Blauw is bitter door Dirk Bracke

Uitgeverij : Davidsfonds/Infodok
Het boek gaat over een meisje, Lina. Ze woont in een van de zovele krottenwijken in de Fillipijnen. Haar ouders hebben grote schulden. Vaak kon ze niet naar school gaan, omdat ze haar vader moest helpen op de rijstvelden. Wanneer haar ouders de lening van hun veld niet meer konden betalen, besloten ze Lina te verkopen aan Max, de eigenaar van een bar in Manilla, de Blauwe Lotus. Lina moest haar zusje in de steek laten om als hulpje voor Max te werken, althans, dat beweerde Max. Al snel dwong hij Lina zich te prostitueren. Samen met drie andere meisjes, Estelita, Leila en Edith moest ze elke dag in de etalage zitten om klanten te lokken. Meerdere keren per dag moest ze dan ook tegen haar zin naar kamer 5, waar ze verkracht werd. Leila was verslaafd aan drugs en werd door Max op een dag koelbloedig op straat gezet. Niet lang daarna werd ook Estelita aan haar lot overgelaten, omdat ze syfilis had. Twee kleine kinderen, Galo en Inez, zes en tien jaar oud, vervingen de meisjes. Lina werd verliefd op Sergio, een arme jongen die zijn geld verdient door etiketten te naaien op T-shirts. Ze spaarde al haar fooien om zichezelf vrij te kopen en bij Sergio te gaan wonen. Maar Sergio had er geen flauw idee van dat Lina in de prostitutie verwikkeld was. Wanneer Lina na jarenlang sparen dan eindelijk genoeg geld verdiend had, hoorde ze dat haar zus ook in een bar werkt. Omdat ze het veel erger had dan Lina en het gevaar dreigde dat ze aan de drugs verslaafd zou raken, gebruikte Lina al haar geld om haar zusje vrij te maken. Lina kon het zichzelf nog altijd niet vergeven dat ze haar zusje op zo een brute manier had moeten in de steek laten. Lina had nu maar enkele honderden peso’s meer op zak en dat volstaat niet voor Max om zich vrij te kopen. Op de hulp van Sergio moest ze ook niet rekenen, want hij had haar laten vallen van zodra hij vernam dat ze een hoertje is. Er was slechts één manier meer om uit de Blauwe Lotus te geraken : zelfverminking. ‘Vaarwel Max ! Vaarwel kamer vijf !’ hikte ik. Ik haalde eenschaartje uit het toiletkastje. Haarlokken dwarrelden op de parketvloer. Mijn spiegelbeeld werd kaal. Hier en daar bleef nog een haarpluk staan. Mijn haar zal weer groeien, dacht ik plotseling geschrokken. Max zal gewoon wachten tot het weer lang is, of misschien verplicht hij meeen pruik te dragen. Me kaal knippen is niet genoeg. Mijn gezicht... Het glas water stond op het nachtkastje. Ik aarzelde. Toen grepen mijn trillende vingers naar het glas. Ik sloeg het tegen een bedstijl kapot. De glassplinters vielen rinkelend op het parket. ze bleven in het plasje water liggen. Een grote scherf lag uitnodigend op het laken. Ik nam ze voorzichtig op. Mijn spiegelbeeld huilde, niet omdat het pijn zou doen, maar omdat het wist dat het nooit meer mooi zou zijn. ‘Ik wil niet meer, Max’, mompelde het toonloos. Ik zag in de spiegel de scherf tegen mijn voorhoofd. De tweede streep vormde een kruis met der eerste. ‘Het is niet genoeg’, zei mijn spiegelbeeld hoofschuddend. ‘Je moet zo verminkt worden, dat de mannen wegvluchten als ze je zien.’ De scherf ging naar mijn oor en kerfde over mijn wang naar mijn kin. toen kraste ze naar mijn oog en zakte naar beneden. Een groot, rood kruis verscheen op mijn wang. Bloed druppelde op de vloer. Daarna gebeurde hetzelfde met mijn andere wang. Het glas viel uit mijn hand. Met duim en wijsvinger trok ik de wonden nog wat verder open. Het moesten littekens worden. Mijn tranen vermengden zich met het bloed. Nu waren de 489 peso’s plots wel genoeg voor Max. Lina nam afscheid van Edith en de twee jonge kinderen. Gelukkig kon ze nog op de hulp van haar broer rekenen. Ze mocht in zijn appartement slapen. Het was er zeker niet beter dan in de Blauwe Lotus, maar ze werd er tenminste niet uitgebuit en verkracht door vreemde mannen. Na enkele maanden van honger klopte er op een dag plots iemand op de deur. Het was Sergio. Twee dagen later ging Lina al bij Sergio en zijn vader wonen. Ze kon er aan de slag als naaister. De titel ‘Blauw is bitter’ vind ik een heel passende en originele titel, aangezien de plaats die Lina’s leven in slechte zin beïnvloedde ‘De Blauwe Lotus’ heet. Thema
Het thema is kinderprostitutie. Het thema komt duidelijk uit de verf. Het boek is een aangrijpend verhaal dat de realiteit niet schuwt en toch niet op de sensatietoer gaat. De achtergrond van het verhaal klopt perfect. Ook de dreiging van drugs, aids en geslachtsziekten is keiharde realiteit. De belevenissen van het twaalfjarig meisje zijn half fictie, half realiteit. De kans is groot dat het boek door het delicate onderwerp bepaalde kritieken losweekt. Er kunnen door de lezer slechts twee standpunten ingenomen worden. De lezer kan het goedkeuren of afkeuren. Een tussenoplossing is er niet. Het hangt er gewoon van af hoe men tegen de problematiek aankijkt. Bepaalde lezers zullen het boek wellicht ongepast vinden voor de jeugdige lezers. Personage

Ik zal het enkel over de hoofdpersonage hebben. Lina is een pienter meisje, ondanks haar ongelukkige jeugd in de krottenwijken. Ze is erg wantrouwig tegenover vreemden, maar tegenover mensen die ze vertrouwd is ze erg open. Ze is vastberaden; ze wil altijd haar doel bereiken, hoe moeilijk het ook is. De harde wereld waarin ze terechtgekomen is, heeft haar verbitterd, maar toch blijft ze gemotiveerd om haar familie te helpen. Ondanks haar twaalfjarige leeftijd is ze erg zelfstandig en is ze een volwassen type. Wat haar verder typeert is dat ze zich er rustig kan houden in onverwachte situaties. Lina is ook heel intelligent, al heeft ze nooit kunnen studeren. Vertelstandpunt
Het verhaal wordt verteld door Lina zelf. Dit maakt het voor de lezer heel aangrijpend, want het geeft de indruk dat de lezer zelf een getuige is. Het verhaal laat de lezer geen moment los. De lotgevallen van het meisje zijn zo spannend en aangrijpend dat de lezer zich als het were in haar situatie kan inleven. Zo is het boek tegelijk hard en vertederend. Structuur
Het verhaal heeft een duidelijke IPLOT- structuur en wordt chronologisch verteld, wat het voor de lezer niet zo moeilijk maakt om het boek te lezen. Maar het is niet omdat het een duidelijk PLOT-structuur heeft dat de ontknoping gemakkelijk voorspelbaar is. Je denkt bijvoorbeeld als Lina bij haar broer inwoont dat dit het einde is van het boek. Maar het is helemaal niet waar, want Sergio neemt haar mee naar hem thuis. Ik vind het een heel geloofwaardig verhaal omdat het zoveel elementen uit de realiteit bevat. Kinderprostitutie is een ‘heet’ en hedendaags onderwerp. Lectuur die de jeugd niet onberoerd zal laten. Stijl
