Titel: De garnalenpelster Auteur: Nilgün Yerli Plaats van uitgave: Amsterdam Jaartal eerste druk: 2001 Jaartal gelezen druk: 2003 Gelezen druk: Vijftiende druk De personen: De hoofdpersoon van dit boek is Nilgün Yerli. Ik vind Nilgün een sterke vrouw, iemand die grote problemen te boven is gekomen en die goed nadenkt over belangrijke dingen in het leven zoals haar familie en haar zelfvertrouwen. “Ik stond verbaasd van mezelf, dat ik zelf niet doodging van dit nieuws. Ik had altijd gedacht dat ik ook dood zou gaan als mijn moeder stierf.” Pagina 117, hoofdstuk 52. “Mijn vader wilde ook wel dat ik ging studeren, maar hij had niet zo’n vertrouwen in mij. Hij zei ooit tegen me : ‘Jij zult nooit iets worden.’ Die zin gaf me meer zin dan tegenzin om te studeren. Ik zou hem wel eens wat laten zien…” Pagina 135, hoofdstuk 63. Nilgün veranderd heel erg door de dood van haar moeder. Ze krijgt er wel een beetje bindingsangst van, Nilgün zoekt naar de liefde die ze van haar moeder kreeg maar ze is ook bang weer verlaten te worden zoals haar moeder deed. Hierdoor moest ze ineens volwassen worden. Ze moest op zichzelf gaan wonen, voor een inkomen zorgen en een opleiding volgen tegelijkertijd. Ik denk dat dit haar een hele sterke zelfstandige vrouw heeft gemaakt. Helaas met vallen en opstaan. Het had helemaal verkeerd af kunnen lopen, ik kan me best voorstellen dat iemand anders in dezelfde situatie de hoop opgegeven zou hebben. “Toen kon ik niet weten dat ik mijn leven lang zou blijven treuren om het feit dat ik niet de badkamer ruit kwam om haar een zoen en een knuffel te geven, om afscheid te nemen.” Pagina 110,hoofdstuk 49. “Maar de waarheid was dat ik niet ging voor mijn vader maar uit egoïstische overwegingen. Ik wilde me niet schuldig voelen als hij dood was, ik wilde niet achteraf denken: had ik maar…” Pagina 176, hoofdstuk 83. “Dat vrolijke meisje, dat was schijn. ‘Iedereen ziet wie ik ben, weinigen voelen wie ik ben.’ Ik wilde niet dat ze mij zielig zouden vinden, ik wilde gene liefde en aandacht uit medelijden, dat had ik geleerd van mijn moeder.” Pagina 136, hoofdstuk 64. De relatie die Nilgün met haar moeder en vader heeft zijn het allerbelangrijkste. Haar moeder omdat zij Nilgün altijd met raad en advies bijgestaan heeft. Alle wijze levenslessen, anekdotes en clichés heeft Nilgün van haar moeder geleerd. In de praktijk blijkt ze er veel aan te hebben. Haar vader heeft een grote invloed op Nilgün doorzettingsvermogen, ze zal wel eens laten zien dat hij ongelijk heeft. “Mijn vader wilde ook wel dat ik ging studeren, maar hij had niet zo’n vertrouwen in mij. Hij zei ooit tegen me : ‘Jij zult nooit iets worden.’ Die zin gaf me meer zin dan tegenzin om te studeren. Ik zou hem wel eens wat laten zien…” Pagina 135, hoofdstuk 63. Ik herken wel een paar karaktereigenschappen die Nilgün ook heeft. Dat gevoel van; “ik zal ze wel eens laten zien wat ik kan bereiken”, dat heb ik ook wel. En ik heb ook een periode gehad waarin ik heel vrolijk overkwam maar me totaal niet zo voelde, Nilgün zet datzelfde masker op. Ik zou niet weten hoe de dood van mijn moeder mijn leven zou beïnvloeden, maar het is wel zo dat mijn thuisbasis helemaal anders is als die van Nilgün. Ik zal dus anders met een verlies omgaan en een ander persoon worden als Nilgün alleen al om het feit dat Nilgün en ik een totaal andere achtergrond hebben. Personages: Nilgün De manier waarop Nilgün met haar problemen om gaat is wel herkenbaar, ze gaat keihard werken (ook omdat ze niet echt een andere keus heeft) en ze zet een masker op. Dat is denk ik toch iets wat de meeste mensen doen, je storten in iets anders zodat je niet te veel na hoeft te denken over de problemen en angsten die je hebt. En Nilgün wil geen medelijden dus zet ze een masker op zodat niemand ziet hoe verdrietig ze eigenlijk is.
