Roelandslied door Onbekend

Het Roelandslied
Anoniem
Bewerkt en vertaald uit het Middelnederlands door H. Adema
Leeuwarden 1983 Beschrijving Motivatie Ik heb het boek ''Het Roelandslied'' gekozen om te lezen voor de slotopdracht, omdat ik een aantal positieve reacties heb gehoord op dit boek. Ik heb onder andere gehoord dat het een leuk, dun boekje is dat makkelijk is om te lezen, maar waar toch een duidelijke verhaallijn in zit. Samenvatting Karel de Grote heeft bijna heel Spanje veroverd op de Saracenen die onder bevel staan van koning Marcelijs. Marcelijs besluit om Karel te bedriegen door te zeggen dat hij zich overgeeft om zo de macht terug te krijgen als Karel terug naar Aken gaat. Maar Karel vertrouwt het niet en raadpleegt zijn neef Graaf Roeland. Roeland adviseert Graaf Ganelon te sturen om orde op zaken te stellen. Deze gaat, maar hij denkt ten onrechte dat Roeland hem dood wil hebben en pleegt verraad met koning Marcelijs uit wrok. Roeland zal namelijk bij de terugtocht de achterhoede voor zijn rekening nemen en die kan door de Saracenen makkelijk uitgeschakeld worden. Dat levert de voordelen op dat Marcelijs heerser van Spanje blijft en dat Roeland sneuvelt, waardoor Karel waarschijnlijk zijn strijdlust verliest. Ganelon gaat vertellen dat de laatste Saraceense troepen op zee zijn omgekomen en Karel gaat terug naar Aken. Ganelon zegt dat Roeland de achterhoede moet nemen en Karel stemt toe ondanks een vreemd voorgevoel. Als het leger bij een smalle pas bij Roncevalles in de Pyreneeën gaat, vallen de Saracenen Roeland aan. Ridder Olivier dringt er bij Roeland op aan dat hij op zijn hoorn moet blazen zodat Karel weet dat ze aangevallen worden. Roeland weigert echter omdat hij vindt dat het zijn eer als ridder schaadt. De mannen vechten wat ze kunnen, maar de overmacht is te groot en als bijna iedereen is omgekomen blaast Roeland toch op zijn hoorn. Karel hoort het en snelt te hulp, maar hij is al te laat en iedereen is gesneuveld, inclusief Olivier en Roeland, die als laatste stierf. Karel wreekt hen door terug te keren en de Saracenen definitief te verslaan.
Uitgewerkte persoonlijke reactie Onderwerp Het onderwerp van de tekst is de slag bij Roncevalles. Omdat het allemaal erg lang geleden is, is het moeilijk om je daar een voorstelling van te maken. Toch vind ik het een leuk onderwerp. Het verhaal wordt mede spannend gemaakt omdat er een verrader in mee speelt. Zo'n situatie kan je wel terughalen naar deze tijd. De thema's in dit verhaal zijn heldenmoed en heldenverering. Mijn verwachtingen waren dat het een verhaal was waarin je heel erg merkte dat het in de Middeleeuwen afspeelde, maar dat was helemaal niet zo. Als er een paar veranderingen aangebracht zouden worden zou het net zo goed in deze tijd afgespeeld kunnen zijn. Gebeurtenissen Het Roelandslied is een erg oud verhaal. Er gebeuren dingen die je als iemand uit de 21e eeuw moeilijk kan voorstellen. Ik vind de gebeurtenissen in het verhaal goed bij elkaar passen. De belangrijkste gebeurtenis, die tevens het meeste indruk op mij heeft gemaakt is het sterven van Roeland. Hij is de hoofdpersoon, hij is sympathiek en door een verkeerde gedachte van Graaf Ganelon sterft hij. De gebeurtenissen worden allemaal heel gedetailleerd beschreven. Iets wat van mij niet zo gedetailleerd had gehoeven is de beschrijving van het moment dat Roeland op zijn hoorn blaast, dat zijn trommelvliezen scheuren en dat zijn hersenen dan uit zijn oren lopen. De gebeurtenissen vloeien logisch uit elkaar voort. Personages De belangrijkste personage in dit boek is Roeland. Hij gaat voor koning Karel de Saracenen verdrijven om zo heel Spanje te veroveren. Hij heeft de rol van een held in het boek. Zelfs als er vierhonderd soldaten op hem afkomen, kan hij ze bijna allemaal aan. Roeland lijkt mij een aardig persoon, omdat hij zoveel voor iemand over heeft. Toch kan ik me moeilijk met hem identificeren, omdat ik in een heel andere tijd leef. Andere personages zoals Karel, Ganelon en koning Marcelijs zijn allemaal goed opgebouwd. Elk personage in het boek heeft een duidelijke eigenschap. Roeland is moedig, koning Marcelijs is gemeen (dit verwijst naar de mening in die tijd dat christenen goed zijn en de rest slecht). Opbouw Het verhaal is niet moeilijk van opbouw. H. Adema heeft de oorspronkelijke tekst omgezet in hedendaags proza. De overgeleverde fragmenten zijn aangevuld met gegevens uit andere bronnen, zodat er toch een goed doorlopend, begrijpelijk verhaal ontstaat. Om elk misverstand uit te sluiten zijn de aanvullingen cursief gedrukt. Er zijn geen terugblikken of flashbacks in het verhaal, het verhaal is puur chronologisch opgebouwd. Dit past goed bij het verhaal, omdat de lezer dan in één keer door kan lezen, zonder terug te blikken op bepaalde gebeurtenissen. Het verhaal wordt verteld door een verteller, dit zie je ook aan bepaalde passages, zoals ''Neem het maar gerust van me aan'' (r. 810/811), ''Zo is het echt gebeurd'' (r. 433/434), ''Wat wij hier hebben verteld....'' (r. 658). Het boek begon me te boeien op het moment dat het echte verhaal begon. Eerst is er nog een soort samenvatting van de voorafgaande gebeurtenissen, deze vond ik vervelend om te lezen. Taalgebruik Ik heb eerst de vertaling gelezen en daarna de oorspronkelijke tekst. De vertaling bevat geen moeilijke woorden, maar het taalgebruik is af en toe toch nog wel wat ouderwets. Twee voorbeelden hiervan zijn: ''Het is verkeerd dat u talmt'' (r. 401) en ''Belijd nu uw zonden'' (r. 166/167). De oorspronkelijke tekst is geschreven op rijm. Dit is fijn om te lezen, omdat de taal moeilijk te begrijpen is en dan heb je nog wat houvast aan de rijm. De verhouding tussen dialoog en beschrijving is precies goed, ze worden regelmatig afgewisseld.
