Feitelijke gegevens

• 3e druk, 2013
• 927 pagina's
• Uitgeverij: De Bezige Bij

Flaptekst

Eerste zin

Ik was nog in Amsterdam toen ik voor het eerst in jaren over mijn moeder droomde.

Samenvatting

Wanneer Theo dertien jaar is, bezoekt hij een tentoonstelling met zijn moeder. Hij ziet daar een oude man en een meisje van ongeveer zijn leeftijd, dat meteen zijn aandacht heeft. De moeder van Theo laat hem een schilderij zien dat haar erg veel doet: Het Puttertje. Vlak voor Theo en zijn moeder het museum willen verlaten, wordt er een aanslag gepleegd waarbij Theo’s moeder – zo ontdekt hij later – komt te overlijden. Theo is in een andere zaal dan zij, en ziet daar de oude man (Welty), waarmee hij nog even contact heeft voor ook hij komt te overlijden. De oude man geeft Theo zijn ring. Theo ziet ook het schilderij dat zijn moeder zo mooi vond, en zonder erbij na te denken, neemt hij het mee. Uiteraard wordt het feit dat het schilderij verdwenen is opgemerkt, en in de jaren die volgen wordt er nog regelmatig in de media geschreven over kunstroven en verdwenen werken.
Theo wordt opgevangen in het gezin van een vriend van hem, de familie Barbour. Op een gegeven moment weet Theo uit te vogelen dat de oude man in het museum een antiekhandel had, en besluit hij de ring terug te brengen. Daar ontmoet hij Hobie, de zakenpartner van de oude man en Pippa, het meisje dat met de oude man in het museum was. Hobie zorgt nu voor Pippa en al snel is Theo kind aan huis bij Hobie en haar. Pippa wordt niet veel later opgeëist door een tante die ver weg woont, en niet veel later verschijnen Theo’s vader en diens nieuwe vriendin Xandra – die een jaar daarvoor met de noorderzon vertrokken was – om hem mee te nemen naar Las Vegas.
Zodra Theo in Las Vegas woont, gaat het snel bergafwaarts met hem. Zijn vader is alcoholist en drugsverslaafde en hij en zijn vriendin maken zich niet al te druk over Theo’s lot. Theo trekt veel op met Boris, een Russische jongen wiens vader ook aan de drank is, en die hem regelmatig rake klappen verkoopt. Zonder enig ouderlijk gezag, en in een niet al te positieve omgeving, beginnen de jongens te stelen, te drinken en drugs te gebruiken. Dat gaat zo door, tot Theo’s vader zichzelf doodrijdt en Theo op eigen houtje terug naar New York vlucht.
Theo gaat bij Hobie wonen en een tijdlang gaat het beter met hem. Hij heeft het schilderij nog steeds stiekem in een opslag in bewaring, en maakt zich zo nu en dan wel zorgen, aangezien er druk naar gezocht blijft worden. Uiteindelijk wordt Theo de zakenpartner van Hobie. Hobie restaureert meubelen en Theo verkoopt ze. Zonder al te kwade bedoelingen, is Theo echter aan het oplichten geslagen. Hij verkoopt meubelen die Hobie voor de lol maakt (en die dus geen echt antiek zijn), alsof ze heel veel geld waard zijn. Dat gaat een tijdlang goed, tot er een meneer erg lastig begint te doen. De twee mannen spreken af in een restaurant en de man vertelt Theo dat hij weet dat Theo Het Puttertje heeft en dat hij het wil hebben. De man laat hem een krantenartikel zien waarin staat dat het schilderij wordt gebruikt als onderpand in drugszaken, maar daar weet Theo niets van af en hij verklaart de man voor gek.

Op zeker moment staat Boris ineens weer op de stoep. Hij vertelt Theo dat hij het goed wil maken dat hij het schilderij gestolen heeft. Theo was echter in de waan dat het schilderij nog steeds verpakt in de opslag stond, maar Boris heeft het van hem gestolen vlak voor Theo uit Las Vegas vertrok. In de verpakking die Theo jarenlang bewaard had, zat het schilderij dus helemaal niet.
Boris weet waar het schilderij is, en vraagt Theo op een avond zijn spullen en geld te pakken en mee te gaan naar Amsterdam om het terug te eisen. Boris verzekert Theo dat alles gemoedelijk zal verlopen, maar de zaak loopt uit de hand en in het heetst van de strijd, schiet Theo een van de mannen dood. Boris verdwijnt een paar dagen en Theo kan nergens heen omdat Boris zijn paspoort nog heeft.
Net als Theo van plan is zelfmoord te plegen, komt Boris terug, met een gigantische tas vol geld. Hij heeft aangifte gedaan bij de kunstpolitie met een verzonnen verhaal en de gouden tip over waar het schilderij nu is. Als beloning kreeg hij een heleboel geld dat hij aan Theo geeft.

