1. Zakelijke gegevens. Schrijver: Jan Wolkers
Titel: Zomerhitte
Uitgever: Stichting CNPB ter gelegenheid van de Boekenweek 2005
Datum van uitgave: 2005
Genre: roman 2. Eerste reactie. A. Verantwoording van keuze. Ik had al eens eerder een boek van Jan Wolkers gelezen, Turks fruit. Dat boek heb ik echter niet helemaal uitgelezen omdat ik toch voor een ander boek gekozen had. Nu werd het zo langzamerhand maar weer eens tijd voor het lezen van een boek voor de laatste periode en ik kon me nog herinneren dat ik Turks fruit een leuk boek vond. En toen dacht ik dat ik wel het Boekenweek geschenk van Jan Wolkers kon gaan lezen. Ook had ik niet echt veel tijd meer om een boek te lezen, en dit kwam mooi uit want Zomer hitte is een aardig dun boek. B. Eerste reactie achteraf. Een aardig boek, niet al te moeilijk en leest dus ook lekker weg. Ook duidelijk een boek van Jan Wolkers, ik herkende namelijk onderwerpen die ook in Turks fruit voor kwamen.
3. Verdieping A. Samenvatting. Op een Waddeneiland ontmoet een fotograaf op het naaktstrand een jonge vrouw, Kathleen. Hij raakt geobsedeerd door haar. Wanneer hij haar opzoekt in de disco waar ze een zomerbaantje heeft, ziet hij dat ze wordt opgehaald door een oude man. Niet veel later maakt de fotograaf kennis met Federici, die net als hij onder de indruk blijkt van de mooie Kathleen. In de daaropvolgende dagen ontstaat er een geheimzinnige band tussen de twee mannen. Ze vertellen elkaar over hun leven en ervaringen, en volgen ondertussen de ontmoetingen tussen de jonge vrouw en de oude man, die niet helemaal betrouwbaar lijkt. Het blijkt dat de man oude man lid is van een drugsbende. En Kathleen die is daar ook in verzeild geraakt. Op een gegeven moment is vind er een drugshandeltje plaats aan de kust van het eiland, daarbij zijn de oude man, Kathleen en een jong man betrokken. Zodra de jonge man de rugzak met inhoud aan land heeft gehaald komt de Rijkspolitie het strand op, de jonge man rent de duinen in en verstopt de rugzak. De fotograaf heeft alles gezien en pakt de rugzak en verstopt hem op een andere plek. Een dag later komt de jonge man bij de fotograaf thuis, hij heeft het hele huis aan gort geslagen, en wil dat de fotograaf mee gaat om de rugzak te halen. Als ze bij de plek zijn vermoord de fotograaf de jonge man. Hij vertelt aan Kathleen en Federici dat de jonge man met de rugzak bij een man in een sportwagen is gaan zitten, en dus niet dood is. Later verteld hij wel aan Federici dat die jonge vent dood is maar dat het een ongeluk was. Kathleen verteld hij niet dat de jongen dood is. Op dat moment heeft de oude man al zelfmoord gepleegd voor de ogen van Kathleen. Kathleen en de fotograaf besluiten om weg te gaan van het eiland en gaan naar Frankrijk toe. B. Onderzoek van de verhaaltechniek 1. Schrijfstijl
Het verhaal is niet verdeeld in hoofdstukken of delen. Het taalgebruik is begrijpbaar, er worden weinig moeilijke woorden gebruikt. Het taalgebruik van Federici is af en toe wel wat lastiger, hij praat op een beleefde en wat meer ouderwetse manier. Zo zegt hij het volgende: ‘Ik vreesde het ergste en was vastbesloten om de politie te alarmeren ik laat u eerst even bij komen, voor ik uw belevenissen wil aan horen. Maar ik brand van nieuwsgierigheid.’ (p63) De hoofdpersoon citeert vaak uitspraken en deze geven het verhaal net iets extra’s. Er worden niet alleen uitspraken van andere mensen geciteerd, maar de hoofdpersoon geeft ook eigen uitspraken. De eigenaar, net als de bomen om zijn boerderij gekromd door de zeewind, … Het is net of over alle frisse kleuren om ons heen de grauwsluier van de dood is komen hangen. 2. Ruimte
