Ben jij 16 jaar of ouder? Doe dan mee aan dit leuke testje voor het CBR. In een paar minuten moet je steeds kiezen tussen 2 personen.

Meedoen

De offers door Kees van Beijnum

Zeker Weten Goed
Foto van Cees
Boekcover De offers
Shadow
  • Boekverslag door Cees
  • Zeker Weten Goed
  • 6 oktober 2014
Zeker Weten Goed

Boekcover De offers
Shadow
De offers door Kees van Beijnum
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

Feitelijke gegevens

  • 1e druk, 2014
  • 512 pagina's
  • Uitgeverij: De Bezige Bij

Flaptekst

Tokio, 1946. Een jaar na de capitulatie van Japan is het Tokio Tribunaal in volle gang. De Nederlander Rem Brink is een van de rechters die een vonnis moeten vellen over de belangrijkste Japanse oorlogsmisdadigers. Ter afleiding van de machtsspelletjes en voortdurend wisselende allianties van zijn collega's probeert Brink het hem volstrekt vreemde en totaal verwoeste land te verkennen.Als Brink de Japanse sopraan Itchiko leert kennen, die tijdens de bombardementen op Japan haar ouders heeft verloren ontluikt er een tedere, geheime liefde die niet zonder gevaar is. Wanneer deze relatie is uitgekomen verliest Itchiko het protectoraat van haar westerse weldoenster. Haar beloftevolle toekomst ligt aan duigen en ze vertrekt zwanger naar haar geboortedorp in de bergen. Het is juist dat dorp waar vlak daarvoor in stilte gruwelijke oorlogsmisdaden hebben plaatsgevonden.Kees van Beijnum sleept de lezer mee in de grote morele worstelingen van zijn personages. Hij stelt onnadrukkelijk maar stellig de vraag naar goed en kwaad, en naar de morele verantwoordelijkheid van het individu. De offers beschrijft een onbekend deel uit de wereldgeschiedenis en is een sensationele leeservaring, waarin Van Beijnum een gebied betreedt waar hij en zijn lezers nog niet eerder kwamen.

Eerste zin

Het is donderdag, vanavond zal hij haar ontmoeten. Een uur per week een zachtaardige onderbreking van de rechtbankzittingen en de dossiers. Meer verwacht hij niet. Meer wenst hij niet. Brink sluit zijn ogen. In gedachten ziet hij de schaduw van haar schouders, de kleine borsten, die, naar hij heeft begrepen, tot het traditioneel Japans ideaal van vrouwelijke schoonheid behoren.

Samenvatting

Deel I
De Nederlandse rechter Rem Brink(38) maakt onderdeel uit van het internationale oorlogstribunaal in Tokio dat na WO II Japanse oorlogsmisdadigers moet berechten. Het is een westers georiënteerd gezelschap dat erop uit is om de doodstraf  te eisen. Een rechter uit India, Pal, denkt daar anders over, maar staat eigenlijk helemaal alleen in zijn mening.
Rem Brink heeft een vrouw en drie kinderen in Nederland en  na een half jaar eenzaamheid in Tokio heeft hij toch behoefte aan seks. Hij wendt zich tot Japanse prostituees, maar voelt zich direct daarna weer schuldig.  Bij een Duitse mevrouw Haffner ontmoet hij het Japanse zangeresje Michiko, dat voor hem de theeceremonie opvoert en ook op een cultureel avondje optreedt.

Ze is een personale vertelster: ze heeft haar ouders bij een bomaanval op Tokio verloren en mevrouw Haffner heeft haar een toekomst als zangeres  in het westen toegezegd. Rem komt met haar in gesprek, wat niet zo logisch is gezien de Japanse rituelen. Hij maakt later afspraakjes met haar om enkele bezienswaardigheden als tempels te bezoeken. Dat blijft niet onopgemerkt. Mevrouw Haffner waarschuwt hem zich geen illusies te koesteren een relatie aan te knopen met een Japanse vrouw.

Intussen begint hij ook iets anders te denken over de schuldvraag van de Japanse generaals, wat hem door zijn Angelsaksische collega’s niet in dank wordt afgenomen. Omdat de auto bij één van die uitstapjes met Michiko hapert, huren ze een kamer voor een nacht en daar hebben ze seks met elkaar. Het is het begin van een seksuele relatie die later elke week plaatsvindt als de meesteres Haffner niet thuis is. Wanneer die de relatie ontdekt, verbiedt ze Michiko de omgang. Een andere kink in de kabel is dat Rems vrouw Dorien hem komt opzoeken in Tokio. Michiko moet dus een tijdje uit beeld blijven en hij betaalt de treinreis voor haar naar haar eigen dorp in de buurt van Nagano. Hij zal zijn vrouw Dorien hartelijk ontvangen. Ze is heel mooi, maar een beetje aristocratisch: hij heeft haar zestien jaar geleden (1930 dus) ontmoet op de tennisbaan.

