Feitelijke gegevens

• 16e druk, 1997
• 172 pagina's
• Uitgeverij: De Geus bv

Flaptekst

Eerste zin

Een vliegtuig. Tegenwoordig is het een vliegtuig dat in mijn slaap tevoorschijn komt.

Samenvatting

Als vluchteling uit Iran, komt Bolfazl samen met zijn vrouw in Nederland aan. In Nederland krijgt hij aan de IJssel een huis aangeboden. Deze kans grijpt hij met beide handen aan. Al snel lopen Bolfazl en zijn vrouw tegen problemen op. Ze komen bijvoorbeeld naast een homoseksueel stel te wonen. Dit is iets dat in Iran niet geaccepteerd wordt.

Toch worden de buurman René en Bolfazl al snel vrienden. René probeert Bolfazl zo goed mogelijk te helpen. De communicatie tussen René en Bolfazl verloopt aan het begin wat stroef omdat Bolfazl nog nauwelijks Nederlands kan praten. Met behulp van woordenboeken en andere boeken probeert Bolfazl zo snel mogelijk Nederlands te leren. Toch valt de Nederlandse taal hem tegen. Daarnaast frustreert het hem dat zijn vrouw al veel sneller het Nederlands onder de knie krijgt.

Als Bolfazl beter Nederlands kan praten, worden de gesprekken tussen René en hem steeds beter. Af en toe wordt Bolfazl bij René thuis uitgenodigd. Samen met René en de vriend van René, die Bolfazl Moka Moka noemt, hebben ze dan een gezellige tijd samen.

Op een gegeven moment zorgt René ervoor dat Bolfazl bij een plaatselijke boer kan werken. De boer heeft namelijk wat simpel werk te doen. Dit werk gaat hem zo goed af, dat hij al snel gevraagd wordt door andere boeren. Ineens verdient Bolfazl zijn eigen geld. Hij is René ontzettend dankbaar voor alle hulp die hij hem geeft.

Na een tijd verdwijnt René ineens. Ineens valt Bolfazl in een zwart gat. Hij heeft geen idee waar René naartoe is. De enige persoon met wie hij in Nederland contact had, is ineens verdwenen. Ineens heeft hij geen sociaal leven meer.

Bolfazl komt erachter dat René verhuisd is. Ook komt hij achter het huidige adres van René. Hij besluit om René op te zoeken. Onder het genot van een kopje koffie komt Bolfazl erachter dat René niet meer de oude is. Hij is ontzettend veranderd in een oude en saaie man, met wie een leuk gesprek niet meer mogelijk is.

Een tijdje na deze ontmoeting wordt Bolfazl opgebeld door Anneke. Anneke is de ex-vrouw van René. René schijnt zelfmoord gepleegd te hebben en op een briefje achtergelaten te hebben dat alleen Anneke en hij naar de crematie van hem mogen komen. Bolfazl besluit naar de crematie te gaan, maar pas na de crematie komt het besef dat zijn oude buurman overleden is. Bolfazl voelt zich hier ontzettend verdrietig om.

Al snel komen er nieuwe mensen naast hem wonen. Bolfazl vindt het moeilijk om met zijn nieuwe buurman, Jacobus, contact te maken. De gesprekken tussen hem en zijn buurman zijn niet hetzelfde als bij René, dus nog steeds voelt Bolfazl zich erg eenzaam.

Op een dag komt René erachter dat Jacobus treinmachinist is. René is voor een trein gesprongen om zelfmoord te plegen, en Bolfazl heeft het vermoeden dat René voor de trein van Jacobus gesprongen is. Jacobus laat hier echter niks over los en dat frustreert Bolfazl. Hij wil namelijk weten wat er precies met zijn oude buurman gebeurd is.

Als Bolfazl jarig is, krijgt hij een kaart van Miranda. Miranda is de dochter van René. Naast een felicitatie, staat ook het adres van Miranda op de kaart. Ze woont inmiddels in Groningen. Bolfazl besluit haar op te zoeken in Groningen, zodat hij hopelijk meer te weten komt over de dood van René.