Het gehele verhaal speelt zich af op een Waddeneiland, welk Waddeneiland is niet duidelijk. De gebeurtenissen spelen zich grotendeels af aan het strand, in het huisje van de fotograaf, in de duinen en in Het Dorstige Hert (een café). Het verhaal is chronologisch, er komen geen flashbacks en flashforwards voor in het verhaal. Er komen wel tijdsversnellingen en tijdsvertragingen voor in het verhaal. Een voorbeeld van een versnelling: Thuis spoelde ik me af onder de douche, deed mijn trainingspak aan en liep op een sukkeldraf naar zee. Het was laag water. Hier is waarschijnlijk gebruik gemaakt van een tijdsversnelling omdat deze gebeurtenis niet belangrijk is voor de belangrijkste gebeurtenissen in het verhaal. Een tijdsvertraging is bijvoorbeeld gebruikt bij het gedeelte waarin de hoofdpersoon en Kathleen seks hebben, dit neemt ongeveer drie bladzijdes in beslag. 3. Verhaalfiguren
De fotograaf
Dit is de hoofdpersoon en tevens de verteller van het verhaal. Het is een round character, want je komt het meeste over hem te weten. Hij wordt niet met naam genoemd in het boek. De man is een natuurfotograaf die voor een opdracht op het eiland is. Hij wordt daar verliefd op Kathleen, een meisje dat hem ontzettend intrigeert. Omdat hij zo gek is van haar, raakt hij verwikkeld in een heroïne smokkel. Voor hem loopt dit gelukkig goed af. Met anderen loopt het een stuk minder goed af door zijn toedoen. Hij krijgt uiteindelijk wel een happy-end wanneer hij met zijn droomvrouw ongedeerd het eiland verlaat. Qua uiterlijk: hij is nogal bleek en heeft veel borsthaar. Kathleen
Dit is in het boek een flat character, maar dat maakt haar niet minder belangrijk. Zij is de vrouw waar de fotograaf zo gek op is. De eerste indruk die je van haar krijgt is niet slecht. Ze komt niet over als een vrouw die in het criminele circuit zou kunnen zitten. Naarmate het verhaal zich vordert, kom je erachter dat ze toch een beetje excentriek is. Zo krijgt ze geld om zich te bevredigen voor een oude man, die later haar baas blijkt, en ze schaamt zich ook niet om dit voor anderen te doen. Federici

Hij is een vriend van de fotograaf. De fotograaf leert hem in het begin van het boek kennen wanneer hij op Kathleen wacht. Hij is een wijze man, die al veel heeft meegemaakt. Hij vertelt veel over de tijden dat hij nog met de Rich Old Lady door Europa reisde. Ook geeft hij de fotograaf adviezen, die hij vaak goed kan gebruiken. Hij is de steun en toeverlaat van de verteller. Hij is ook een flat character. Zijn moeder is Italiaanse en Federici heeft echte Italiaanse trekken qua uiterlijk. De jonge crimineel
Hij is samen met Kathleen de ‘partner in crime’ van de oude man. Hij is een goed getrainde kerel, maar je krijgt de indruk van hem dat hij niet erg slim is. Hij knapt de vieze werkjes van de oude man op en dat moet hem zijn leven kosten, wanneer blijkt dat de fotograaf hem toch duidelijk te slim af is. Ook hij is een flat character. De oude man
