Feitelijke gegevens

• 1e druk, 1951
• 277 pagina's
• Uitgeverij: Little Brown and Company

Flaptekst

Eerste zin

If you really want to hear about it, the first thing you’ll probably want to know is where I was born and what my lousy childhood was like, and how my parents were occupied and all before they had me, and all that David Copperfield kind of crap, but I don’t feel like going into it, if you want to know the truth.

Samenvatting

De zestienjarige Holden Caulfield is voor de zoveelste keer van school gestuurd, ditmaal van de exclusieve privéschool Pencey in Agersfield, Pennsylvania. Het is bijna kerst en hij wordt geacht na de kerstvakantie niet terug te keren. Op een zaterdagavond ontdekt hij dat zijn gehate kamergenoot uitgaat met Jane Gallagher, een jeugdvriendin van Holden. De twee jongens krijgen ruzie omdat Holden denkt dat zijn kamergenoot Jane niet goed behandelt. Na een flink gevecht besluit Holden Pencey te verlaten en naar New York te gaan.

Na een gesprek vol verzinsels met de moeder van een Pencey-genoot in de trein, komt hij midden in de nacht in New York aan. Hij neemt een hotel en probeert tevergeefs in de lobby twee meisjes te versieren, terwijl Jane door zijn hoofd blijft spoken. Daarna gaat hij naar een bar en komt er een ex van zijn broer tegen, maar gezelschap van haar zit er niet in en dus gaat hij weer terug naar het hotel. Een liftjongen biedt hem de mogelijkheid om tijd door te brengen met een prostituee en Holden gaat erop in, maar durft uiteindelijk niets met haar te doen. Hij wordt in elkaar geslagen door de liftjongen omdat hij te weinig betaald had (Holden gaf het meisje wat de jongen had gezegd, maar zij vroeg om meer).

De volgende dag verlaat hij het hotel - hij kan nog niet naar huis omdat zijn ouders nog niet weten dat hij van Pencey gestuurd is - en gaat naar het Centraal Station. Daar ontmoet hij twee nonnen aan wie hij niets over zichzelf vertelt, maar met wie hij wel een geanimeerd gesprek voert over literatuur. Hij koopt een plaat voor zijn zusje Phoebe en haalt herinneringen op aan zijn kindertijd. Die middag spreekt hij af met Sally, een jeugdvriendin, en neemt haar mee naar een Broadway-show. Zijn goede humeur gaat verloren als Sally eerst alleen maar aandacht heeft voor een bekende en daarna weigert met Holden mee te gaan naar Vermont, weg van alles.

Holden brengt de avond door met een vriend van een vorige school met wie hij over seks praat. Hij wordt stomdronken en gaat naar Central Park, waar hij de plaat voor Phoebe kapot laat vallen. Doordat hij zich zo ongelukkig en op sterven na dood voelt en geen geld meer heeft, besluit hij zijn huis stiekem binnen te sluipen om zijn zusje te zien.
Zijn ouders zijn niet thuis en hij vertelt Phoebe over wat hij eigenlijk echt wil: een vanger in het koren zijn, kinderen behoeden voor gevaar, mensen helpen. Als zijn ouders terugkomen, glipt hij weg (Phoebe is er al achter dat hij van Pencey gestuurd is) en gaat naar een Engelse leraar van zijn vorige school. Met hem praat Holden over wat hij met zijn leven moet en hij mag op de bank slapen, maar vlucht weg nadat de man hem probeert aan te raken.

Holden besluit dat hij weg wil uit New York, naar het westen om opnieuw te beginnen. Hij stuurt Phoebe een briefje met die mededeling en de vraag of ze met hem wil afspreken om afscheid te nemen. Wanneer ze elkaar ontmoeten, heeft ze een koffer met eigen spullen bij zich omdat ze mee wil. Holden verbiedt haar dat en ze is zo verdrietig en boos dat hij uiteindelijk besluit te blijven en naar huis te gaan. Hij neemt Phoebe mee naar de dierentuin en terwijl zij een ritje maakt op een carrousel, realiseert hij zich dat het goed is zo, ook al weet hij niet wat de toekomst zal brengen.

