Titel Isabelle Over het boek Druk: 1e druk Uitgever: Wolters-Noordhoff, Groningen, 1995 Eerste druk: 1989 Pagina's: 73 Samenvatting 1. Op een dag verdween in de Auvergne, een streek in Frankrijk, de beroemde filmster Isabelle Amable. Er ontstond groot tumult in de pers en de politie kamde het gehele gebied uit. Het laatste moment waarop zij levend was gezien, werd herhaaldelijk gereconstrueerd. Isabelle logeerde bij haar ouders om bij te komen van een bijzonder vermoeiende filmopna me, en een lange wandeling in de bergen was onderdeel van haar dagelijkse programma. Dat gaf een journalist aanleiding om te vermoeden dat Isabelle zelf het noodlot had opge zocht door er zonder gezelschap op uit te trekken. De laatste die haar gezien had, was Gaspard Peyrol, een pafferige boer. Hij had haar langs zijn huis zien komen, herinnerde zich nog zijn verbazing over de inadequate wijze waarop zij gekleed was voor een berg wandeling, maar had verder geen aandacht geschonken aan Isabelle omdat hij het te druk had. De politie ondervroeg iedereen in het dorp. Ook Jeanne Bitor, die twee kilometer van het dorp woonde in het gezelschap van twee pitbullterri‰rs. Zij wist van niets, zei ze, want ze had het veel te druk om de hele dag aan het raam te staan. Overdag maakte zij schilde rijen en 's avonds werkte zij tot middernacht in het dorpscaf‚. De politie liet haar maar snel gaan omdat het ontmoedigend en onaangenaam was met haar te spreken. Met haar lange, magere lichaam, gebogen rug, scherpe neus en puntige kin deed zij haar achternaam eer aan. Bitor was immers een verbastering van Butor, dat reiger betekent. Uiteindelijk verloor de pers de aandacht voor de zaak en de commissaris van de politie de moed. Alleen Bernard Buffon, de dorpsonderwijzer, gaf niet op en nam zich voor het speurwerk van de politie over te nemen. 2. Na haar gesprek met de politie was Jeanne naar huis gegaan. Ze voedde haar twee honden en at haar eigen maaltijd terwijl ze naar de Plomb de Chantal staarde. Daar in de verte lag tegen de wand van een ontoegankelijke rots het stadje Murat. Ooit had op die rots de burcht van de burggraven van Bonnevie gestaan, waarvan Jeanne en haar broers in vrouwelijke lijn zouden afstammen. Op oude prenten van de burcht waren drie torens te zien die Le rat blanc, Le rat gris en Le rat noir genoemd werden. Voor Jeanne was het duidelijk dat die drie torens haar en haar twee broers representeerden. Le rat blanc was haar oudste, ongetrouwde broer die plattelands-dokter was in een mijnstreek in het noor den. Le rat gris was de andere broer die oneindig saai was en Le rat noir was zijzelf. Nadat haar moeder was overleden en haar had opgescheept met een huishouden van mannen, was ze vervuld geraakt van alles wat met verval, vergankelijkheid en de dood te maken had. 'In de schilderkunst was zij zich meer en meer gaan toeleggen op het vereeuwigen van de vergankelijkheid - op het oog een contradictio-in-terminis, maar in olieverf een zeer goed te verwezenlijken ambitie'. De vergankelijkheid liet zich het best afbeelden in series, zoals bijvoorbeeld die waarop een dode haas werd afgebeeld toen ze die net gevonden in het bos, na enkele dagen toen de maden hun werk duidelijk deden en tenslotte als skelet. In de kelder van Jeanne lag op een ge‹mproviseerd bed van strobalen de blonde vrouw in een vuile bloemetjesjurk.