Moeder. De moeder van Nilgün heeft normen en waarden meegekregen van huis uit, een daarvan is dat je het gezag van je man niet ondermijnd. Ze zal hem dus nooit tegen spreken, hooguit proberen hem wat te sturen. Haar man maakt daar helaas misbruik van maar moeder is niet zo naïef dat ze dat niet door heeft. Ze weet precies hoe het zit en heeft zo haar eigen manieren om toch iets voor elkaar te krijgen. Ik zou niet zo over me heen laten lopen, maar dat zeg ik met de opvoeding die ik heb gehad. Misschien zou ik wel hetzelfde doen als ik haar achtergrond en cultuur had gehad. Vader. De vader van Nilgün is een naar mannetje naar mijn mening. Hij is alleen royaal naar zichzelf en zijn vrienden maar intussen worstelt zijn gezin om de eindjes aan elkaar te knopen. Zijn leven is een feest met dure cadeaus en feestelijke maaltijden, helaas ten koste van zijn gezin dat het al moeilijk genoeg heeft met het ‘inburgeren’. Ik zou nooit zo egoïstisch kunnen zijn als de vader van Nilgün, zelfs niet als ik de zelfde achtergrond zou hebben. Meest sympathieke personages: Ik vind Nilgün het meest sympathiek, ze vergeeft haar vader voor alle moeilijkheden die hij veroorzaakt heeft binnen het gezin en voor haar als ze op zichzelf woont. Ze krijgt immers totaal geen geld van hem en moet dus kei en keihard werken om rond te kunnen komen. Menig persoon zou hem daarvoor haten, hij laat zijn dochter gewoon aan haar lot over. Nilgün vecht echt om er iets van te maken, om zich te bewijzen en om liefde te vinden. Alleen dat laatste lukt haar niet echt, ze blijft zoeken maar eindigt toch steeds weer in uitzichtloze relaties. Het is wel zo dat Nilgün blijft geloven in de liefde, daarin zie je toch weer haar doorzettingsvermogen. Minst sympathieke personage: De vader van Nilgün vind ik absoluut het minst sympathiek, hij gaat zo slecht om met zijn gezin. Hij behandelt ze als vuil, alsof ze minderwaardig aan hem zijn. Hij is immers de man in huis. Hij loopt in dure kleding en nuttigt uitgebreide en exclusieve maaltijden… en zijn gasten (wanneer hij die heeft) met hem. Zijn gezin daarentegen, moet rondkomen van een minimum bedrag. Ik vind dat zeer onrechtvaardig. Tijd. Het verhaal speelt zich af vanaf dat Nilgün een jaar of 5 is tot nu. Dat is een groot tijdsbestek maar op die manier kun je wel heel goed zien hoe Nilgün groeit van alle gebeurtenissen in haar leven. De auteur heeft de gebeurtenissen wel door elkaar gegooid maar op zo’n manier dat je als lezer alles nog wel op een rijtje kan zetten. Je krijgt steeds iets meer informatie of informatie uit een tussenliggende periode. Ik denk dat de auteur dit niet met opzet heeft gedaan maar dat het ze het zich op die manier en in die volgorde herinnerde. Misschien heeft ze later nog wel wat zitten puzzelen om het voor de lezer wat makkelijker te lezen te maken.