De beschrijvingen in het boek zijn dynamisch en grotendeels subjectief. Ze geven de lezer een gedetailleerd beeld van de persoon, de handeling en zijn omgeving. Bedoeling “Met ‘Blauw is bitter’ wil ik mijn steentje bijdragen tot de bekendmaking van het fenomeen kinderprostitutie. Het zal wel geen reacties losweken zolas het ophefmakende boek ‘Ze zijn zo lief, meneer’ van Chris De Stoop. Ik ben al tevreden als ik een aantal jongeren en eventueel volwassenen bewust kan maken van de afschuwelijke dingen die er met kinderen gebeuren”, besluit Dirk Bracke. “Maar heel wat gruwelijke zaken die de kinderen daar meemaken liet ik bewust achterwege. Een 14-jarige is niet gediend met de beschrijving van folteringen en bestraffingen met mes, zweep of brandende sigaret. Let op, ik ben ruimdenkend een ga bewust de passages met seksuele handelingen niet uit de weg”, voegt de auteur er nog aan toe. Beoordeling
Ik vind het een prachtig en aangrijpend boek. Het neemt geen loopje met de realiteit, maar toch zit er een duidelijk en mooi verhaal in. Het is meer dan alleen maar ‘een boek’; het toont de lezer hoe het er in dat harde wereldje van kinderprostitutie aan toe gaat. Het boek zal de Westerse jeugd bewust maken van het lot van hun leeftijdsgenoten aan de andere kant van de aardbol. Het is alleen jammer dat de auteur er absoluut een happy end aan wou breien. De realiteit is wellicht minder rooskleurig. Dit is een stukje dat ik heel aangrijpend vind. Lina is zwanger en weet dat haar baby er haar toekomst niet gemakkelijker op zal maken. ‘Door jou zal het veel langer duren, kleintje,’ zuchtte ik. ‘Eigenlijk zit je in de weg. Door jou zal ik een jaar niks kunnen verdienen en door jou zal ik Sergio verliezen. Ik weet wel dat het jouw schuld niet is, maar wellicht ga je een heel triest leven tegemoet. Misschien is het beter als je nooit... Trouwens, je zou het niet eens voelen als er wat met je zou gebeuren.’ Ik schrok op. Waar gingen mijn gedachten in godsnaam naartoe? Het was maar een kleine stap van twijfelen naar doen. Ongerust besefte ik dat mijn weerstand afbrokkelde. Ik stopte het geld terug in het doosje en liep mijn kamer uit. Ik greep de trapleuning vast en wilde naar beneden gaan. Plotseling bleef ik staat. Ik keek in het halfdonkere trapgat. Negentien treden. Ik dacht aan mijn kind. Wat zou het zijn? Half neger, half blank, half Arabisch...? Ik dacht aan Sergio. Dat ik een hoer was, kon ik voor hem verbergen, maar dat ik zwanger was, zou hij binnenkort al zien. Ik dacht aan Max. Wat stond me te wachten als in een jaar lang geen geld in het laatje bracht? Radeloos liet ik mijn voeten op de bovenste trede balanceren. Ik sloot mijn ogen en hield mijn armen beschermend om mijn hoofd. Nu! Ik zette mijn rechtervoet vooruit. Hij trapte in het ijle. In een reflex probeerde ik de trapleuning te grijpen, maar het lukte niet. Ik voelde een scherpe pijn in mijn elleboog in mijn rug toen ze tegen de rand van een trede sloegen. Beneden bleef ik versuft liggen. Mijn hele lichaam deed pijn. Met angstige ogen keek ik tussen mijn benen. ‘Verdomme!’ vloekte ik. Ik trok me overeind en kroop met tranen in mijn ogen de trap op. Ik moest anders vallen, dacht ik en ik draaide me met mijn rug naar het trapgat. Nu schuifelde ik langzaam achteruit. Ik viel achterover. Ik gilde het uit. Een snijdende pijn sneed door mijn buik. Ik lag kronkelend onder aan de trap. Mijn beide handen grepen naar mijn kruis; Ze voelden kleverig vocht. ‘Edith!’ gilde ik. ‘Help me!’ De deur ging open. Galo staarde me met afgrijzen aan. ‘Zoveel bloed... haar buik is leeggelopen!’ hoorde ik hem roepen.