3. Bernard Buffon bracht veel van zijn tijd door in La Truite Dor‚e, de dorpskroeg, in de hoop een verspreking, een zinspeling of een ongewilde bekentenis van een dronkelap op te vangen die zijn theorie over het verdwijnen van Isabelle Amable zou bevestigen. Hij was er van overtuigd dat een van de mannen zich niet had kunnen beheersen. De koude en serieuze man van de Auvergne is niet snel uit zijn staat van apathie te halen. Alleen diepe ontroering zou hem zo ver kunnen krijgen en Isabelles verschijning met haar fragiele schoentjes en heupen die 'bij elke stap het geweten in slaap wiegden' voldeed goed aan de voorwaarden om midden in de natuur het beest in de man los te maken. Hij dacht dat het lichaam van Isabelle ergens in een hooischuur, een boomgaard of een waterput zou liggen en dat de dorpeling die zich had laten meeslepen door een ogenblik van verstandsverbij stering nu ten prooi gevallen zou zijn aan angst. Met de plotselinge vertrouwelijkheid van Gaspard Peyrol wist Buffon dan ook geen raad. Peyrol vertelde dat hij heel goed wist wat Isabelle boven in de bergen ging doen. Hij was haar diverse malen heimelijk gevolgd naar een klein bassin bij een waterval. Als ze er genoeg van had kroop ze op de kant en liet zich op een rots in de zon drogen. En 'dan deed ze het met zichzelf'. Uiteindelijk geloofde Buffon weinig van de woorden van Peyrol. Zijn bekentenis vertoonde veel te veel gelijkenis met de wensdroom van een overjarige gefrustreerde boer. 4. Jeanne, gezeten op de keldertrap, observeerde Isabelle die haar karige hap verorberde. De honden liepen actief snuffelend door de kelder om uit te vinden of er wellicht andere soortgenoten geweest waren. Jeanne vond sinds gisteren geen duidelijke sporen van verder verval, maar ze wist dat die wel zouden komen. Ze voerde Isabelle naar een witge pleisterde kamer die werd gedomineerd door een ezel waarop een doek stond van forse afmetingen. Op een verhoging elders in de ruimte stond een canap‚ die een grote gelijke nis vertoonde met de canap‚ die was afgebeeld op het schilderij dat Jaques Louis David in 1800 had gemaakt van madame R‚camier, de beroemdema‹tresse van Chateaubriand. Isabelle moest zich uitkleden en een pose aannemen die het midden hield tussen zitten en liggen. Aan weerszijden van de bank namen de honden plaats, die weliswaar niet op het schilderij zouden voorkomen, maar die wel in hoge mate aanwezig waren. De tekenen van Isabelles verval werden zichtbaar en dat maakte het werk voor Jeannne ingewikkelder. Het eerste schilderij was eenvoudig geweest. Voor Jeanne symboliseerde Isabelle alles wat zijzelf niet was. Daarom was Jeanne nu al enige weken geleden Isabelle, met geen enkel ander wapen dan haar honden, gevolgd op haar wandelingen in de bergen. Zoals boer Peyrol had zij gezien hoe Isabelle baadde. Ze had trouwens ook Peyrol een keer zien zitten gluren. Het plan was gerijpt om Isabelle als model voor een van de series te gebruiken. En eigenlijk was de ontvoering heel eenvoudig gegaan. Isabelle had het niet kunnen begrijpen, niet toen Jeanne haar in het atelier haar bedoelingen had uitgelegd en zeker niet toen ze werd opgesloten in de kelder. Isabelle probeerde toen Jeanne bij de armen te grijpen, maar deze, zich realiserend dat het lang geleden was dat iemand haar aanraakte, had zich verstoord getoond over het dwingelanderige in de verkrampte greep en concludeerde dat Isabelle nog maagd was tegenover de wreedheid en willekeur van anderen met wie zijzelf zo vaak en hardhandig in aanraking was gekomen. 5. Bernard Buffon koesterde al sinds zijn jeugd een liefde voor Isabelle. Heel vroeger droomde hij vanspectaculaire reddingsacties, later hadden zijn dromen een erotisch karak ter gekregen en nog weer later, toen haar roem tot het dorp was doorgedrongen, had hij een plakboek aangelegd en in het naburige dorp iedere film waarin zij meespeelde meerde re malen bekeken. Zijn verering van Isabelle had geleidelijk de plaats ingenomen van de verering voor Maria. Er was wellicht een verband tussen de metafysische allure van zijn gevoelens en de buitenproportionele dikte van Bernard Buffon. Die dikte werd veroorzaakt door een slecht functionerende schildklier. Als schooljongen werd hij met die dikte vaak geplaagd en het was in die tijd dat zijn liefde voor Isabelle was geboren. Toen hij 10 jaar was, hadden de jongens van het dorp hem een keer ontkleed en omgekeerd in een lege ton gestopt die tegen de muur van een boerderij stond. Hij zag twee gestalten, een gedis tingeerde heer met een strooien hoed op en een blond meisje van zijn eigen leeftijd. Het meisje was vol verontwaardiging geweest en had de jongens nagescholden. De vader had zich afstandelijker gedragen, maar had er wel in toegestemd dat zij Bernard in hun auto naar huis zouden rijden. 