijk kwijt te raken dat Robert gemaakt had. Vervolgens vertrokken Robert en Jenny naar Zuid-Amerika om een nieuw leven te beginnen. Leonie blijft nog steeds treurig over het feit dat ze geen kinderen kan krijgen, maar in de krant staan de eerste hoopvolle berichten over reageerbuisbaby’s.
Eerste persoonlijke reactie Dit was een boeiend boek, omdat het ging over een misdrijf dat gepleegd was en men in eerste instantie dacht de dader te hebben, maar dat het toch iemand anders bleek te zijn. Dit maakt het boek ook origineel. Door de lezer op het verkeerde been te zetten wordt er best wel wat spanning gecreëerd. Op het ene moment werd je als lezer wel verleid om te denken dat Thomas de moordenaar was, het andere moment weer helemáál niet. Verder was het boek soms ook een beetje saai (vooral de stukken in Leonies dagboek). Er werd soms lang doorverteld over gedachten die al tijdens het lezen niet erg belangrijk bleken te zijn. Onvoorspelbaar is een woord dat ook goed past bij “De Kroongetuige”. Ik had van tevoren wel gezien dat het boek uit verschillende onderdelen bestond, maar de uitwerking daarvan was ook erg leuk gedaan. Hierdoor kreeg je steeds een ander beeld van het verhaal en de personages. Vernieuwend was dit boek ook voor mij. Ik had nog nooit gelezen over een lijk dat ronddreef in sterk water tussen zeekoeien. Ik heb even wat foto’s opgezocht van zeekoeien en heb gezien dat die helemaal niet op mensen lijken. Ook al ben je zo lelijk als de nacht, dan nóg lijk je niet op een zeekoe. Ervaringsverslag Onderwerp en titelverklaring De titel “De Kroongetuige” heeft twee betekenissen, waarvan er één maar eigenlijk letterlijk uit het boek kan worden gehaald. Het proces dat tegen Thomas diende scheen afhankelijk te zijn van de man die tegenover het laboratorium woonde: de kroongetuige. Als je iets dieper leest in de wat uitgebreidere stukken (vaak ook wat saaier) dan kom je soms citaten van de filosoof Nietzsche tegen. Hij beschouwt het kind (dat Thomas en Leonie samen niet kunnen krijgen) in een huwelijk als onvrijwillige kroongetuige. Omschrijving van het onderwerp Ik zou als onderwerp voor dit boek ‘onzekerheid in het huwelijk’ willen aanwijzen. Thomas raakt in de problemen zodra zijn vrouw even uit huis is en hij direct achter een andere vrouw aanzit. Vervolgens nemen die problemen dusdanige vormen aan dat het huwelijk voor zowel Thomas als Leonie steeds onzekerder wordt. Eigen reactie op het onderwerp Elke onzekerheid in het huwelijk lijkt mij niet fijn. Je moet als echtgenoten weten wat je aan elkaar hebt en voor honderd procent op elkaar kunnen bouwen. Dat is volgens mij één van de belangrijkste dingen binnen het huwelijk. Eigen reactie op de manier waarop het onderwerp in het boek is uitgewerkt Het onderwerp is erg mooi uitgewerkt. Je krijgt als lezer van Thomas en Leonie informatie over hoe zij tegenover elkaar staan als man en vrouw. Het is in de briefwisseling en in het dagboek mooi te lezen hoe ze over elkaar denken. In het dagboek is goed weergegeven hoe Leonie steeds onzekerder wordt. Gebeurtenissen  Thomas gaat op stap met Jenny.  De volgende dag komen rechercheurs bij Thomas’ werk op het lab om het te ondervragen, omdat Jenny is verwenen.  Thomas gaat naar Jenny ’s kamer waar hij de rechercheurs weer tegenkomt.  ’s Avonds laat krijgen Thomas en Leonie thuis knallende ruzie, omdat Thomas zo stil en geheimzinnig is.  Rechercheur Lambert komt bij Thomas en Leonie over de vloer als collega van Thomas.  Thomas wordt gearresteerd.  Thomas en Leonie hebben een briefwisseling als Thomas in de cel zit.  Thomas vertelt zijn verhaal aan Leonie over hem en Jenny.  