Als hij in Groningen is, komt hij erachter dat Anneke ook in Groningen woont. Hij besluit ook bij haar op bezoek te gaan. Inmiddels is Anneke samen met haar nieuwe vriend Henk. Henk is kunstenaar en schildert Bolfazl op een doek. Bolfazl beseft zich dat hij niks kan veranderen aan de dood van René, en dat hij verder moet met zijn leven. Anneke heeft dat namelijk ook ooit gedaan. 

Personages

Bolfazl

Bolfazl is een vluchteling uit Iran, die na een lange reis samen met zijn vrouw in Nederland terecht is gekomen. Toen hij samen met zijn vrouw in Nederland aan kwam, was het moeilijk om een leven op te bouwen. De verschillen tussen Iran en Nederland waren te groot, waardoor hij zijn draai moeilijk kon vinden. Daarnaast had hij erg veel moeite met het leren van de Nederlandse taal. Meerdere keren heeft hij heel het woordenboek doorgenomen om zijn woordenschat steeds verder uit te bereiden. Naast de houvast die Bolfazl in boeken kon vinden, kon hij steun vinden bij zijn buurman René. René zorgde ervoor dat Bolfazl een baantje bij een boer kreeg, waardoor hij geld kon verdienen en een leven in Nederland op kon gaan bouwen.

René

René is de buurman van Bolfazl. Al snel na hun eerste ontmoeting, raken ze bevriend met elkaar. René helpt Bolfazl met het opbouwen van een leven in Nederland. Uiteindelijk verhuist René zonder iets te zeggen. Nadat Bolfazl hem een tijd lang gezocht heeft, wordt hij opgebeld door zijn ex-vrouw. Ze vertelt hem dat René zelfmoord gepleegd heeft.

Moka Moka

Moka Moka is de vriend van René. Bolfazl heeft de vriend van René zelf de bijnaam Moka Moka gegeven. Moka Moka en Bolfazl hebben nauwelijks contact met elkaar.

Miranda

Miranda is de dochter van René. Ze woont in Groningen. Na de scheiding van haar ouders kwam ze af en toe langs bij René en zijn nieuwe vriend. Ondanks het feit dat Miranda Bolfazl nauwelijks kent, luistert ze toch goed naar zijn verhalen. Ze is geduldig en lief voor haar medemens.

Jacobus

Jacobus is de nieuwe buurman van Bolfazl. Aan het begin moet Bolfazl heel erg wennen aan zijn nieuwe buurman, omdat hij zich beseft dat de band tussen hen nooit zo zou worden als de band tussen René en hem. Jacobus is van beroep treinconducteur. Bolfazl en Jacobus hebben samen vele gesprekken over treinen, zeker als Bolfazl vermoedt dat zijn oude buurman René voor de trein van Jacobus gesprongen is.

Anneke

Anneke is de ex-vrouw van René. Zij belt Bolfazl op met de mededeling dat René overleden is.

Mary Rose

Mary Rose is de vrouw van Jacobus. Doordat ze uit Mexico komt, is haar Nederlands ontzettend slecht. Hierdoor wil Bolfazl zo min mogelijk met haar praten, omdat hij bang is dat zijn eigen Nederlands door haar Nederlands achteruit gaat.

Quotes

"Wie zijn tijding heeft binnengekregen, moet meteen zijn reis beginnen. En wie zijn reis is begonnen, moet gewoon doorgaan tot het einde. Tot het punt dat hij niet verder kan, dat hij valt. Alles riep dat René het huis uit moest. Het dak lekte. De kraan liep almaar door en wilde niet ophouden. De lamp van de woonkamer wilde René niet meer van dienst zijn en stopte met branden. " Bladzijde 48

"‘Gaat het goed met Bolfazl?’ vroeg hij op vaderlijke toon. De tranen sprongen me ineens in de ogen. Zo weekhartig was ik toch niet. Ik wist niet of die tranen voor mezelf waren of voor René. Ik wilde iets zegen, iets vertellen, maar nee, ik deed het niet. Ik keerde terug en fietste naar de dijk. Langs de weg lagen hier en daar een paar lege flessen in het gras. Ze zijn op reis, dacht ik. " Bladzijde 54

"En de telefoon ging. Ik haastte me niet, liet de bel een paar keer overgaan. Toen pakte ik de hoorn op: ‘Met Bolfazl’. ‘Ik ben het’, zei een vrouwelijke stem. ‘Wie bent u?’ ‘De ex-vrouw van René. Ik heb een droevige mededeling.’ ‘Hoezo?’ ‘René is dood.’ Ik schrok. Ineens doemde zijn gezicht voor me op. " Bladzijde 69

