De geruchten door Hugo Claus

Een beetje info Auteur: Hugo Claus
Uitgeverij: De Bezige Bij
Verschenen in 1996
Aantal bladzijden: 224
Hugo Claus maakt gebruik van een lyrische schrijfstijl, met personages die niet altijd algemeen Nederlands spreken, waardoor het makkelijker wordt je in te leven en het verhaal soms een humoristische ondertoon krijgt. Indeling Heel het boek door wordt het verhaal vanuit een ander oogpunt verteld, op deze manier wordt het boek ingedeeld. Als titel van elk hoofdstukje staat door wiens ogen dit deel verteld wordt, of over wie of wat dit deel gaat. Soms wordt de ik-vorm gebruikt, anders gewoon de naam van het personage. Deze hoofdstukjes volgen niet altijd chronologisch op elkaar, het gebeurt dat er 2 keer hetzelfde verteld wordt, maar vanuit een ander oogpunt, of dat men even teruggaat naar het verleden. Korte inhoud Wat typisch is voor verhalen van Hugo Claus is een gezin waar iets in schort, waar het om een of andere reden niet gaat zoals het hoort. Zo ook met dit verhaal. Het verhaal speelt zich af in de jaren 60, René is een deserteur uit het leger en is samen met zijn vriend Charlie teruggekeerd naar zijn geboortedorp. Hij is erg ziek en zegt niet veel. Hij verbergt zich bij zijn ouders omdat het leger hem niet mag vinden. De leider van hun eenheid heeft enkele diamanten waar zij een deel van krijgen. Op een dag komt er in hun winkel een man met een hond, de hond vindt René en bij de man ontstaat op dat moment een vermoeden dat René terug is. Langzaam begint het gerucht zich door Alegem te verspreiden. Maar sinds hij terug is krijgen allerlei mensen een onverklaarbare ziekte. Ze krijgen een blauwe schijn, zelfs hun speeksel is blauw, en een dag of twee later zijn ze dood. Na een tijd is René verdwenen, hij zit met Charlie in het bos, ze slapen in een bestelbus die ze in Oostende hebben gestolen. Als Hubert van Hoof hen vindt vermoorden ze hem om geruchten te voorkomen. Charlie besluit om de Kap, de leider van hun eenheid te gaan. René gaat dan weer terug naar zijn ouders. Een tijd later worden er hakenkruizen op hun gevel gezet omdat de mensen in Allegem denken dat René de ziekte heeft meegebracht. Vanwege deze ziektes mag Julia niet meer met Noel (René's broertje) omgaan. Na enige tijd gaan René en Julia samen naar Oostende waar Rene naar de kap gaat om zijn deel van de diamanten te halen. Als René bij de kap is zegt hij dat de helft naar Julia moet gaan en de andere helft naar zijn familie omdat hij zelf bijna doodgaat. De Kap schijnt hier begrip voor te hebben, maar vermoordt hem en berooft hem daarna. Na dit voorval verdwijnen de verschijnselen van de ziekte.
Personages Het hoofdpersonage is René. Hij is altijd al vrij rebels geweest en heeft vroeger veel streken uitgehaald in zijn dorp. Na drie jaar weg te zijn geweest van huis is hij weer teruggekeerd. Hij zegt niets, wil geen hulp of verzorging. Hij denkt veel terug aan vroeger en aan zijn belevenissen tijdens de missies. Het lijkt alsof hij zich niet zoveel aantrekt van zijn familie. De eerste tegen wie hij alles verteld over wat hij heeft meegemaakt is Camilla, eigenares van een prostitutiehuis en kennis van vroeger. Later verteld hij het ook nog tegen Julia, zijn nieuwe vriendin die eerst samen was met zijn broer Noël. Noël is een schuchtere jongen, hij lijkt helemaal niet op zijn broer.Hij houdt wel veel van René en vindt het jammer dat deze zo weinig vertelt. Noël is toen hij klein was van de fiets gevallen, met zijn hoofd op de grond. Hierdoor is er iets in zijn hersenen geraakt waardoor hij niet meer zo goed kan onthouden en af en toe niet goed weet hoe te reageren. Dit speelt hem soms parten. Door de vreemde ziektes mag zijn liefje Julia niet meer met hem omgaan. Dit vindt hij verschrikkelijk want hij was van plan zich met haar te verloven. Op het einde van het verhaal trouwt hij met Alice, het zusje van Julia. Het is vooral bij hoofdstukken over Julia dat erotiek