Rattenvanger door Karlijn Stoffels

A. Zakelijke gegevens. 1. Titel van het boek: Rattenvanger. 2. Naam van de auteur: Karlijn Stoffels. 3. Naam van de uitgever en jaar van verschijnen: Wolters-Noordhoff 2000. 4. Aantal bladzijden: 154 bladzijden. 5. Titelverklaring: Het toneelstuk gaat over “De rattenvanger van Hamelen ” dus vandaar deze titel. 6. Vertel in minstens ½ A4’tje iets over de schrijfster: Geboortedatum: 24 juni 1947
Geboorteplaats: Amsterdam, Nederland

Website: www.karlijnstoffels.com
Als kind las Karlijn Stoffels heel veel. Na de middelbare school studeerde ze Nederlands en Frans in Leiden. Daarna was ze onderzoekster aan een onderwijsinstelling in Parijs. Terug in Nederland leerde ze toneelstukken en scenario's schrijven. Van 1971 tot 1983 gaf ze Franse les op een scholengemeenschap. Ze vertaalde boeken uit het Frans en schreef hoorspelen en toneelstukken voor volwassenen. In 1986 werd haar eerste hoorspel uitgezonden. Ze woont in Amsterdam en heeft een dochter. Als Karlijn Stoffels bezig is met een boek gaat ze vaak naar de plaatsen die ze beschrijft, want ze vindt locaties erg belangrijk. Met liefde en humor schrijft ze over kinderen die het moeilijk hebben. Ze zijn vanuit een vertrouwde situatie verplaatst naar een onbekende, soms vijandige omgeving. Ze schrijft over joodse kinderen in een weeshuis in het getto van Warschau in de Tweede Wereldoorlog, over allochtone kinderen in Amsterdam, over kindermishandeling. Maar ondanks de vijandige omgeving vinden ze er ook vriendschap en liefde. Karlijn Stoffels over zichzelf: Van de kleuterschool ben ik weggelopen. Je moest er met een scherpe pen in een zacht matje prikken en dat vond ik zielig voor het matje. Bovendien werd je er als een klein kind behandeld. Op de lagere school heb ik mijn eerste toneelstuk geschreven. Het heette: ‘Misverstand,’ en de bedoeling ervan was dat iedereen zou weten wat voor moeilijke woorden ik kende. Ik dacht namelijk eerst dat ‘misverstand’ zoiets betekende als ‘slechte hersens.’ We voerden het stuk op in de tweede klas en het was een groot succes. Ik was de regisseur. De juf vond het jammer dat ik telkens op het toneel verscheen om 'Denk om je tekst, stommerd!' te roepen naar de spelers. Daarna ging ik naar het gymnasium. De leraar Nederlands vond dat ik schrijver moest worden, maar het leek me niks om in je eentje op een zolderkamertje te zitten en droog brood te eten. Ik heb het zo lang mogelijk uitgesteld maar nu is het er toch van gekomen. Ik heb Frans gestudeerd in Leiden. Ik vond er niet veel aan. De professoren waren oud en saai en ze vertelden elk jaar hetzelfde. Bovendien moest je bij ze thuis tentamen doen en dan zaten ze in hun pyjama En een kamerjas, dat wel. Met van die harige, witte spillebenen onder het bureau. En dan moest je veertig geleerden opnoemen die in de zestiende eeuw een grammatica hadden geschreven. Met het jaartal. Lesgeven was een stuk leuker. En het verdiende ook beter. Dat was in de jaren zeventig, toen de leraren nog langhariger tuig waren dan de leerlingen. Toen er een paar van die jonge honden ontslagen werden zijn we met zijn allen gaan staken. Dat was mijn idee, dat herinner ik me nog goed. Daaruit ontstond de Leidse Aksiegroep Scholieren, die nu Landelijk is en LAKS heet. (Later ben ik nog naar Rusland geweest en vlak daarna kwam, niet toevallig, de Perestrojka. Maar dat is een ander verhaal) Toen ik besloot te gaan schrijven heb ik een paar jaar cursussen gelopen bij de schrijversvakschool. Dat was gezellig en nuttig, en bovendien zat de schrik voor het eenzame zolderkamertje er nog steeds goed in. Via de school kreeg ik mijn eerste opdracht voor een hoorspel. ‘Het maakt niet uit wat voor rotzooi je schrijft,’ zei de regisseur, ’ik maak er wel wat moois van.’ En dat was ook zo. B. Geef een korte duidelijke uitleg waarom je het boek gekozen hebt. Ik heb dit boek gekozen omdat het bij de lijsters zat die ik besteld had. Ik heb naar mijn weten nog nooit een boek van Karlijn Stoffels gelezen dus ik dacht ik lees die als eerste. Ik begon te lezen en het verhaal vond ik eigenlijk wel leuk. Het gaat over een onderwerp wat ik nog niet in mijn andere boekverslagen heb dus dat is goed voor de afwisseling. C.1. Een persoonlijke reactie. Makkelijk: het boek is niet moeilijk om te lezen. Er staan niet echt moeilijke woorden in en de loop van het verhaal is ook heel goed te volgen. Werkelijk: dat iemand zoals Mark op een veel jonger meisje zoals Lori valt gebeurd in de werkelijkheid ook. Begrijpelijk: de gevoelens van Lori tegenover haar moeder vind ik bijvoorbeeld zeer begrijpelijk. Ze houdt van haar moeder maar soms schaamt ze zich voor haar omdat ze soms rare dingen doet. C.2. Samenvatting van de inhoud. Lori is veertien en een half maar ziet er veel ouder uit. Bovendien lijkt ze ook in haar doen en laten veel ouder. Haar moeder is psychisch zeer labiel, dus niet 100%, en als zij haar medicijnen niet inneemt, haalt ze de gekste dingen uit. Lori moet hierdoor voor zichzelf en voor haar moeder zorgen. Haar vader Tim, woont niet meer thuis en reist heel de wereld over en ziet Lori dus maar af en toe op het vliegveld. Lori heeft geen vriendinnen alleen met Hakim en Silvester gaat ze om. Hakim is verliefd op Lori, maar ze hebben niks met elkaar. Ze neemt ook nooit iemand mee naar huis omdat haar moeder denkt dat alle mensen spionnen zijn en dat er kaboutertjes leven. Haar leven veranderd enorm als er een nieuwe beneden buurman komt wonen, en dat blijkt dat zij deze Mark, een student psychologie erg aardig vindt. Lori raakt bevriend met Mark en kan over haar problemen, zoals over haar moeder, met hem praten. Bovendien kan ze er uithuilen en krijgt ze er de warmte, gezelligheid en aandacht die ze bij haar moeder zo mist. Mark maakt misbruik van de situatie en wil met Lori vrijen. Lori probeert telkens afstand van Mark te nemen wat hem alleen maar lijkt te prikkelen om Lori toch weer te benaderen. Hij begint haar seksueel te misbruiken tegen haar wil in. Ondertussen doet ze ook mee met een toneelstuk op school. Ze speelt daar piano en krijgt er meer vrienden dan ze ooit gehad heeft. Het toneelstuk gaat over de rattenvanger van Hamelen. Ook Hakim en Silvester doen mee. De dirigent, Iwan, is een hele lieve man en gelooft echt in de kinderen. Ook al is Derksen, de vader van Derk Jan, helemaal niet positief. Op een gegeven moment stuurt Tim een telegram en Lori gaat netjes naar haar plekje op het vliegveld om op haar vader te wachten. Maar Tim is niet alleen, er is een vrouw bij hem, het is zijn vriendin, Ulla. Tim komt niet naar huis met kerstmis maar stuurt een mooie jurk op die Lori aan doet naar een etentje met Mark bij hem thuis. Maar weer doet Mark iets