Hij is de baas van Kathleen en de jonge crimineel. Hij is een man die handelt in drugs. Deze man betaalt Kathleen om zich voor hem te bevredigen, omdat hij alleen nog maar zijn ogen kan gebruiken om lust te verkrijgen volgens Kathleen. Ook hij eindigt dood. Hij pleegt zelfmoord voor de ogen van Kathleen, wanneer hij het verhaal van de fotograaf te horen krijgt. De jonge crimineel was namelijk zijn oogappel en hij kon het niet aan, dat hij hem bedrogen zou hebben. Wat er gebeurt zou zijn als hij de waarheid had geweten is onduidelijk. Ook hij is weer een flat character
4. Perspectief
Het verhaal is in het ik-perspectief verteld. De ik-persoon, oftewel de fotograaf, vertelt het verhaal achteraf. De gebeurtenissen worden nauwkeurig beschreven en je kan daardoor goed in het boek inleven. Hieronder een voorbeeld: Ineens stond er niet ver van mij af een jonge vrouw die ik nog niet had waargenomen. Ik drukte me zo plat mogelijk in de helm en keek door mijn telelens. Ik zag de korrels zand op haar billen en rug zitten, alsof ze van wellustig schuurpapier gevouwen was. C. Thematiek 1. Thema
Het thema is denk ik: de onoverwinnelijke liefde. De fotograaf is van het eerste moment dat hij Kathleen zag, bijna geobsedeerd door haar. Hij laat zien hoe erg zijn liefde voor haar is door Kathleen niet aan te geven wanneer hij er achter komt dat zij bij drugshandel betrokken is. 2. Titelverklaring
Het boek heeft de naam ‘Zomerhitte’, denk ik, gekregen, omdat de gebeurtenissen zich in een zomer afspelen, terwijl er een hittegolf over het land trekt. Dus het is de perfecte zomer om verliefd te worden op een naaktstrand. Verder gebeuren er in het boek veel dingen waar je het warm van kan krijgen, in een korte tijd. Daarmee bedoel ik de heftige vrijpartijen, drugsdeals en de twee doden die daar het gevolg van zijn. D. Informatie over de schrijver. Jan Hendrik Wolkers wordt op 26 oktober 1963 geboren in Oegstgeest als het derde kind in het gereformeerd gezin Wolkers, wat uiteindelijk 10 kinderen zou tellen. Hij ging in Leiden naar de MULO, die hij niet afmaakte, ondanks dat hij een goede leerling was, want zijn ouders haalden hem van school om te helpen in de levensmiddelenzaak. Deze werd opgeheven in 1939, mede door de crisis. Tijdens de oorlog ging zijn oudste broer dood, wat een belangrijke invloed had op zijn werk. Toen hij in 1943 in Leiden onderdook, volgde hij al tekenlessen, o.a. aan de Leidse schilderacademie "Ars Aemula Naturae". Tussen 1945 en 1958 volgde hij verschillende kunstopleidingen, in Den Haag, Salzburg en Parijs. Door heel Nederland staan door hem gemaakte beeldhouwwerken. Hij debuteerde met schrijven in het tijdschrift Podium, met een korte toneeltekst. Zijn eerste boek is de verhalenbundel Serpentina's Petticoat (1961), zijn eerste roman Kort Ameri-kaans (1962). Deze laatste betekende zijn doorbraak als schrijver bij het grote publiek. Hij heeft vele onderscheidingen geweigerd, omdat hij vond dat de autoriteiten of critici huiche-lachtig, draaierig of traag waren. GEWEIGERD: Constantijn-Huygens-prijs (1982) P.C. Hooft-prijs (1988) (Vergeet niet dat hieraan een groot geldbedrag verbonden zit! , red.) Hij nam wel de Busken Huet-prijs aan voor zijn essaybundel Tarzan in Arles (1991), hij vond namelijk dat de critici hier wel goed gereageerd hadden. In 1980 verhuist hij met echtgenote Karina en de tweeling Tom en Bob van Amsterdam naar het eiland Texel. In 1986 wordt in Leiden de eerste overzichtstentoonstelling gehouden van zijn beeldende werk. De gemeente Zaandam, zijn eerste opdrachtgever in 1956, vraagt hem in 1990 het monument te maken voor Joop den Uyl. Bob en Tom zijn inmiddels in het spoor getreden van vader met Wat wij zien en horen (1991).
