Samenvatting: Het boek begint bij augustus en eindigt twaalf maanden eerder. Ik zal het dan ook in die omgekeerde volgorde vertellen, omdat ik vind dat je anders de magie van het boek niet meekrijgt. Augustus: Na maandenlang niets van hem gehoord te hebben, belde Guido opeens weer bij Barbara aan. Hij kwam afscheid van haar nemen, omdat hij naar de Toneelschool gaat. De man van haar dromen stapt opeens uit haar leven. Er heerst een ongelofelijke spanning tussen hun en zij zit vol opgekropte verwijten. Ze komt erachter dat ze niets heeft geleerd van alles wat er tussen hun is gebeurd. Toch slapen ze voor de laatste nacht met elkaar nadat Guido ook voor de laatste keer een toneelstukje heeft opgevoerd voor haar. Mei: De rooms-katholieke school, waar Barbara franse lessen geeft, heeft veel klachtenbrieven gekregen van ouders, die vinden dat het niet kan. Ze moet bij de rector komen die haar vraagt of ze een ontslagbrief naar school wil sturen. Haar gedrag is slecht geweest voor de reputatie van de school, het vertrouwen van de ouders en de integriteit van de docenten. Het lijkt alsof het het Barbara niet veel kan schelen. Op een dag zou ze toch van die school weg gaan en bovendien heeft ze een heel leuke tijd met Guido gehad; ze hield echt van hem. April: Bij een mondeling examen dat Guido bij Barbara in moet halen, is zij veel zenuwachtiger dan hemzelf. Ze heeft de neiging om wraak te nemen. Daarom stelt ze erg moeilijke vragen, maar vooral vragen over hun favouriete toneelstuk 'Cherie' waarin de mannelijke hoofdpersoon Cherie zijn 24-jaar oudere minnares heeft verlaat om vervolgens met een leeftijdsgenootje te trouwend maar stil nog naar Lea verlangt. Dit toneelstuk slaat erg op de verhouding die zij samen hebben en Barbara vraagt hem tijdens het examen dan ook expres naar de gevoelens van Lea (van zichzelf dus eigenlijk). Maar Guido negeert de dubbelzinnigheid en het lijkt alsof hij in een soort trance is geraakt; hij weet op elke vraag een te goed antwoord te verzinnen en weet zelfs veel meer dan in het literatuurboek stond. April: Barbara komt erachter dat heel veel leraren en leerlingen op haar school van haar liefdes- relatie met Guido afweten, waar ze erg onzeker van wordt. Dat gevoel wordt versterkt door leerlingen die op haar schoolbord een rij met blote jongetjes hebben getekend die allemaal de vraag stellen "Wanneer zijn wij aan de beurd juf?" Maar ook krijgt ze per post plaatjes van naakte mannen en ze wordt door bijna al haar collega's genegeerd. Ze lijkt het zich allemaal niet zo heel erg aan te trekken, verlangt alleen erg naar Guido en wil hem altijd bij haar houden. Op een dag komt hij ook, maar vertrekt op een abrubte manier weer, nadat hij heel snel een smerige tekst die op haar raam geschreven stond, heeft weggeboend. Hij kwam haar wel nog even vertellen dat hij voorlopig niet meer bij haar langs kan komen, omdat hij het aan zijn ouders heeft verteld en hij ook vindt dat hij zich nu veel meer op school moet gaan richten. Vanaf dat moment realiseert Barbara dat ze zich heel verdrietig en eenzaam zal gaan voelen de komende jaren. Hij betekent alles voor haar. Maart: Bij de tweede docentenvergadering zit Barbara vol met angstige voorgevoelens. En die voorgevoelens kloppen, want op een gegeven moment komt Beverman (docent aardrijkskunde) aan het woord. Hij komt terug op de kwestie van de schorsing van Guido. Op de vorige vergadering was de uitkomst namelijk 16-15 geworden in het voordeel van Guido. En bij die 16 zat ook Barbara, terwijl ze overtuigd tegenstander was van roken op school. Beverman komt met de verklaring. Hij maakt de liefdes-relatie tussen Barbara en Guido duidelijk, waarbij het volop geniet van het effect wat dat heeft op al zijn collega's. Maar helaas voor Beverman heeft dit geen invloed op de opheving van de schorsing, want het liefst wil hij Guido en Barbara kapot maken. Maart: Tijdens de schorsing was Guido vaak thuis bij Barbara waar hij dan goed huiswerk kon maken, terwijl zijn ouders dachten dat hij gewoon op school zat. 