Leonie begint haar eigen onderzoek en komt tot een mogelijke oorzaak: Jenny zit met vriend Robert in Zuid-Amerika en de schoonmaaksters in het lab hebben de ratten gevoerd.  Thomas mag ook geen brieven meer schrijven omdat hij nog steeds niets wil zeggen over het voorval.  Leonie ontdekt dat Lambert ook bij Jenny thuis is geweest en heeft hiermee een wapen om hem min of meer te kunnen omkopen.  Leonie legt wat bezoeken af in kroegen en bij de buurvrouw van Robert.  Jenny ’s kleren worden gevonden op de wc’s van het lab. De witte laarsjes ontbreken.  Leonie bewijst dat de ratten Jenny niet kunnen hebben opgegeten.  Leonie herinnert zich een studentenfilm die Thomas ooit maakte: een lijk tussen zeekoeien op sterk water. Ze besluit een kijkje te gaan nemen in het lab. Daar vindt ze inderdaad een lijk.  De kroongetuige blijkt zich te veel hebben laten leiden door zijn gevoel, zodat Thomas vrijgesproken wordt.  Leonie en Thomas gaan samen naar het lab en het lijk is er nog steeds. Lambert is er ineens ook.  Het lijk blijkt van Roberts vrouw te zijn en het verhaal is rond.
Vergelijking van gebeurtenissen met eigen ervaringen, boeken of films Het lezen van het verhaal deed me denken aan eerdere boeken die ik heb gelezen (detectives). Het deed me vooral denken aan de verhalen van Appie Baantjer over rechercheur De Cock (met CeeOoCeeKaa). Het verhaal nam steeds een iets andere wending en dat is iets wat me erg trekt. Verder kan ik me niet voorstellen dat ik zo’n verhaal ooit heb gezien in een film. Ervaringen uit mijn eigen leven lijken hier totaal niet op, gelukkig. Personages Karakters en eigenschappen van hoofdpersonen Thomas: Hij is een medewerker van het Medisch-biologisch Laboratorium in Leiden. Hij is tegenover vrouwen nogal schuchter en in het algemeen nogal slungelig, bleek en onhandig. Hij houdt van muziek van Verdi. Rechercheur Lambert en enkele kroeggangers vinden Thomas een beetje sneu, zielig. Leonie, zijn vrouw, beschrijft haar man als vriendelijk, goedlachs en bescheiden. Leonie: Zij is de vrouw van Thomas. Ze is erg rustig. Ze kan geen kinderen krijgen al heeft ze dat vaak genoeg geprobeerd. Zij is uiteindelijk degene die het vermissingsverhaal compleet maakt. Tijdens haar onderzoek heeft ze nog steeds last van het feit dat ze kinderloos is en waarschijnlijk zal blijven. Het achtervolgt haar door haar vele gedachtes. Leonie is verder wel pienter (cum laude afgestudeerd op Frans), maar ze heeft expres gekozen om bij huis te blijven, zodat ze naar de muziek van Schumann kan luisteren. Ze kent Thomas door en door en houdt van hem, ondanks zijn onvolkomenheden. Jenny: een jonge vrouw met een aantrekkelijk uiterlijk. Thomas vindt haar witte laarsjes het meest opvallend. Jenny had tijdens haar leven meerdere relaties, zowel met mannen als met vrouwen. Jenny is volgens mij niet erg stabiel. Ze heeft zelfs een keer zelfmoord geprobeerd te plegen. Ze is ook gauw geprikkeld. Uiteindelijk blijkt ook dat ze medeplichtig is aan de moord van Roberts vrouw en het stelen van drugs uit het Medische lab. Lambert: Hij is rechercheur bij de politie. Hij onderzoekt de verdwijning van Jenny. Het lijkt vaak of hij er op gebrand is om Thomas achter de tralies te krijgen, ongeacht of hij nou de dader is, of niet. Hij geeft zijn assistent Meuldijk vaak op zijn donder. Verder is hij erg formeel in zijn doen en laten, maar soms komt hij ook verrassend losjes uit de hoek. Eigen reactie op de personages Ik vind dat Thomas een wisselende indruk op mij maakt. De ene keer vind ik hem zielig, omdat hij gekleineerd wordt door anderen. De andere keer is hij weer enigszins stoer/grappig door Lambert onder het bloed uit het lab te laten komen. Dit krijgt hij voor elkaar door voor Lamberts neus een rattenkop af te