Personages

Phoebe Caulfield

Phoebe is Holdens jongere zusje en ook zo ongeveer de belangrijkste persoon in zijn leven. Ze is erg slim en een echte denker, maar ze is ook heel emotioneel en onzeker. Ze vindt het vaak moeilijk om de wereld om haar heen te begrijpen en probeert Holden dicht bij zich te houden maar hem tegelijkertijd in de juiste richting te sturen. Ze is lief, sympathiek en heeft de neiging haar eigen willetje te doen tenzij de mening van anderen op het spel staat, maar ze kan ook heel paranoïde en een echte braverik zijn.

Jane Gallagher

Jane is het meisje waarmee Holden in zijn kindertijd heel goed bevriend was en van wie zijn hoofd en hart nog steeds behoorlijk vol zijn. Zij is eigenlijk hetgeen waarmee Holdens zwerftocht door New York is begonnen: zijn kamergenoot ging met haar uit en behandelde haar slecht, waardoor Holden hem sloeg en genoeg kreeg van alle mensen op Pencey. Tijdens zijn tocht door New York speelt hij steeds met de gedachte om haar te bellen en te vragen hoe het met haar is, maar hij doet het op geen enkel moment, hoewel hij zich wel veel van haar herinnert: hoe slim ze was, hoe goed ze kon schaken, hoe goed ze met elkaar overweg konden.

Holden Caulfield

Holden is de zestienjarige hoofdpersoon en verteller van het verhaal. Hij komt uit een rijke familie en zijn ouders hebben meer oog voor hun eigen bezigheden en kapsones dan voor hun kinderen. Holden heeft al op talloze scholen gezeten en is er vanwege zijn slechte prestaties steeds weer van weggestuurd, zo ook met Pencey. Hij is niet sociaal: hij vertelt zichzelf dat hij beter met mensen kan opschieten dan daadwerkelijk het geval is en heeft eigenlijk geen echte vrienden. Dat is ook de reden dat hij Pencey vóór de kerstvakantie verlaat en een tijdje door New York zwerft omdat hij nog niet naar huis kan (zijn ouders weten niet dat hij van school gestuurd is). Holden heeft een cynische, behoorlijk depressieve kijk op de wereld: hij weet absoluut niet wat hij wil en wat hij van zijn toekomst moet verwachten, maar neemt het leven juist gewoon zoals het komt. Hij is er goed in na te denken over wat er om hem heen gebeurt en wat er door zijn hoofd spookt, maar zichzelf echt kennen doet hij niet. Er zijn een paar mensen om wie hij wel geeft en zij vormen voor hem de belangrijkste basis van zijn leven. Hij kan heel sympathiek zijn en kan goed praten, zeker met onbekenden, maar liegen kan hij ook. Hij verliest niet gauw zijn zelfbeheersing omdat de meeste dingen hem gewoon niets doen, maar als er echt iets is dat belangrijk voor hem is, kan hij er compleet opgefokt door raken. Hij heeft vooral moeite met volwassen worden en heeft, vooral zonder dat-ie het zelf beseft, vaak de neiging in het verleden en in zijn jeugd te blijven hangen.

Quotes

"I stayed in the bathroom for about an hour, taking a bath and all. Then I got back in bed. It took me quite a while to get to sleep – I wasn’t even tired – but finally I did. What I really felt like, though, was committing suicide. I felt like jumping out the window, I probably would’ve done it, too, if I’d been sure somebody’d cover me up as soon as I landed. I didn’t want a bunch of stupid rubbernecks looking at me when I was all gory." Bladzijde 136

"‘It’s a terrific bore.’ ‘I mean, do you hate it? I know it’s a terrific bore, but do you hate it, is what I mean.’ ‘Well, I don’t exactly hate it. You always have to –‘ ‘Well, I hate it. Boy, do I hate it,’ I said. ‘But it isn’t just that, it’s everything. I hate living in New York and all. Taxicabs and Madison Avenue busses, with the drivers and all always yelling at you to get out at the rear door, and being introduced to phony guys that call the Lunts angels and going up and down in elevators when you just want to go outside, and guys fitting your pants all the time at Books, and people always –‘" Bladzijde 169

"‘I thought it was ‘If a body catch a body,’ I said. ‘Anyway, I keep picturing all these little kids playing some game in this big field of rye and all. Thousands of little kids, and nobody’s around – nobody big, I mean – except me. And I’m standing on the edge of some crazy cliff. What I have to do, I have to catch everybody if they start to go over the cliff – I mean if they’re running and they don’t look where they’re going I have to come out from somewhere and catch them. That’s all I’d do all day. I’d just be the catcher in the rye and all. I know it’s crazy, but that’s the only thing I’d really like to be. I know it’s crazy.’" Bladzijde 224

