Zakelijke gegevens: Auteur: Tessa de Loo
Titel: De zoon uit Spanje
Ondertitel: - Uitgeverij: Uitgeverij De Arbeiderspers Amsterdam – Antwerpen. Druk 1e druk: 2004
Aantal bladzijden: 173
Genre: roman (psychologisch, familie) Omslagontwerp:Bram van Baal. Foto omslag: Brad Wilson/Photonica. Hoofdstukken: Pa
Floor
Pa
Steffie
Edwin
Frank
Pa
Steffie
Hilde
Frank
Floor
Edwin
Pa
Frank
Steffie
Pa Samenvatting van de inhoud: Pa is oud en ziek en heeft nog maar enkele maanden te leven. Zijn vrouw Ida is al lang geleden omgekomen bij een verkeersongeval. Ze hebben samen vier kinderen: Edwin, Hilde, Frank, en Bardo. Bardo heeft op zijn 19e het ouderlijke huis verlaten en is naar Zuid-Europa vertrokken na een ruzie met zijn vader. Bardo had Floor, pas 17 jaar oud en enige tijd daarvoor nog de vriendin van Edwin, bevrucht. Daardoor kwam Floor bij hen inwonen. Pa had het erg moeilijk met gezichtverlies en vertelde in een ruzie dat Bardo nooit meer terug hoefde te komen. En dat heeft hij ook niet gedaan. Hij zocht geen contact meer met zijn vader, maar sprak zijn moeder soms nog wel. Hoewel Bardo vertrokken was bleef Floor daar wonen en werd getroost door Edwin. Haar zoontje leefde maar één dag en later trouwde ze met Edwin. Ze kregen samen één dochter, Steffie. Omdat Pa zijn verjaardag waarschijnlijk zijn laatste zal zijn willen zijn kinderen iets speciaals doen. Hilde, wie als enige van de kinderen nog contact met Bardo heeft, stelt voor Bardo uit te nodigen voor een laatste familiereünie. Hoewel Edwin er niet blij mee komt Bardo vanuit Spanje naar zijn vader. Bardo blijkt ondertussen een gezin te hebben en twee zoons. Zijn leefstijl verschilt totaal met de leefstijl van zijn broers en zussen. Hij leefde eerst als muzikant en nu verzorgt hij bomen. Hij ziet het leven als één groot avontuur en reist erg veel omdat hij niet van gebondenheid houdt. Als hij reist, heeft hij ook maar enkele bezittingen op zak en hij gaat waar de wind hem brengt. Steffie is zwaar onder de indruk van haar oom, maar haar vader, Edwin, stelt zich erg vijandig op. Hij is erg materialistisch ingesteld en vreest natuurlijk dat zijn vrouw weer voor Bardo zal vallen. Floor is op dat moment erg ongelukkig en gebruikt verschillende antidepressiva. Pa heeft verzorging nodig, maar wil zijn laatste maanden niet in een verzorgingstehuis doorbrengen. Omdat alleen Hilde enkele dagen in de week kan helpen stelt Bardo voor die taak op zich te nemen. Hij heeft alle tijd en kan zo een deel van de verloren tijd met zijn vader inhalen. Dit leek de perfecte oplossing. Bovendien ziet Bardo sterven, net als leven, als een groot avontuur. Hij belooft ook de apparatuur stil te zetten op het moment dat Pa het wil, zodat hij pijnloos kan sterven. Daardoor ziet Pa er minder tegen op en voelt zich een stuk geruster. Na het feest blijven Bardo en Floor alleen achter. Het oude vuur tussen hen laait weer op, ze bedrijven in de huiskamer de liefde, en voor het eerst in tijden is Floor weer gelukkig. Edwin, ongerust waar zijn vrouw zo lang blijft, gaat naar het huis van Pa terug en treft daar Floor en Bardo beide naakt en slapend aan… voor de tweede keer in zijn leven. Hij wordt woest en loopt weg. De volgende ochtend belt hij Hilde en Frank vroeg wakker en gaat met hen naar Pa. Daar aangekomen wordt hij net geschoren door Bardo en ziet er zielsgelukkig uit. Edwin is boos op Bardo en er ontstaat een