Terug in New York biecht Theo alles op aan Hobie. Hij heeft nu het geld om alle meubelen waarmee hij mensen heeft opgelicht terug te kopen en Hobie vergeeft hem.

Personages

Theo

Theo is een intelligente jongen die een hoop in zijn mars heeft, maar door de dramatische ontwikkelingen in zijn leven, raakt hij verzeild in een leven vol drank en drugs. Theo blijft desondanks in wezen een nette jongen, die niemand kwaad wil doen, maar die de loop van zijn leven niet onder controle krijgt. Theo is eenzaam, ondanks de mensen om hem heen. Hij gaat wel relaties aan, maar lijkt de mensen om zich heen toch enigszins op afstand te houden door verkeerde keuzes te maken. Hij vindt veiligheid bij Hobie en Pippa, en in zekere mate ook bij de familie die hem als kind opving, maar niemand lijkt zo dichtbij te kunnen komen als Boris, de jongen die op eenzelfde manier aan zijn lot is overgelaten en die om dezelfde redenen betrokken is bij allerlei duistere zaakjes.

Hobie

Hobie is een man van middelbare leeftijd die Pippa in het begin heeft opgevangen en die uiteindelijk het dichtst bij een vaderfiguur voor Theo komt. Hobie is een echte goedzak. Hij houdt enorm van zijn vak en gaat daar volledig in op. Hobie gaat uit van het beste in de mens en komt daardoor een beetje bedrogen uit, al heeft hij begrip voor het verraad van Theo. Hobie is nogal verstrooid en heeft zijn zaken niet goed op orde, maar hij heeft het hart volledig op de juiste plaats.

Pippa

Pippa staat heel dicht bij Theo, al zien ze elkaar weinig. Vanaf het eerste moment dat Theo haar zag, was hij door haar geraakt en ze delen de ervaring in het museum en het feit dat ze daar allebei iemand verloren hebben. Pippa is een stuk gevoeliger dan Theo.

Boris

Boris is al jong door het leven getekend. Hij is door schade en schande wijs geworden en is al jong aan de drank en de drugs. Boris is een intelligente jongen en, hoewel hij wat gewiekster en doortrapter is dan Theo, is hij geen slechte jongen.

Quotes

"Toen ik die nacht bij Boris thuis dronken op mijn helft van het matras met de batikdoek lag, probeerde ik me voor de geest te halen hoe Pippa eruit had gezien. " Bladzijde 303

"En hoewel ik ook zou geloven dat achter de illusie de waarheid ligt, inmiddels geloof ik dat die er niet ligt." Bladzijde 924

Thematiek

Rouw (verwerking)

Het boek vertelt hoe Theo na een zwaar traumatische gebeurtenis door probeert te gaan met zijn leven en hoe hij daarbij tegengewerkt wordt door het gebrek aan verantwoordelijke mensen om zich heen die zich over hem kunnen ontfermen. De rode draad in het verhaal wordt gevormd door het schilderij waar zijn moeder zo van hield, en dat Theo na de explosie uit het museum meegenomen heeft. Het schilderij vormt de enige vorm van stabiliteit in het leven van Theo, en vormt een herinnering aan het leven dat hij voor het voorval had, en voor het leven dat hij had kunnen hebben. Theo verliest zijn moeder, maar heeft eigenlijk niet veel kans om dat goed te verwerken. Mede daardoor ontspoort hij, en in het begin is zijn verdriet wel duidelijk aanwezig. Ook Pippa heeft te maken met rouw, want zij is Weltey in het museum verloren.

Motieven

Alcoholmisbruik

Theo en Boris zijn als tieners al zwaar aan de drank en de drugs. Ook hun vaders en Xandra zijn verslaafd. De hele periode dat Theo in Las Vegas woont, gaat eigenlijk over hoe hij en Boris hun dagen onder invloed doorbrengen.

Sociale problemen

Doordat er niet echt één verantwoordelijke is die Theo opvangt, raakt hij een beetje verloren in het leven. Hij krijgt daardoor sociale problemen. Hij gaat maar heel weinig naar school en lijkt zich lange tijd aan niemand echt te hechten.

Kunstwereld

Het boek draait natuurlijk om het bekende schilderij, maar ook in de rest van het boek speelt kunst een grote rol. De familie Barbour is van goede komaf en mevrouw Barbour vindt kunst erg belangrijk. Daarnaast is er natuurlijk de liefde voor antiek die Hobie heeft. Kunst staat ook voor het verleden van Theo. Zijn moeder was gek op kunst en hij is op dat vlak goed ontwikkeld en had in een soort elite kunnen leven (dat doet hij in zekere zin uiteindelijk ook wel, maar hij past er niet echt in en vindt zijn plek niet door zijn verleden dat hem achtervolgt).

