A De romananalyse Kop Jan Wolkers, Zomerhitte.Zutphen 2005 (eerste druk) Motto “beauty is a shell
from the sea
where she rules triumphant
till love has had its way with her (William Carlos Williams) " Vrij vertaald: schoonheid is een schelp uit de zee, waar ze zegevierend de scepter zwaait totdat de liefde het met haar heeft gehad. De schoonheid in het verhaal is Kathleen die de verteller op het naaktstrand ontmoet en die een prettig getraind lichaam heeft. Hij wordt op haar verliefd. Ze neemt de touwtjes in handen. Het motto suggereert dat hij genoeg van haar zou kunnen krijgen als hij haar eenmaal bezeten heeft, maar niets is minder waar. Na de spannende belevenissen op het eiland, verlaten ze samen het eiland op weg naar een mooie en liefdevolle toekomst. Genre Het genre van dit verhaal is een liefdesroman.
Samenvatting van de inhoud 'Aan het strand vind je soms een door de vloed achtergelaten aantal voorwerpen dat zo perfect van compositie en kleur is dat je onwillekeurig opkijkt of je in de verte niet de schim van Kandinsky ziet wegschuifelen.' (beginzin) De ik-verteller is een fotograaf die twintig jaar geleden voor het eerst op het eiland was om een fotoreportage te maken van konijnen die leden aan myxomatose. Daarna komt hij er regelmatig terug en huurt hij een zomerwoning van een eilandbewoner. Wanneer hij met zijn camera op pad is, ziet hij op het naaktstrand een mooie, jonge vrouw. Hij raakt geobsedeerd door d'r haargroei. Daar waar ze zoals de meeste vrouwen anno 2005 geschoren schaamhaar heeft, ziet hij wel dotten haar onder haar oksels. Dat is voor een moderne vrouw ook wel bijzonder. Hij gaat naast haar liggen, hij moet zich van haar uitkleden, omdat hij op het naaktstrand ligt. Ze komen met elkaar in gesprek. Ze werkt in de zomer enkele maanden in een disco op het eiland om haar studie geschiedenis te kunnen betalen. Ze heet Kathleen. Ze beloven elkaar weer te zien. Die avond gaat de fotograaf naar de disco waar Kathleen werkt. Het zit er vol met boerenpummels die te veel zuipen en hij kan er zo ruzie mee krijgen. Gelukkig is Kathleen een aantal van die pummels verbaal gemakkelijk de baas. Hij wacht op haar, maar als de disco sluit, stapt ze in een auto bij een oudere man. Hij is eigenlijk een beetje jaloers, omdat hij wel wat voor haar voelt. Hij ontmoet dan Federici, een oudere man die jarenlang met een rich old lady door Europa heeft getoerd en menig museum aan de binnenkant heeft gezien. Ook deze oudere man heeft een oogje op Kathleen, maar in de loop van het verhaal blijkt dat het zuiver een platonisch oogje is. Aangezien hij kunstminnaar is, zou hij wel eens een afsplitsing van Wolkers kunnen zijn. Ook de volgende dag ziet de ikverteller deze Federici weer die opnieuw wat meer van zijn avonturen vertelt. Nadat hij weer wat foto's genomen heeft, gaat de fotograaf naar het naaktstrand en ja hoor, daar verschijnt Kathleen weer. Ze vertelt hem dat verder op het strand kwallen liggen die eigenlijk gefotografeerd moeten worden. Maar het is een smoes om met hem mee naar zijn kamer te gaan. Daar vertelt ze van de oude man: ze wordt door hem betaald als ze zich voor zijn aangezicht bevredigt. De fotograaf vraagt of ze dat ook voor hem wil doen en ze wil dat wel doen. Wanneer hij de volgende dag op een terrasje zit, komt de oudere man bij wie Kathleen na de disco in de auto stapte, daar ook zitten, even later gevolgd door een jonge man die er een beetje crimineel uitziet. Ze vinden het niet leuk als hij een foto van hen maakt. Later ontmoet hij een vogelwachter van het eiland die hem vertelt dat hij een nest met velduilen weet te zitten, waarvan de fotograaf een foto kan maken. Ze gaan er naar