ruzie. Edwin beschuldigt Bardo voor overspel met zijn vrouw en Bardo beschuldigt Edwin voor verwaarlozing van zijn vrouw. Hoewel Frank medelijden heeft met zijn vader doet hij er niks tegen. Halverwege de ruzie komt Floor binnen, maar die maakt het er niet makkelijker op. Edwin eist dat Bardo vertrekt en dat doet hij ook. Floor besluit Bardo achterna te reizen zodra Steffie klaar is met haar schooljaar. Steffie vindt het een goed idee en wil haar neefjes dolgraag zien. Ze zwijgen daarom beide tegen Edwin. Steffie vindt het wel erg moeilijk haar opa achter te laten, omdat de kans dat hij sterft terwijl ze in Spanje is, vrij groot is. Op het moment dat ze naar Spanje vertrekken laat Floor een afscheidsbrief voor haar man achter. Daarin schrijft ze dat ze niet meer van hem houdt en naar haar hart moet luisteren. Pa heeft altijd gesprekken gevoerd met Ida, zijn overleden vrouw. Hij vertelde tegen haar over heel zijn leven en bedacht zelf haar antwoord terug. Hoewel hij eigenlijk niet echt in het hiernamaals gelooft, verteld hij Ida op zijn sterfmoment toch dat hij eraan komt. Helaas stierf hij in een ziekenhuis met kale, witte muren. Hoe lang hij daar heeft gelegen en wie hem verzorgd heeft wordt niet verteld.
Plaats: Het verhaal speelt zich in Nederland af en in een bus die richting Spanje rijdt door o.a. Frankrijk. Het speelt zich vooral af in de huizen van Pa en zijn kinderen. Op het einde ook in het ziekenhuis. Tijd: Het verhaal speelt zich in deze tijd af. Personages: - Pa (Gerlof de Windt): (hoofdpersoon) Pa leeft zijn laatste maanden en is nogal verbitterd. Hij heeft het gevoel dat niemand hem begrijpt door de leeftijdsverschillen. Hij is verward door de komst van Bardo, maar is er daarna erg blij mee als Bardo hem in zijn laatste maanden thuis wil verzorgen. Hij houdt nog steeds van zijn overleden vrouw en verteld haar dan ook tussendoor over het familiedrama. Hij had zichzelf het verlies van Bardo nog niet vergeven. - Ida: Je leert haar vooral kennen door wat Pa tegen haar verteld en haar antwoorden die hij bedenkt. Ze was waarschijnlijk een vergevingsgezinde vrouw die goed met mensen om kon gaan en haar hoofd koel hield in moeilijke situaties. - Bardo: De informatie over Bardo krijg je alleen door wat anderen over hem denken of dingen die hij zegt en doet. Daardoor krijg je het idee dat het een soort vrijbuiter is die geniet van elke dag van zijn leven. Hij hecht weinig waarde aan materiële dingen. - Steffie: Ze vindt dat haar nooit iets verteld wordt over wat er gebeurd in de familie. Haar vader begrijpt ze niet en ze vindt oom Bardo geweldig. Na zijn verschijning lijkt haar moeder in haar ogen ook weer voor het eerst gelukkig. Dat is denk ik haar belangrijkste reden geweest mee te reizen naar Spanje. - Floor: Ze begon als de vriendin van Edwin, daarna Bardo en werd toen weer de vrouw van Edwin. Tussen haar en Bardo was een speciale aantrekkingskracht en dei hopte ze in Edwin terug te vinden omdat het broers waren. Maar de broers verschilden als dag en nacht. Haar huwelijk maakte haar alleen maar ongelukkiger en ze slikte medicijnen en antidepressiva. Als Bardo weer verschijnt, voelt ze de oude aantrekkingskracht opnieuw en gelooft dat hij haar wel gelukkig kan maken. Daarom kiest ze uiteindelijk voor Bardo. - Edwin: Edwin is erg materialistisch ingesteld en vindt de economie, statistieken en de beurskoersen voorname