's Avonds speelde hij dan vaak stukjes toneel om zijn gevoelens te uiten. Toen, op advies van Barbara, Guido zijn ouders had ingelicht over de schorsing, was het niet meer nodig om overdag naar Barbara's huis te gaan. En al helemaal niet toen hij een dag na de vergadering van Barbara hoorde dat de schorsing opgeheven was. Maart: Op de vergadering van de examencommisie vertelde de rector dat Guido al 3 dagen geschorsd is, nadat hij voor de tweee keer betrapt was met een sigaret op school. Maar nu ze hem voor de derde keer betrapt hebben en hij ook nog een grote bek terug had, zijn er veel discussies of Guido nu van school moet worden gestuurd, ook al zou dat gevolgen hebben voor zijn exames. Vooral Beverman is voorstander van dat idee en probeert hem op deze manier weg te pesten. Maar anderen zijn er weer tegen omdat ze het onredelijk vinden om zo'n begaafde jongen door zoiets kleins (roken op school) weg te sturen. De vergadering ging er heftig en toe en Barbara was de laatste die moest stemmen, waardoor het net leek of zij de doorslag heeft gegeven voor het houden van Guido op hun school. Maart: De ochtend na het brugklassers-feest, werd Barbara onrustig wakker nadat ze een nachtmerrie had gehad over Beverman. Guido kwam er ook in voor en Barbara kon niets zeggen. Ze werd in haar droom uitgemaakt voor heks en ze wilden haar verbranden. Ze werd wakker naast Guido. Ze had hem de vorige avond alleen thuis gelaten. Barbara beseft zich steeds vaker dat Guido haar waarschijnlijk zal vergeten als hij naar de toneelschool gaat. Ze kan zich namelijk echt geen leven zonder hem voorstellen. Wanneer Beverman plotseling aanbelt die morgen, doen ze niet open. Maart: Steeds vaker komt Guido bij Barbara thuis en bedrijven dan 's avonds de liefde. Soms zijn ze heel sloom en hangt Guido maar een beetje voor de televisie, waar Barbara zich erg aan ergert, maar waar ze niets over durft te zeggen omdat ze bang is dat hij dan weg zou lopen en nooit meer terug zou komen. Op het feest van de brugklassers wist niemand nog van hun geheime relatie, maar toch had Barbara haar twijfels. Ze maakten quiz-vragen voor de kinderen en kreeg daarbij hulp van Beverman (die haar probeerde te versieren), waarmee ze op een gegeven moment in een doodlopend doolhof zat. Die kinderen hadden hun daar namelijk in gelokt, in de hoop dat er iets tussen hun zou ontstaan. Beverman was erg opdringerig die avond. Februari
Guido doet Barbara soms pijn met zijn gedrag; ook door toneelstukjes te spelen uit 'Cherie' die dan heel herkenbaar zijn voor Barbara. Kort na de schorsing geeft Guido haar een beelde van Jeanne D'Arc op een paard, waar ze eigenlijk helemaal niet blij mee is. December

Guido leent steeds vaker boeken van Barbara en speelt korte scenes uit romans of toneelstukken voor haar. Tijdens een van die avonden drinken ze wat en besluiten te gaan dobbelen. In het begin om niets, maar op een gegeven moment lijkt het op strippokeren en zijn ze allebei behoorlijk aangeschoten. Het wordt een soort toneelspel, maar wanneer Barbara alleen nog in haar lingerie zat ging de muziek opeens uit en realiseerde ze zich waar ze mee bezig was. Ze wist niet of ze wel wilde wat er allemaal gebeurde, maar al snel had ze geen gedachtes meer en had ze zich helemaal overgegeven aan haar liefde voor hem en eindigde dit alles in een hefige vrijpartij. Augustus-Oktober
In de nieuwe eindexameklas van Barbara zit een bijzondere, interessante en mooie jongen; Guido. Ze is helemaal onder de indruk van zijn kennis en mannelijke schoonheid. Ze vindt hem te mooi om waar te zijn, en wanneer hij haar tijdens een regenbui, een paraplu aanbiedt blijkt ook nog dat ze dezelfde interesses hebben. Guido is namelijk ook helemaal weg van het toneelstuk 'Cherie' Titel-verklaring 'Het rookoffer' heeft te maken met het feit dat Guido geschorsd werd op school doordat hij tijdens school rookte. Barbara had tijdens de stemming op de vergadering in het oordeel voor Guido gestemd, terwijl ze eigenlijk fel tegen roken is en zelfs de drijvende kracht was achter de anti-rook-campagne. Ze offert, door haar liefde voor Guido, haar principes dus voor hem op. Structuur