6,7. Na de ontvoering had het een week geduurd voordat Isabelle haar verzet had opgege ven. Elke keer als ze weer terug moest in de kelder had ze geprotesteerd tot een apathie zich van haar meester had gemaakt. Het enige verlangen dat zij nog had was naar voedsel. 'Zelfs de grassprieten waarvan ze door het luchtrooster een glimp opving, kwamen haar begeerlijk voor'. Op een dag vroeg Isabelle of ze de kamer met de andere schilderijen van Jeanne eens mocht zien. Dat werd toegestaan, en zo zag Isabelle de series van dieren in de vele gedaanten van hun dood. Nu wist ze hoe Jeanne schilderde. De dag daarop zakte Isabelle tijdens het poseren door haar elleboog. Ze smeekte Jeanne haar wat te eten te geven. Die stemde slechts met veel moeite toe, want elk vertoon van mens-zijn hinderde haar. Het eten gaf Isabelle de kracht om te informeren waarom Jeanne juist haar als model had uitgekozen. Toen kwam het verhaal over Jeanne's verlangen om aan te tonen dat de schoonheid niet meer dan schijn is, dat de natuur de schoonheid alleen cre‰ert om haar weer te vernietigen. En daarna kwam de hartekreet van Jeanne: 'Dankzij de schoonheid ben ik lelijk'. De pogingen die Isabelle daarna deed om Jeanne ervan te overtuigen dat ze nog niet zo lelijk was, werden door scherpe woorden neergesabeld. Ze was zich maar al te goed bewust van haar 'tekortkomingen', haar afwijkingen van de norm en zij had tijdens haar studie op de academie in Parijs van alles gedaan om door originele, gewaagde kleding haar lelijkheid te camoufleren. Alles was tevergeefs geweest, ze had er alleen maar mee bereikt dat de stijlbewuste avantgardische populatie van de academie haar als mik punt van spot en pesterijen had genomen. Toen Jeanne haar tirade be‰indigd had keek ze ge‹rriteerd om zich heen, sprak haar ergernis erover uit dat ze zich had laten afleiden en zette zich weer verbeten aan het werk. Maar die nacht lag ze te woelen en te draaien. De volgende dag bracht ze Isabelle uit eigen beweging wat vast voedsel en hervatte het gesprek. Ze vertelde over haar werk in de dorpskroeg waar ze was. Voor de klanten maak te het niets uit, ze was een ding dat drank inschenkt, en voor de vrouw van de patron was haar aanwezigheid een opluchting, omdat de baas het wel uit zijn hoofd laten haar aan te raken. Isabelle liet de keerzijde zien. Zij vertelde Jeanne dat zij geliefd wordt vanwege haar buitenkant, dat zij voor veel regisseurs niet meer is dan een domme blonde pop die als ze eens met een eigen visie komt door de pers wordt neergezet als een kreng wie de roem naar het hoofd gestegen is. Isabelle bracht ook een opvatting over de liefde en over man nen naar voren die Jeanne niet kon begrijpen, omdat Isabelle met een voor haar onbegrij pelijke minachting lijkt te spreken over datgene waar het iedereen uiteindelijk om te doen scheen te zijn: ' "Mannen..." Isabelle rilde. "Ik geef toe, het is opwindend om ze te verlei den... Je geeft... neemt wat terug... geeft... neemt wat terug... Je verbeeldt je dat ze verliefd op je zijn... ze zeggen romantische dingen tegen je, geven je het gevoel dat je uniek bent... Maar dan... komt het moment waarop ze alle gevoel voor decorum verliezen... alle respect voor jou en voor zichzelf... Wilde beesten! Er valt niet meer met ze te praten... ze vallen aan... alle gore dromen die de laatste tijd door hun hoofd zijn