Er is nog een derde verteller, een jonge Japanner, Hideki, die gehandicapt (hinkepoot) teruggekomen is uit de oorlog met China. Hij is zwaar teleurgesteld in Japan en verdwijnt naar zijn dorp in de bergen, waar zijn ouders wonen. In Tokio is hem ook nog geld ontfutseld door een souteneur Toru. Niemand is meer te vertrouwen. Hij ziet geen toekomst voor zichzelf.
Hij moet tegenover zijn vader bekennen dat hij mensen gedood heeft o.a. die voor het Japanse vuurpeloton zijn gezet. Hij weet eigenlijk niet wat hij verder met zijn leven aan moet. Als hij op een dag gaat vissen, ontmoet hij drie Amerikaanse militairen die hem de weg naar het dorp vragen. Als ze daar komen, nemen ze zes jonge vrouwen en meisjes mee naar het bos en verkrachten ze daar. Later blijken enkelen van hen in verwachting te zijn, wat een grote schande is, maar dan heeft Hideki met zijn vader en oom al wraak genomen op de Amerikanen door hen te doden en hun lijken onzichtbaar in een grot te verbergen.

Deel 2
Dorien is overgekomen en iedereen, ook Rem, is blij met haar komst. Hij is op aanraden van de Nederlandse ambassadeur ook weer wat teruggekomen van zijn idee een andere mening over de schuldvraag dan de westerse rechters te hebben. Met andere woorden: hij zit weer in het hok. Nu Dorien in zijn buurt is, is Michiko uit zijn gedachten.

Die is teruggegaan naar het dorp van haar ouders, waar ze ook Hideki ontmoet. Zijn zuster is zwanger en dat is een grote schande. Abortus regelen lukt haar niet en ze moet later bevallen van een kind, maar dat wordt haar afgenomen en gedood. De duivel mag zich namelijk niet voorplanten, vinden de dorpsbewoners. Ook Michiko blijkt zwanger te zijn (nl. van Rem Brink)  en Hideki’s  moeder wil dat ze ook abortus pleegt, maar dat doet ze niet en ze laat het kind gewoon geboren worden. Op het moment dat ze haar kind, een jongetje, zou moeten achterlaten in de grot, weigert ze dat. Ze gaat samen met haar zoontje weg en Hideki moet dat thuis maar gaan vertellen. Hideki denkt door de woorden van Michiko na over het leven en hij besluit een wending eraan te geven. Hij schrijft een brief aan de politiecommissaris, waarin staat dat hij de schuldige is aan de aanslag op de Amerikanen en vertrekt uit het dorp. Bij zijn vertrek geeft hij een eervolle oorlogsmedaille aan Keji, een jonge knul.
De Amerikanen zijn intussen op het spoor van de vermoorde soldaten: Keji, de jongen uit het dorp van Hideki, wil de held uithangen en wordt doodgeschoten.
Rem mist Michiko en wil haar in het bergdorp gaan bezoeken, maar het is slecht weer en er ligt sneeuw. Toch gaat hij er op uit. Hij komt dichtbij het dorp en ziet dan ook dat Keji door de Amerikanen  is doodgeschoten. Een vrouw vertelt hem dat zijn oude liefde weer is vertrokken. Hideki is ook weggegaan. Ergens ontmoet die  een wat rijpere vrouw die hem haar lichaam aanbiedt en vraagt of ze samen verder kunnen gaan. Maar Hideki wil alleen iets van het leven gaan maken.

Deel 3
Zangeres Michiko heeft een armzalig bestaan  in een armoedige bar in Tokio. Ze verdient weinig en moet tussen het zingen door ook  nog als een soort animeermeisje dienst doen. Ze moet oude  mannen wat plezier bezorgen.  Een van de mannen die veel geld heeft maar oud en lelijk is, kwam vroeger ook bij mevrouw Haffner. Hij is een belangrijk man. Deze Shikibu  wil wel wat Michiko beginnen, maar ze kan de boot nog afhouden.

Ze woont bij een oude vrouw Takeyama en het toeval wil dat Hideki ook naar het hutje van de vrouw in Tokio gaat. Daar ziet hij dat de vrouw op het kind van Michito past.