Wat het boek zo bijzonder maakt is dat het chronologisch in omgekeerde volgorde is verteld. Het boek begint bij het einde; bij het afscheid van Guido en Barbara, en begint bij hun ontmoeting. Het is verdeeld in 12 korte hoofdstukken, wat je ook hebt kunnen zien bij de samenvatting, die elk genoemd zijn naar de maand waar het verhaal zich in afspeelt. Maar niet alle maanden worden beschreven. Ik zal voor de duidelijkheid alle hoofdstukken nog even op een rijtje zetten: „h augustus „h mei „h april „h april „h maart „h maart „h maart „h maart „h maart „h februari „h december „h augustus-oktober
Je vindt twee plaatsen in het boek die de struktuur van het boek verklaren. Barabra gaat namelijk terug in de tijd; haar herinneringen zijn het enige wat ze nog van hem over heeft, als hij voorgoed bij haar weg is. Ze kan zich dan alleen de leuke en mooie momenten met hem herinneren. Maar ondertussen ziet ze hem ook zo groeien, terwijl zij alleen maar acheruit gaat. En het mooie van 'Het rookoffer' is dat dit 'achteruit leven' van Barbara ook tot uitdrukking komt in de structuur van het verhaal. Ik zal nu twee stukjes citeren, die vind ik de struktuur verklaren: "Waarom had hij juist dit fragment eruit gelicht? Haatte hij haar? Vond hij dat ze zich aan hem had opgedrongen? Wilde hij haar kwijt? 'Nou?' Hij lachte onzeker om haar zwijgen. 'Wat vind je ervan?' 'Waarom heb je dit stukje gekozen?' zei ze zacht. 'Gewoon,' zei hij, 'het sprak me aan. Die man wil vergeten wat er die nacht gebeurd is, terwijl zij hem eraan blijft herinneren. Zij verbeeldt zich dat het betekenis heeft en dat ze reden heeft om trots te zijn. Ze verwacht een soort dankbaarheid, maar voor hem bestaat de nacht al niet meer. Hij leeft vooruit, zij achteruit." (blz. 75) "Hij omvatte haar heupen en legde zijn hoofd in haar schoot. Moest zij hem troosten, terwijl ze zelf degen was die getroost moest worden? Kon ze hem maar in haar schoot opbergen, een achterwaartse geboorte" (blz.12) Deze twee stukjes duiden op het feit dat Barbera eigenlijk in het verleden leeft. Ze klamt zich erg vast aan al haar herinneringen en zou het liefst willen dat de tijd stil stond. Zelf heeft ze het gevoel dat alles wat ze heeft geleerd in haar leven niets heeft opgeleverd. Ze zegt ook dat ze voor haar gevoel niet ouder is geworden door haar vorige huwelijk. Ze gaat weer terug in de tijd. "Het pad van deze droomleerling, dat door een gelukkig toeval korte tijd het hare gekruist had, voerde omhoog naarde top van een berg, waar het zich vertakte in nieuwe paden die naar alle windstreken voerden, terwijl haar pad, dat kon ze niet meer ontkennen, naar de diepte leidde." (blz. 23) Barbera voelt zich ook erg gebonden met het personage Lea, uit het toneelstuk 'Cherie'. Lea wil nooit oud worden en dat gevoel heeft ze bij Cherie., omdat hij lekker jong is. "Met jou Nounoune, is de kans groot dat ik over vijfig jaar nog twaalf ben" (blz.10) En Barbera voelt waaschijnlijk hetzelfde bij Guido. Ze zou Guido graag in haar schoot opbergen, een achterwaartse geboorte. Wat ze hier dus eigenlijk mee zegt is dat ze ten eerste Guido heel graag bij zich wil houden. Maar hij stribbelt tegen; wil zich verder ontwikkelen, wil succes maken op de toneelschool. Er ligt nog een hele wereld voor hem, terwijl voor Barbera die wereld is afgelopen. Ze heeft alleen nog maar haar verleden. Ook zegt de letterlijke betekenis van 'achterwaardse geboorte' iets; Je begint in haar geval bij de puberteit van Guido (eigen mening vorming, ontwikkelingsdrang, eigenwijsheid; voor Barbera heel angstaanjagend om dit bij Guido te zien, want ZIJ wordt daar ongelukkiger door, wil namelijk aandacht van hem) en Guido wordt langzaam steeds liever, onschuldiger, onbekender en eindigt in de buik. De geboorte kan je dus vergelijken met hun eerste ontmoeting. Tijdsaspecten