gegaan, worden op jou gebotvierd... alle spanningen en frustraties... je bent meer dan een vuilnisvat..." '. En zo deed Isabelle haar uiterste best om aan Jeanne duidelijk te maken dat aantrekkelijke vrouwen niet bevoorrecht zijn boven onaantrekkelijke, omdat ze uiteindelijk dezelfde vijand hebben. Ze vertelde ook over haar twee huwelijken die beide mislukt waren. De wielrenner van het eerste huwelijk had haar geheel willen opslokken en haar geboden altijd bij hem en voor hem te leven. Dat was verstikkend geweest. De volgende echtgenoot was een bekend filosoof die sober leefde en die betrouwbaar en verstandig overkwam. Maar na de beginpe riode van hun huwelijk kwamen zijn perverse voorkeuren naar boven en leek het wel of hij in zijn studeerkamer niets anders had bestudeerd dan de werken van de markies de Sade. Die nacht speelde Jeanne zelfs met de gedachte om Isabelle een andere kamer in het huis te geven. Ze stelt zich voor hoe ze samen met Isabelle voor het eerst in haar leven niet alleen tegenover een mannelijk overmacht zou staan. 8. Bernard Buffon had zijn zoektocht nog steeds niet opgegeven. Zo was hij er toevallig achter gekomen dat Odile S‚v‚rac, de moeder van een van zijn leerlingen, een oude vriendin van Isabelle was. Op een middag toen zij haar dochter van school haalde, vroeg hij haar iets vertrouwelijks met haar te mogen bespreken. De coquette reactie van Odile bracht hem even in verwarring, maar tenslotte bracht hij toch zijn vragen. Waren er vijan den in Isabelles leven? Hoe was zij als kind geweest? En haar ouders, kwam ze uit een harmonieus gezin? Volgens Odile had Isabelle geen vijanden omdat ze vriendelijk en levenslustig was. Zo was ze ook als kind al geweest, kameraadschappelijk, behulpzaam en met een groot inlevingsvermogen in anderen. Alle persberichten over een jaloerse moeder en een 'vierde' vader die haar mogelijkerwijze ontvoerd zou hebben, schuift Odile ook aan de kant. Isabelle had een heerlijke jeugd gehad, ze was vanaf het begin bevoorrecht. Haar moeder was nog steeds met dezelfde man getrouwd en als Isabelle zo'n slechte verhou ding met haar ouders zou hebben dan zou ze er toch niet meer komen. Maar in werkelijk heid had ze er wekenlang gelogeerd om een nieuwe rol in te studeren en zich door haar ouders te laten verwennen. In de weekeinden kwam Jean-Pierre, haar verloofde, haar gezelschap houden. 's Avonds zette Bernard gladiolen bij de foto van Isabelle die hij sinds haar verdwijnen duidelijk zichtbaar in zijn kamer had opgesteld. Hij zwoer: ' We zullen je terugvinden, eerder zullen we niet rusten'.
9. De dag waarop het zou gaan onweren wist Jeanne al heel vroeg dat het niets zou worden met schilderen die dag. Ze ging met Isabelle buiten in de tuin onder de appelboom zitten en ze brachten de ochtend door alsof het een onschuldige koffievisite betrof. Die nacht had Jeanne gedroomd dat ze mooi was en dat het jammer was dat ze wakker was geworden omdat ze nu het vervolg niet gedroomd had. Nu zou Jeanne de schoonheid blijven idealiseren. De vrouwen gingen door met hun twistgesprek over de waarde van de schoonheid. Jeanne sprak over de mannen toch mee omgingen vanwege haar kennis van wetenschap en filosofie en Isabelle vertelde dat haar stiefvader - haar eigen vader was omgekomen bij een auto-ongeluk toen zij 12 jaar oud was - een begin had gemaakt met seksuele voorlichting, zogenaamd voordat anderen misbruik van haar konden maken. De 'voorlichting' was doorgegaan tot haar zestiende. Tegenover zo'n verhaal wilde Jeanne een ander zetten. Haar broer had ooit een studievriend mee naar huis genomen. De avond voor hij weer zou vertrekken vertelde hij dat hij naar een lustrum-feest van zijn studentenvereni ging wilde maar geen vriendin had om mee te nemen. Jeannes broer had gezegd dat hij toch Jeanne mee kon nemen. De student had haar geschrokken aangekeken en zich vervolgens verslikt. Ze hadden hem eindeloos op zijn rug moeten kloppen voordat hij weer bijkwam. 