hakken, alleen als demonstratie. Leonie is een sterke persoonlijkheid. Althans, die indruk kreeg ik tijdens het lezen. Maar hoe verder ik in het boek kwam, hoe wisselvalliger ik haar vond. Door de ogen van Thomas leek ze karakteristiek heel sterk, maar lezend in haar dagboek vond ik haar wisselvallig. Wel vond ik het jammer dat ze geen kinderen kan krijgen en dat dat haar steeds achtervolgt. Jenny vind ik een slechte vrouw. In mijn ogen (en ook die van de wet) is het fout een man te verleiden, hem gebruiken om drugs te stelen, een lijk te dumpen en te vluchten naar een ander werelddeel. Lambert lijkt een beetje laks in zijn werk. Zoals ik al zei kreeg ik de indruk dat hij gauw tevreden was met Thomas als dader en dat daarmee de kous af was. Soms vond ik hem ook een twijfelaar: de ene keer ging hij compleet zij eigen weg, de andere keer volgde hij Leonie. Dit maakt hem als rechercheur, vind ik, minder geloofwaardig. Bouw Het begin van het boek is een beetje onduidelijk, maar dat probleem heb ik bij vrijwel iedere roman die ik lees, dus dat is niets nieuws. Het verhaal heeft een open einde: de tijd zal ons leren of Leonie door middel van reageerbuisbevruchting nog een kind zal krijgen of niet. De spanning in het boek is erg mooi. De roman heeft dan ook de structuur van een thriller, zoals achterop het kaft staat. Doordat het boek is opgebouwd uit onder andere een dagboek van Leonie, een vertelstuk van Thomas en een korte briefwisseling zie je steeds het ‘onderzoek’ vanuit een ander perspectief. En het is volgens mij juist dit feit wat het boek zo spannend maakt. De spanning wordt steeds iets opgevoerd door nieuwe feitjes, veronderstellingen en hypotheses. En steeds als er weer een doorbraak lijkt te komen verandert de manier van vertellen weer. Mooi uitgewerkt dus! Ik krijg niet het idee dat de schrijver erg veel aandacht heeft besteed aan de tijd. Je leest het boek eigenlijk in één keer door, zonder veel besef te hebben van de tijd. Het leek voor mij of de gebeurtenissen dag na dag volgden in plaats van week na week. Het verhaal speelt zich voornamelijk af in het medische lab en bij Thomas en Leonie thuis. Het taalgebruik was niet erg moeilijk. Het verhaal was goed te volgen, afgezien van een paar, dat een nogal filosofische lading hadden. Ik vind boeken met weinig dialogen iets lastiger lezen dan normaal, maar dat viel bij dit boek ook nog wel mee. Verdiepingsopdracht 1. Interpretatie van het gelezen werk. a. Thematiek. Eén van de thema’s die veel in dit boek voorkomen is schuldgevoel. Het viel me tijdens het lezen al steeds weer op dat Thomas én Leonie zich telkens allebei een beetje schuldig voelden tegenover elkaar. Thomas doordat hij min of meer overspel heeft gepleegd en Leonie doordat zij onvruchtbaar is. Ik kreeg de indruk dat Leonie dacht dat Thomas zich wel schuldig voelde, maar niet zozeer om het overspel, maar om de ‘moord’. Thomas voelde zich vaak ook rot nadat ze weer eens ruzie hadden gehad.
b.Verhaallaag en betekenislaag De verhaallaag is al beschreven in het onderdeel ‘gebeurtenissen’ van het ervaringsverslag. De betekenislaag: Thomas gaat naar Jenny, omdat hij het gezeur van Leonie over kinderen zat is. Jenny geeft hem blijkbaar het gevoel dat hij wel een ‘echte man’ is. Thomas leek het vooral fijn om een keer seks te hebben, zonder dat dat in het teken zou staan van proberen om kinderen te krijgen. Het lijkt op een gegeven moment ook of Thomas niet meer in zijn eigen onschuld gelooft. Leonie zoekt het verhaal uit, vooral uit jaloezie. Ze is bang dat Thomas met Jenny naar bed is geweest. Ze kan het zelf maar niet verkroppen dat ze onvruchtbaar is. c. Motieven die een rol spelen in het verhaal De belangrijkste motieven