Het verhaal beslaat een periode van een heel schooljaar van augustus tot augustus. Maar in welke tijd het zich precies afspeelt wordt niet duidelijk beschreven. Waarschijnlijk in de jaren '70. Thematiek „h ONMOGELIJKE LIEFDE; De liefde tussen een lerares en haar leerling wordt door de huichelachtige mensen uit hun omgeving genegeerd. Daarmee bedoel ik de leiding van school, de collega's van Barbara en de ouders van haar leerlingen. „h ANGST EN EENZAAMHEID; Barbara is vanaf de eerste ontmoeting met Guido bang voor haar toekomst; vraagt zich af of ze ooit weer degene zou wroden die ze geweest was voordat ze Guido leerde kennen.Zij kan absoluut niet zonder hem, heeft zich volledig aan hem overgeleverd en is door hem veranderd. Ze wordt niet geaccepteerd door haar omgeving en wordt ontgoocheld en eenzaam achter gelaten. Personages
Barbera Rozemeyer
Zij is een 35-jarige vrouw die franse lessen geeft op een rooms-katholieke school. Ze is altijd erg sjiek, Parisiens gekleed is. Ze heeft een ovaal gezicht, bruine ogen en donker haar (wat ze later laat millimeteren, omdat vrouwen die niet deugen altijd kaalgeschoren worden) Ze is nog maagd in de liefde en al een jaar gescheiden van haar man, wat een opluchting voor haar was. Ze wordt heel erg door Guido in beslag genomen, een 18-jarig jongere leeling, maar ze weet dat ze hem na zijn eindexamen zal verliezen waar ze erg angstig van wordt. Net als dat ze ook bang is voor Beverman. Maar op andere momenten
Ze is erg emotioneel, denkt veel na en kan zich makkelijk aanpassen. Guido Maenhout
Hij is een 18-jarige begaafde, knappe jongen, die bij Barbara in de eindexamenklas zit. In zijn klas is hij niet heel geliefd, omdat hij te goed voor hen is. Zijn schoonheid beschouwt hij als iets vanzelfsprekends. Lichamelijk is hij nog echt een jongetje; smalle heupen, 5 haren op zijn borst en smalle polsjes. Hij heeft halflang golvend haar en is erg talentvol; vooral in het vak Frans (zijn Frans is Franser dan dat van de Fransen) maar ook in zijn toneelspel, waar hij veel aanleg en interesse voor heeft. Hij komt over alsof niets hem kan schelen en hij geniet van zijn vrijheid. Hij rookt, en liegt tegen zijn ouders, die weinig tijd voor hem hebben. Guido is een jongen die vooruit leeft en vindt dat we het leven 'spelen', alsof we erin geloven. Hij is brutaal en eigenwijs. Beverman
Beverman is historicus op dezelfde school als Barbara. Hij weet heel veel, waar hij ook trots op is en aan iedereen wil laten zien. Daardoor komt hij kinderachtig over. Hij is wat dikkig (dikke roze vingers) en heeft weinig blond haar op zijn hoofd. Hij rookt zelf een pijp voor de klas, terwijl hij tegen Guido's rookgedrag is. Maar dat komt omdat hij wraak wil nemen uit jaloezie. Uit wraakheid verraadt hij Barbara; op een vergadering maakt hij bekend dat Barbara een verhouding heeft met een 18 jaar jongere leerling. Hij is namelijk helemaal weg van Barbara en heeft ook een bepaalde macht over haar; niet alleen in zijn gedachten, maar ook in de werkelijkheid. Hij is een eche dwarszitter en maakt het leven van Barbara er niet bepaald leuker op. Hij vindt dat vrouwen veel aardser zijn dan mannen, en dat hij ze altijd op de vlucht slaat met zijn uitzettingen. Perspectief