'Mijn lelijkheid wordt nog eens iemands dood, dacht ik, ik heb heet boze oog'. Isabelle informeerde of Jeanne later dan toch wel andere mannen had leren kennen. En zij bleek inderdaad geen maagd te zijn. In Parijs had zij ooit een man. In Parijs had zij ooit een man opgepikt die op de vlooienmarkt geprepareerde purperreigers verkocht. Met hem had zij de liefde bedreven terwijl zij zich voorstelde dat het iemand anders was en er van overtuigd was dat ook hij aan een ander dacht. Isabelle schoof haar stoel naar Jeanne toe en legde medelevend een hand op haar arm. Jeanne smolt bijna bij die aanraking en haar behoefte aan ontboezemingen kende bijna geen grenzen. De dag verliep in een sfeer van grote vertrouwelijkheid en toen 's avonds Jeanne op weg ging naar La Truite Dore‚, liep zij de dorpskerk binnen en bad tot de zwarte Madonna of Isabelle uit eigen vrije wil bij haar zou mogen blijven wonen. 10. Een innerlijke onrust had Bernard Buffon ondanks het dreigende onweer naar La Truite Dore‚ gedreven. Daar trof hij het gewone, vaste gezelschap aan. Alleen Jeanne zag er anders uit die avond. 'De kleur op haar gezicht, haar ogen glansden achter de brilleglazen, ze noemde de klanten bij hun naam en serveerde met een zekere zwierigheid hun bestel lingen'. Bernard bestelde nog een cognac en legde op het moment dat zij het glas voor hem neerzette zijn vingertoppen op haar pols. Hij vroeg of zij nog wel eens aan Isabelle Amable dacht. Haar reactie was hevig, ze trok haar hand terug en stootte het glas cognac om. Maar Bernard zette het gesprekje voort en zei te denken dat Isabelle waarschijnlijk niet meer in leven was. Dat vond Jeanne voorbarig, wellicht was Isabelle weggelopen met de bedoeling nooit meer gevonden te worden. Daar had ze toch geen enkele reden voor, meende Bernard Buffon. Jeanne liet zich ontvallen dat zij wist dat Isabelle veel had meege maakt, dat zij vanaf haar twaalfde werd verkracht door haar stiefvader en dat zij twee verschrikkelijke huwelijken achter de rug had. Buffon, gewapend met z'n pas verworven kennis omtrent het leven van Isabelle, ontkent de verschrikkingen en noemt zijn bron, Odile S‚v‚rac, de boezemvriendin van Isabelle. Jeanne raakte in volledige verwarring, brak een bierglas en vluchtte achter het fluwelen gordijn waarachter de vrouw van de eigenaar 's avonds televisie zat te kijken. Bernard realiseerde zich dat er in het gesprekje iets heel belangrijks was gezegd. Hij probeerde het reconstrueren, maar wat hij in zijn onschuld had aangericht drong niet tot hem door. 11. In een roes van teleurstelling over de leugens van Isabelle liep Jeanne naar huis. Haar wanhoop verkeerde in woede en in zekere zin was dat een zegen, want met woede was ze in de loop van de jaren vertrouwd geraakt. Zij voelde een zekerheid. Dubbele zelfdisci pline was van nu af noodzakelijk om het schilderij af te maken. Hoever zou ze gaan met het vastleggen van het proces van verval. Tot over de grenzen van de dood? In ieder geval moest het regime van Isabelle verzwaard worden, maar tot hoever moest ze gaan? Al denkend kwam ze terecht in de schilderijenkamer waar ook nog het biljart uit de tijd van haar vader en broers stond opgesteld. Uitgeput van al het denkwerk zakte ze opzij tot ze languit op het laken tussen de gekleurde biljartballen in een onrustige halfslaap verdween. Toen ze weer wakker werd, had het geen zin meer om echt naar bed te gaan en moesten drie koppen sterke koffie haar woede in volle sterkte doen terugkeren. Halverwege de keldertrap brulde ze dat Isabelle moest opstaan. Isabelle realiseerde zich onmiddellijk dat er zich een gevaarlijke afwijking van het normale patroon voordeed en dat de vertrouwelijk heid van de vorige dag verdwenen was. Ze vroeg zich af of ze iets had misdaan. Natuurlijk lukte het schilderen niet. Het beeld van Isabelle onder de appelboom kwam te vaak voor de ogen van Jeanne. Ze was daar te gelukkig geweest. Gelukkig, naar was gebleken op valse gronden, maar 'hoeveel mensen waren gelukkig op valse gronden, zonder het te weten?' Ze verbood Isabelle voedsel en kwam heel dicht bij een echte uitleg omtrent haar plan. 