Rem wordt door de andere leden van het tribunaal steeds meer onder druk gezet: ze willen dat hij nu ook door de knieën gaat en snel beslissingen neemt. Unaniem uitspraak doen  is namelijk heel belangrijk. Rem gaat naar de bar waar Michiko haar liedjes zingt en hij wil met haar praten, maar ze geeft hem eigenlijk te kennen dat wat gebeurd is tussen hen achter hen ligt.

Hideki moet werk hebben en op één van zijn zwerftochten ontmoet hij Toru, de man die hem in deel I geld heeft ontfutseld. Hij wil het geld terug, maar  Toru helpt hem daarna weer in een geval van diefstal waarvan de politie hem beschuldigt. Uit alles blijkt dat er in Japan nog een hoop mis is. Hideki hoort van Toru ook hoe het meisje dat hij liefhad, Etsu, door de oude Japanner Shikibu die haar had besteld, vermoord is. Het is de oude Japanner die achter Michiko aanzit en haar destijds had verlinkt bij mevrouw Haffner.  Het is een invloedrijk man die alles en iedereen verraadt.

Rem wordt weer onder druk gezet door de andere rechters. Hij gaat daarnaast op zoek naar Michiko, maar ze werkt nu in een andere bar. Van een ander barmeisje hoort hij over de baby die ze heeft. Michiko gaat weer eens naar het theater: ze vindt het prachtig en zou toch graag weer  als echte zangeres willen werken. In deze andere bar komt Shikibu weer binnen en hij chanteert haar met het feit dat hij op de hoogte is  van het feit dat Hideki schuldig is aan de dood van drie Amerikanen. In ruil voor een nachtje plezier wil hij haar wel een valse ID-kaart voor hem bezorgen. Maar Michiko wendt zich daarvoor ook tot Rem. Die geeft aan dat hij als rechter zoiets illegaals niet kan doen. Dan wendt ze zich weer tot Shikibu. Die wil haar helpen als ze seks met hem wil. Hij randt haar aan, verwondt haar, maar ze weet te vluchten.  Ook Hideki gaat naar de villa van Shikibu: hij wil hem doden, maar als hij er aankomt, is de man al dood: in het zwembad ligt hij met een doorgesneden keel.  Een beveiliger betrapt hem en slaat hem total loss. Hij komt zwaar toegetakeld in het ziekenhuis

Voor de laatste keer zet Willink druk op de ketel. Rem zal een leuke baan worden onthouden, als hij eigenwijs blijft. Toch gaat Rem zijn eigen gang in de rechtszaal. Hij wijkt af van het oordeel van de andere rechters. Pal is helemaal zijn eigen gang gegaan, maar die wordt in zijn eigen land als een held gezien. Rem min of meer als een afvallige.

Michiko is ook in elkaar getimmerd. Rem gaat haar opzoeken om te vertellen dat hij alsnog een ID-kaart voor Hideki wil regelen. Hij ziet nu ook voor het eerst zijn kind.  Hij blijft echter afstandelijk. Michiko neemt de kaart aan en brengt die naar Hideki. Die  wil een nieuw leven opbouwen. Ook Michiko kan verder: een man die ze van vroeger uit het huis van mevrouw Haffner kent, biedt haar een baan in het theater aan: ze wordt weer zangeres,
Rem gaat naar Holland terug: dan maar geen mooie baan: hij heeft zijn mening overeind gehouden. Op weg naar het vliegveld krijgt hij nog een briefje van Hideki die hem bedankt voor zijn hulp.
Hideki gaat ook een nieuw leven beginnen. Hij stapt aan boord van een schip.

Dit verslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Eindexamens

Alles wat je moet weten over de eindexamens

Personages

Rem Brink

Rem is 38 jaar als hij rechter wordt in het oorlogstribunaal. Hij gaat een relatie aan met de mooie Japanse Michiko. Hij doet dat min of meer uit eenzaamheid, maar houdt ook van haar. Als zijn mooie, maar wat saaie vrouw Dorien naar Tokio komt, moet ze even uit de weg. Later wil hij Michiko weer ontmoeten (ze heeft een kind van hem) , maar ze wil niet veel meer van hem weten. Hij helpt haar en haar vriend op weg naar een nieuw leven. In zijn andere hoedanigheid wisselt hij nog wel eens van standpunt over de schuldvraag van de oorlogsmisdadigers. Er is een verschil volgens hem tussen mensen die uit eigen beweging misdaden plegen en hen die gedwongen worden. Hij durft een afwijkend standpunt in te nemen en dat wordt de andere rechters niet gewaardeerd. De ambassadeur probeert hem enigszins te chanteren, maar uiteindelijk houdt Rem voet bij stuk. Dan maar geen topbaan in Nederland. Dat siert hem.