Het boek is in een personale-vertelsituatie verteld en wel door de ogen van Barbara, die in het boek terugblikt op haar relatie met Guido. Guido wordt dan ook met zeer veel liefde beschreven, Beverman juist vol walging. Stijl Het boek is maatschappij-kritisch geschreven met af en toe veel sierlijke en lange zinnen (waar veel komma's in voorkomen), waardoor het soms heel poetisch lijkt. Een voorbeeld van zo'n zin is: "Haar angst en schaamte versmolten met de vertedering en bewondering die ze voor hem voelde. uit de opgeheven tegenstelling vloeide een ongekend genot voort, dat pijn deed maar erom smeekte te worden herhaald, en herhaald" (blz. 85) Er komen veel dialogen in voor, en de gedachtes van Barara worden erg precies en uitgebreid beschreven. Ik vind het absoluut niet cliche geschreven, omdat het magische effect van een boek achterstevoren schrijven heel origineel is, waardoor het door die vorm ook speciaal is om te lezen. Over het algemeen gebruikt ze korte zinnen waar soms erg moeilijke woorden in voorkomen als 'hermetisch', 'fatalistisch' en 'caleidoscopisch'. Er komen veel verschillende en originele bijvoegelijke naamwoorden in voor, vind ik. Het was op het begin vrij lastig om erin te komen, omdat je er dan achter komt dat het achterstevoren is geschreven, maar daarna vond ik het absoluut niet moeilijk meer. Wat mij erg opviel was dat de schrijfster er probeert per hoofdstuk spanning en kleine verrassingen in te brengen, omdat dat in het totale boek mist (je weet vanaf het begin hoe het afloopt). Een voorbeeld hiervan is dat Guido bij haar heel vluchtig een borstel (en een zeem) bij haar komt halen en je als lezer absoluut niet weet waarom. Aan het einde van dat hoofdstuk kom je er dan achter dat dat is om de etalage schoon te boenen. Wat het boek voor mij soms heel grappig maakte waren de haakjes die ze soms achter zinnen zette, zoals bijvoorbeeld de zin op blz. 60: 'Vier groepjes leerlingen deden een quiz (Wie bouwde de Eiffeltoren?). Tessa de Loo gebruikt over het algemeen best veel beeldspraken, waar ik twee voorbeelden van zal geven. 1* " 'Ja, wie verliest moet iets uittrekken,' herhaalde Barbara luchthartig, zoals ze dertig jaar eerder: Ja, laten we doktertje spelen, kon hebben gezegd." (blz. 81) commentaar: Hier wil de schrijfster denk ik duideljk maken dat is dat Barbara zich op dat moment helemaal op haar gemak voelt bij Guido. Ze voelt zich weer jong en krijgt daardoor rare gedachtes in haar hoofd en ze schaamt zich ook niet voor hem. Ook is ze heel erg dronken. Ik herken dit zo erg, omdat ik vroeger ook altijd grote voorstander was van doktertje spelen. Ik vind het daarom een goede vergelijking, ze reageert zeg maar TE enthousiast, zoals kinderen dat ook kunnen doen. En ook kan je hieraan zien dat ze van plan is vieze dingetjes te doen. 2 * "'s Avonds hing hij, alsof zijn wervelkolom op drie plaatsen geknakt was, onderuit ineen stoel en keek met uitgebluste ogen naar de bewegende beelden op het televisiescherm" (blz.58) commentaar: Guido ligt zeg maar heel ongemakkelijk op de bank, maar gelelijkertijd wel weer makkelijk/relaxed. Dat woord 'geknakt' zorgt voor de ingewikklelde houding waarin hij waarschijnlijk zit. En op drie plaatsen nog wel. Je kan het je moeilijk voorstellen, dus je gaat er al snel vanuit dat Guido dus wel heel ongemakkelijk zou zitten. En helemaal uitgeput; je bent lichamelijk kapot. Ik vind het een duidelijke, maar een beetje een saaie vergelijking. Om uigebreider op de stijl in te gaan zou ik de twee bladzijdes 22 en 23 uitgebreid bespreken. Het mondelijk exame frans dat Guido bij Barbera moet afleggen. STIJL; VERVOLG
Voorbeelden van originele bijvoegelijke naamwoorden zijn er hier genoeg. Kijk maar naar 'melodieus', 'ongeregeld', 'wegkwijnend'. Je voelt hier de angst en onzekerheid van Barbara en wordt daardoor ook erg nieuwsgierig naar de antwoorden van Guido op haar dubbelzinnige vragen. Het is dus knap dat het door het zakelijk vermelden van de gebeurtenis je toch goed met Barbara mee kan leven. De laatste zin op bladzijde 23 ('Het pad.....diepte leidde.')is echt een voorbeeld van een lange, ingewikkelde, mooie doordachte zin. Als je hem snel leest weet je echt niet waar het over gaat. De diepere betekenis achter deze zin is dat ze weet dat Guido heel erg vooruit leeft, maakt nieuwe ontwikkelingen mee, groeit steeds door van zijn ervaringen, terwijl zij voor haar gevoel juist achteruit gaat. Haar pad gaat naar de diepte, waarbij je het woord 'diepte' ook weer kan zien als 'de dood'. Interpretatie
