Primaire gegevens Auteur Jan Wolkers Titel Turks Fruit Verschenen in 1969 Uitgever Meulenhof, Amsterdam Verantwoording van de keuze Ik had van verschillende mensen gehoord dat het een leuk boek was en dat je het zeker moest lezen. Ook wist ik dat er een film van was, dus leek me ook een mooie gelegenheid om erna de film te kijken. Verwachtingen vooraf Ik had verwacht dat het op Giphart zou lijken, qua schrijfstijl. Dat het gewaagd zou zijn, want dat scheen het te zijn in die tijd. Eerste reactie achteraf spannend: 1, meeslepend: 2, ontroerend: 2, grappig: 1, realistisch: 2, fantasierijk: 2, interessant: 1, origineel: 2, goed te begrijpen: 2

Dit werk spreekt me niet aan omdat het niet voldeed aan de verwachtingen die ik had en omdat ik het boek saai en langdradig vond. Korte samenvatting Het boek gaat over de Erik (de ik-persoon) en de relatie met zijn vrouw Olga. Olga heeft hem verlaten nadat zij samengewoond hebben en getrouwd zijn geweest. Hij blikt terug op de hoogtepunten van hun relatie. Het verhaal is dus niet chronologisch verteld. Het begint met de ontmoeting en eindigt met het afscheid. Ook beschrijft hij wat er in Olga’s leven nog meer gebeurd. Ze trouwt tweemaal met een andere man, maar die huwelijken worden alle twee verbroken. In de eerste hoofdstukken van het boek beschrijft de ik-figuur de ontmoeting met Olga. Als hij staat te liften langs de snelweg en Olga hem mee neemt. Zij bedrijven in haar auto voor het eerst de liefde met elkaar. De ik-figuur vertelt hoe het leven bij Olga thuis was. Haar vader die vaak in zijn neus zat te peuteren en van het opgedroogde snot draaide hij bolletjes om ze vervolgens onder zijn stoel te plakken. Haar vader vertelde ook altijd dezelfde mop, van die twee jongens die naar Parijs gingen, die gingen niet. Olga’s moeder die de ik-figuur nooit heeft gemogen, die altijd vreemdging met klanten en vrienden, maar thuis de goede huisvrouw uithing. Ook worden de hoogtepunten nauwkeurig beschreven wanneer zij op seksueel gebied bezig zijn. Of de geweldige vakantie op Ameland. De vele keren dat Olga model staat, en hun bijna niets kostende trouwdag, wanneer Olga achter op de fiets moet om naar het stadhuis te komen. Er wordt langzaam naar een hoogtepunt (climax) toegewerkt. Een zakendiner wordt het breekpunt. Olga zit te flirten met een zakenrelatie, tot genoegen van haar moeder, maar tot ontzetting van Erik. Hij wordt er misselijk van en geeft midden aan tafel over. Op de terugweg van de toilet slaat hij uit woede Olga een blauw oog. Olga neemt dit niet en trekt bij haar moeder in, die eindelijk haar zin heeft dat ze uit elkaar zijn. Niet kort daarna volgt een echtscheiding. Nadat Olga hem verlaten heeft loopt de spanning weer af. Het verhaal gaat verder met het leven van de ik-figuur en soms wat fragmenten uit Olga’s leven. De ik-figuur vergooit zich aan alle meisjes die hij tegen komt. Maar hij blijft ze altijd vergelijken met Olga. En niemand komt volgens hem ook maar iets in de buurt. Ze zien elkaar alleen bij toeval soms in de stad, maar alleen nutteloze gesprekken volgen. Elke keer als ze elkaar weer ontmoeten voelt de ik-figuur zich weer enkele dagen heel eenzaam. Olga was alles voor hem. In het laatste gedeelte van het boek komt Olga terug uit de Arabische golf, waar zij met haar derde echtgenoot jaren heeft doorgebracht. Als Olga terug in Nederland is word het huwelijk verbroken. Olga heeft regelmatig last van hoofdpijn en is vaak moe. Dan belt op een dag haar moeder op naar de ik-figuur om de situatie uit te leggen. Olga had een hersentumor zo groot als een stuk toiletzeep. Ze moest een hersenoperatie ondergaan. De doktoren hadden alles weggehaald behalve de wortels, die zaten te diep. Olga was ongeneeslijk ziek. Door de vele bestralingen die Olga moest ondergaan verloor zij haar haar. De ik-figuur komt elke dag langs en ziet Olga aftakelen. Op het laatst ziet ze bijna niets meer, toch blijft hij haar bloemen geven en