http://scholieren.samenvattingen.nl/documenten/auteur/8108902/ Werken Serpentina's petticoat (1961) Kort Amerikaans (1962) De Babel (1963) Een roos van vlees (1963) Gesponnen suiker (1963) Wegens sterfgeval gesloten (1963) De hond met de blauwe tong (1964) Terug naar Oegstgeest (1965) 19 composities in lood, messing, brons, kunsthars, zand en hout (1966) Horrible tango (1967) Turks fruit (1969) Groeten van Rottumerplaat (1971) Werkkleding (1971) De walgvogel (1974) De kus (1977) De doodshoofdvlinder (1979) De perzik van onsterfelijkheid (1980) Brandende liefde (1981) De junival (1982) Gifsla (1983) De onverbiddelijke tijd (1984) 22 sprookjes (1985) Een paradijsvogel boven het aardappelloof (1987) De bretels van Jupiter (1988) Op de vleugelen der profeten (1990) Tarzan in Arles (1991) Rembrandt in Rommeldam (1994) Zwarte bevrijding (1995) Icarus en de vliegende tering (1996) Mondriaan op Mauritius (1997) Omringd door zee (1999) Jaargetijden (2000) Wolkers in Wolkersdorf (2000) http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php3?id=wolk003 4. Persoonlijke beoordeling. Ik vond Zomerhitte een leuk boek om te lezen. Het is echt een boek van Jan Wolkers. Ook al had ik voor dit boek nog maar één boek van Wolkers gelezen, toch herkende ik veel dingen in dit boek. Zoals dat er veel liefde, seks en ook dood in voorkomt. De gebeurtenissen in het boek worden allemaal op een aparte manier geschreven. Sommige zijn heel spannend geschreven en andere weer heel poëtisch. Zo zijn de seksuele gebeurtenissen zo beschreven dat je het bijna voor je ziet, alles wordt duidelijk verteld zonder er om heen te draaien. Niet alle gebeurtenissen in het boek vond ik niet allemaal even geloofwaardig, ik kan me namelijk niet voorstellen dat deze dingen ook echt in Nederland gebeuren. Voor mij is het niet echt geloofwaardig dat je op een Waddeneiland een oude drugssmokkelaar ontmoet die een vrouw in dienst heeft waarmee je na enkele dagen het eiland mee ontvlucht, bijna vermoord wordt door een hulpje van de oude man en ook nog eens meemaakt dat een oog van een boswachter door een uil wordt uitgestoken. Maar ach ja, wat maakt het ook uit. Het zorgt in ieder geval voor een leuk verhaal. Soms wel voorspelbaar, maar toch ook wel spannend. De opbouw van het verhaal is niet echt ingewikkeld, maar wel logisch. Er wordt geen gebruik gemaakt van flashbacks en flashforwards en dit maakt het verhaal wel duidelijk (met flashbacks kan een verhaal ook makkelijker zijn). Je weet zo niet echt de geschiedenis van al de personages, maar dit doet er ook niet echt toe. Je laat het als lezer maar gewoon een beetje op je afkomen hoe de personen reageren op bepaalde situaties, maar vraagt je af en toe wel af waarom ze er zo op reageren. Waarom reageert de hoofdpersoon bijvoorbeeld zo koel onder de situatie waarin Kathleen zomaar aanbied om zichzelf te bevredigen met hem erbij? Met hoe de hoofdpersoon om dit soort situaties reageert leer je zijn persoonlijkheid steeds wat beter kennen, je kent als lezer immers niet veel over de geschiedenis van deze persoon. Dit maakt de personages ook wel weer interessant. Ik kon me niet altijd in hen inleven, zoals bij Kathleen. Wat zij normaal vind, vind ik nogal apart en zeker niet normaal. Het taalgebruik vond ik ook goed en vaak wel begrijpbaar. Zo zijn er mooie poëtische stukken, afgewisseld door vrij normale dialogen. Er wordt vrij veel beeldspraak gebruikt in het boek, maar dit komt het verhaal alleen maar ten goede. Soms zijn er ook stukken in die vrij ongewoon zijn voor de situatie, maar dat maakt het vaak wel grappig. Zo is er de volgende situatie waarin de hoofdpersoon door een man onder schot wordt gehouden, daarbij zegt de hoofdpersoon het volgende: ‘Wat heb jij eigenlijk een rotkop,’ zei ik. ‘Heb jij indertijd niet een klein rolletje gehad in The Godfather. Daar liep zo’n onderdeurtje in rond dat allerlei vieze werkjes moest opknappen en eindigde in een ketel met kokende pastasaus.’ Het taalgebruik van het boek past ook heel goed bij de hoofdpersoon, die een obsessie heeft voor mooie dingen, zoals de natuur of natuurlijk Kathleen. Zo past het taalgebruik goed in het volgende fragment: Ineens stond er niet ver van mij af een jonge vrouw die ik nog niet had waargenomen. Ik drukte me zo plat mogelijk in de helm en keek door mijn telelens. Ik zag de korrels zand op haar billen en rug zitten, alsof ze van wellustig schuurpapier gevouwen was. Ik kom hierbij dus tot de conclusie, dat ik Zomerhitte een zeer geslaagd boek vond en het dus ook anderen aan kan raden. 5. Creatieve opdracht. Recensies beoordelen
Eigen mening. Voor een uitgebreidere mening: zie de persoonlijke beoordeling. Zomerhitte leest lekker weg. Het taalgebruik is goed begrijpbaar en er worden niet veel moeilijke woorden en lange zinnen gebruikt. Wel worden er veel uitspraken genoemd die het verhaal net iets aparter maken. Het boek is een typisch een boek van Jan Wolkers. De onderwerpen dood, seksualiteit en natuur zijn sterk aanwezig. De gebeurtenissen zijn niet allemaal even realistisch, maar het verhaal is toch spannend. De belangrijke uitspraken in de recensies heb ik gemarkeerd. Recensie 1. Dirk van der Lingen
Wat is het oordeel van de recensent? Zomerhitte is een snel weglezend verhaal, met een niet zo bijzondere, maar toch spannende plot. Het boek blinkt uit in de sfeer die er heerst. Er valt nog wel wat aan te merken op de sfeer. Welke argumenten worden er gebruikt om het oordeel te rechtvaardigen? Er wordt een stuk geciteerd waarmee je de sfeer van het verhaal ziet, daarmee wordt dus aangegeven dat de sfeer heel mooi is in het verhaal. Als stijlfout noemt hij ‘Ik rekte me uit … Ik strekte mijn armen wijduit.’ In dit stuk rekt de hoofdpersoon zich dus eerst uit, en daarna strekt hij zijn armen ook nog eens uit. Dit is dus een soort van dubbelop fout, wanneer je je hele lichaam uitrekt, strek je ook je armen uit. Ben ik het met het oordeel eens, deels oneens of oneens? Ik ben het met hem eens. Het verhaal is dan wel niet zo bijzonder, toch is het wel spannend. De geciteerde stijlfout had ik niet eens opgemerkt, en ik heb er dus ook niet aan geërgerd.
Recensie 1. Arie Storm Wat is het oordeel van de recensent? Een aangenaam weglezende roman. De dialogen in het boek zijn niet zo boeiend en er komen veel clichés aan bod. De actiescènes zijn koddig. Welke argumenten worden er gebruikt om het oordeel te rechtvaardigen? Er wordt een dialoog tussen de hoofdpersoon en Kathleen gegeven waarmee aangegeven dat deze niet zo boeiend zijn. Een stukje van dit fragment: “Kind, wat heb jij een mooie kut. (…) Heb je dan zoveel kutten gezien,” vroeg ze hijgend.’ De recensent maakt daarbij de grap dat hij dat ‘hijgend’ toch wel erg goed vindt. De cliché stapelt zich op cliché in het stuk: ‘Haar gezicht wordt op een gegeven moment toch een van pijn verdrongen masker en haar ogen lijken vervolgens uit te puilen van vervoering.’ De cursief gedrukte stukken zijn cliché uitspraken, volgens de recensent. De actiescènes zijn koddig, zoals in het volgende fragment: ‘Hij gaf me een harde stoot met de loop van het pistool in mijn ribben, en siste, “Doorstomen!’” Ben ik het met het oordeel eens, deels oneens of oneens? Ik ben het deels oneens. De dialogen zijn nu ik erover nadenk niet zo bijzonder, maar dit maakt mij niet zoveel uit. Ook was die ‘opstapeling’ van clichés me niet opgevallen. De actiescènes maakten de gebeurtenissen juist wel grappig.