Thematiek

Coming of age

Coming-of-age is het belangrijkste thema in het boek omdat Holdens zwerftocht door de stad vooral gaat om het vinden van zijn draai, niet alleen in de wereld maar ook in zichzelf. Hij heeft de leeftijd van volwassenheid, maar blijft nog erg hangen in zijn jeugd: zijn scherpe herinneringen aan zijn jeugdvriendin Jane, voor wie hij onbewust nu een goede gelijke wil zijn, zijn hechte band met het Museum of Natural History waar hij als kind veel tijd doorbracht en zich echt kind voelde en het doen van onbezonnen dingen die je als kind vergeven worden. In dit patroon blijft hij hangen, maar tegelijkertijd probeert hij ook volwassen te worden. Door de dingen waarover hij nadenkt, de mensen die hij ontmoet en de conflicten die hij tegenkomt, neigt hij toch steeds meer naar volwassenheid en volwaardigheid. Uiteindelijk is hij aan het eind van het boek zijn wildste haren kwijt en bereid de toekomst – hoe die er ook uit moge zien – op zich af te laten komen en er wat van te maken.

Motieven

Eenzaamheid & isolement

Dit is een belangrijk motief dat in verschillende vormen terugkomt in het boek. De belangrijkste vorm is de rode jagerspet van Holden die hij aan het begin van het verhaal koopt en die steeds bij hem terugkomt. Deze staat voor zijn individualiteit, zijn gevecht met zichzelf en zijn pogingen om zichzelf te vinden tussen jeugd en volwassenheid. Maar Holden verkeert ook in een depressie en die depressie bepaalt gedurende het hele verhaal hoe hij over het leven denkt, wat hij doet en hoe hij zich gedraagt. Zijn broer Allie die aan leukemie is gestorven komt vaak in zijn hoofd omdat het de enige persoon is met wie Holden echt lijkt te kunnen praten en die nog zou weten hoe hij in elkaar zat als hij niet dood was. Ook anderen, de mensen die Holden tegenkomt in New York, zijn altijd op een bepaalde manier afwijkend aan zijn persoonlijkheid: ze passen niet bij hem, bij zijn denken en doen, en ze verlaten hem op een gegeven moment allemaal weer waardoor hij weer alleen is.

Opdracht

To my mother.

Trivia

Robert John Bardo, de man die een aanslag probeerde te plegen op president Reagan, had het boek in zijn hotelkamer liggen. Mark David Chapman, de man die John Lennon vermoordde, had het boek bij zich toen hij dat deed.

Titelverklaring

The Catcher in the Rye verwijst naar een heel specifieke scène in het boek, waardoor de herkomst van de titel ook pas tegen het eind van het boek duidelijk wordt. Het is gebaseerd op een achttiende-eeuws gedicht van Robert Burns, Coming Thro’ the Rye. Holden heeft een soort fantasie waarin dat gedicht de hoofdrol speelt: hij staat aan de rand van een klif, dicht in de buurt van een korenveld waarin een heleboel kinderen aan het spelen zijn, en het is zijn taak om de kinderen die in blinde opwinding naar het klif rennen, op te vangen en terug te duwen. Het heeft waarschijnlijk te maken met zijn verlangen om grip te krijgen op het leven zelf of om zijn eigen leven in dienst te stellen van het welzijn van anderen.

Structuur & perspectief

Het boek is opgedeeld in 26 niet al te lange hoofdstukken die het verhaal vertellen. Er zit niet heel veel structuur in: in het eerste gedeelte maakt de lezer kennis met Holden, hij zit dan nog op Pencey maar weet al dat hij weggestuurd is doordat zijn prestaties veel te slecht zijn. Op een gegeven moment, vlak voor de kern van het boek, besluit hij weg te gaan en in de kern zwerft hij een tijd door New York omdat hij niet naar huis kan – zijn ouders weten nog niet dat hij van school gestuurd is. Hij haalt alles uit het leven, maar wordt op een gegeven moment zo depressief dat hij denkt dat hij dood zal gaan en naar huis begint te verlangen, al is het alleen maar naar zijn zusje Phoebe. Hijzelf vertelt het hele verhaal in de ik-persoon, waarbij hij vaak optreedt als de terugblikkende ik-verteller omdat er in de belevingstekst vaak gebruik wordt gemaakt van flashbacks. 