"Soms dacht ik: als René niet mijn buurman was geweest, was ik dan net zo intensief met mijn verleden bezig geweest? Als in plaats van hem iemand anders mijn buurman was geweest, was ik dan anders gaan leven? Ik vroeg me af of het Renés schuld was dat Asgar de Kale voortdurend rondfietste in mijn gedachten. " Bladzijde 88

Thematiek

Migrantenproblemen

In het verhaal wordt door Bolfazl regelmatig een vergelijking gemaakt tussen zijn oude leven in Iran en zijn nieuwe leven in Nederland. Bolfazl vindt het fijn dat hij een beter leven in Nederland kon opbouwen, maar vindt het tegelijkertijd ontzettend moeilijk om zich in te burgeren in Nederland. Hij heeft veel moeite met de taal, waardoor het voor hem moeilijk is om met Nederlanders te communiceren. Daarnaast komt hij in Nederland dingen tegen die hij in Iran nooit mee zou kunnen maken. In Nederland wordt hij bijvoorbeeld meteen geconfronteerd met homoseksualiteit, omdat zijn buurman René homo is. Dit is iets wat in zijn land van herkomst niet kan, omdat er een groot taboe op heerst. Aan het begin heeft Bolfazl dan ook moeite met zijn buurman. Als ze elkaar beter leren kennen, komt Bolfazl erachter dat René hem alleen maar wil helpen. Al snel probeert René Bolfazl zo goed mogelijk te helpen met zijn leven in Nederland. Beetje voor beetje burgert Bolfazl in in Nederland en hij krijgt het steeds meer naar zijn zin. Uiteindelijk kan Bolfazl zich een leven in Iran niet meer voorstellen.

Motieven

Vriendschap

De vriendschap tussen Bolfazl en zijn buurman René staat centraal in het verhaal. De twee krijgen in een korte tijd een ontzettend goede band met elkaar. René zorgt ervoor dat Bolfazl de Nederlandse taal leert en zo goed mogelijk in kan burgeren in Nederland. Hij weet dat zijn vriend het ontzettend heeft, en steunt hem zo goed mogelijk. Als René plotseling uit het leven van Bolfazl verdwijnt, heeft Bolfazl het ontzettend zwaar. Hij is René dankbaar voor alles wat hij voor hem gedaan heeft, maar kan hem niet bedanken. Dit doet hem erg veel verdriet.

Eenzaamheid

Als Bolfazl samen met zijn vrouw naar Nederland komt, voelt hij zich erg eenzaam. Ze beheersen allebei de Nederlandse taal niet, waardoor ze nauwelijks kunnen communiceren met anderen. Op een gegeven moment weet hij bij zijn buurman René veel steun te vinden. Met hulp van René weet Bolfazl een baantje bij een plaatselijke boer te regelen, waardoor Bolfazl onder de mensen is en zich steeds minder eenzaam gaat voelen.

Rouwverwerking

Bolfazl heeft het ontzettend zwaar met de rouwverwerking van zijn oude buurman René. Hij was in een korte tijd zo gehecht aan René geraakt, dat hij het moeilijk vindt om de dood van zijn oude buurman te verwerken.

Dood

Als Bolfazl door de ex-vrouw van René opgebeld wordt met de mededeling dat René overleden is, gaat de wereld van Bolfazl kapot. Hij vindt het vreselijk dat zijn oude buurman en vriend zelfmoord gepleegd heeft. Hij heeft nog allemaal vragen voor René en hij vindt het vreselijk dat hij René nooit heeft kunnen bedanken voor alles wat hij gedaan heeft.

Trivia

De schrijver van dit verhaal, Kader Abdolah, komt net zoals de hoofdpersonage van dit verhaal uit Iran. Kader Abdolah is in 1988 naar Nederland gekomen, waar hij werd opgevangen in een asielzoekerscentrum in Apeldoorn.