toe, maar omdat velduilen gevaarlijk zijn als ze broeds zijn, gebeurt er iets ergs. De velduil pikt een oog uit bij de vogelwachter. Het is een dramatische gebeurtenis. De fotograaf zorgt ervoor dat er een ambulance komt. Hij heeft er ook een foto van genomen. Het speelt erg door zijn hoofd en hij wil het allemaal van zich af vertellen aan Kathleen, maar ze is niet in de disco. Wel ontmoet hij opnieuw Federici. Ze hebben het over Kathleen en speculeren over haar afwezigheid, ze drinken een slobberwijntje en Federici maakt voortdurend aantekeningen. Hij noemt het waarnemingen. Ze drinken zoveel dat de fotograaf eigenlijk niet meer kan rijden, maar hij doet het toch. Onderweg vindt hij zich een gevaar op de weg en hij zet zijn auto langs de kant. De politie die langs komt, kan hem zo niet veel maken. De volgende dag gaat hij weer naar het strand en ziet een vreemd tafereel. Kathleen en de jongeman zijn op het strand. De man gaat surfen en brengt een zware rugzak afkomstig van een zeilboot aan wal. Waarschijnlijk gaat het om een drugssmokkel. Als de politie aankomt, houdt Kathleen die aan de praat en de jonge man verstopt de rugzak in de duinen. De fotograaf heeft die rugzak snel gevonden en verstopt hem nog beter. Dan gaat hij weer terug naar huis. Hier zit Federici op hem te wachten: hij vertelt wat hij gezien heeft op het strand. Federici vindt het niet handig en zegt dat hij maar beter de politie had kunnen waarschuwen. De ikfiguur zegt dan dat hij in dat geval ook Kathleen verraden zou hebben. Federici die al gezien heeft dat de jonge man een pistool droeg, zegt dat hij een pistool bezit uit de tijd dat hij met de oude dame door Europa toerde. De fotograaf mag die voorlopig wel hebben. Die denkt dat hij het niet nodig heeft. Hij gaat daarna wat bloemen van dichtbij fotograferen en als hij omhoog kijkt, kijkt hij in het pistool van de jonge crimineel die hem dwingt de rugzak met drugs weer op te sporen. Ze gaan het duingebied in, waar de fotograaf zich wat zekerder voelt, omdat hij er al jaren foto's maakt. In een moerassig gebied laat hij een zware wilgentak naar achteren schieten, die precies op de keel van de jonge crimineel terechtkomt. Die is meteen dood. Hij ziet dat hij een hartoperatie heeft ondergaan en bindt de zware rugzak aan hem vast. Hij laat hem met rugzak en al onder water verdwijnen. Thuisgekomen ziet hij dat Federici op hem wacht. Hij vertelt weer van de jongeman, maar eindigt ermee dat die in een sportwagen is gestapt en verdwenen is. Federici twijfelt eraan of hij hem moet geloven. Die avond verschijnt Kathleen in zijn woning: ook zij komt namens haar baas (de oude man) verhaal halen. De ikfiguur vertelt opnieuw het verhaal. In ruil daarvoor krijgt hij een adembenemende portie seks. Het pistool dat hij van Federici heeft gekregen is de volgende morgen verdwenen, net als Kathleen. Wordt hij toch door haar bedrogen? De ikfiguur gaat naar het hotel waar Federici verblijft en vertelt hem nu de ware toedracht van de dood van de jonge man. Federici schrikt wel. Daarna gaat de fotograaf naar de woning van Kathleen en die vertelt het verhaal dat de oude man zelfmoord gepleegd heeft. Ze heeft er geen wroeging over en opnieuw beleven ze een seksueel pleziertje met elkaar. De fotograaf vindt dat ze samen weg moeten gaan van het eiland. Hij nodigt haar uit bij hem te komen wonen. Ze stemt erin toe, maar moet nog wat voorbereidingen treffen. De huiseigenaar die hem het huis verhuurt, is niet zo blij dat hij een week eerder vertrekt en hij moet dan ook het volle pond betalen. Daarna wordt het nog noodweer in de broeiende zomerhitte die er steeds geheerst heeft en in dat noodweer komt Federici hem nog een