en Lori voelt zich toch weer niet fijn, maar Mark gaat iedere keer maar door. En iedere keer vlucht Lori weer voor hem. Marie-Louise wordt een echte vriendin van haar en heeft verkering met Derk Jan. Het toneel stuk wordt een groot succes, mede door het prachtige pianospel van Lori. In de vakantie gaan Marie-Louise en Lori kamperen in Zeeuws-Vlaanderen. ’s Nachts probeert Mark de tent van Lori binnen te dringen, maar Marie-Louise slaat hem met een tosti-ijzer op zijn hoofd. Er komt bloed uit de wond op zijn hoofd maar hij blijft proberen naar Lori toe te komen, hij zegt dat hij van haar houd maar dan maakt Marie-Louise nog bozer en ze slaat hem nog een keer. Dan hoort de bazin van de camping de herrie en komt te hulp en stuurt Mark van de camping af. Als Lori thuis komt, blijkt Mark verhuisd te zijn. C.3. Leeservaring. 1. Onderwerp: 7. Heb je wel eens een ander verhaal gelezen of gezien over

hetzelfde onderwerp? Wat vind je beter: dit verhaal of het andere? Licht je antwoord uitvoerig toe. Ik heb wel eens een film gezien waar seksueel misbruik in voor kwam. Om eerlijk te zijn vind ik dit veel en veel beter, want het is erg akelig om zoiets met beelden te zien ook al is het gespeeld het lijkt zo echt. En dan te bedenken dat het ook werkelijk echt gebeurd. Als je het zo leest is het ook wel erg en je vormt toch de beelden er wel beetje zelf bij, maar dan is het nooit zo gruwelijk als dat het echt is of dan dat als je het ziet. 2.Gebeurtenissen: 1.Wat is volgens jou de belangrijkste gebeurtenis in het verhaal? Ik denk dat de belangrijkste gebeurtenis in het verhaal toch wel is dat Mark er komt wonen. Hij is degene die Lori misbruikt en dat is eigenlijk wel het onderwerp in het verhaal, vind ik. 3.Personages: 2.Kun je je goed verplaatsen in de (problemen, gedachten van de) verhaalpersonen? Waarom (niet)? Ik kan me wel verplaatsen in de verhaalpersonen maar niet in allemaal even goed. Ik kan Mark gewoon niet goed begrijpen dat hij niet op ietsje oudere meisjes valt, die zouden toch meer in trek moeten zijn bij een jongen / man van zijn leeftijd. Lori kan ik wel redelijk goed begrijpen, het komt vaker voor dat meisjes van jongere leeftijd op oudere mannen / jongens vallen. Dat gebeurd ook wel eens zo bij leraren, dat een leerling daarop verliefd word dus ik kan Lori wel begrijpen, ookal heb ik zelf nog niet zoiets meegemaakt dat ik op een veel oudere jongen verliefd ben geworden. Ik kan Lori ook wel begrijpen dat ze zich voor haar moeder schaamt soms, als je in het openbaar word aangekeken of er wordt achter je rug om geroddeld dat is niet fijn. 4.Bouw: 1.Hangt alles goed met elkaar samen of vind je dat juist niet? Ik vind dat alles wel redelijk goed met elkaar samenhangt. Als je ook kijkt naar Lori zoekt eigenlijk steun bij een ouder iemand, misschien toch beetje een soort vader / moeder figuur zoiets. En dat ze toch ineens de vriendin krijgt die ze nodig heeft is ook heel goed omdat ze met dat gedoe van Mark wel iemand kon gebruiken met een wijze raad en iemand die er niet te nauw mee verbonden is. 5.Taalgebruik: 3.Hoe vind je de verhouding tussen beschrijving, gesprekken en weergave van gedachten of gevoelens? Te veel / weinig gedachten? Als Lori bij Mark was liet ze soms ineens heel duidelijk merken hoe ze erover dacht maar soms hield ze de gedachten voor zich en zat ze er thuis over te piekeren. Aangezien Lori de hoofdpersoon is kom je veel over haar gedachten en gevoelens te weten. Het is een gevoelig meisje dat een goede vriend/ vriendin nodig heeft en dacht die te vinden in Mark, maar dat viel tegen toen bleek dat het niet alleen om vriendschap ging maar om meer. C.4. Verwerkingsopdracht. Bespreekopdrachten: 11.Bedenk vier andere titels voor het verhaal en bespreek uitvoerig waarom die titels er ook goed bij zouden passen.  