Er komen drie details in het boek voor die een verband met elkaar hebben. Deze zeggen alledrie ook iets over de hoofdpersoon Barbara, en over de tweede laag van het boek. De betekenis van deze tweede laag wil ik graag aan de hand van de volgende vragen achterhalen: „h Wat is het voor type school waar Barbara les geeft? Het is een conservatieve Rooms-katholieke school en de leraren doen allemaal erg moeilijk over kleinigheden. Een voorbeeld hiervan is dat ze erg lang doorzeurden over de vraag of Guido 'binnen' of 'buiten' de school rookte, toen hij met zijn ellebogen op de vensterbank en zijn hoofd uit het raam stak. De ouders hebben er veel te zeggen. „h Wat voor beeldje krijgt Barbara van Guido cadeau? Een porseleinen beeldje van (volgens Guido) Jeanne d'Arc. Het is een beeldje van een jonge ridder te paard met een helm in zijn hand, die onbevreesd de vijand tegomoet lijkt te trekken. Guido : "Ze lijkt op jou, of jij lijkt op haar. Het enige verschil tussen jullie is dat zij de Franse koning behekste en jij mij" (blz. 76) Maar Barbara wilde helemaal geen cadeau van hem. Het enige cadeau dat ze van hem wilde was hemzelf. „h Wat voor droom heeft Barbara? Ze heeft twee dromen, eentje helemaal in het begin en de andere na een brugklasfeest. De eerste droom gaat over de prinses (barbara zelf) en haar geliefde. De geliefde wordt opgehangen, maar zijzelf krijgt nog een ergere straf; ze blijft alleen achter. Eenzaam. In haar tweede belangrijkste, veelzeggende droom staat Barbara in een hoge mooie kerk, waar tegenover haar veel heren in een rij staan, in paarse gewaden, waar gele kruisen op staan. Op zoek naar een vluchtweg, ontdekte ze een open haard, waarvan het vuur aan gewakkerd werd door een schildknaap, terwijl het al te warm was. Deze schildknaap was Guido. Beverman kwam ook in de droom voor, die steeds 'Het is haar schuld' riep en daarbij wees naar Barbara. Wanneer Napoleon binnenkwam, beval hij haar te omsingelen. Vervolgens trok Beverman haar met de kromming van zijn staf naar zich toe en zei: "Je bent een heks, je moet verbrand worden" Barbara werd na deze droom helemaal zwetend wakker. De drie details hebben allemaal een overeenkomst met elkaar. Het eerste woord dat in me opkwam was 'heks', dat in alle drie de stukjes voorkomt. Jeanne d'Arc was in de 15e Eeuw de heilige en nationale heldin van Frankrijk. Ze achtte zich, via haar 'stemmen', door God geroepen om Frankrijk bevrijden. Maar ze werd van hekserij verdacht. En dat wordt Barbara ook. Ze wordt dan ook afgeschilderd als een vrouw die Guido inpalmt of terwijl behekst. Maar ook wordt Barbara op haar school als een soort heks gezien, omdat het op die consevatieve school niet geaccepteerd wordt als je anders bent. Doordat Barbara zich verzette tegen de regels op school, werd ze gezien als het kwaad. Leraren en zelfs de ouders vonden dat ze ontslagen moest worden. En in de droom wordt zij beschuldigd door de katholieke kerk. Ze wordt als een heks gezien (ook door Beverman) en moet daarvoer boeten. In die droom wakkert Guido ook het vuur aan, waardoor ze niet weg kan. Dit zou namelijk haar enige uitweg kunnen zijn, maar hij blokkeerd deze uitweg. In het echt is het ook zo; Hij zorgt als het waren voor haar ondergang; ze wordt ontslagen omdat ze een verhouding met hem heeft. Hij blokkeert eigenlijk haar leven, omdat ze haar hele leven door hem is geobserdeerd. Hij is alles voor haar. Dus blokkeert hij ook de uitweg naar het geluk in haar normale leven. Ik vind dat het niet echt iets toevoegt aan het boek. Niet aan de inhoud in ieder geval. Wel kom je (vooral door de droom) meer over Barbara te weten. Het maakt haar personage duidelijker. Maar ik vind dat het de liefdesrelatie niet bepaald ingewikkelder of interessanter maakt. Literaire kritiek „h Recensie uit 'Het Parool' van Janet Luis: Ik vind het een erg afkrakende recensie. Ze noemt de inhoud 'mager',vindt het absoluut geen meesterwerk