keer bezoeken. Ze praten nog wat over de zelfmoord van de oude drugsbaas. Wanneer de ikverteller aangeeft dat hij met Kathleen verder wil, twijfelt Federici aan de goede bedoelingen van haar. Hij waarschuwt dat liefde blind kan maken. (een mooie woordspeling in dit verhaal waarin steeds over uitgepikte ogen wordt gesproken) Toch heeft hij ongelijk, want wanneer hij Kathleen gaat ophalen, is ze er inderdaad klaar voor om met hem af te reizen. Op de boot naar het vasteland ontdoet ze zich van het pistool. Dat is alvast een geheim minder. Ze zegt tegen de fotograaf, dat hij ook nog een geheim voor haar heeft. Dat zal hij later ooit wel eens vertellen. Maar in het begin van de roman, toen ze elkaar op het naaktstrand ontmoetten had ze al gezegd: “Je moet nooit teveel weten. Wat je niet weet, bestaat niet.” Eerst gaat ze met de fotograaf naar zijn vakantiehuis in Frankrijk, waar hij schelpenzand zal kopen waarin zij zich zal mogen wentelen en dan zal hij een foto van haar maken. Personen De fotograaf
Dit is de hoofdpersoon en tevens de verteller van het verhaal. Hij wordt niet met een naam genoemd in het boek. De man is een natuurfotograaf die voor een opdracht op het eiland is. Hij wordt daar verliefd op Kathleen, een meisje wat hem ontzettend intrigeert door haar uiterlijk en haargroei op bepaalde plaatsen. Doordat hij zo gek is van haar, raakt hij verwikkeld in een heroïne smokkel. Voor hem loopt dit gelukkig goed af. Met anderen loopt het een stuk minder goed af door zijn toedoen. Hij krijgt uiteindelijk wel een happy-end wanneer hij met zijn droomvrouw ongedeerd het eiland verlaat. Kathleen
Zij is de vrouw waar de fotograaf zo gek op is. De eerste indruk die je van haar krijgt is niet slecht. Ze komt niet over als een vrouw die in het criminele circuit zou kunnen zitten. Naarmate het verhaal zich vordert, kom je erachter dat ze toch een beetje excentriek is. Zo krijgt ze geld om zich te bevredigen voor een oude man, die later haar baas blijkt, en ze schaamt zich ook niet om dit voor anderen te doen. Job Federici
Hij is een vriend van de fotograaf. De fotograaf leert hem in het begin van het boek kennen wanneer hij op Kathleen wacht. Hij is een wijze man, die al veel heeft meegemaakt. Hij vertelt veel over de tijden dat hij nog met “the old lady” door Europa reisde. Ook geeft hij de fotograaf adviezen, die hij vaak goed kan gebruiken. Hij is de steun en toeverlaat van de verteller. De jonge crimineel
Hij is samen met Kathleen de ‘partner in crime’ van de oude man. Hij is een goed getrainde kerel, maar je krijgt de indruk van hem dat hij het IQ van een doperwt heeft. Hij knapt de vieze werkjes van de oude man op en dat moet hij met de dood bekopen, wanneer blijkt dat de fotograaf hem toch duidelijk te slim af is. De oude man
Hij is de baas van Kathleen en de jonge crimineel. Hij is een man die handelt in drugs. Hij betaalt Kathleen om haar voor hem te bevredigen, omdat hij alleen nog maar zijn ogen kan gebruiken om lust te verkrijgen volgens Kathleen. Ook hij eindigt dood. Hij pleegt zelfmoord voor de ogen van Kathleen, wanneer hij van de fotograaf te horen krijgt dat de jonge crimineel hem bedroog en er met de drugs vandoor ging. De jonge crimineel was namelijk zijn oogappel en hij kon het niet aan, dat hij hem bedrogen zou hebben. Wat er gebeurt zou zijn als hij de waarheid had geweten is onduidelijk. Perspectief De roman wordt verteld door een fotograaf. Hij wordt in beslag genomen door een geheimzinnig drietal. De fotograaf vertelt in de ikvorm. Het is niet raar dat Wolkers een fotograaf kiest. Zelf is hij beeldhouwer. Beide kunstenaars zijn uitermate geschikt om dingen waar te nemen, professioneel te kijken.