Titelverklaring

De titel ‘De reis van de lege flessen’ doelt op de herinneringen die Bolfazl heeft aan zijn grootvader. Zijn grootvader had een grote kelder met allemaal lege flessen. Deze lege flessen vertelden volgens zijn grootvader allerlei verhalen. Toen zijn grootvader stierf, wierp zijn grootmoeder alle lege flessen in een rivier achter een huis. Stuk voor stuk begonnen ze aan een lange reis door deze rivier.

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt verteld vanuit het ik-perspectief. Dit is al gelijk aan het begin van het boek duidelijk. De verteller is Bolfazl. Als lezer lees je zijn gedachtes en handelingen, waardoor je je als lezer volledig in kunt leven in Bolfazl. Om het inlevingsvermogen van de personage te vergroten, wordt er veel gebruik gemaakt van details. Onderstaand een quote van het gebruikte perspectief.

‘Er was geen trein te zien. Met een doek veegde ik het stof weg. Nu zag ik het. Een oude modeltrein met een donkerroodbruine kleur. De locomotief kwam met rokende schoorsteen achter een paar heuvels vandaan. De machinist was achter de rook verdwenen. Er waren geen passagiers te zien.’ –bladzijde 67

Het verhaal is opgedeeld in hoofdstukken, die te herkennen zijn aan een cijfer. In totaal zijn er 28 hoofdstukken verdeeld over 172 bladzijden

Decor

Het verhaal speelt zich af in een dorp aan de rivier de IJssel. Welk dorpje dit precies is, is niet bekend.

Wanneer het verhaal zich precies afspeelt is ook niet bekend. Aangezien homo’s nog niet geaccepteerd worden, zal het verhaal zich eind 20^e eeuw afspelen. Er wordt namelijk wel al gebruik gemaakt van telefonie. De verteltijd van het verhaal is enkele jaren. Dit is de tijd waarin Bolfazl met zijn vrouw probeert in te burgeren in Nederland en een leven probeert op te bouwen.

Stijl

De schrijfstijl van Kader Abdolah is erg eenvoudig. Hij gebruikt eenvoudige woorden en zinsstructuren, waardoor het verhaal makkelijk te lezen is.

Daarnaast gebruikt Kader Abdolah af en toe details om het verhaal levendiger en meer beeldend te maken. Hij maakt echter geen gebruik van overvloedig veel details, waardoor de lezer geen leesvertraging oploopt.

Slotzin

Ik ging op de stoel zitten. Hij plaatste een wit doek.

Beoordeling

Al vanaf het begin van het verhaal was ik razend enthousiast over het verhaal. Het verhaal gaat over een immigrant die in Nederland probeert in te burgeren. Als hij zijn buurman ziet, krijgt hij onmiddellijk te maken met homoseksualiteit. Iets wat in zijn land van afkomst niet wordt geaccepteerd. Dit laat zien dat er goed over het verhaal is nagedacht. Naast alle heftige dingen die de immigrant meemaakt, maakt hij ook leuke en bijzondere dingen mee. Humor en realiteit worden in het verhaal afgewisseld. Ik heb meerdere keren met een glimlach het boek zitten lezen.

Recensies

"Net als in de verhalen is Abdolah in de 'Reis van de lege flessen' op zijn best in zulke beelden of bij haast koele observaties van de balling in zijn rol als buitenstaander. Maar zulke momenten zijn er veel te weinig. Zijn afstandelijkheid breekt Bolfazl in de loop van het verhaal op. De lezer blijft zitten met de vraag wat er in hem omgaat bij die veranderingen." http://www.trouw.nl/tr/nl...palm.dhtml

"Als u mij vraagt hoe het afloopt met Bolfazl, of met de relatie met zijn vrouw, ik kan het u niet zeggen, we eindigen in volle vlucht. Zo licht is deze eerste roman van Kader Abdolah uiteindelijk: hij zweeft even door, uit zicht." http://recensieweb.nl/rec...-kan-niet/

"Mooi boek over een man die probeert te passen binnen een nieuw leven, dat hij voor zichzelf in gedachte heeft. Hij wil graag deelnemen aan dit leven, maar het lukt hem niet. Hij kan niet de dingen zeggen die hij wil, doordat hij de taal niet beheerst. Zijn vrouw en zoon snellen hem voorbij en hebben veel minder moeite zich aan te passen." http://seventyeight.nl/re...e-flessen/

Bronnen

Kader Abdolah

http://nl.wikipedia.org/w...er_Abdolah