onderwerpen in zijn leven. Hij heeft een erg vijandige houding ten opzichte van Bardo door hun verschillende denkwijze en de problemen met Floor. - Frank: hij is een modefotograaf die veel reist. Zijn relatie met z’n vriend is net gebroken. Hij vindt het verschrikkelijk zijn vader te zien aftakelen en afhankelijk te zien worden. Daarom is hij blij dat hij door zijn werk niet voor hem kan zorgen. - Hilde: Ze is een psychiater en volgens haar broers blijven de problemen van haar patiënten steeds een beetje bij haar hangen. Door de vijandigheid van Edwin tegenover Bardo twijfelt ze of haar idee over de familiereünie en vergeving wel verstandig was. Daardoor twijfelt ze ook aan haar vermogen als psychiater. Hoewel ze het niet eens is met de houding van Edwin laat ze ook nergens uit merken dat ze het tijdens de ruzie om Floor met Bardo eens is. Doordat ze geen commentaar toevoegt lijkt het mij dat ze het eens is met Edwin. Perspectief: Het verhaal wordt vanuit verschillende personen verteld. Ze vertellen allemaal in de ik-persoon. Titelverklaring: De zoon uit Spanje. Bardo, de verloren zoon uit Spanje is de grootste oorzaak voor de chaos in de familie. Hoewel hij in Nederland geboren is en door verschillende landen heeft gereisd wordt hij de zoon uit Spanje, waar hij op dat ogenblik leeft, genoemd. Hij heeft een andere manier van leven en denken dan zijn familie in Nederland en dat wordt hiermee benadrukt. Het verhaal wordt ook vanuit het perspectief van alle personen verteld behalve vanuit het zijne. Je krijgt zijn gedachten niet te lezen en daardoor kan je alleen een beeld van hem vormen door de gedachten van anderen over hem en wat hij zegt en doet. Motieven: - Familie: het belangrijkste motief in dit verhaal. De omgang tussen de . familieleden, vooral in moeilijke tijden en het belang dat je hecht aan je . familiebanden. - de dood: de dood nadert Pa en daardoor wordt hij gedwongen er over na te denken. Bovendien is zijn naderende dood een belangrijk onderwerp in de familie. - Liefde: de liefde tussen Floor en Bardo, Edwin en Floor. Maar ook de liefde tussen familieleden. - Relaties: de relaties tussen geliefden en familieleden. Thema: - familie: de relaties en de problemen.
Citaat: Blz. 168-169 ‘Alleen heb ik in plaats van een anonieme slapende priester liever een wakkere gesprekspartner op leeftijd, wiens mening ik hoogacht en die me van repliek dient. Iemand die ook van een goed glas houdt, maar toch helder genoeg blijft om op zijn beurt op te biechten wat ook hij in zijn leven in de omgang met anderen liever beter gedaan zou hebben, wanneer hem ene tweede kans was geboden. (…) Want dat we vanaf onze geboorte tot aan onze dood zijn voorbestemd de ene vergissing na de andere te begaan en dat alleen de wil er iets van te leren ons leven zin geeft. In dit stuk praat Pa tegen Ida. Hierin blijkt dat hij niet zo aan zijn einde had willen komen en probeert zo zichzelf op te beuren. Maar hierin blijkt ook dat hij zichzelf zijn fouten, vooral met Bardo, vergeven heeft. En dat is, naar mijnmening, het belangrijkste in het boek. Recensie: 1. De Bomenfluisteraar – Thomas van den Bergh. Hij heeft vooral kritiek op de personages in het verhaal. Ze zijn te voorspelbaar (flat characters), op elkaar gelijkend en de stemmen lijken te veel op elkaar. Bovendien vindt hij het verhaal geen diepe betekenis hebben, maar ziet het slechts als vermaak. Op