Structuur en tijd Boven het verhaal staat de titel Zomerhitte afgedrukt. Daarna wordt het verhaal achter elkaar doorverteld zonder een onderverdeling in hoofdstukken. Een aantal gebeurtenissen wordt van elkaar gescheiden door een witregel met de functie van een black out in een film. Het verhaal wordt chronologisch verteld: er zijn geen flash backs. Er worden geen grote sprongen in de tijd gemaakt. De verteltijd is 92 bladzijdes en de vertelde tijd is ongeveer een week. De tijdsaspecten: de gebeurtenissen spelen zich in de zomer. Het is een hete zomer. Aangezien er wordt gesproken over betalingen op het terras in euro's, moet het verhaal zich afspelen na 1 januari 2002. Het is niet onaannemelijk dat de hete zomer van 2003 model heeft gestaan. Kathleen vertelt dat ze in 1978 is geboren. Dat zou betekenen dat ze in het verhaal op dat moment 25 jaar zou zijn, wat heel aannemelijk is. De vertelde tijd is verder enkele dagen tijdens een hete zomer, de verteltijd is 92 bladzijden. Ruimte Plaats van handeling is het naaktstrand op een Waddeneiland. Wolkers die zelf op Texel woont, is goed thuis op de Waddeneilanden. Het valt echter niet duidelijk uit de tekst op te maken op welk Waddeneiland het is, maar er mogen wel auto's rijden op het eiland. Daarmee valt Vlieland af, omdat hier geen auto's mogen rijden. Het enige officiële naaktstrand op de Waddeneilanden is gelegen op Texel. Op andere eilanden zijn wel plaatsen waar naturisten verblijven, maar dat zijn onofficiële ontmoetingsplaatsen. Dat wil daarmee overigens nog niet zeggen dat het verhaal op Texel speelt vanwege de vrijheid die een auteur zich kan permitteren om informatie te verzamelen. Thematiek en motieven Het thema van de boekenweek was dit jaar De Vaderlandse geschiedenis, maar voor het geschenk was het niet noodzakelijk dit thema uit te werken. Wolkers mocht volgens het interview in BOEK (, jaargang 2, nummer 2) zijn eigen plan trekken, anders had hij het eervolle aanbod niet geaccepteerd. Het is daarom een echte Wolkers-roman of misschien liever novelle (vanwege de geringe lengte). Centraal staat ook in dit werk de lofzang op de liefde. Een al wat oudere fotograaf (hoe oud is niet echt duidelijk uit de gegevens op te maken) ontmoet op het naaktstrand een mooie jonge vrouw, Kathleen. Hij is geobsedeerd door haar geschoren schaamhaar, maar daar tegenoverstaat dat zij dotjes haar onder haar oksels heeft. Dat laatste is wel bijzonder in deze tijd. Hij vindt dat wel aantrekkelijk. Ze raken met elkaar in gesprek en het is duidelijk dat de fotograaf verliefde gevoelens voor haar koestert. Hij gaat 's avonds meteen al naar de discotheek waar ze werkt en is in feite ook jaloers wanneer ze aan het einde van die avond bij een oudere man in een auto stapt. Van het een komt het ander: ze zoeken weer contact via de plek het naaktstrand en dan merkt de fotograaf (een geoefend kijker, desnoods voyeur) dat het meisje deel uitmaakt van een driemanschap dat zich met de drugshandel bezig houdt. Hij zorgt ervoor dat het resultaat van de drugssmokkel wat minder aantrekkelijk wordt door de buit te verstoppen, maar doet daarbij alle mogelijke moeite om het meisje buiten de armen van de politie te houden. In ruil voor die houding geeft de studente geschiedenis hem zijn beloning op lichamelijk terrein, waar de bijna 80-jarige auteur zich weer behoorlijk kan uitleven in sappige details, waarmee hij sinds de publicatie beroemd en berucht is geworden. De christelijke boekhandels die al bedenkingen hadden tegen de m.i. fraaie voorkant waarop een naakte afbeelding van Wolkers' vrouw Karina te zien is, zullen zich waarschijnlijk ook minder gemakkelijk voelen over de inhoud van de novelle met betrekking tot de clientele van hun winkels. Wolkers windt om zijn seksscenes namelijk nog steeds geen doekjes. Zijn hoofdfiguur weet zijn Kathleen buiten het justitiële apparaat te houden, maar daar moeten twee sterfgevallen voor zorg dragen. Eigenlijk draait in dit kleine werkje dus alles om de kracht van de liefde. Aan de andere kant brengt hij dus niets nieuws in de literatuur. Eigenlijk ben ik van mening dat het meer een eerbetoon aan Wolkers zelf is i.v.m. zijn 80-jarige leeftijd dan een breed publiek kennis te laten