'Je hebt mijn plan heel goed begrepen, je hebt mijn werk gezien en je gevolgtrekkingen ge maakt... Zeur nou niet, daarmee maak je het voor ons allebei alleen maar moeilijker'. Toen de dreigende werkelijkheid tot Isabelle doordrong, gilde zij uit zich niet te willen opofferen voor een schilderij. Zij drukte haar gezicht tegen Jeanne's broekspijpen. Jeanne had even de neiging om zich te bukken en de afhankelijke vrouw te troosten, maar zij deed het niet en Isabelle gaf zich over. Ze hernam haar pose en Jeanne hervatte het werk, uiterlijk onaangedaan. Onder de sto‹cijnse onaangedaanheid wroette het pijnlijke besef van verlies, omdat ze iets onontbeerlijks gevonden had en het meteen weerverloren. 12. Na een volgende nacht van uitputting bracht Jeanne 's morgens de honden weer naar beneden in de kelder waar Isabelle nog steeds sliep. Jeanne wist onmiddellijk dat er iets niet goed was. Ze zag de honden snuffelen aan twee bungelende blote voeten. 'Tegelijker tijd registreerden haar ogen met een kille objectiviteit dat Isabelle daar, zachtjes heen en weer schommelend onder aanraking van de honden, met een geknakte hals in een ge‹ mproviseerde strop hing. Het touw was vastgeknoopt aan een haak in de zoldering, waar vroeger zoute hammen en worsten hadden gehangen'. De honden speelden met wat strobalen naast Isabelle. Kennelijk was zij daar van afgestapt. Hoe had dit kunnen gebeu ren, terwijl zij zelf had liggen slapen onder het zelfde dak, zonder iets te voorvoelen. Uiteindelijk wilde zij Isabelle heel langzaam heel lelijk zien worden en had zij dit niet ge wenst. 'Ze' zouden haar nu wel snel komen halen en ze had de keus om lijdzaam af te wachten of om actie te nemen. Ze koos voor het laatste en ging naar het atelier waar ze de portretten van Isabelle pakte, naar buiten bracht en het verbrandde. Ze wist over de hele linie gefaald te hebben, als vrouw, als mens, als kunstenaar. Ze zag haar leven verbran den, verrassen. Dat gaf wel een opruiming. Nu restte haar nog ‚‚n besluit. Zou zij de honden meenemen? Uiteindelijk vertrok zij alleen in de richting van de Plomb du Chantal. 'Ze volgde het pad naar de top dat tussen de majestueuze naaldbomen door kronkelde. Ze passeerde herkauwende gele koeien, die haar in stompzinnige overgave aanstaarden, ze wierp ongedurige blikken op de adembenemende panorama's aan weerszijden van het pad. Toen zij de top naderde werd het mistig en stak er een harde, gure wind op. Zij rilde en trok haar jack aan. 13. Op zijn vrije zaterdag ging Bernard Buffon naar het huis van Jeanne Bitor. Hij had voor zichzelf geen echte duidelijkheid omtrent zijn missie, maar volgde spontaan zijn intu‹tie. In de tuin vond hij eerst en daarna nog een rood damesschoentje. Tegelijkertijd ontdekte hij een luchtrooster. Het leek allemaal te mooi om waar te zijn en even schoot er door zijn hoofd dat dit spoor speciaal voor hem was uitgezet. Bij de hoek van het huis kreeg hij vrij zicht op de achtertuin. Midden in het grasveld zag hij Jeanne Bitor die bij een hoog oplaai end vuur stond. Zij leek een geheel andere vrouw dan die hij had leren kennen in La Truite Dor‚e. Nu was zij energiek met een bijna mannelijke daadkracht. Hij verloor zich niet in de verbazingwekkende en angstaanjagende vertoning maar liep de keuken van het huis in. Wat hij daar zag, was een keuken uit het begin van de twintigste eeuw, zoals hij zich die van zijn grootmoeder herinnerde. Hij liep de kamers langs, zag de schilderijenverzameling en opende tenslotte de kelderdeur. Zonder aarzelen daalde hij de keldertrap af en zag Isabelle. Haar hand bewoog en nauwelijks hoorbaar riep zij 'Los...los.' Langzaam drong het tot hem door wat er van hem verwacht werd en in een toestand van verdoving stapelde hij enkele balen stro op elkaar zodat zij daar haar voeten op kon zetten. Isabelle rukte haar hoofd uit de strop en Bernard was niet in staat ook maar iets te zeggen, zozeer werd hij aangegrepen door de dubbele herijzenis uit de dood. 