dat gebied heeft hij denk ik wel gelijk. Het verhaal heeft mijn denken niet echt veranderd, maar ik vind het wel een zeer mooi boek. Nu ik er achteraf over nadenk waren het inderdaad erg flat characters. Maar dat was denk ik ook moeilijk te vermijden doordat zoveel mensen hun mening gaven. Dat Steffie moeilijke woorden gebruikte is me niet opgevallen en ik heb geen last gehad van het feit dat de stemmen op elkaar zouden lijken. Het verhaal liep niet naar een belangrijke en onverwachte gebeurtenis toe, maar dat heeft me niet gestoord. Ik vond het gewoon een mooi verhaal, vooral door de verschillende vertelpersonen. Over de gedachten van Pa zegt hij eigenlijk niets wat ik een beetje vreemd vind omdat dat juist de hoofdpersoon is. 2. Ergerniswekkend boomknuffelen – Daniëlle Serdijn. Ook deze recescent heeft veel kritiek op het verhaal. Vooral dat het geen spanning bevat. Maar ik denk dat het boek daar niet voor geschreven is, maar vooral om de lezers te laten zien hoe verschillend mensen denken over belangrijke dingen in het leven. En hier dan dus de dood. Hoewel ze pa een onecht karakter vindt, kon ik me juist goed inleven in die oude man. Bovendien vind ik het ene hele goed boek omdat het me meesleepte in het verhaal ook al gebeurde er geen schokkende of onverwachte dingen. Die terugblikken ‘om de lezers op spanning te controleren’ hebben me niet gestoord. Dat de karakters weinig verandering door hebben gemaakt in de afgelopen 30 jaar ben ik het helmaal niet mee eens. De enige op wie dat terugkan slaan is Bardo, maar dat is niet zeker omdat je zijn gedachten niet leest. De anderen hebben denk ik zeer veel verandering door gemaakt. Dat kom je te weten in het hoofdstuk waarin ze het fotoalbum bekijken. (Edwin met de vele vrienden, Hilde die dacht dat ze een ‘femme fatale’zou worden.) Bovendien is Floor van speels en zelfverzekerd meisje verandert in een verlegen vrouw met antidepressiva. Eigen mening: Ik vind het een erg mooi boek. Het was geen lang verhaal maar hoe meer je leest, hoe meer je over het verleden te weten komt. Daardoor begreep je ook steeds beter de manier waarop mensen dachten over elkaar. Bovendien las je het verhaal vanuit verschillende perspectieven en dat maakte het interessanter. Omdat je Bardo’s gedachten niet te lezen krijgt is het moeilijk je mening over hem te vormen. Alles wat hij verteld over zijn leven kan namelijk ook één grote leugen zijn. Dat sprak me vooral erg aan, omdat hij een belangrijke oorzaak is van de familieproblemen. Omdat Pa al een oude man is, die zijn einde nadert, vond ik vooral zijn gedachten interessant. Het lijkt me erg moeilijk om met de dood om te gaan als hij al zo dicht bij is. De verhoudingen tussen Floor, Bardo en Edwin zijn wel een beetje soapachtig. Bovendien vind ik het vreemd dat Steffie haar vader gewoon in de steek laat en met haar moeder meegaat naar haar oom. Hoewel haar vader niet de makkelijkste in omgang is, heeft hij haar nooit slecht behandeld. Naar mijn idee zou je dan toch wel flink problemen met je geweten krijgen. Ik vind het een erg egoïstische daad dat Bardo voor de tweede keer wordt weggestuurd. Ik begrijp de positie van Edwin, maar het is erg zielig voor Pa. Zijn laatste wens wordt hierdoor niet vervuld. Hij werd weer rustiger, en minder bang voor de dood. Naar mijn mening hadden Bardo, Edwin en Floor zelf een oplossing moeten zoeken en Pa er buiten laten.