en vindt het allemaal te 'mooi' geschreven. De recesent geeft erg subjectief commentaar, maar voor mijn gevoel niet geloofwaardig. Het komt niet overtuigend over. Ze is erg kritisch en mijn eerste indruk was dat ze het boek niet goed begrepen heeft. Dat komt vooral door het feit dat Janet Luis niet begrijpt dat er een reden voor is dat het chronologisch achterstevoren is geschreven. Zij denkt dat ze het heeft gedaan, omdat haar verhaal dan misschien minder cliche overkomt op de lezer.Ze vindt het onorigineel dat de novelle van Tessa de Loo over een 'moeder-zoon achige relatie' gaat. Voor de rest is het een informatieve recensie. Ze heeft vind ik de goede stukjes van het boek eruit gepikt en haar commentaar erop gegeven. Maar heeft alles iets te kritisch bekeken. Ze schreef ook: "De onmogelijke liefde tussen een lerares en een leerling, daar gaat het om. De verwikelingen die daarnaast beschreven worden in verband met een door de jongen overtreden rookverbod en een wraakzuchtige geschiedenisleraar, doen er eignlijk niet echt toe en lijken erbij gesleept om het thema wat op te dikken" Hier ben ik het absoluut mee eens. Want wat voegt dat nou eigenlijk toe? De wraakheid van Beverman en het rookgedrag van Guido. Dat heeft ze er alleen bij gedaan om het voor de lezer wat interessanter te maken. Want uiteindelijk gaat het om haar gevoelens voor Guido. En die eenzaamheid die bij haar van binnen groeit als ze denkt aan het feit hem te verliezen. „h Recensie uit 'De Volkskrant' van Arnoud Heumakers
De recensie heeft een erg pakkend begin; het is een soort vraag over wat literatuur nou inhoudt. Je raakt als lezer van de recensie gelijk al geboeid. Hij gaat dan ook erg lang door over het achterstevoren schrijven van Tessa de Loo. Voegt dat iets toe tot het boek? Eigenlijk vindt Arnaud dat het enige wat goed is aan het boek, want voor de rest wordt het aardig afgekraakt. De stijl maakt het boek dus tot een voldoende. Het nodigt de lezer niet uit om het boekenweekgeschenk te lezen. Wat het meest naar voren komt is het gebrek aan humor en fantasie in 'Het Rookoffer'. Hij vindt het 'te' voorspellend dat Barbara Franse lessen geeft, want in Frankrijk komen liefdesrelaties tussen leraressen en leerlingen namelijk het meeste voor, wat het tot een cliche verhaal maakt. Eigenlijk was het hem ook tegengevallen. Hij had er meer van verwacht na het lezen van de achterkant van het boek. "Helaas heeft deze prestatie blijbaar zoveel inspanning gevergd dat voor het verhaal zelf geen energie meer is overgebleven. In haar novellse stapelden de cliches zich op" Met het hierboven geciteerde stukje ben ik het over het algemeend niet mee eens. Ik vond dat er namelijk heel vaak verrassende, leuke stukjes in voor kwamen, die het verhaal veeel luchtiger maken, maar er niet echt aan toevoegde. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan het in de tent geproppen worden van Barbara en Beverman op het brugklassersfeest, de foto van een naakte man die Barbara opgestuurd krijgt, leerlingen die een rij jongens op het bord hadden getekend met de tekst 'wanneer zijn wij aan de beurd juf?'. Dit vind ik allemaal erg originele aspecten, wat het boek veel minder cliche maakt. Ik vind ook echt dat Tessa de Loo dus nog WEL energie heeft over gehad voor de inhoud van het boek. Er komen veel mooie beeldspraken in voor, ze heeft mooie zinnen gemaakt en ik denk dat als ik het van achter naar voren lees, ik nog steeds geboeid blijf. Ook ben ik het niet eens met de volgende uitspraak: "Nu illustreren de toneelstukjes alleen wat we al wisten, nameliijk dat Gido niet ten onrechte na zijn eindexamen naar de toneelschool zal verdwijnen." Ik geloof namelijk dat deze stukjes ook erg de gevoelens en gedachtes van Barbara weerspiegelen. Ze zijn steeds erg goed uitgezocht bij elke situatie. Soms worden door zo'n stukje opeens de gevoelens van Barbara duidelijk; realiseert ze zich bijvoorbeeld dat ze erg naar liefde verlangt of dat ze alles wat ze met Guido beleeft vast wil houden. Voor haar zijn alle toneelstukjes die door Guido gespeeld worden eigenlijk angstaanjagend, omdat haar eigen omstandigheden worden gespiegeld. „h Recensie uit 'De Telegraaf' van I. Stiniakowsky