Vriend of vijand?! In het begin was Lori beetje bang voor Mark, maar toen zag ze hem als een vriend. Maar toen Mark haar seksueel begon te misbruiken veranderden de gevoelens van Lori en wist ze niet meer echt hoe ze moest denken over hem. Vandaar dat ik “vriend of vijand” wel een goede titel vind.  De piano. Ik vind de piano waar Lori op speelt in het verhaal ook een belangrijk onderdeel. Doordat ze laat merken dat ze piano kan spelen krijgt ze wat vrienden en de vrienden die ze heeft komt meer contact mee.  De benedenbuurman. Mark is een heel belangrijk onderdeel in het verhaal. Hij zorgt voor vele problemen, maar in het begin steunde hij Lori toch een beetje. En omdat hij beneden Lori woont is “de benedenbuurman” ook wel een redelijk goede titel.  Het toneelstuk. Door het toneelstuk krijgt Lori veel meer vrienden en daar heeft ze steun aan, vooral aan Marie-Louise heeft ze veel steun. Ook door het toneelstuk is Lori veel gaan denken over het feit dat de ouders komen kijken naar het toneelstuk en hoe belangrijk vrienden zijn, etc. Schrijfopdrachten: 10. Schrijf een brief naar de ouders of het kind van de hoofdpersoon. Geachte ouders meneer en mevrouw, In het eerste deel van deze brief wil ik mijn aandacht richten op u, mevrouw. Lori heeft het erg moeilijk als u in uw moeilijke periode zit. Maar vergeet niet dat Lori een meisje is die begint te puberen en juist aandacht en zorg nodig heeft van haar moeder. Juist omdat u een vrouw bent zou u het moeten begrijpen hoe zij zich als meisje voelt over allerlei dingen. Zolang u uw pillen blijft nemen gaat alles goed met u, maar zodra u ermee stopt gaat u gekke dingen doen die Lori weer moet rechtzetten en opknappen. Terwijl dat lang niet altijd makkelijk is omdat u soms onherstelbare fouten maakt zoals al het geld opmaken en vervolgens de tafel onbruikbaar maken, maar een nieuwe tafel kopen gaat niet want er is geen geld. Een jong meisje zoals zij zou geen huishouden moeten regelen, een meisje van 14 hoort plezier te maken en met vriendinnen weg te gaan en die vriendinnen naar haar te laten komen, zonder dat ze bang moet zijn dat u in beeld kom. Alstublieft voor de bestwil van u dochter en van uzelf blijf uw medicijnen nemen. En u meneer, Tim, u zou uw beloftes meer moeten nakomen en uw dochter meer steunen omdat ze het niet makkelijk heeft. Elkaar alleen maar zien op het vliegveld is waanzin, zo houd je je hechte band toch niet. Brieven schrijven deed u en dat was zeer goed omdat Lori zo wist dat u haar niet vergat, maar u heeft gekozen voor een kind en als je daarvoor kiest weet je dat je daar ongeveer 18jaar aan vast zit en als je dat niet wilt dan moet je geen kind nemen. Zorg alstublieft dat u meer tijd vrijmaakt voor uw dochter zodat uw met haar opgroeit en er later geen spijt van krijgt van wat je allemaal hebt gemist aan de jonge vrouw die eerst uw dochter was. Met vriendelijke groet, Laura