in het verhaal aan bod komt. Dolf, de vader van Noël, is niet erg opgetogen met de terugkomst van René. Hij houdt wel veel van zijn zoon, daar niet van, maar hij vindt René sinds zijn terugkomst een beetje een profiteur. Hij maakt droge opmerkingen over René’s gedrag , dat hij steeds wegloopt bijvoorbeeld, en ergert zich aan zijn arrogante stilte. Zelfs een simpele ja of nee is in het begin al te veel. Dolf krijgt het later nog moeilijker als zijn vrouw ook ziek wordt. Dolf is iemand die alles nogal passief ondergaat, alsof hij zich neerlegt bij het lot. Hij en Noël lijken fel op elkaar. “We zijn te goed dat we niet deugen” zegt Dolf. Zijn vrouw Alma daarentegen reageert op alles vrij hevig. Ze is zeer gelukkig met de terugkomst van haar oudste zoon, die eigenlijk ook haar lievelingszoon is. Het is een trotse vrouw, ze wil zich niets aan het hart laten komen en zeker niet getroost worden. Ze is ook koppig. Toen de hakenkruizen op hun muur waren gezet weigerde ze om ze weg te halen, om te laten zien in wat voor achterlijk dorp zij leven. Alma had vroeger een relatie met een zeker ‘Hém’. Toen ze zwanger werd is ze weggegaan en met Dolf getrouwd. Dolf weet niet dat René zijn echte zoon niet is; Toen ze ziek werd is Alma Hém gaan bezoeken, om hem te vertellen over hun zoon. Ze voelt nog steeds iets voor hem, hoewel hij nu corpulent, om niet te zeggen vreselijk vet is. Het boek stopt voordat je weet hoe het met Alma’s ziekte afloopt. René is samen met zijn vriend Charlie teruggekeerd. Deze is nogal meedogenloos van aard, schrikt er niet voor terug te stelen of iemand te vermoorden. Hij zit samen met René aan de drugs. Hij is belangrijk voor de vorming van René’s gedrag. René vertrouwt op hem, alleen op hem. Nadat Charlie naar Oostende gaat wordt er niets meer over hem gezegd. ‘Wij’ zijn de mensen van het dorp, in het bijzonder de mannen van het café ‘De doofpot’. Ze praten over wat ze horen en vertellen verhalen van vroeger, met ontzettend lange omwegen. Dit gebeurt meestal onder leiding van Meester Arsène, een vroegere leerkracht van René en Noël. Het is hier vooral dat geruchten zich verspreiden, waardoor de ‘wij’-hoofdstukken een belangrijke rol spelen in het verhaal. Verder gaan er nog een aantal hoofdstukjes over kinderen of volwassenen, mensen van het dorp die de ziekte krijgen. Tijd en ruimte Het verhaal speelt zich af in het kleine Vlaamse dorpje Alegem, begin jaren 60. Wat de tijd zo duidelijk maakt is dat mensen vroeger nogal goedgelovig waren, kritisch denken kwam niet veel voor. Ook angst voor het onverklaarbare was nog steeds kenmerkend. Het is zo dat (al dan niet ware) geruchten zich vormen. Hugo Claus richt zich vooral op de ruimte in dit verhaal. Hij wil een portret schetsen van de Belgische samenleving, wat al te zien is aan het motto waarmee hij het boek begint. Het luidt “La démarche des Belges, folle et lourde” Charles Baudelaire dat zoveel betekent als “de gang van de Belgen, gek en zwaar”. Zelfs nu is deze stelling nog van toepassing, kijk bijvoorbeeld al maar eens naar misstappen van politici. Je kan dus inderdaad zeggen dat dit boek bijna een allegorisch portret is van de Belgische samenleving. In het boek zijn de hakenkruizen die op het huis van René’s familie werden geschilderd is een goed voorbeeld van deze stelling, een bewijs dat Belgen soms gekke dingen doen, waarvan ze de gevolgen niet meteen inzien. Alma weigert de hakenkruizen te verwijderen, waardoor de dorpelingen niet alleen haar huis maar ook hun dorp voor gek hebben gezet. Wat zullen bezoekers van het dorp immers denken als ze dit zien, dat het dorp aanhanger is van Hittler. Maar ze hebben het ook zwaar, deze Belgen, met al die sterfgevallen en familiale problemen. Het feit dat het verhaal zich afspeelt in een klein dorpje en niet in een grote stad is natuurlijk ook van belang. In een dorp waar iedereen elkaar kent worden geruchten immers eens zo snel en gemakkelijk verspreid.