Deze recensent vindt dat Tessa de Loo met het doelbewuste omgooien van de chronologie van het verhaal, indruk heeft proberen te maken, er spanning in heeft proberen te brengen. Dat is overigens wel gebeurd, maar op een negatieve manier. Veel dingen die je leest worden pas later verklaard en het komt af en toe een beetje over als aanstellerij. Ik ben het er niet mee eens dat ze voor deze vorm heeft gekozen om er spanning in te brengen. Dat is juist het enige wat ze er NIET mee bereikt. Van verrassingen is geen sprake meer en je weet al hoe het afloopt. In tegenstelling tot de vorige beschreven recensie, vindt deze recensent wel dat het boek met humor geschreven is: "Toch heeft Tessa de Loo wel gevoel voor humor, zoals blijkt uit het gedrag van haar personages". Het wordt ook niet als een cliche-verhaal gezien. Het hele boek wordt maar in 2 zinnen beschreven, waardoor je als lezer, vind ik, niet een duidelijk beeld krijgt van waar 'Het Rookoffer' nou eigenlijk over gaat. Wat ik goed vind aan de recensie is dat er naar mening van de recensent, afgezaagde dingen uit Het Rookoffer gehaald worden als; een bekrompen schoolbestuur, anonieme brieven, progressieve ouders en een jaloerse collega. "In plaats van dit tot hoofdthema te maken, is Tessa de Loo verder druk bezig met het betreden van plaggetreden paden." Hier ben ik het voor een deel wel en voor een deel niet mee eens. Ik bedoel; het is moeilijk om een boek te schrijven met alleen maar nieuwe en spectacularie en originele punten erin. Ik vind persoonlijk dat Tessa de Loo voor een goede tussenweg heeft gekozen. Ik heb me bij het lezen absoluut niet verveeld, ook al kwamen er niet veel spanningen en
Dat schept het geheel toch wel weer tot een duidelijker beeld. Toch vind ook deze recensent dat er in het boek teveel cliches voorkomen en is het vaak niet eens met de smaak van de schrijfster. Leesdagboek
Het boek heb ik in 2 dagen uit gelezen. Het leesde dus best wel lekker weg, en ik had geen last van de ingewikkelde stijl waarin Het Rookoffer geschreven is. Ik heb het ook heel aandachtig gelezen en veel aantekeningen gemaakt, waar ik bij de samenvatting erg veel aan had. Wat ik niet heb vermeld in mijn werkstuk en dus nu even kwijt wil is dat het hele boek eigenlijk net leek alsof het een toneelstuk was. Dat er toneelstukjes van Guido voorkwamen in het echte toneelstuk. Als ze allebei maar bleven geloven dat het spel was. Maar Barbara moest wel oppassen dat 'als' ze uit haar rol zou vallen, ze Guido voorgoed verloren zou zijn. De personages werden, vond ik , ook niet als menselijke wezens beschreven. Alles bleef zo oppervlakkig. Er kwamen voor mij twee heel erg herkennende zinnen in voor, die het lezen steeds leuker voor mij maakten. Voorbeeld: "Barbara luisterde naar zijn stem zoals ze als kind naar de van de pastoor geluisterd had: zonder de betekenis van de woorden tot zich te laten doordingen." Dat hebg ik de laatste tijd namelijk heel vaak. Maar ook de vele beeldspraken (vooral als-vergelijkingen) maakten het boek interessanter. Eigenlijk gebeurde er niet heel veel spectaculaire dingen in het boek, en was het soms een beetje saai. Vooral omdat je als wist hoe het afliep. Ik had zelf van hun eerste ontmoeting meer verwacht, omdat daar het boek naartoe gaat. Ht einde (het begin dus eigenlijk)was mij een beetje tegengevallen. Ik heb het langste over het maken van dit werkstuk gedaan. Ik heb het versprijdt over iets van 4 dagen, waar ik wel weer spijt van heb, omdat ik nu voor mijn gevoel de interpretatie en de literaire kritiek afgeraffeld heb. Ik had er voor mijn gevoel meer uit kunnen halen, maar vond dat ik er al te lang mee bezig was geweest. Dat is dan gewoon luiheid van mij.