die in dit verhaal voorkomen zijn: kinderloosheid, jaloezie, zwarte kraaien en klassieke muziek. De kinderloosheid is een motief wat constant door het hoofd spookt van Leonie. Bij bijna alles wat zij doet denkt ze aan het hebben van kinderen. De jaloezie keert terug doordat Leonie eigenlijk koste wat kost wil weten wat er gebeurd is tussen Thomas en Jenny. Dat ze daarbij ook nog het raadsel oplost, is voor haar eigenlijk bijzaak. Telkens als Leonie in een dip zit en ze geestelijk niet alles op een rijtje heeft, ziet ze zwarte kraaien neerstrijken. Zowel thuis als onderweg ziet zij ze. Als Thomas alleen thuis is, draait hij graag oude platen van de componist Verdi. Hij weet de verhalen die bij de muziek horen uit zijn hoofd en gaat in gedachten een heel klein beetje mee met die verhalen. Leonie luistert ook graag naar muziek, maar ze heeft een hekel aan Verdi. Zij luistert liever naar Schumann. Dit verschil in interesse zorgt regelmatig voor opstootjes tussen hen, maar daardoor realiseren ze wel hoeveel ze nog van elkaar houden. Het verband tussen de thematiek en deze motieven is wat moeilijk weer te geven. Ik denk dat het thema schuldgevoel vooral blijkt uit de muziek, kinderloosheid en de jaloezie. Terwijl jaloezie en schuldgevoel volgens mij recht tegenover elkaar staan. Thomas’ schuldgevoel komt doordat hij (waarschijnlijk) overspel pleegde. Leonie voelt zich schuldig omdat ze onvruchtbaar is. Ook weten ze allebei dat ze elkaar meer moeten respecteren wat betreft hun muziekinteresse, maar dat doen ze toch maar weinig, wat vooral bij Thomas wat gevoelens van schuld oproept. Jaloezie en schuldgevoel staan recht tegenover elkaar, maar juist dat verbindt deze woorden in dit boek, omdat er steeds tegenovergestelde dingen gebeuren, zoals ruzie en spijt, overspel en echte liefde en zo meer. d. Verband tussen titel en thematiek De belangrijkste relatie is natuurlijk dat Leonie zich schuldig voelt omdat ze geen kinderen kan krijgen. Ik denk echter ook dat er een verband is tussen de oude man die tegenover het lab woont (de kroongetuige) en het thema. Eerst zegt de man namelijk zeker te weten dat hij Thomas heeft gezien bij het lab, terwijl dit onmogelijk het geval kan zijn. Later trekt hij zijn verklaring in, omdat hij ook inziet dat hij het door omstandigheden niet goed kan hebben gezien. Daarom voelt ook hij zich enigszins schuldig. Secundaire literatuur a. Gebruikte secundaire literatuur Johan Diepstraten, “Terug naar Maassluis”. In: Bzzlletin nr. 71, december 1979, Den Haag. Over: De Kroongetuige, van Maarten ’t Hart. b. Relevante samenvatting van de gebruikte literatuur De schrijver van het artikel wil zich verdiepen in het leven van ’t Hart. Hij gaat naar Maartens geboorteplaats om eens te kijken of hij wat mensen te spreken kan krijgen over zijn geschiedenis. Hij realiseert zich dat er ongetwijfeld hoofdpersonen uit de boeken rondlopen, maar die zal hij toch nooit herkennen. In Maassluis-West waren in Maartens jeugd erg veel kroegen, maar dat was niet waar hij voor kwam. Maassluis-West was een dorpje waar de kerk veel invloed had. Een toenmalige, vaak dronken dominee verkondigde vaak zijn preken op het strand in slecht een zwembroek. Dat was zijn manier om de mensen te bereiken. Deze dominee had wel meer buitensporige activiteiten, maar daar wil Diepstraten niet op ingaan, omdat het weinig relevant is. Diepstraten gaat samen met de loco-burgemeester een tochtje maken door het dorp. Ze gaan langs het ouderlijk huis van ’t Hart en langs de begraafplaats waar Pau ’t Hart (Maartens vader) ooit werkte. Diepstraten herkent op de grafzerken vele namen die hij ook tegenkwam in de romans van ’t Hart. In het boek “Een vlucht