Verdieping De politieke achtergrond Het Roelandslied heeft geen duidelijke relaties met politieke achtergronden. De sociaal-economische achtergrond De tekst heeft wel een duidelijk verband met de eercultuur. Hier ga ik verder op in in het hoofdstuk 'Literatuur aan het hof', zie de volgende pagina. De culturele achtergrond De oorspronkelijke tekst is handgeschreven. In het boek dat ik heb gelezen is de oorspronkelijke tekst getypt. Dit staat telkens op de linkerpagina, en de vertaling staat op de rechterpagina. Wat mij opviel is dat Roeland zijn hulpmiddelen namen gaf. Zijn hoorn had de naam Olifant en zijn zwaard heette Durendale. Ik heb geen symboliek in de tekst opgemerkt, ik denk dat de bedoeling van het schrijven van de tekst vooral lessen leveren is geweest. Literatuur aan het hof De lezer merkt heel snel dat dit literatuur aan het hof is, omdat er veel wordt geschreven over het 'eergevoel' en 'trouw'. Ik zal dit uitleggen aan de hand van enkele passages: ''Ik sterf liever eervol dan schande over Frankrijk te brengen'' (r.102/103), ''Frankrijk zal zijn eer verliezen'' ( r.333/334), ''...dat gaat ten koste van zijn eer'' (r. 545) en ''...ik heb u immers heel mijn leven trouw gediend'' (r.584/585). Er wordt opmerkelijk vaak over de eer van de personages gesproken, wat veel te maken heeft met hoofsheid. Dit verhaal is duidelijk Karelepiek, Karel de Grote is namelijk één van de hoofdpersonages. Een passage die dat duidelijk maakt is: '' Daarna liet Karel, de door God uitverkorene...'' (r.866). Deze tekst bevat veel lessen. Er wordt, zoal ik al gezegd heb, veel gesproken over eer en trouw. De oorspronkelijke tekst wordt verteld door een verteller. Als het verhaal is geëindigd, zegt hij: '' Laten we nu allemaal tot Christus en de Heilige Maria bidden dat Zij ons van zonden verlossen, zodat onze zielen bij de aartsengel Michael worden aanbevolen als God zal oordelen over de doden en de levenden.'' (r. 1032/1037). Dit is dus een duidelijke les voor diegenen die luisterden. Evaluatie Mijn mening is niet veranderd na het lezen van het boek. Ik had al een aantal positieve reacties gehoord, en die kloppen allemaal. Het boek is niet moeilijk te lezen, er zit een duidelijke verhaallijn in en de tekst zelf is boeiend geschreven. Opmerkelijk vind ik dat Roeland niet op zijn hoorn blaast, terwijl hij aangevallen wordt. Hij blaast niet op zijn hoorn, omdat hij anders vindt dat hij zijn eer schaadt. Omdat ik in een andere tijd leef, vind ik dit moeilijk te begrijpen. Ik ben tevreden over het uitvoeren van de beschrijving. Ik merk dat ik hier steeds minder moeite mee heb omdat ik het nu vaker heb gedaan. De verdiepingsopdracht vond ik wat moeilijker, omdat ik niet precies begreep of ik nu de politieke, sociaal-economische en culturele achtergronden moest beschrijven of alleen de punten die onder het kopje 'Literatuur aan het hof'' stonden. Ik vind het best leuk om zo'n Middeleeuwse tekst te lezen, maar ik zal dat niet zo snel voor mijn ontspanning gaan doen. Ik vond het fijn dat ik vóór deze slotopdracht al een voortgangstoets heb gemaakt, want nu had ik voldoende vaardigheden en kennis om deze slotopdracht te maken, zonder dat ik steeds in het Laagland informatieboek hoefde te kijken. Ik ga de volgende keer niets aan mijn aanpak veranderen, omdat ik tevreden ben over de uitvoering.