maken met literair werk. Wie kent Wolkers namelijk niet? Wolkers ondersteunt zijn thema met veel gebruikte motieven uit zijn andere werk. De liefde wordt in zijn oeuvre altijd ondersteund door onomwonden seksuele passages: hier voornamelijk tussen de fotograaf en Kathleen. Vandaar dat seksualiteit een belangrijk motief ook in Zomerhitte is. Het exhibitionisme van Kathleen is ook al zo'n seksueel getint motief: ze bevredigt zich terwijl andere mannen toekijken en laat zich ook bewonderen op het naaktstrand. Andere motieven zijn de dood en zelfmoord: de misdadigers leggen het loodje, zodat ook het motief dat “misdaad niet loont” zijn plaats krijgt. Een volgend motief is de liefde voor de kunst: dit keer wordt deze rol van kunstminnaar gespeeld door de oudere man Federici, die als chauffeur met een rijke, oude dame door Europa heeft getoerd en haar daarbij tijdens de bezoeken aan musea heeft vergezeld. Op die manier is hij een kunstminnaar geworden. Wolkers zou Wolkers niet zijn als hij de natuur niet een belangrijke rol laat spelen: zijn liefde voor de natuur, die van het strand en de zee, (de geliefde Waddeneilanden) de bloemen en de vogels die de fotograaf vastlegt, zijn ook typisch voor zijn werk. Vanaf zijn eerste romans lijkt de schrijver heel erg betrokken bij de natuur en zijn dierenliefde. Raar lijkt het dat hij de zieke konijnen die hij fotografeert daarna doodslaat, maar hij doet dat om te voorkomen dat roofvogels (de meeuwen) de lijdzaam op hun dood wachtende dieren hun de ogen uitpikken. Dat laatste horrormotief komt in de roman terug, wanneer een vogelwachter de fotograaf een nest velduilen wil laten zijn, maar de broedse uilen zijn zo agressief dat de vogelwachter daarbij een oog wordt uitgepikt. Hier kun je de Wolkers terugvinden van de verhalen in “Gesponnen suiker” bijvoorbeeld “Gevederde vrienden”. Titelverklaring “Zomerhitte” De gebeurtenissen spelen zich tijdens een broeierige, hete zomer: het ideale klimaat om op het naaktstrand te liggen en verliefd te worden op een mooie, jonge vrouw als Kathleen. Er gebeuren ook nogal wat hete dingen in een kort tijdsbestek: heftige vrijpartijen, een drugsdeal en twee doden, die er het gevolg van zijn. Als bijkomstige verhaalelement verliest een vogelwachter zijn oog aan een velduil. Het is met recht een hete zomer. B Secundaire literatuur Recensie Vitaal protest tegen de vergankelijkheid Jan Wolkers

Wim Vogel, Vitaal protest tegen de vergankelijkheid. Uit: Haarlems Dagblad 5 maart 2005
Samenvatting
Een boekenweekgeschenk moet qua omvang beperkt zijn, waar Wolkers problemen mee heeft. De criminelen die op een zonovergoten Waddeneiland hun drugs op een slimme manier aan land weten te brengen, lijken er wat bijgesleept om het eigenlijke verhaal wat meer body en spanning te geven. Ook de afloop van die ‘crime story’ gaat wel verrassend snel en gemakkelijk. Zomerhitte is een echte Wolkers. Een goedgestructureerd, klassiek gruwelsprookje waarin ‘la belle’ het beest overwint want dat is de enige zin die Wolkers aan dit ondermaanse leven hecht. Ik vind het niet een té duidelijk sprookje. Probeer maar eens zonder te vervallen in sentimentaliteit en grove smerigheden waar christenen terecht boos over zouden kunnen worden. Hoe beoordeeld de schrijver de roman? 1. Je kan zien dat Wolkers problemen had met de kleine omvang. 2. Het boek is een echte Wolkers. 3. Het is niet een té duidelijk sprookje. Welke argumenten gebruikt hij daarbij? 1. De criminelen lijken wat bijgesleept om het verhaal wat meer body en spanning te geven en de afloop van het boek gaat verrassend snel en gemakkelijk. 2. Het is een goedgestructureerd, klassiek gruwelsprookje waarin ‘la belle’ het beest overwint want dat is de enige zin die Wolkers aan dit ondermaanse leven hecht. 3. Er komen sentimentaliteit en grove smerigheden in voor. Wat is de waarde van deze bron voor jou, m.a.w. wat ben je er wijzer van geworden? Ik heb nog nooit eerder boeken van Wolkers gelezen, dus weet nu wat zijn schrijfstijl is omdat het een typisch Wolkers boek is. Dat Wolkers moeite had met de omvang had ik een klein beetje gemerkt, maar ik vond het niet erg dat het verhaal snel afliep. En tot slot dat het een goedgestructureerd, klassiek gruwelsprookje is, was me ook niet opgevallen, dus dat heb ik er ook weer bijgeleerd. Kenmerkende citaat ‘Tachtig worden en nog steeds werk maken dat verzet oproept: weinig kunstenaars is dat gegeven.’ Recensie Wolkers nog even hitsig als vroeger Jan Wolkers
