Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2014
• 276 pagina's
• Uitgeverij: Querido

Flaptekst

Eerste zin

Het was een van die nieuwe plekken, gebouwd als een kerk, even buiten de stad, in een elleboog van de snelweg. Donkere ramen die te hoog begonnen om naar binnen te kijken, witpleister en een dunne, platte toren.

Samenvatting

Het verhaal wordt door Peek in omgekeerde volgorde verteld.
Ik heb er toch voor gekozen  om voor deze samenvatting de chronologie van de gebeurtenissen als leidraad te nemen. Anders valt er waarschijnlijk geen touw aan vast te knopen.
De samenvatting van de inhoud van de  roman kan heel kort zijn: het gaat eigenlijk om het expliciet beschrijven van ontmoetingen tussen Marius Weber en Tessa op seksueel gebied. Het zijn jeugdliefdes die elkaar hun hele leven lang blijven ontmoeten, ook al hebben ze een andere partner. Zonder doekjes erom te winden beschrijft Peek anale en orale seks met af en toe een uitstapje naar oefeningen uit Vijftig Tinten Grijs.  Daar kunnen we dus eigenlijk heel kort over zijn. Het verhaal gaat over een hartstochtelijke maar ook op seks beruste relatie tussen twee mensen.

I (hoofdstuk 0 tot en met 8)
Tessa en Marius kennen elkaar van de middelbare school. Tessa droomt ervan een roman te schrijven en Marius zegt dat er eigenlijk niet zo veel belangstelling voor romans bestaat. Ze gaan tijdens een schoolreis wat met elkaar drinken in Amsterdam, waar ze weer over het onderwerp praten. Intussen hebben ze al wel seks met elkaar met een condoom. Op een schoolfeest danst Tessa met een andere jongen en daardoor wordt Marius Weber jaloers: ze is immers van hem.
later bezoekt hij een keer haar huis en snuffelt aan haar kleding. Hij zoekt haar jeugdfoto's op en masturbeert daarop. In een andere passage komt Tessa een keer thuis als haar ouders bezig zijn met seks. Dat vindt ze genant.
II ( hoofdstuk 9-22)
Ze komen elkaar weer tegen op een reünie, waarbij ze elkaar meteen herkennen. Daarna spreken ze regelmatig met elkaar af. Al hun ontmoetingen zijn gebaseerd op seks met elkaar. Marius studeert journalistiek en moet o.a. verslag doen van de oorlogsgebeurtenissen in Servië.
Steeds ontmoeten ze elkaar in hotels: bijvoorbeeld tijdens een afspraak die Marius met haar heeft gemaakt omdat hij als vaste columnist is benoemd. Ze vieren dat samen in bed in Brugge. Tessa moet intussen wel verhalen ophangen tegen haar partner Paul met wie ze een zoon Onno heeft. Marius heeft een vrouw Corinne.
Een keer laat hij een afspraak schieten omdat hij bij zijn zieke vader moet komen en hij heeft daar eigenlijk heel veel spijt van. Hij laat zich ook opereren: waarschijnlijk laat hij zich steriliseren, omdat hij geen kinderen wil.
III (hoofdstuk 23-27)
Onno, de zoon van Tessa, hangt zich op en dat is de reden dat ze stopt met het ontmoeten van Marius. Tessa komt enkele jaren later in zijn leven  en dan breekt hij met Corinne
Op hun 50ste trouwen ze in Frankrijk. (of doen ze alsof?)  Ze geven later een party voor hun kennissen en vrienden , waarna ze na afloop weer fris en fruitig het bed in duiken.
IV (hoofdstuk 28-32)
Weer beschrijvingen van ontmoetingen op latere leeftijd waarbij ze steeds seks met elkaar hebben in hotels waarin ze afspreken. 
V (hoofdstuk 33-50)
Marius sterft in 2015 tijdens een seksueel onderonsje met een door hem ingehuurde Italiaanse hoer (Camilla) die van hem moet doen alsof ze Tessa is en op het hoogtepunt moet roepen "maak me een kind." Dat was namelijk Marius'grootste wens: een kind met Tessa hebben. Na het klaarkomen sterft Marius.
Later bezoekt Tessa nog een keer het graf van hem, want ze was destijds niet bij de begrafenis.  Intussen woont Tessa samen met een man Billie, maar het is een heel andere liefde dan die tussen haar en Marius. ze is dan ook al 80 jaar.
Ook heeft ze nog een ontmoeting met Corinne, die haar komt vertellen dat ze Tessa haat vanwege de overspelige situatie.
Het laatste hoofdstuk gaat over de ziekte van Tessa (het is nota bene 2039). Ze krijgt steeds meer morfine toegediend, waardoor ze hallucineert en Marius meent te zien. Ze sterft eenzaam. De begrafenisondernemer  leest nog een liefdesbrief van Marius  voor: hij is de enige die spreekt. Na de begrafenis blijft de kist staan en wordt Tessa weggereden door een paar schoonmakers van het rouwcentrum.

