Bibliografische gegevens: Gerard Reve, De vierde man, uitgeverij Pandora, Amsterdam 1981, zevende druk. Keuze motivatie: Ik ben met mijn verwerkingsboek naar de bibliotheek gegaan en heb toen van een aantal boeken de achterkant gelezen en De vierde man sprak me het meest aan omdat het een redelijk realistisch verhaal is en het gaat over een liefdesrelatie en dat spreekt mij ook altijd wel aan. Persoonlijke reactie: - Spannend; je weet niet precies wat Christine met die andere mannen gedaan heeft, wanneer je daar (enkele aanwijzingen) over leest. Waarschijnlijk vermoord. Je vraagt je af wat ze met Gerard zal doen, of zij hem ook zal vermoorden. - Saai; soms werden stukken ‘tekst’ wel langdradig beschreven, waardoor je niet zo goed je aandacht er bij kon houden. - Lastig; het taalgebruik is vrij ouderwets, wat soms wel lastig en saai was om te lezen.
Verhaalanalyse: Perspectief: Het verhaal is een raamvertelling en wordt verteld door een ik-persoon. In dit geval Gerard, de schrijver zelf. Hij vertelt aan zijn vriend, Ronald, een verhaal wat hij vroeger heeft meegemaakt. Het verhaal wat over Christine gaat is chronologisch, maar de andere hoofdstukken niet, omdat het begin en het eind zich jaren laten afspeelt. Het is verhaal is eigenlijk vision par derrière, alles wordt achteraf verteld. Het is eigenlijk een grote flashback. Ruimte: De ruimte wordt nauwkeurig beschreven. Het verhaal speelt zich in de lente/zomer van jaren 60 af, want enkele dagen achtereen is het mooi weer om naar het strand te gaan. De plaatsen waar het zich afspeelt is het Zuid-Nederlandse havenstadje V. (Vlissingen), de woonplaats van Christine, in de woonplaats van de schrijver, A. (Amsterdam) en de schouwburg waar alles begint. Daar was de lezing van Gerard. Het huis van Christine wordt ook uitvoerig beschreven. Het is een groot huis wat in de vorige eeuw is gebouwd. Aan een kant zijn er twee winkels. Een bijouterie, sieradenwinkel ‘Sphinx’ en een dameskapsalon ‘Modern’. Het huis is volgens de ik-persoon gebouwd in de vorige eeuw. Het hele gebouw is van Christine. Het kamertje waar de Gerard het kistje vindt vergelijkt hij met een doodskist omdat hij vindt dat er in het kamertje een angstige sfeer hangt. Het huis van Christine vindt hij vooral angstig door de angstige sfeer die er hangt. Bronvermelding: Samenvatting: Uittrekselpocket Nederlands,’De vierde man’, in: www.knipselkranten.nl, 1980. Verhaalanalyse: Uittrekselpocket Nederlands,’De vierde man’, in: www.knipselkranten.nl, 1980. Of: J.C. Lanthorst, uittrekselpocket Nederlands, uitgeverij Van Walraven, Apeldoorn 1985. Overeenkomsten en verschillen: Mijn eigen analyse en mijn gezochte analyse waren, qua ruimte bespreking bijna hetzelfde. In beide analyses was de ruimte uitgebreid beschreven, de plaatsen waar het zich afspeelde, de schouwburg, Vlissingen en Amsterdam en het huis van Christine en dat daar een angstige sfeer heerste. Maar ook dat er bijvoorbeeld twee winkels zaten in het bijgebouw aan haar huis en dat het een sieradenzaak en een dameskapsalon betrof. In zowel mijn eigen analyse als de gezochte analyse werd de ruimte uitvoerig beschreven. Wat opviel in de analyses is, dat er in allebei staat dat Gerard het kleine kamertje doet denken aan een doodskist. Het accentueert het doodsangstthema. Dit zijn de overeenkomsten tussen beide analyses. De verschillen betreffen dat ik er niet bij vermeld heb, dat wanneer Gerard het grote huis van Christine ziet, hij gelijk denkt dat ze rijk is en men dat grote huis kan zien als een Nederlandse variant van het Engelse landhuis, waar menig misdaadverhaal zich afspeelt. De overeenkomsten van het perspectief zijnde dat, zowel ik als het uittrekselboek zeg dat het een ik-perspectief is en dat de ik-persoon dezelfde persoon is als de schrijver van de roman, namelijk Gerard zelf. Het verschil betreft dat ik er nog bij vermeld heb dat het om een raamvertelling gaat, en dat hij het verhaal wat hij vroeger meegemaakt heeft, aan zijn vriend Ronald verteld. Ook heb ik in mijn analyse vermeld dat het verhaal over Christine chronologische verteld is, maar als je het bekijkt over de gehele roman, dan is het niet-chronologisch verteld. Eigenlijk is het verhaal een grote flashback. Mijn oordeel over de gezochte analyse is dat het wel een goede analyse was, maar dat het soms, bijvoorbeeld bij het perspectief wel wat uitgebreider mocht. Dan stond er bijvoorbeeld alleen maar dat het een ik/perspectief was, punt. Maar ze hadden er bijvoorbeeld ook nog wel bij kunnen vertellen dat het een raamvertelling betrof. Ik concludeer hieruit dat ik mijn eigen analyse bijna hetzelfde vond als die ik gezocht had, maar dat mijn getypte analyse wat uitgebreid is, voornamelijk bij het perspectief. Evaluatie: Boek: Ik vond het een verrassend boek, omdat Gerard eigenlijk homoseksueel is, maar dan toch enkele gevoelens voor Christine heeft, wanneer zij vraagt of hij na de lezing mee naar haar huis gaat en daar blijft slapen. Voorspelbaar was het ook wel een beetje, want toen je er als lezer achter kwam dat Christine drie andere mannen had vermoord, voelde je wel aan dat Gerard waarschijnlijk de vierde man, ook naar de titel kijkend, was. In het verhaal leek het zo dat Gerard, toen hij erachter kwam dat Christine drie andere mannen vermoord had hij misschien wel de vierde zou zijn, hij toen pas in de gaten kreeg dat Christine “gevaarlijk” was. Ook was het een redelijk boeiend boek, omdat er best veel spanning in zat. Je vroeg je zelf voortdurend af wat er met Gerard zou gebeuren. *(137 woorden)
Opdrachten: De opdrachten waren niet moeilijk. De enige die misschien een beetje lastig was, was de opdracht met de overeenkomsten en verschillen tussen beide analyses. Al waren ze bij mij bijna allebei hetzelfde, alleen op het gebied van het perspectief verschilde het een beetje. De opdrachten met de bronvermeldingen, de samenvatting en de analyse zoeken, waren niet moeilijk, want dat was vorig jaar ook een opdracht. Het enige wat misschien een beetje lastig was, was je eigen analyse typen, maar zo gauw je een zin had, ging het allemaal gemakkelijk.