op een dag koopt hij voor haar een rode pruik. Het enige wat Olga durfde te eten met haar ‘loszittende’ tanden was turks fruit (tevens ook titelverklaring). Olga sterft op een vroege voorjaarsavond. De dokter vraagt of Olga de pruik moet houden. De ik-figuur antwoordde met:,,Ja, zo had ze het zelf gewild.” Tijd en ruimte Het verhaal is niet chronologisch verteld, het begint ergens midden in het verhaal, maar eindigt wel met het einde. Er wordt niet heel veel gebruik van flashbacks, soms wel van Olga’s jeugd. De tijd die in beslag wordt genomen is ongeveer acht tot tien jaar. Het verhaal speelt zich af in Nederland, voornamelijk in Amsterdam, waar de beeldhouwer (Erik) zijn atelier heeft. Ook in Alkmaar speelt het verhaal zich soms af, daar woont Olga en daar is de winkel van haar vader "Hermes". De wijze van vertellen Het verhaal wordt in de ik-persoon verteld. Spanning Het boek was redelijk spannend. De spanning kwam doordat je het vermoeden kreeg dat Olga bij Erik terug zou komen, maar dit toch niet zeker wist. Uiteindelijk kwam ze niet bij hem terug. Ook vraag je je af waarom Olga en hij uit elkaar gegaan zijn en hoe het boek zou eindigen. Thema en motieven Het thema is liefde maar ook veel verdriet. Eric was zo verliefd en hield zoveel van Olga dat hij ook intens verdriet had toen zij hem verliet. Hij sloeg alles in het atelier aan gort en komt dagen zijn bed niet uit. Hij was verslagen. Hij heeft noot meer 'echt' van een vrouw gehouden. Olga bleef voor altijd bij hem in zijn gedachte. Steeds als hij een meisje ontmoet, wat geregeld voorkwam, vergeleek hij de meisjes met Olga. Maar geen enkel meisje is wat hij wil, alles doet hem denken aan Olga. Een motief is eenzaamheid, als Olga Erik verlaat. Ook een motief is verdriet. Deze twee motieven leiden samen weer tot het thema liefde. Ook ongeneeslijke ziekte, seks, dood en overspel zijn motieven. De personages Erik: De hoofdpersoon van het verhaal en tevens de 'ik'-figuur is een beeldhouwer, die duidelijk heel anders leeft dan 'gewone' mensen. Alles wordt intensiever beleefd. De relatie met Olga is dan ook een gevoelsrelatie. Voor hem bestaat de hele wereld eigenlijk uit hem en Olga. Het maken van kunstwerken is feitelijk bijzaak. Materiële zaken tellen niet voor hem en die doen hem uiteindelijk de das om. Erik kan zijn verlies (van Olga) maar niet begrijpen. Het hele boek is feitelijk een vragen naar waarom? En hoe? Begrip bij anderen vindt hij niet. De schuld legt hij bij zijn schoonmoeder, waarmee hij vanaf het begin een haat-relatie heeft. Olga: Olga is een vrouw met rode haren en volgens de ik-figuur heeft ze een droomlichaam. Ze de (ex-)vriendin van Erik. Zij is bang voor zwangerschap en houdt daarom niet van kinderen. Ze wilde geen kinderen, omdat haar moeder haar ‘de schuld’ had gegeven van haar borstkanker. Wel houdt ze erg van dieren. Ze is erg praktisch, wat blijkt uit het verdienen van geld, nodig voor het dagelijks levensonderhoud. Ze laat zich erg vertroetelen door Erik die grote invloed op haar heeft. Uiteindelijk zijn het tekort aan welvaart en de invloed van haar moeder de oorzaken tot de scheiding tussen haar en Erik. Olga’s moeder: Ze is voor Erik de boze heks. Ze is heel berekenend en ze is haar man om welvaartsredenen getrouwd. Rouwen om zijn sterven is zij zeker niet. Zij is ongevoelig. Als haar man overlijdt toont zij geen enkele emotie. Ze doet al zijn bezittingen weg en leeft vrolijk verder. Zij heeft borstkanker gehad en daarom heeft ze maar één borst. Echt geluk kent ze niet. Olga’s vader: Hij is een sympathieke en komische man die het goed met Erik kan vinden, maar hij heeft weinig invloed op de relatie tussen zijn dochter en Erik. Waarschijnlijk ook een man die zich eenzaam voelt. Hij maakte altijd dezelfde grap. Hij kan niet veel meer. Olga’s vader moet eigenlijk op dieet maar Olga’s moeder zorgt ervoor dat dit niet gebeurt, zij geeft hem juist vet voedsel, wat later zijn dood wordt.