Plaats. De gebeurtenissen spelen zich voornamelijk af in Nederland maar af en toen ook in Turkije. De plaats waar het verhaal zich afspeelt is zeker belangrijk al zouden de verhoudingen binnen het gezin sowieso wel scheef liggen, ongeacht waar het zich afspeelde. Het cultuur verschil echter zou er niet zijn als het gezin Turks was en ook in Turkije gebleven zou zijn. Het is juist leuk te zien wat nou de grote culturele verschillen zijn tussen de Nederlandse en Turkse cultuur. Ik denk dat de omstandigheden het decor zijn waartegen het verhaal zich afspeelt. Nilgün zou toch wel volwassen geworden zijn, waar ter wereld dan ook en onder welke omstandigheden dan ook. Verder is haar vader wie hij is, en haar moeder ook, dus de thuissituatie van Nilgün zou in grote lijnen ook ongeveer hetzelfde zijn. Het vertelstandpunt. Je volgt het verhaal door de ogen van Nilgün zij is de hoofdpersoon. Het verhaal wordt verteld in het ‘ik’-perspectief en af en toe staat er een dialoog in het boek tussen Nilgün en haar moeder. Hoewel die dialoog volgens mij denkbeeldig is. Door deze wijze van vertellen krijg je het gevoel veel gemeen te hebben met de hoofdpersoon. Met een andere manier van vertellen zou dat misschien niet, of veel minder zo zijn. Eigen mening. Ik vind dit boek absoluut een aanrader. Het boek geeft een goed beeld van wat mensen uit, in dit geval Turkije, voor problemen tegenkomen in de Nederlandse maatschappij. Zoals de begrafenissen, die zijn totaal anders in Nederland dan in Turkije. En dat zal de eerste keer best wennen zijn. “Een begrafenis leek een ontmoetingsplek met bekenden, kennissen en verre familieleden. Iedereen leek zo beheerst, ik zag niemand huilen. Zelfs Evelyn bleef er rustig onder. ‘’Wanneer iemand sterft in Turkije dan wordt er voor alle arme mensen in de straat gekookt. Hier is iedereen rijk en eet men een broodje gezond. Het is in Turkije ook de gewoonte dat je de eerste veertig dagen eten brengt wanneer iemand sterft, zodat de mensen in alle rust kunnen rouwen.” Pagina 121 en 122, hoofdstuk 54. Verder vind ik dit boek erg goed omdat het meeslepend is, je leeft intens mee met de hoofdpersoon. Ik heb af en toe best een traantje moeten wegpinken. Vooral bij het volgende citaat, ik zag tijdens het lezen voor me hoe ze daar staat, bevroren maar van binnen schreeuwend, krijsend en instortend van pijn en ongeloof. “Ik stond bij de auto, ze liepen mijn kant op, toen kwamen ze dicht bij me staan, het voelde niet goed, een raar gevoel wurgde mij en ik wist niet wat ik moest doen. Mijn nichtje kwam naast me staan en pakte mijn hand, een van mijn ooms zei; ‘Je moeder is dood, het is moeilijk, maar je moet het accepteren, laten we blijven hopen voor de achterblijvenden.’ Nee, dat kon niet, het kon niet, ik had al die tijd afgeklopt, het kon niet.” Pagina 116, hoofdstuk 51. Ook vind ik de beschrijvingen die in het boek gegeven worden goed, je krijgt als lezer net een beetje extra informatie over personen of omgevingen. “Ik kwam in een studentenflat in Steenwijkerwold te wonen, een flat met vierenzestig meisjes en een non, zuster Teresina. Het was een soort campus, er zaten vele scholen, havo, mavo, lbo. Vroeger was het een pabo geweest, een lerarenopleiding. Er was een mooie kapel waar we als we wilden op zondag naartoe konden gaan.” Pagina 134 en 135, hoofdstuk 63. Titel. De titel van het boek is; De Garnalenpelster. Deze titel is gekozen door de schrijfster omdat haar moeder garnalen pelde om extra geld te verdienen. De hoofdpersoon denkt eerst dat dit is omdat haar vader niet genoeg geld aan haar moeder geeft om boodschappen van te doen. Uiteindelijk blijkt dat moeder de garnalen pelt om extra geld te verdienen voor haar zoon die in de gevangenis zit. Op deze manier stijgt hij in aanzien binnen de gevangenis en wordt hij niet zo mishandeld. De titel staat denk ik symbool voor het verhaal; sommige dingen blijken anders te zijn dat je altijd dacht. Het verhaal heeft steeds een soort dubbele bodem, iets lijkt iets te zijn maar aan het eind van het verhaal blijkt er nog veel meer achter te zitten dan hetgeen Nilgün altijd dacht. Ik vind ‘De Garnalenpelster’ een goede titel, het dekt de lading denk ik. Zoals ik bij opdracht a. al aangeef heeft de titel alles met het verhaal te maken.