Personages

Marius

Marius ontmoet Tessa op de middelbare school en ze is zijn grote jeugdliefde. Hij heeft al seks met haar in die tijd en hij wil wel graag een kind. Ook laat hij zijn jaloezie blijken. Toch komt het er niet echt van en hij trouwt later met Corinne, die een heel andere vrouw voor hem is. Hij blijft Tessa in hotels ontmoeten. Was Tessa schrijfster; hij ontwikkelt zich tot columnist. In 2015 sterft hij boven op een Italiaanse hoer Camilla die van hem net moet doen alsof ze Tessa is en bij zijn orgasme moet roepen: "Maak me een kind." Het is september 2015 als hij sterft.

Tessa

Tessa is al jong van plan schrijfster te worden. ze schrijft ook enkele romans. Marius is de jeugdliefde van haar, maar ze gaat later samen wonen met Paul met wie ze een kind Onno heeft. na een reünie ontmoet ze later regelmatig Marius in hotels waar ze ongebreidelde seks met elkaar hebben. Ze pleegt in feite overspel en Marius doet dat ook. Ze heeft een vervelend eperiode in haar leven als haar zoon Onno zelfmoord pleegt en ze heeft dan enige jaren geen contact met Marius, maar later ontmoeten ze elkaar weer, altijd op hotelkamers. In 2015 sterft Marius en dan moet Tessa helemaal alleen verder. Ze ontmoet nog een andere man Billie, maar dat is ene heel andere vorm van liefde. Uiteindelijk sterft Tessa toch min of meer in eenzaamheid. Ze is dan 80 jaar. Het is 2039. Bij de begrafenis leest de uitvaartleider een bewaarde brief van Marius voor.

Corinne en Paul

Over de beide partners van de geliefden wordt nauwelijks iets verteld. Corinne gaat nog een keer bij Tessa op bezoek om haar te vertellen dat ze haar haat omdat ze altijd tussen Corinne en Marius heeft ingestaan. Van Paul weten we als lezer eigenlijk niets. Ja misschien dat hij erg goed gelovig is als Tessa weer eens een weekendje weg is.

Quotes

"Op bed lag ze onder hem, haar borsten deinden op zijn stoten. ze hield haar ogen gesloten. Zijn grijzende schaamhaar leek obsceen zo dichtbij haar naakte kut, het tergde hem, deed hem harder neuken. Hij was dichtbij, mocht alles doen, maar wist niet wat. Ze had het geraden, opende haar ogen en riep de woorden die hij haar geleerd had." Bladzijde 94

"Welk jaar? 2015. Er zat wat tijd tussen het overlijden en het begraven, maakt dat iets uit? 2015. Dat is nu even het belangrijkste. De man bladerde naar het juiste jaar. 7 september. 7 september. 2015. Net geen herfst. Was het toen nog zo warm?" Bladzijde 70

"Allereerst wil ik je zeggen dat ik je haat. Je hebt veel tussen mij en Marius vergiftigd, ik wil dat je dat weet. Je bent de enige vrouw op aarde die ik niet kan vergeven. Corinne alsjeblieft. Je maakt 't me moeilijk. Ik laat je binnen omdat ik nieuwsgierig ben, omdat ik werkelijk wil zeggen wat je te zeggen hebt. Maar dan doe je dit. Je haat voelt als een obsessie, iets wat nooit is genezen tussen jou en Marius." Bladzijde 62

"Scholieren waren ze en ze hadden gevreeën, meerdere keren, maar al die tast, al die honger en trots en angst verschenen met moeite in haar geheugen, en meer dan een obligaat bericht aan zichzelf dat het ooit zo moest zijn geweest." Bladzijde 223

"Deze laatste brief Hij schreef dat hij altijd in de hotelkamer achterbleef, waarom hij dit haar nooit eerder had verteld wist hij niet, en daar de nacht doorbracht tussen hun vlekken en andere sporen. De badkamer met de handdoeken als witte proppen op de vloer, de spiegel die hij niet alleen kon laten, alsof hij nog niet klaar was met praten, niet klaar met iemand anders in de kamer. Hij rook de lakens na, de slopen." Bladzijde 15

Thematiek

Liefdesrelatie: jeugdliefde

Eigenlijk zijn alle vormen van liefde op dit verhaal van toepassing: een jeugdliefde (Tessa en Marius kennen elkaar van de middelbare school) een liefde gebaseerd op seks en lust (de skes wordt wel heel expliciet beschreven) , een onbereikbare geliefde (ze hebben beiden een andere partner, maar komen steeds weer bij elkaar om seks te hebben) een overspelige liefde (ze houden hun seksavonturen geheim voor hun partners) een liefde met problemen.