Titel De titel van het boek is Turks Fruit. Op een van de laatste bladzijden van het boek, heeft Olga een hersentumor en ligt ze na een operatie in het ziekenhuis. Ze is bang dat haar tanden uitvallen en wil daarom alleen maar Turks fruit eten en vraagt daarom tijdens een bezoekuur aan Erik om een zak Turks fruit te halen. Turks fruit is verrotting veroorzakend snoepgoed; dat komt overeen met het bederf van hun liefde. Een hersentumor kan je gedrag beïnvloeden, dus Erik denkt dat dat eventueel een oorzaak kan zijn voor hun breking, die achteraf eigenlijk niet nodig bleek te zijn. Motto: Het motto van het boek is : Rastapopoulos: Ik, naar? Ik ben de grootste naarling van de hele wereld! Het is erg, maar toch is het echt waar! Carreidas: O ,nee, ik ben de grootste naarling van de wereld...En ik ben trouwens veel rijker! Rastapopoulos: Misschien, maar ik heb mijn drie broers en mijn twee zusters geruïneerd en mijn ouders uitgezogen....Nou, wat zegt u daarvan? Carreidas: dat is nog niks! Ik ben zo slecht geweest tegen mijn oudtante, dat ze gestorven is van verdriet! Rastapopoulos: Nu heb ik er genoeg van! Vooruit, geef toe, dat ik slechter ben dan u! Carreidas: Nooit! Hoort u dat? Ik sterf nog liever! De avonturen van Kuifje
VLUCHT 714
Het fragment met de discussie tussen Rastapopoulos en Carreidas, uit 'De avonturen van Kuifje: vlucht 714', gaat eigenlijk over een zinloze discussie tussen twee eenzame figuren, die allebei voor hun gelijk gaan. Omdat ook zij eenzame figuren zijn, is voor hen het gelijk hebben van grote waarde. Het heeft een parallel met het tweede deel van het boek, waarin de zinloze gesprekken tussen Erik en Olga plaatsvinden. Relatie tekst en auteur Er is een duidelijk relatie tussen de tekst en de auteur, want Jan Wolkers is zelf ook beeldhouwer (net als Erik). Persoonlijke beoordeling Onderwerp: Ik vond het onderwerp redelijk interessant. Het onderwerp was redelijk herkenbaar in mijn eigen belevingswereld. Ik heb zelf wel eens over het onderwerp nagedacht. Het boek had te weinig diepgang. Ik vond het leuk om te zien dat de manier waarop Jan Wolkers het verhaal heeft geschreven nog zo dichtbij nu ligt. Het is een onderwerp dat 25 jaar geleden, toen het boek geschreven werd, de mens ook al bezig hield en dat is nu nog zo. Het is dus een onderwerp dat altijd blijft. Daarom was het boek op zich best te doen. De gebeurtenissen: De nadruk ligt meer op de gevoelens van de personages en niet zo zeer op de gebeurtenissen in het verhaal. Het verhaal bevat veel gebeurtenissen, dat komt gewoon omdat bijna een heel leven verteld wordt. Er komen een paar dramatische gebeurtenissen in voor, bijv. het overlijden van Olga. De gebeurtenissen komen mij soms realistisch over. Het kan zomaar in het echt gebeuren. Er vonden zich niet echt schokkende gebeurtenissen plaats. De afloop was beetje zielig en jammer.
Personages: De hoofdpersoon kwam redelijk levensecht over. Ik kon me redelijk inleven in de hoofdpersoon. De personages zijn erg goed neergezet, ze zijn erg aanwezig. Omdat je alles door de ogen van de ik-figuur ziet, is het makkelijk om zijn problemen te begrijpen. Taalgebruik: Ik vond Turks Fruit makkelijk leesbaar. Het taalgebruik was lekker makkelijk dus daarom las ik hem vlot uit terwijl het boek toch 214 bladzijden heeft. Ik vond het einde erg zielig en jammer, maar het was te begrijpen. De bouw: Het taalgebruik was makkelijk. De gebeurtenissen waren duidelijk weergegeven. Er kwamen niet zoveel dialogen in voor. Dit is verwerkingsopdracht bij het boek: Turks Fruit. Ik heb een gedicht bij het thema van het boek (liefde / verdriet / eenzaamheid) gemaakt. Het is een acrostichon met rijm... Ik heb 3 pogingen gedaan… Treurig slentert hij in de buurt van Roermond, Uitgelaten is hij, als hij haar in de verte ziet, Rode haren had ze, zijn mooie rode duivelin, Kansloos vond haar moeder hem, hij negeerde ‘t, Soms geeft hij haar de schuld dat ze hem verliet. Fluisterend praat Olga tegen hem in het ziekenhuis, Rustig zitten ze daar, alsof ze nooit verdween, Uit en over is de ruzie, zij blijft zijn grote liefde, Ineens zal het voorbij zijn, dankzij een hersentumor, Treurig neemt hij afscheid, zo is hij weer alleen. --------------------------------------------------------- Tegen de avond slentert hij door Roermond, Uitgelaten was hij over zijn rode duivelin, Regendruppels vertellen het trieste verhaal, Kanker overwinnen kon hun liefde helaas niet, Stil en moedeloos staart hij naar de grond. Fluisterend zit hij aan haar ziekenhuisbed, Rood haar had ze, hij streelt het zachtjes, Uiteindelijk zal het afscheid zich herhalen, In vrede zal ze hem voor eeuwig verlaten, Tranen vallen, want ze heeft het niet gered… -------------------------------------------------------- Treurig slentert hij in de buurt van Roermond, Uitgelaten is hij, als hij haar in de verte ziet, Rode haren had ze, zijn mooie rode duivelin, Kansloos vond haar moeder hem, hij negeerde ‘t, Soms geeft hij haar de schuld dat ze hem verliet. Fluisterend zit hij nu aan haar ziekenhuisbed, Rood haar had ze, hij streelt de huid zachtjes, Uiteindelijk zal het afscheid zich herhalen, In vrede zal ze hem voor eeuwig verlaten, Tranen vallen, want ze heeft het niet gered…