Joep van Ruiten, Wolkers nog even hitsig als vroeger. Uit:Dagblad van het Noorden 4 maart 2005
Samenvatting
Het oerverhaal lag al jaren op de plank. Zomerhitte is in veel opzichten op en top Wolkers: · Het speelt zich af op een eiland waar een hitsige fotograaf in opdracht van een culinair maandblad paddestoelen moet fotografen. Op een naaktstrand ‘spot’ hij een jonge vrouw, Kathleen. · Er is een fragment waarin een vogelwachter tijdens een rondleiding zijn oog kwijtraakt. De man wordt door Wolkers opgevoerd, maar heeft geen enkele invloed op het verhaal. Ook de uitdrukkelijke seks heeft veel weg van een effectbejag. · Seks, spanning en sensatie in de fraaie natuur komt allemaal hier in voor. · De achteloosheid waarmee Wolkers zijn personages met elkaar om laten gaan, maakt hun handelingen banaal. · Er komen soepeltjes geschreven zinnen en scènes in voor waarin Wolkers zonder gene kan uitpakken. Het zorgt er voor dat dit Boekenweekgeschenk uiteindelijk het midden houdt tussen een mislukte thriller en een nikserig strandromannetje. Hoe beoordeeld de schrijver de roman? Op en tot Wolkers en het zit tussen een mislukte thriller en een nikserig strandromannetje in. Welke argumenten gebruikt hij daarbij? 1. Het speelt zich af op een eiland waar een hitsige fotograaf in opdracht van een culinair maandblad paddestoelen moet fotografen. Op een naaktstrand ‘spot’ hij een jonge vrouw, Kathleen. 2. Er is een fragment waarin een vogelwachter tijdens een rondleiding zijn oog kwijtraakt. De man wordt door Wolkers opgevoerd, maar heeft geen enkele invloed op het verhaal. Ook de uitdrukkelijke seks heeft veel weg van een effectbejag. 3. Seks, spanning en sensatie in de fraaie natuur komt allemaal hier in voor. 4. De achteloosheid waarmee Wolkers zijn personages met elkaar om laten gaan, maakt hun handelingen banaal. 5. Er komen soepeltjes geschreven zinnen en scènes in voor waarin Wolkers zonder gene kan uitpakken. Wat is de waarde van deze bron voor jou, m.a.w. wat ben je er wijzer van geworden? Ik ben er wijzer uit geworden dat het boek niet speciaal voor de Boekenweek was geschreven zoals de vorige recensent beweerde en dat het daarom ook niet expres kort is gehouden. En wat me nog niet was opgevallen was, was dat Wolkers soms dingen in het verhaal verteld dat geen verdere invloed op het verhaal heeft. Maar nu achteraf klopt het inderdaad wel. Kenmerkende citaat ‘Twintig jaar had Wolkers geen roman geschreven.’ Biografie van Jan Wolkers Jan Wolkers wordt op 26 oktober 1925 geboren in Oegstgeest als derde kind in een streng gereformeerd gezin dat later tien kinderen zal tellen. Zijn ouders hebben een levensmiddelenwinkel. In de dertiger jaren daalt de omzet, daarom wordt Wolkers in 1938 van de MULO gehaald om zijn ouders te helpen in de winkel. Hij keert niet meer terug naar school, maar neemt baantjes als onder meer dierenverzorger in een laboratorium en tuinman. In deze periode verliest Wolkers zijn gereformeerd geloof. Tijdens de oorlog heeft Wolkers les op de Leidse kunstacademie, (zie de roman Kort Amerikaans) na de oorlog studeert hij aan de Haagse Academie van Beeldende Kunsten en de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Ook krijgt hij een beurs om deel te nemen aan de zomeracademie van de kunstenaars Manzù en Kokoschka in Salzburg, Oostenrijk. In 1957 studeert Wolkers op uitnodiging van de Franse regering een jaar bij Zadkine in Parijs. In Parijs begint hij zijn eerste verhalen te schrijven en in 1958 debuteert Wolkers met een verhaal in Podium, In 1963 wordt zijn Toneelstuk De Babel opgevoerd door toneelgezelschap Studio, in 1966 gevolgd door de eenakter Wegens sterfgeval gesloten door het Nieuw Rotterdams Gezelschap. In 1963 krijgt hij de Novelleprijs van de Gemeente Amsterdam toegekend voor de verhalenbundel Serpentina's petticoat (1961). Deze prijs stuurt hij drie jaar later terug uit protest tegen de acties die de Amsterdamse politie houdt tegen de provo's bij het huwelijk