Shibiku

De oude Shibiku is een verrader van zijn eigen volk. Hij speelt als Judas in het verklappen van de relatie tussen Rem en Michiko aan mevrouw Haffner. Die verbiedt Michiko nog verder in haar huis te komen. In het laatste deel ontmoet Michiko Shibiku opnieuw. Het is een oude viespeuk die met het meisje naar bed wil in ruil voor een nieuwe ID-kaart voor Hideki. Toch moet hij zijn levenswijze met de dood bekopen. Wie hem vermoordt, wordt niet vermeld, maar het is niet onmogelijk dat de dief/handelaar Toru hem om het leven brengt, omdat die zich bedrogen voelt.

Michiko

Michiko is een Japanse zangeres van 25 als ze Rem ontmoet. Ze mag als Japanse minder in het openbaar voor haar mening uitkomen, maar doet dat toch.Dat trekt Rem aan. Ze krijgen een seksuele relatie. Michiko ruimt tijdelijk het veld en gaat naar het dorp van haar ouders. Omdat ze in verwachting is, moet ze een abortus ondergaan van de omgeving. Dat weigert ze . Ze wil ook haar kind niet doden en vertrekt weer uit het dorp. ze wordt een barzangeres en moet ook mannen entertainen. Ze wil Hideki helpen aan een ID en is tot veel bereid in relatie tot de oude Shikibu, maar uiteindelijk weigert ze toch seks met hem te hebben. Ook wil ze geen relatie meer met Rem. Die krijgt het kind één keer te zien en dan besluit Michiko weer voor zichzelf te zorgen. Het lot helpt haar, want een man uit het verleden wil haar terug in het theater zien. Michiko hapt toe.

Hideki

Hideki is een jonge Japanner die gewond uit de oorlog met China is gekomen.Als hij in Tokio ook nog door een Japanner wordt bestolen, heeft hij het verlies in de mensheid helemaal verloren. Hij trekt naar zijn bergdorp en doet eigenlijk niets. Dan komen er drie Amerikanen door zijn toedoen in het dorp en die verkrachten zes vrouwen. Hij voelt zich schuldig en doodt met zijn vader de Amerikanen bij hun volgende komst. Dat moet geheim blijven, maar hij vertelt het toch door aan Michiko. Die probeert hem uit zijn impasse te praten en dat lukt. Hij vertrekt uit het dorp en gaat weer naar Tokio. De Japanners komen erachter dat hij de dood van de Amerikanen op zijn geweten heeft, en willen hem pakken. Met een ID-kaart kan hij een nieuwe identiteit aannemen. Dat lukt hem uiteindelijk dankzij Rem. In het laatste hoofdstuk begint hij aan zijn nieuwe leven.