Motieven

Zelfmoord

De zoon van Tessa, Onno, pleegt op een bepaald moment zelfmoord.

Seksualiteit

Er staan heel veel expliciet beschreven passages over seksualiteit in deze roman. Het hoeft op deze plaats geen verdere uitleg welke mogelijkheden Peek beschrijft, maar veel fantasie hoef je er niet (of juist wel) voor te hebben.

Machtsverhoudingen

Het lijkt er bovendien op dat seks als een machtsmiddel kan worden gezien tussen geliefden. het is steeds Marius die het initiatief en de leiding neemt in de vrijpartijen. Hij bepaalt wat / wanneer er gaat gebeuren en Tessa legt zich daar letterlijk en figuurlijk bij neer.

Overspel

Marius en Tessa hebben beiden een partner, maar ze zien elkaar gedurende hun leven toch steeds in hotels waarbij ze ongebreideld seks met elkaar hebben.

Kinderloosheid

De relatie tussen Marius en Tessa blijft kinderloos. Hij had eerst graag een kind met haar gewild (prikte in zijn jeugdige onschuld daarvoor zelfs een condoom lek). Maar later wilde zij het niet meer en ze vertelt Marius dat ze zich na de geboorte van Onno heeft laten steriliseren en ook hij liet zich op zeker moment steriliseren.

Motto

Het motto is een tweetal regels uit een sonnet van Shakespeare:
"Thus have I had thee, as a dream doth flatter,
In sleep a king, nut waking no such matter."

Opdracht

Voor Maaike Tess

Trivia

Het boek is begin 2015 genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs 2015.

Titelverklaring

In de titel zitten de twee aanduidingen waarmee de geliefden Marius en Tessa elkaar aanspreken. Tessa  noemt zichzelf  "godin" genoemd (blz. 99 "Het is goed zo kom maar lieverd spuit maar ik ben van jou jouw godin. ) en Marius wordt door Tessa "mijn held."  genoemd. (blz. 204 "Alleen mijn held mag in mijn mond spuiten, niemand anders.")

Structuur & perspectief

Het boek wordt onderverdeeld in V delen met Romeinse cijfers weergegeven. Die worden op hun beurt weer onderverdeeld in kleinere hoofdstukken. (delen en hoofdstukken hebben allebei geen titel)

Er zijn 50 hoofdstukken (eigenlijk 51 vanwege een 0-de hoofdstuk helemaal aan het einde) die in omgekeerde volgorde (dus juist niet-chronologisch) aan de lezer worden voorgeschoteld. We beginnen daarom met de dood van Tessa en eindigen met de periode dat Tessa en  Marius elkaar op de middelbare school ontmoeten.
De vraag is of die keuze wel gelukkig is. Hij is bovendien niet helemaal nieuw in de literatuur. In 1987 presenteerde Tessa (toeval?) de Loo haar Boekenweekgeschenk "Het rookoffer"  dat ook "andersom" werd verteld.
Het zou de idee van Peek geweest kunnen zijn dat hij wil laten zien dat mensen niet alleen een toekomstbeeld hebben, maar dat ze na een lang leven ook kunnen terugkijken of ze alles goed hebben gedaan, in dit geval wat betreft hun liefdesleven. M.i. levert deze verteltechniek niet veel meer op dan het verhaal in de "gewone" volgorde te vertellen. Daarom heb ik het boek twee keer gelezen: "linksom en rechtsom."

Het perspectief van de roman is meervoudig. We maken kennis met beide personale vertellers en bekijken de geschiedenis vanuit de ogen van zowel Marius als Tessa. Dat is natuurlijk wel van belang voor de lezer, zodat hij te weten komt hoe beide geliefden over elkaar denken. Ze vertellen in de o.v.t. 

Decor

Er wordt maar weinig over het decor weergegeven. De meeste ontmoetingen  tussen Marius en Tessa vinden namelijk in hotels plaats waar ze alleen maar bij elkaar komen om seks te hebben.
Het decor lijkt daarom van weinig betekenis.

Er worden ook weinig gegevens over tijden vermeld. Wel weten we dat Marius op 7 september 2015 is overleden aan een hartstilstand na een sekspartij met een jonge Italiaanse hoer. 24 jaar later sterft Tessa. Dat betekent wel dat ze in de zestiger jaren moet zijn geboren. Tessa is namelijk wel 80 jaar als ze sterft. Maar ook in dit opzicht  worden dus ook maar weinig gegevens verstrekt.
Het lijkt erop dat Peek de gebeurtenissen in de tijd niet belangrijk vindt: zie ook de opvatting over het "achteruit vertellen" van de geschiedenis.