van Beatrix en Claus. Vanaf 1965 uit Wolkers ook in zijn werk kritiek op de maatschappij. In Terug naar Oegstgeest (1965) wordt het kapitalisme veroordeeld, in De walgvogel (1974) wordt de Nederlandse koloniale politiek gehekeld. Ook zijn beeldende werk getuigt in de loop van de tijd meer en meer van maatschappelijke betrokkenheid. Omdat hij vindt dat critici zijn werk steeds rancuneuzer en slordiger bespreken, accepteert Wolkers geen literaire onderscheidingen meer. `Literaire prijzen zijn een farce in Nederland,' zegt hij in een interview met Jan Brokken. In 1982 weigert hij de Constantijn-Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre, in 1989 weigert hij de P.C. Hooftprijs. In 1986 wordt in het Leidse museum De lakenhal de eerste overzichtstentoonstelling gehouden van Wolkers beeldende kunst. Verschillende boeken van Wolkers worden verfilmd. Turks Fruit (1969) in 1973 door Paul Verhoeven, Kort Amerikaans (1962) in 1979 door Guido Pieters, Brandende Liefde (1981) in 1983 door Ate de Jong en Terug naar Oegstgeest (1965) in 1987 door Theo van Gogh. Sinds de jaren negentig schrijft Wolkers geen proza meer. “Zomerhitte “is voor het eerst sinds lange tijd weer een prozawerk. Wel verschijnen er regelmatig gedichten en essays van hem in NRC Handelsblad. De essays worden samen met voordrachten van Wolkers gebundeld in o.m. Wolkers in Wolkersdorf (2000) en Schuimspaan van de tijd (2001). Meer en meer wijdt hij zich aan beeldhouwkunst en schilderkunst. Ook draagt hij bij aan radio- en televisieprogramma's van de VPRO. Jan Wolkers woont sinds 1980 op Texel. De bekendste romans van Wolkers zijn: Kort Amerikaans (1962) Een roos van vlees (1963) Terug naar Oegstgeest (1965) Turks Fruit (1969) De Walgvogel (1974) De doodshoofdvlinder (1979) Brandende liefde (1981) De bekendste verhalenbundels zijn: Serpentina's petticoat,(1961) Gesponnen suiker (1963) De hond met de blauwe tong (1964) Zijn bekendste toneelstuk is Wegens sterfgeval gesloten ( 1966)
C Persoonlijke verwerking Ik heb dit boek gekozen omdat ik een boek nodig had met weinig bladzijden, omdat ik niet zoveel tijd had voor een boek lezen. Toen hoorde ik Maria over Zomerhitte praten dat het maar 92 bladzijden had. Ze zei alleen wel dat het een vies boek was en dat het veel over seks ging, maar dat maakte me niet zoveel uit als het maar niet zoveel bladzijden had. Achteraf bleek het gelukkig heel erg mee te vallen. Het motto stond voor in het boek, maar ik had dat helemaal niet gezien totdat ik op internet las dat daar het motto stond. Ik vind dat het motto echt bij het thema van het boek past. Het genre vond ik moeilijk om te vinden want er komen verschillende soorten dingen in dit boek voor. Ten eerste is het romantisch, omdat Kathleen en de fotograaf verliefd op elkaar zijn en er ook vrijpartijen in het boek voor komen. Ten tweede is het spannend, omdat het gaat over de fotograaf die ineens door het criminele circuit wordt achtervolgd omdat hij de rugzak met drugs ergens anders heeft neer gezet. Ook vallen er doden in het verhaal. En ten derde heeft een scene iets weg van een horror omdat bij iemand zijn oog door een velduil eruit wordt gerukt en dat wordt dan uitgebreidt beschreven hoe die holte van dat oog en het gezicht van het slachtoffer er dan uitziet. Dat is op zich niet erg, maar wel als je net een broodje met saus aan het eten bent. Bij de personen vond ik het wel irritant dat iedereen een naam kreeg behalve de hoofdrolspeler, die wordt de hele tijd de fotograaf genoemd, maar ik vind het handiger als hij een naam heeft net zoals de andere personen. Voor de rest heb ik niets op de personages aan te merken. Ze worden heel duidelijk beschreven over hoe ze zijn en hoe ze eruit zien. Ook vond ik het handig dat er niet zoveel personen in het boek voorkwamen waardoor je niet in de war kon raken wie nou wie is. Dat vind ik altijd wel een belangrijk punt dat een boek moet bezitten. Tuurlijk zijn er ook genoeg boeken met veel personen die ik goed vind, maar het liefst zo min mogelijk personen. Dat maakt het lezen makkelijker. Het perspectief was ook makkkelijk, het was een ikvorm, maar mij maakt het nooit zoveel uit wat voor een perspectief er in het verhaal zit. Ik vond het soms alleen