Quotes

"Want wat zijn haar vooruitzichten en die van een kind waarvan de vader een blanke is, een man die haar brief onbeantwoord laat? Afgedaan heeft ze voor hem. Ze mag het niet langer loochenen. Haar oom en tante zijn niet fijnbesnaard, duidelijk zijn ze wel: in hun midden is voor haar uitsluitend plaats zonder kind. Het flesje is zo klein, zo licht, zo onschuldig in haar hand. Ze staart ernaar. Het is halfvol, waarschijnlijk is het ontbrekende deel door haar nicht ingenomen, zonder resultaat. Misschien heb jij meer geluk. Ze staart nog een hele poos naar het flesje, tot het een ding geworden is. De inhoud giet ze uit over de uitgedroogde grond" Bladzijde 264
"De briefjes en telefoontjes waar Willink hem de laatste weken mee bestookt zijn er steeds openlijker op gericht om hem af te brengen van het schrijven van een afwijkende mening die aan het vonnis zal worden toegevoegd. Nóg iets, naast zijn kruistocht voor de twee oud-politici, dat hem als dissident te boek doet staan. Die rol heeft hij niet opgezocht, maar hij ziet geen andere mogelijkheid. De meerderheidsgroep heeft hem kaltgestellt. Alleen door het publiek maken van een afwijkende mening zal duidelijk worden hoe hij over de schuldvraag oordeelt." Bladzijde 431
"Hij herinnert zich hoe ze de lichamen in het donker op de kar van zijn oom afgevoerd hebben. Met een zaklantaarn was Hideki voor het paard uit gegaan terwijl op het steilste stuk van het pad de andere mannen de kar duwden. Hij ging voorop, de dood als een inhalige, nietsontziende dief pal achter hem. Want dat is wat de dood doet, hem volgen, in China, in zijn eigen dorp, waar hij ook is, waar hij ook gaat. De hele nacht waren ze bezig geweest en pas tegen de ochtend keerden ze terug in het dorp. Het was er stiller dan ooit. Zelfs de hanen zwegen. De mannen gingen uiteen, met hun eigen gedachten, naar hun eigen huis, de luiken gesloten." Bladzijde 217
"De oorlog is op de dag af een jaar voorbij. Bij de schrijnen van de tempels smeken de mensen niet langer om een overwinning voor het keizerlijk leger, maar om eten. Alles draait om eten. Michiko is een van de gezegenden die zich iedere dag van minstens één fatsoenlijke maaltijd verzekerd weten. Dat voorrecht heeft ze te danken aan haar stem. Haar leven wordt bepaald door slechts twee keuzes, die op het moment dat ze gemaakt werden om heel andere redenen belangrijk leken." Bladzijde 15
"Zonder op of om te kijken, alsof hij het niet hoort, drijft de man zijn zuster voor zich uit in de richting van de plek waar de andere vrouwen en meisjes zijn samengebracht. Dicht opeen staand zoeken ze met smekende ogen contact met hun familieleden. Maar op de veranda’s wacht iedereen af. ‘Meneer?’ Zijn vader heeft de man nu bijgehaald. Razendsnel draait de man zich om. Een adertje klopt bij zijn slaap. Het matte blauw van zijn ogen lijkt donkerder nu, grijs als een overtrekkende onweerslucht. De man doet een stap naar voren en grijpt zijn vader met een snelle beweging bij zijn keel. In de greep van de ijzeren klauw maakt zijn vader een gorgelend geluid. Als de man weer loslaat, haalt hij met de kolf van het pistool uit naar de zijkant van zijn vaders hoofd. Het volgende moment treft een schoen zijn vader in zijn buik. Hij krimpt in elkaar, valt, blijft liggen." Bladzijde 135
"Michiko heeft mevrouw Takeyama verteld dat ze ziek is. Sommige ontmoetingen kunnen gewoon niet zonder aankondiging. Het was een regelrechte aanslag geweest. Net nu ze hem had begraven, verrees hij daar tussen het publiek. Wederopstanding in smoking. Dat allereerste moment van herkenning… Een nevel was voor haar ogen getrokken en bijna was ze ter plekke neergestort" Bladzijde 386

Thematiek

Goed en kwaad

Het thema Goed en Kwaad is waarschijnlijk het best van toepassing op deze roman. Wie doet er goed in en na een oorlog en wie zijn er werkelijk schuldig aan oorlogsmisdaden? De Japanners zijn een oorlog in gesleept door hun goddelijke keizer en niet iedereen die voor het tribunaal komt, is in dezelfde mate schuldig. De westerse rechters vinden van wel en willen daarom zware straffen. De Indiase rechter Pal vindt dat helemaal niet en Rem zweeft er tussen in. Niet alles is zwart wit. De Amerikanen bijvoorbeeld hebben ook atoombommen gegooid boven twee Japanse steden: zijn dat dan geen misdaden? Er zijn toch duizenden mensen omgekomen. En wat te denken van de Amerikanen die in het dorp de vrouwen verkrachten. Is de straf van Hideki wel gerechtvaardigd? De Japanners bedriegen elkaar ook onderling. Toru die de mankepoot Hideki berooft, maar hem later weer helpt. De verrader Shibiku die als een verlengstuk van de Amerikanen landgenoten verraadt. Mag je zo'n verrader om zeep helpen? Het zijn allemaal vragen waarop Van Beijnum weliswaar geen antwoord geeft, maar die hij wel bespreekbaar maakt. Daarom lijkt het verschil tussen goed en kwaad de beste keuze voor het thema. Het individu heeft een morele verantwoordelijkheid voor zijn eigen handelen ten opzichte van andere mensen.

Motieven

Verkrachting/seksualiteit

De drie Amerikanen zijn naar het dorp van Hideki gekomen om jonge vrouwen mee te nemen en te verkrachten. In feite zijn dit ook oorlogsmisdaden.