 

Stijl

In dit verslag is al eerder vermeld dat  Peek onomwonden vertelt over hoe Marius en Tessa seks met elkaar hebben.  Vooral orale seks lijkt hun voorkeur te hebben, maar ook voor andere vormen deinzen ze niet terug. Het beschrijven ervan neigt naar pornografie. Het heeft weinig toegevoegde waarde om in dit verslag daarvan voorbeelden te geven. In de citaten is er één opgenomen met een seksuele inhoud. Vreemd is wel dat in een hartstochtelijke relatie vaak het woord "vulva"wordt gebruikt, een woord dat meer uit de medische encyclopedie lijkt te komen  dan uit een roman over geliefden.

Slotzin

De tijd ging haar te traag. Ze wilde ouder worden, een vrouw zijn en eindelijk de wereld betreden waar hij op haar zou wachten.

Beoordeling

"Godin, held" is een erotische roman, daarover hoef je geen doekjes te winden. Dat betekent meteen dat hij niet geschikt voor al te jonge lezers bij het samenstellen van  hun literatuurlijst. Ik kan me voorstellen dat sommige docenten Nederlands hun bedenkingen zouden hebben wanneer hun leerlingen dit boek zouden lezen. Het is ook "lastig" om op het mondeling ter sprake te brengen. Het verhaal grenst namelijk aan pornografie en de diepere bedoelingen van de beide hoofdfiguren (anders dan gelijktijdig en veelvuldig orgasmes beleven) zijn me tijdens het lezen ook niet duidelijk geworden.
De omgekeerde volgorde van vertellen is een volgende handicap: dat maakt het lezen niet eenvoudiger.
En in de dialogen is het gebrek aan aanhalingstekens niet prettig: je moet steeds bij je zelf afvragen wie nu wat zegt. Lezen van deze roman betekende voor mij veel inspanning, weinig ontspanning en nog minder plezier. Een afrader voor  de lijst. De minste roman van Peek tot nu toe. ("Een bedje te ver" of desgewenst "te veel")

Recensies

"Rauw, direct en het Latijn machtig is Gustaaf Peek als er gevreeën wordt. Als het om sfeer en omgeving gaat, schrijft hij beeldend en meanderend, maar in zijn dialogen geeft hij zijn personages weinig ruimte om af te dwalen. Behoedzaam is hij als het gaat om het in zijn zinnen verwerken van verwijzingen naar de tijd die voorbij is, maar in zijn roman nog moet volgen. Want besluiten om een verhaal tegen de chronologie in te vertellen is één, het vervolgens doen zonder dat het een trucje is, is iets anders. Met Godin, held rechtvaardigt Gustaaf Peek zijn keuze." http://www.hanta.nl/hanta...taaf-peek/

"Gustaaf Peek heeft een fijne schrijfstijl die vooral tot zijn recht komt in het begin van het boek. Het boek begint prachtig, wijs, literair. Het begint met een bejaarde, breekbare Tessa. Marius is overleden. Aangezien het verhaal achterstevoren is verteld, wordt Tessa steeds jonger, Marius weer levend en tevens jonger. Naarmate de personages met grote sprongen jonger worden, gaat de kwaliteit met even grote sprongen ernstig achteruit. Het boek lijkt steeds meer om seks te draaien, die met te veel onnodig vunzige details wordt beschreven. Alle grammaticale regels worden daarbij aan de laars gelapt. Erg ongeloofwaardig zijn de scènes daarbij ook. Zo blijkt Marius zo een goede minnaar te zijn dat hij en Tessa geregeld samen klaarkomen. Tessa zelfs drie kee" http://www.hebban.nl/boek...staaf-peek

"Het gebrek aan aanhalingstekens in de dialoog werkt regelmatig behoorlijk frustrerend. Want wie zegt nu wat? Dit gegeven sluit zich echter naadloos aan bij het gegeven dat uiteindelijk niets belangrijk lijkt te zijn behalve de megalomane en geile escapades tussen Marius en Tessa. Liefde is mooi, seks is blijkbaar beter, maar dit boek had zonder enige twijfel met een heel stuk minder gekund. " http://www.cuttingedge.nl...godin-held

"Door die nadruk op seks verdwijnt de intensiteit van de liefde van Marius en Tessa naar de achtergrond. De intensiteit van het verbonden voelen, ondanks de onmogelijkheid samen te kunnen zijn. De verstilling van een diep gevoel van hechting. Die is er wel, maar raakt ondergesneeuwd. De herhaling van seksscènes en opmerkelijke structuurkeuzes van Peek zijn beslist niet nodig om dit verhaal van de (on)mogelijkheid van een intense liefde te vertellen. Met effectbejag heeft hij zijn verhaal onnodig geweld aangedaan." http://recensieweb.nl/rec...eftengang/