regenwulpen” beschrijft Maarten een zekere meester Cordia. Deze persoon werd voornamelijk afgeschilderd als idioot en streng. Nu woonde er in het dorp een echte meester Cordia. Echter, de figuur in het boek is samengesteld uit twee echt bestaande figuren: Cordia en Don. Don had in Indië gezeten en was niet helemaal goed wijs. Maarten ontkent deze samensmelting, omdat hij naar eigen zeggen een meester Mollema kende. De ‘echte’ Cordia was een idealist. Hij was hoofd van twee scholen: de Kuyperschool (voor mensen van simpele stand) en de Groen van Prinstererschool (voor de kinderen van betere stand). Cordia heeft altijd alle kinderen een kans willen geven om succes te halen als zij dat konden. Helaas voor hem werkte het bestuur van de Prinstererschool niet mee. Een paar maanden later gaat Diepstraten weer terug om eens echt met Maarten ’t Hart te praten. Al gauw blijkt dat de kerk bij hem veel invloed heeft. Een volgende halte is Lenie ‘Hart; de zus van. Zij vertelt dat vader ’t Hart een heel sterke persoonlijkheid was. Hij kon teder zijn, maar vaak was hij bikkelhard. Vooral tegenover mensen die hij niet mocht. Wel is het zo dat de vader die in de boeken beschreven wordt gebaseerd is op hun eigen vader, maar dat een groot gedeelte toch fictie is. De familie ’t Hart had het niet al te breed, maar zo arm als in de boeken beschreven werd was ze niet. Er werd iedere dag twee keer trouw uit de bijbel voorgelezen. De familie was echter niet erg bijbelvast. Maarten had ook een oom waar hij tijdens zijn studie vaak kwam. Die wist vaak dingen uit de bijbel leuk te draaien zodat bepaalde zinnen heel andere betekenissen kregen. Tijdens zijn studie leerde Maarten zijn huidige vrouw Hanneke kennen. Ze trouwen in 1967 en verhuizen naar Leiden, waar Maarten zijn doctoraal haalt en anderhalf jaar in dienst gaat. Teruggekomen experimenteert hij nog met ratten en zenuwgas, maar omdat de organisatie omstreden is kiest hij toch liever een baan als wetenschappelijk medewerker in Leiden. Hij heeft ook nog twee jaar als biologiedocent gewerkt, maar zag daar gauw vanaf, omdat verschillende meisjes verliefd op hem werden en vele mensen niet normaal een preek konden beoordelen. Maarten wilde vroeger alles weten en onderzoeken. Daarmee verdween ook zijn interesse en geloof in zijn religie. Zijn familie wist niet meer zeker of hij nog gelovig was, temeer daar hij er ook niet over sprak. Bij het uitkomen van zijn eerste roman lezen zij dat hij van het geloof afgestapt is. Er werd echter niet over gesproken. Maarten is in Leiden ook bij de prostituees bekend, want inderdaad: ook zij lezen zijn boeken. c. Eigen commentaar op de in de literatuur aangetroffen visie Ik denk dat Johan Diepstraten wel redelijk verbanden uit de interviews heeft kunnen trekken naar het boek (of de boeken, want hij refereert ook naar eerder geschreven boeken van ’t Hart). Zo gaf hij mooi voorbeelden van hoe de vader als karakter werd neergezet en hoe dat te maken kon hebben met het waargebeurde verleden. Evenzo met de hoofdmeester. Toch denk ik wel dat het beter had gekund. Zo kan ik namelijk uit het artikel niet opmaken wat Maarten heeft gestudeerd, terwijl ‘de Kroongetuige’ toch ook grotendeels over de wetenschap gaat. Ik vind dat Diepstraten daar meer op in had kunnen gaan. Verder vertelt Diepstraten nog het één en ander over de tocht die hij met de loco-burgemeester maakt, maar mijns inziens was dit niet relevant met betrekking tot het boek of het leven van Maarten ’t Hart. Hij haalde met het tripje meer eigen herinneringen op van zijn jeugd. Zoals gezegd; het interview was wel redelijk, omdat bepaalde handelingen in het boek duidelijk werden, maar er werd teveel om de feiten heen gepraat.