Moeizame liefdesrelaties

Een liefde tussen twee culturen verloopt vaak moeizaam. Rem en Michiko behoren tot twee verschillende culturen. Ze is Japans, maar houdt er wel van voor haar mening uit te komen. Ze voelt zich beledigd als ze weg moet vanwege de komst van Dorien. Ze trekt dan naar het dorp van haar ouders. Ze blijkt in verwachting, maar laat het kind niet weghalen. Ze gaat er zelf voor zorgen, maar de liefde van haar voor Rem blijkt over te zijn. Wanneer hij haar opzoekt, geeft ze hem te kennen dat ze niet verder met hem wil.

Wraak

Hideki en zijn vader nemen wraak voor de verkrachtingen.

Tweede wereldoorlog

In het verhaal worden de naweeën van de oorlog op de Japanse samenleving getoond. Rem moet de oorlogsmisdadigers berechten, maar ook in het naoorlogse Japan gaan er nog heel veel dingen mis. Het land verkeert in chaos. De Keizer heeft de bewoners daar in meegesleept. Het land is afgestraft met de atoombommen en er zijn veel doden gevallen. Hoe staat het met de normen en waarden van de inwoners van Japan?

Schuld (gevoel)

De vertellers kampen allemaal met schuldgevoelens. Rem ten opzichte van zijn vrouw en kinderen, maar ook tegenover Michiko die hij wegstuurt, terwijl ze zwanger van hem is. Hij voelt zich ook schuldig aan zijn oncollegiale houding tegenover de andere rechters. Hideki voelt zich schuldig om zijn oorlogsmisdaden. Hij heeft mensen in koelen bloede neergeschoten. Michiko voelt zich schuldig tegenover Mevr. Haffner de vrouw die haar in Tokio beschermd heeft. Ze pleegt verraad door het overspel.

Dood

Hideki doodt drie Amerikanen uit wraak. Shibiku wordt ook vermoord, al is niet duidelijk door wie. In de oorlog heeft Hideki ook veel Chinezen naar de andere wereld geholpen.

Overspel

Rem pleegt overspel met de Japanse vriendin, als hij zich eenzaam voelt in Tokio. Daarvoor bezocht hij ook al prostituees in de hoofdstad.

Cultuurverschillen

In de roman komen ook de cultuurverschillen tussen het westen en Japan aan de orde. In feite voelen de westerse rechters zich superieur aan de Japanse oorlogsmisdadigers. De belangrijkste reden voor de man uit India, Pal, om zich tegen de westerse rechters te keren. Hij haat hun superioriteitsgevoelens.

Zelfdoding/zelfmoord

De vader van Rem heeft zelfmoord gepleegd door met zijn grote auto een kanaal in te sturen. Ook in Japan plegen mensen zelfmoord uit schuldgevoelens. Een meisje dat door verkrachting ongewenst zwanger is geworden, pleegt ook zelfmoord.

Trivia

Er is ruzie ontstaan over het boek. De zoon van de rechter die model staat in het boek vindt dat Van Beijnum informatie misbruikt heeft. Hij had die ter beschikking gesteld van de schrijver voor het script van een film en niet om er later een boek over te gaan schrijven. Van Beijnum vindt dat hij wel materiaal gebruikt heeft maar dat hij zijn romanfiguur heel anders heeft opgebouwd.

Kees van Beijnum heeft vier jaar gewerkt aan wat hij zelf noemt zijn "Japanse boek." Hij heeft zich goed verdiept in de historie van het oorlogstribunaal.

Titelverklaring

Er zijn in de roman heel wat  directe verwijzingen naar de titel door de vermelding van de termen :"offer" , "opgeofferd worden" "opoffering", "slachtoffer".

In de oorlog worden gewone mensen het slachtoffer: Michiko en Hideke. De Japanse keizer heeft zijn volk meegesleept in een gruwelijke oorlog en dat leidt uiteindelijk tot een hoge prijs: het met een atoombom bombarderen van de Japanse steden Hirosjima en Nagasaki. Dat heeft duizenden slachtoffers gekost. De Japanse bevolking moet het land weer opbouwen, maar het is chaos. Er is geen leider (de Keizer) meer en de gewone mensen moeten het gelag betalen. (blz. 165)
Ook de romanfiguren betalen hun prijs. Michiko betaalt die voor de relatie die ze onderhoudt met Rem. Ze wordt daardoor uit het huis van haar vrouwelijke Maecenas gemieterd en moet terug naar haar geboortedorp waar ze niet wordt geaccepteerd  omdat ze een kind verwacht van de westerse Rem. Eigenlijk moet ze haar kind doden, maar dat doet ze niet. Dan kan ze niet blijven in het dorp, wat haar offer is. Ze wordt een  barmeisje in plaats van zangeres. Een ander offer voor haar is dat haar ouders omgekomen zijn bij een bomaanval in Tokio.
Hideke wreekt  de verkrachting van zijn zus en moeder door met zijn vader de drie Amerikanen te doden. Maar die kwestie komt ook uit. Hij heeft zich opgeofferd om wraak te nemen.
 