wel lastig te begrijpen wie nou wat zei tegen elkaar, want dan werd er niet bij gezegd wie wat zei, dus dan moest ik even terug kijken wie als eerste met het gesprek begon. Dit heeft niets met het perspectief te maken, maar ik wilde dat even melden. Bij de opbouw van de roman had ik niets gemerkt dat het geen hoofdstukken bevatte, maar toen ik het op internet las, viel het me pas op. Bij de ruimte waarin het verhaal verteld werd, kwamen mij bekende dingen voor omdat wij bijna ieder jaar naar de Waddeneilanden gaan. Bijvoorbeeld over die duinen en de stranden, zo heb ik ook een beetje een beeld voor me van hoe het er echt uitziet. Dat er meerdere thema’s met elkaar verbonden waren, vond ik ook apart (in positieve zin). Want ik had aan het begin van het boek nooit kunnen denken dat er later drugshandel in voor kwam, dat had ik echt niet verwacht. Mening recensie Vitaal protest tegen de vergankelijkheid
Over dat het boek een echte Wolkers is, kan ik niets zeggen, want ik heb nog nooit een boek van Wolkers gelezen. Maar over de rest kan ik wel wat zeggen. ‘Je kan zien dat Wolkers problemen had met de kleine omvang.’ Hier ben ik het gedeeltelijk mee eens. Het klopt natuurlijk wel dat het verhaal verrassend snel en gemakkelijk eindigt, maar in de andere recensie las ik dat het boek al veel eerder en niet speciaal voor de Boekenweek is geschreven. Dat beweerd dus ook weer dat dit de omvang was zoals Wolkers het wilde hebben en dat het niet een eis aan het boek was. Ook wordt daarbij het volgende verteld ‘De criminelen lijken wat bijgesleept om het verhaal wat meer body en spanning te geven’. Dit klopt natuurlijk, want zonder de drugshandel zal het verhaal heel wat saaier zijn, dan zou het denk ik alleen maar over seks gaan. Door die criminelen komt het verhaal pas op gang. ‘Er komen sentimentaliteit en grove smerigheden in voor.’ Ik snap niet wat de recensent nou met die overdreven gevoeligheid bedoelt, want ik heb er niets van gemerkt in het boek. De grove smerigheden wel, zoals dat oog dat door een velduil bij de vogelwachter wordt uitgepikt. En dan wordt dat ook uitgebreid beschreven hoe het gezicht van de vogelwachter er daarna uitziet. Ik denk dat als ik hier beelden van had gezien bijvoorbeeld op tv, dat ik helemaal misselijk zou zijn geworden. Toen ik het boek las, vond ik het al vies en had hij dat niet zo van mij hoeven te beschrijven. Mening recensie Wolkers nog even hitsig als vroeger
Met het ene deel van zijn uitspraken ben ik het wel eens en met het andere deel niet. Ik zal eerst vertellen met welke ik het niet eens ben. De recensent beweerde dat ‘de achteloosheid waarmee Wolkers zijn personages met elkaar om laten gaan, hun handelingen banaal maken’ . Ik vind dat de personages helemaal niet achteloos met elkaar omgaan, want Job Federici is bijvoorbeeld vaak bezorgt om de fotograaf. Hij wil hem zelfs zijn pistool laten lenen zodat de fotograaf niet iets kan overkomen. Ook vertelde Federici dat hij erg nieuwsgierig was wat de fotograaf nou allemaal was overkomen toen de jonge crimineel hem ontvoerde. Federici is dus heel bezorgt om de fotograaf. Ook biedt hij telkens aan om Kathleen na haar werk (ze werkt ’s avonds achter een bar) met de auto naar huis te brengen zodat zij niet in het donker in haar eentje naar huis hoeft te fietsen. Ook maakt de hoofdpersoon zich telkens zorgen om Kathleen, want hij bespiedt haar telkens via de lens van zijn fotocamera. Ook beweerde de recensent dat de handelingen ‘banaal’ zijn. Federici is juist heel erg beleefd tegen iedereen. De hoofdpersoon aan het begin ook toen hij net Kathleen leerde kennen. En ook later, want hij vroeg de hele tijd of zij iets ook goed vond wat hij van plan was. Waar ik het weer wel mee eens ben is het volgende: ‘Er komen scènes in voor waarbij Wolkers zonder gene kan uitpakken.’ Hij noemde daarbij als voorbeeld een fragment waarin een vogelwachter tijdens een rondleiding zijn oog kwijtraakt. Die vogelwachter heeft verder geen enkele invloed voor het verhaal en dat klopt, want hij komt er verder niet meer in voor, ook die velduil waardoor zijn oog is uitgepikt komt er niet meer in voor. Dus dat is wel een beetje raar dat Wolkers daar niet later in het boek op terug komt.