'Toen stond ze vlak voor hem, precies als twintig jaar geleden nadat zij h‚m uit een benarde positie had bevrijd. Tijd om zich hierover te verheugen kreeg hij niet. Ze liep voor hem uit de kelder door, naar de trap toe en beduidde hem met een vinger op de lippen haar te volgen'. Ze liepen snel weg van huis. Isabelle gaf aan dat ze snel even ergens moest liggen, ergens van de weg af zodat 'zij' hen niet zou zien. Toen Isabelle eenmaal lag met gesloten ogen, vocht Bernard zijn eigen kleine strijd. Voor de wereld was Isabelle dood. Hij zou zijn droombeeld om kunnen zetten in werkelijkheid en alles opofferen voor ‚‚n keer. Maar hij vermande zich; hoe kon zo'n giftige vlam in zijn brein opschieten. Toen bewoog Isabelle zich weer en begon zij te vertellen, eerst aarzelend en nog benauwd. De honden die strobalen hadden omvergeworpen, hadden haar opzet doorgekruist. De strop was geen echte geweest, maar gemaakt naar het model van de strop die gebruikt was in een film over kettervervolgingen waarin zij had meegespeeld. Zij had de benodigde materialen in de kelder gevonden. Het touw was gevlochten om een ring van ijzerdraad zodat ze uiteindelijk op haar kaak had gehang en. Dat was wel een naar gevoel, maar best uit te houden als het niet te lang duurde. Haar verwachting was geweest dat Jeanne in paniek zou weglopen zodra ze haar in de strop zou zien en dat ze van de verwarring gebruik zou kunnen maken om te vluchten. Maar de honden hadden roet in het eten gegooid. Ook Bernard Buffon had zijn verhaal. Hij vertelde over zijn gesprek met Odile S‚v‚rac en de avond in La Truite Dor‚e. Uiteindelijk belandde hij met zijn relaas, dat steeds meer van een biecht kreeg, bij de bron van zijn verering voor Isabelle' die middag in een verleden, toen zij hem had gered uit de ton. Toen praatten ze over Jeanne. Over de manier waarop Isabelle haar bedrogen had met verhalen uit het leven van Marilyn Monroe. Bernard was vol wraakzucht, maar Isabelle vond dat ze Jeanne met rust moest laten omdat zij nog nooit iemand had ontmoet die zo ongelukkig was, die zo het slachtoffer kon worden van haar eigen lelijkheid. Natuurlijk vond Bernard, die geplaagd werd door zijn eigen lelijkheid en die nog nooit een vrouw had gehad, die beproeving van Jeanne nauwelijks een excuus. En zo gingen ze, elkaar niet verstaand, samen de confron tatie met de bewoonde wereld aan.
14. Bernards ban was gebroken. Sinds hij Isabelle had leren kennen als een vrouw van vlees en bloed was de betovering verdwenen. Wat de doorslag had gegeven wist hij niet. Het kon haar onbereikbaarheid zijn, zelfs als zij dichtbij was, maar het kon ook haar stelling name tegenover Jeanne Bitor zijn. Wat hij ze zeker wist , was dat hij een grote leegte voelde. De familie Amable vereerde hem als een held. Ze hadden hem een feestelijk diner aangeboden en zijn passie voor Schubert ontdekt. Op een ochtend lieten zij hem alle symfonie‰n, sonates, impromptu's en liederen bezorgen, uitgevoerd door de besten op aarde. Isabelle die na een paar weken weer op haar oude gewicht was, wierp zich op als de pleitbezorgster van Jeanne Bitor, die nog altijd onvindbaar was. Psychologen wisten de houding van Isabelle te verklaren als een normaal bijverschijnsel van gijzelingen en ontvoe ringen, namelijk dat het slachtoffer sympathie kreeg voor de dader. Bernard verdween geheel volgens zijn wens, naar de achtergrond. Hij nam zich voor om opnieuw het speur werk van de politie over te nemen. Zijn doel was nu Jeanne Bitor die zich nu in het middel punt van zijn bewustzijn had gevestigd. 