Structuur & perspectief

Het boek heeft een onderverdeling in 3 delen. Deze delen zonder titel worden onderverdeeld in respectievelijk 19, 21 en 22 hoofdstukken eveneens zonder titel.
De volgorde van de delen en de hoofdstukken is chronologisch. Het verhaal start 1 jaar na de aanval op Hirosjima en is een verslag van het oorlogstribunaal tegen de Japanse bezetter.
Het perspectief berust bij drie personale vertellers:
- de Nederlandse rechter Rem Brink (38 jaar): hij is lid van het tribunaal
- de Japanse zangeres Michiko (25 jaar) die  een tijdje de minnares van Rem is.
- de jonge Japanse oorlogsgewonde Hideke, die ook woonachtig is in het dorp waar Michiko oorspronkelijk is opgegroeid.
De personale vertellers vertellen allen in de o.t.t., behalve als ze terugvertellen over iets wat ze al hebben meegemaakt.  
De schrijver heeft de structuur zo gemaakt dat de drie vertellers elkaar eerst nog niet kennen, maar dat hun levensverhaal ten slotte in elkaar verweven wordt.

Decor

Het decor van de roman speelt zich geheel af in Japan. In deel I en II is dat afwisselend de stad Tokio waar Rem Michiko ontmoet en het andere decor is het bergdorp waar Hideki woont, nadat hij teruggekomen is uit de oorlog. Het is ook het dorp waarheen Michiko trekt als ze uit Tokio wegmoet, omdat Dorien de vrouw van Rem komt. Daar krijgt ze haar kind dat van Rem is. Ze weigert het weg te doen en neemt het later weer mee naar Tokio. In deel III zijn alle vertellers in Tokio. Michiko werkt er in een bar. Hideki woont bij haar in een hutje.

Wat de tijd betreft spelen de gebeurtenissen zich af na het einde van de Tweede Wereldoorlog. een jaar na de bommen op Hirosjima moet Rem optreden als rechter in het tribunaal tegen de Japanse oorlogsmisdadigers. Het moet dan augustus 1946 zijn. Er gaat natuurlijk enige tijd voorbij; de relatie tussen Rem en Michiko. De laatste moet tijdelijk weg als Dorien naar Tokio komt. Dan blijkt Michiko zwanger van rem te zijn en ze brengt het kind ter wereld (weer een klein jaartje verder. Op een bepaald moment wordt er bij Rem op aangedrongen dat de rechters ene beslissing moeten nemen: ze zijn immers al tweeënhalf jaar bezig. Het zou dan dus al 1948 mogelijk 1949 kunnen zijn.

Stijl

Hoewel het een dik boek is van meer dan 500 bladzijden, is het verhaal door de meeslepende stijl van Van Beijnum goed en snel te lezen. Dat komt ook door de prettige, brede  bladspiegel.

De meestal zinnen zijn helder, korte en lange worden in goede harmonie afgewisseld. Heel moeilijke woorden gebruikt de schrijver niet. Ook zijn beeldspraken zijn helder en kort en  vaak sfeerbepalend.
Enkele voorbeelden:
-De lucht heeft de  kleur van gepoetst koper.
- Zijn kamer is een pakhuis  van aantekeningen  en verslagen  
- De laatste weken, sinds de rechter  is  opgedoken, had ze gedacht dat alles in haar leven zomaar  gebeurde, als een soort wervelwind  die door niets  werd gestuurd of tegengehouden en alles op zijn weg meesleurde
Die paarsige gloed, die spons van dood vlees aan de mismaakte  kant van het gezicht. De  man ziet er eerder uit  als iemand  die zelf ternauwernood en met de grootst mogelijke schade een  moordaanslag  heeft overleefd  dan als  een  man die in staat  is drie  Amerikaanse militairen  naar  de andere  wereld  te helpen​


De dialogen zijn to the point.
Kortom, op de stijl van de schrijver in dit boek valt niet veel aan te merken.