Motto

Het absurde bevrijdt niet, het bindt.

- Albert Camus

 

Het motto staat voor de manier waarop Theo een band krijgt met Pippa, Weltey en Hobie door de noodlottige gebeurtenis in het museum. Daarnaast slaat het op de manier waarop die ervaring het leven van Theo tekent. Alles wat er na dat voorval gebeurt, is te herleiden naar die ene gebeurtenis.

Opdracht

Voor moeder, voor Claude

Trivia

‘Het Puttertje’ verscheen eerder in het Nederlands dan in het Amerikaans.

De schrijfster deed er maar liefst elf jaar over om ‘Het Puttertje’ te schrijven.

Titelverklaring

De titel verwijst natuurlijk direct naar het schilderij dat Theo gestolen heeft. Het schilderij vormt de rode draad van het verhaal. Het speelt een symbolische rol voor Theo, omdat het hem herinnert aan zijn moeder, de aanslag en zijn oude leven dat nog een belofte inhield om tot de juiste kringen te behoren. Daarnaast draait een groot deel van het verhaal om de manier waarop Theo het schilderij eerst probeert te verstoppen en vervolgens het probeert terug te krijgen.

Structuur & perspectief

Het verhaal begint op het moment dat Theo al in Amsterdam is en vertelt vanaf daar chronologisch de geschiedenis die tot dat moment heeft geleid.

Het boek is opgedeeld in grote hoofdstukken die ieder een periode in het leven van Theo beschrijven. Daarbinnen zijn subhoofdstukjes opgenomen. Tussen de grote hoofdstukken zitten soms grote tijdsprongen, maar niet altijd (afhankelijk van de tijdsspanne die verstreken is tot er weer iets groots gebeurt in het leven van theo).

Het boek is geschreven vanuit het hoofdpersonage.

Decor

Het verhaal speelt zich af in het heden. Een groot deel speelt zich af in New York en Las Vegas, aangezien dat de twee plaatsen zijn waar Theo heeft gewoond. Daarnaast is er het deel dat zich in Amsterdam afspeelt, wanneer Boris en Theo het schilderij proberen terug te halen.

Stijl

Het boek is heel levendig geschreven. De personages worden op subtiele wijze zo neergezet, dat je als lezer meteen een beeld bij ze hebt. Een beeld dat verder gaat dan de kleur van hun haar en hun ogen, en dat maakt dat je bijna het idee hebt te weten hoe de personages zich bewegen, hoe ze denken, waarom ze doen wat ze doen. Zo nu en dan worden scènes die er niet echt toe lijken te doen wat breed uitgesponnen. De schrijfster vervalt echter niet in lange beschrijvingen van het decor.

Slotzin

En ik voeg mijn liefde bij die van al die mensen in het verleden die mooie dingen liefhadden, erop pasten, ze uit het vuur trokken, ernaar op zoek gingen wanneer ze waren verdwenen en een poging deden ze in stand te houden door ze letterlijk van hand tot hand te laten gaan, terwijl hun helder gezang vanuit de ruïne van de tijd doordringt tot de volgende generatie liefhebbers, en de generatie daarna.

Beoordeling

Het boek begon erg veelbelovend. Tot het punt waarop Theo terug gaat naar New York heb ik het met heel veel plezier gelezen en heb ik ook echt meegeleefd met hem. Daarna begon het wat langdradig te worden. Er wordt soms veel aandacht besteed aan zaken die voor de loop van het verhaal totaal niet interessant zijn. Zo is er een nergens echt toe bijdragende verhaallijn over een romance met de dochter van de familie Barbour, die compleet wordt uitgesponnen tot vreemdgaan en een verstandverloving aan toe. Dat soort uitstapjes lijken vooral ruimte en tijd in beslag te nemen en vertragen het lezen, en daarmee ook het leesplezier.
Al met al heb ik het boek wel met plezier gelezen, maar na de vorige boeken van de schrijfster, vormt dit derde werk toch een beetje een tegenvaller.

Recensies

"Het vervolg van de roman is teleurstellend, schrijft Boomsma, door een te afstandelijk vertelperspectief en te veel terugkerende personages. Na de explosie, schrijft Boomsma." http://www.nrc.nl/boeken/...ij-deel-2/

"It’s a work that shows us how many emotional octaves Ms. Tartt can now reach." http://www.nytimes.com/20...d=all&_r=0

"If anyone has lost their love of storytelling, The Goldfinch should most certainly return it to them." http://www.theguardian.co...rtt-review

Bronnen

Bol.com

http://www.bol.com