'De koningin van de dag had haar troon afgestaan aan de koningin van de nacht.' De kwestie Jeanne Bitor blijft door haar verdwijning, onvol tooid. Thema Het thema van het boek is: De onrechtvaardigheid van het lot. De tegenstelling mooi-lelijk. De machtsstrijd tussen twee vrouwen. Titelverklaring Isabelle is de hoofdpersoon van het verhaal. Isabelle Amable is een beroemde filmster. Haar naam verwijst direct naar haar uiterlijk en karakter: mooi (belle) en vriendelijk (aima ble). Personages Isabelle komt niet goed uit de verf. Het vertelprocédé brengt dat met zich mee. Net zoals Jeanne is de lezer geneigd te geloven dat het leven van een beeldschone vrouw ook zo zijn moeilijkheden met zich mee kan brengen, maar evenals Jeanne wordt ook de lezer weer nuchter op twee benen neergezet als duidelijk wordt dat Isabelle geen Marilyn Mon roe-achtigesituaties heeft meegemaakt. Het dichtst komt de lezer bij Isabelle als Odile Sévérac aan Bernard Buffon vertelt wat voor persoon zij is. Ze is dus een flat-character. Jeanne Bitor is van dichterbij beschreven. De lezer kent haar drijfveren en haar aarzelingen als de tactiek van Isabelle begint te werken. Haar dynamiek komt voort uit een allesover heersende wrok tegenover het noodlot dat haar zo lelijk maakte dat alle mannen haar mijden. Maar ze is wel mens gebleven. Zodra er ook maar een sprankje menselijke aan dacht voor haar is, zoals Isabelle haar dat lijkt te geven, smelt de wrok en krijgt haar echte persoonlijkheid een kans. Zij is een flat-character. Ook Bernard Buffon is lelijk, ook hij heeft dat aan het noodlot te danken, immers door een niet goed functionerende schildklier is hij buitenproportioneel dik. De verering die Bernard Buffon aanvankelijk koesterde voor Maria, moeder van Christus, en die overging in een verering van Isabelle, komt uiteindelijke terecht bij Jeanne als die niet meer bereikbaar is. Zijn gevoelens voor Isabelle weken toen zij, 'zelfs in de grootste nabijheid onbereikbaar was gebleken'. Hij is een flat-character Perspectief Het verhaal wordt verteld door de alwetende verteller. Deze vertelt het verhaal afwisselend vanuit het gezichtspunt van Bernard en Jeanne. Er is sprake van een auctoriaal perspec tief.
Tijd Het is niet echt duidelijk in welke tijd het verhaal zich afspeelt. Het verhaal is af en toe niet- chronologisch door flash-backs. Er is ook af en toe sprake van tijdsverdichting. Ruimte Het verhaal speelt zich af in een bergachtige streek Auvergene in Frankrijk. De ruimte heeft hier een beeldvormende functie. Beoordeling Ik vond het een goed boek, omdat het goed laat zien dat het niet leuk is om lelijk te zijn, maar dat als je heel knap bent het ook enorme problemen met zich mee kan brengen. Ik vond het een goed boek mede door het dunne formaat en omdat het makkelijk geschreven is. Vooral een van de laatste hoofdstukken in het boek waar Isabelle doet alsof ze zichzelf opgehangen heeft vond ik spannend en goed geschreven. Schrijver Tessa de Loo is geboren op 1946 in Bussem. Ze bracht haar verdere ook door in Oss. Ze had een hekel aan de omgeving. Oss was zeer katholiek, zij daar integen was niet gelovig. Later studeerde ze Nederlands. De prijzen die ze kreeg waren de Anton Wachter-Prijs en de debutantenprijs. Terugkerende thema's van de Loo zijn; individu ten opzichte van het collectief, relatie man-vrouw, het burgelijke van de samenleving. Andere weken van haar: verhalenbundel: Meisjes van de suikerwerkfabriek, novellen: Het rookoffer, romans: Mean der, De Tweeling (succesvol, over de verwerking van de oorlog).