Slotzin

Hij gaat zitten op het deksel van de grote kist waarin de reddingsvesten zijn opgeslagen en wrijft de kilte uit zijn handen. Een zoute zeegeur waait naar hem omhoog. Waar weet hij nog niet, maar dat wonder aan de hemel zou hij mee kunnen maken. Het bonkende geluid van de motoren in het binnenste van het schip zwelt aan. De hoge schoorsteen spuwt gele, vurige wolken stoom uit en met een langgerekte schreeuw van de fluit drijft het schip langzaam van de kade weg. Het wendt zijn voorsteven naar de stille leegte. Gereed om de zee op te gaan

Beoordeling

Goed geschreven boek over de naweeën van de Tweede Wereldoorlog en de vraag: wat is goed en kwaad in oorlogstijd? Wat het thema betreft,  het boek vrij uniek, omdat niet veel Nederlandse schrijvers de naweeën van de oorlog in Japan hebben beschreven. Wel vaak de gevolgen voor Nederlands-Indië. (Marion Bloem, Adriaan van Dis, Jeroen Brouwers)

Het boek is een goed nummer voor je literatuurlijst (beslist vwo-niveau). Het zou uitstekend te combineren zijn met een klassiek boek van Harry Mulisch  "Het stenen bruidsbed", dat dezelfde problematiek aansnijdt.
Ondanks de dikte van het boek die misschien enkele leerlingen afschrikt, is het door de vlotte stijl en duidelijke bladspiegel snel te lezen. Aanrader voor een volwaardig nummer op je lijst. 

Recensies

"Als het proces voltooid is en Brink huiswaarts gaat, verlaat hij Japan in redelijke harmonie. Michiko pakt haar zangcarrière weer op en de Japanse man kan een nieuw leven beginnen. Balans is het toverwoord. Toch is dat een tamelijk zure uitkomst als je die naast de feiten legt uit de bronnen die Van Beijnum in zijn nawoord noemt. Balans en harmonie zijn daarin ver te zoeken. De offers is een pijnlijke aangelegenheid: als het iets laat zien dan is het de krachteloosheid van fictie tegenover de werkelijkheid. En dat is precies niet de bedoeling." http://www.volkskrant.nl/...~a3761427/
" Hij wil zelfs meer dan de lijnen bij elkaar brengen en laat ze via een paar tot nagelbijten stemmende tussenclimaxen stelselmatig botsen – met het tergende gevolg dat mensen die elkaar het beste gunnen elkaar steeds dieper in de problemen brengen. Om dat te zien, om dat als te lezer te ervaren moet je als schrijver personages neerzetten die de lezer in zijn hart sluit. Het bijzondere is dat Van Beijnum hier wonderwel in is geslaagd, zonder dat zijn proza gebukt gaat onder sentimentalisme of andere fijngevoeligheden. Van overdadig symbolisme – iets dat de schrijver in eerder werk nog wel eens werd verweten – is ook vrijwel geen sprake, al dwarrelt er hier en daar nog wel een vogel uit het zwerk die méér komt doen dan even uitrusten. Wanneer we goed schrijven voor de gelegenheid definiëren als de lezer krijgen waar je hem hebben wil, dan mag De offers als lichtend voorbeeld dienen." http://www.nrclux.nl/de-o...t/1335695/

Bronnen

Artikel over de commotie bij het verschijnen van het boek.
ww.nrc.nl/boeken/2014/10/...an-beijnum
Je hebt nog 2 Zeker weten goed verslagen over.

Wil je onbeperkt toegang tot alle Zeker Weten Goed verslagen? Meld je dan aan bij Scholieren.com.

35.425 scholieren gingen je al voor!

Geschreven door Cees

Foto van Cees

Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Ik vond het destijds  mijn taak om de verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met nieuwe en/of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk ook gewoon leuk zijn. Docenten kunnen je met het aanprijzen van leuke en/of spannende boeken enthousiast maken. Stukken die interessant zijn, voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat.  Ik heb nu ruim 1460 verslagen gemaakt, waarvan een heleboel Zeker-Weten-Goed-verslagen. Er staan vragen over de inhoud aan het eind om je te laten zien of je het boek begrepen hebt.

Bij Scholieren.com probeer ik daarom zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Ik hoop altijd dat de 'moderne leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende schrijvers ook op de leeslijst te zetten. Uittreksels maken vond ikzelf vroeger helemaal niet leuk. Ik kocht daarom ook uittrekselboeken. (Bijvoorbeeld Literama, Apercu, Der Rote Faden) Nu maak ik zelf boekverslagen voor  scholieren.com. Nog een gemeend advies: wees verstandig en lees altijd wel het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek ook niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com levert.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Ook geschreven door Cees