Decor

Het is heel duidelijk dat het grootste gedeelte van het verhaal zich afspeelt in New York, hoewel Holden eerst nog op het fictieve internaat Pencey in het fictieve Aggersfield zit. New York is duidelijk te herkennen door de vermelding van een aantal stadskenmerken: Broadway, Grand Central Station, Central Park en ook gewoon straten. Het is lastiger om te bepalen wanneer het verhaal zich precies afspeelt: het zouden de jaren vijftig of zeventig kunnen zijn door de denkwijze van Holden en zijn leeftijdsgenoten, maar er wordt nergens een jaartal genoemd. Op een gegeven moment wordt er wel gesproken over de uitvinding van de atoombom en die werd in 1945 ontdekt: nu is het wel duidelijk dat de Tweede Wereldoorlog al een tijdje voorbij is en dus is het logischer dat het verhaal zich eind jaren veertig, begin jaren vijftig afspeelt. Wel is het duidelijk dat het in de kerstperiode speelt doordat er veel gesproken wordt over Kerstgerelateerde zaken. De vertelde tijd is maar kort: het begint op het moment dat Holden net te horen heeft gekregen dat hij van Pencey is gestuurd en eindigt als hij heeft besloten naar huis te gaan na een zwerftocht door New York.  Het is moeilijk exact te zeggen, maar die zwerftocht heeft zeker niet langer dan een week geduurd, weliswaar een week waarin veel is gebeurd, maar toch een week, niet erg lang dus.

Stijl

Het meest opmerkelijke aan de stijl van J.D. Salinger is ook hetgeen waarom hij en zijn boek het meest geprezen worden: de manier waarop hij de belevingswereld van de jeugd uitdrukt. Het boek duikt echt in de gedachten en gevoelens van Holden, waardoor er niet heel veel buiten zijn geest gebeurt maar juist wel heel veel daarbinnen. Dit noem je de stream of consiousness.

Door deze stroom aan gedachten is het echt Holden die denkt en schrijft. Het is heel duidelijk een personage met een eigen taal. (that killed me, being yellow, boy) Er is weinig concrete actie, maar wel veel afwisseling in dialogen en gedachtegangen en Holden maakt een enorme ontwikkeling door.

Slotzin

Don’t ever tell anybody anything. If you do, you start missing everybody.

Beoordeling

Ik wist eigenlijk niet goed wat ik van dit boek moest verwachten en had er nogal gemengde reacties over gelezen, maar uiteindelijk vond ik het prachtig. Een verhaal als dit heb ik nog nooit eerder gelezen, ik vond het ontzettend bijzonder om zo diep in de geest van een jong persoon te kruipen en ik kon er ook echt letterlijk in duiken, ik leefde heel erg mee en voelde me echt verbonden met hem – op zo’n manier dat ik serieus moest afkicken toen ik het eenmaal uit had. De hoofdpersoon vond ik gewoon briljant, maar ook de andere personages die ten tonele verschenen en weer verdwenen bleven me boeien, hoewel ik over een aantal wel wat meer had willen weten. Ik vond de onvoorspelbaarheid van het verhaal heerlijk, wilde steeds weten wat Holden nu weer zou gaan doen of hoe hij zich er weer uit zou gaan redden. De kleine, eigenlijk onbelangrijke dingen hebben me echt geraakt en ertoe bijgedragen dat ik zijn persoonlijke ontwikkeling kon volgen. Het boek maakte me op veel punten aan het lachen en aan het einde – soms ook tussendoor – had ik een brok in mijn keel omdat het me zo diep raakte. Het enige nadeel vind ik dat het hier en daar wel érg langdradig was en dat ik soms hele stukken over kon slaan zonder iets van de grote lijn te missen, daar had iets meer structuur in gekund.

Recensies

"Let\'s just say that this book is certainly one open to a lot of controversy and debate, yet that is what makes it such an interesting read." http://www.theguardian.co...atcher-rye

"The Catcher in the Rye is truly a classic and will be for years to come." http://thehungryreader.wo...-salinger/