Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2012
• 333 pagina's
• Uitgeverij: De Arbeiderspers te Amsterdam

Flaptekst

Eerste zin

Ze had dit vak gekozen voor het leven, om te laten leven. Het ziekenhuis was daarvoor de ideale plek, ware het niet dat je er de dood ongevraagd bij cadeau kreeg.

Samenvatting

Het verhaal begint met de geboorte van Bobby Stender op de afdeling verloskunde van het Middellandziekenhuis. De ervaren verpleegkundige Nathalie Leenderts waarschuwt de assistent dat de bevalling niet zo goed gaat en dat hij de gynaecoloog moet waarschuwen. Daardoor gaat het mis en sterft de baby. De ouders zijn niet zo assertief en dienen geen klacht in, maar Nathalie doet dat wel. Door de medicus in het bestuur, Eliza van Dam (traumachirurg) wordt ze  afgewezen. Er moet trouwens een nieuwe bestuurder bijkomen en er komen een man (Twan) en een vrouw (Juanita) op af. Eliza heeft een voorkeur voor Juanita Kroonenberg (een doortastend typetje), maar de andere bestuurders kiezen toch voor Twan. Die komt uit het bedrijfsleven maar zijn familie zit vrijwel geheel in het ziekenhuiswezen. Hij hoort er eindelijk nu ook bij. Eliza krijgt wel een goede indruk van hem: hij is oké en hij zoekt contact met de individuele medewerkers in het ziekenhuis. Eliza die op de Spoed Eisende Hulp (SEH) als traumachirurg werkt, is een kundige arts  maar een koele vrouw. Ze heeft in het verleden een langdurige buitenechtelijke relatie gehad met een oudere arts Martin, maar die had tenslotte toch voor zijn vrouw gekozen. Tot andere relaties komt het nauwelijks en Eliza is bijna veertig. Ze heeft wat sekscontacten o.a. op vakantie in Tenerife. Ze heeft nog een moeder die in een verzorgingstehuis wordt verpleegd en een broer die “uit de kast gekomen is.” Bij haar moeder werkt een Surinaamse verpleger die ze wel ziet zitten, maar ze durft hem niet te benaderen.  Tegen Twan doet ze afstandelijk en sarcastisch, maar dat trekt hem buitengewoon aan.  Ze gaan enkele keren wat met elkaar drinken en hij zorgt met haar ook voor een plan om de procedures bij de SEH te vereenvoudigen. Daarentegen wil zijn medebestuurder het ziekenhuis in de strijd gooien voor het behalen van een kwaliteitskeurmerk, maar daarvoor moet heel veel papieren rompslomp worden ingevuld. Dat willen de meeste medewerkers niet. Bovendien leidt het keurmerk de aandacht af voor belangrijkere zaken.

Nathalie, die het idee heeft dat de dood van Bobby Stender in de doofpot wordt gestopt, kan daar niet tegen en raakt depressief. Voor Twan is het een leuke tijd met de Kerst, want hij gaat met zijn gezin naar Zuid-Afrika. Zijn vrouw is mooi, maar een beetje leeg. Eliza gaat een weekje ellende uitblazen op Tenerife. Intussen heeft de lezer ook kennis gemaakt met de vierde personale verteller, Jim Schrijvers, die met zijn vrouw Froukje een baby verwacht. Hij is onderzoeksjournalist bij een landelijk dagblad en ze kijken beiden erg uit naar de geboorte van hun kind. Froukje weet Jim vlak voordat de weeën beginnen nog te verleiden tot een vrijpartij, maar kort daarna breken haar vliezen en wordt ze naar het ziekenhuis gebracht, waar op de afdeling verloskunde toevallig weer Niels dienst heeft. Hij let nu veel beter op de baby die met moeite ter wereld komt (een meisje Gabi) maar deze keer ziet hij een nabloeding van Froukje over het hoofd. De ervaren gynaecoloog weigert bovendien te komen. Terwijl Jim zijn dochtertje in handen houdt, sterft zijn vrouw en in een roes leeft hij tot aan de begrafenis. Daarna komt hij tot het besef dat het een onnodige dood is en hij gaat in de archieven en dossiers op zoek naar vorige fouten op de afdeling verloskunde. Als gevolg daarvan wordt het hoofd verloskunde (Vlaskamp) en een bestuurder (Robert) op straat gezet, maar Jim gaat verder met zoeken en ondervraagt o.a. Nathalie die nu wel wil praten, zij het zonder naam en toenaam. Eliza krijgt ook steeds tegenwerking bij de reorganisatie van haar SEH, totdat ook daar een bijna-ongeluk de situatie verandert. Het gaat om een vrouw die op de behandeltafel in de polikliniek nog zelfmoord wil plegen en die door een assistent even onbewaakt waas achtergelaten. Gelukkig redt Eliza de situatie. Ze is ook bij de afscheidsrede van haar ex-minnaar geweest, maar ze spreekt hem niet. Ze is geruisloos uit zijn leven verdwenen. Intussen is haar zieke moeder overleden en dat is hoewel de vrouw oud is, toch een klap voor haar. Bovendien zal ze de Surinaamse verpleger nu ook niet meer zien. Ze raakt in die tijd ook wat toeschietelijker naar Twan die een goede indruk in het ziekenhuis maakt, maar door hoofdbestuurder Levi Bastiaans toch niet erg gewaardeerd wordt. Die haalt dan ook de eerste afgewezen Juanita als nieuwe bestuurder in het ziekenhuis en die weet wel raad met de situatie. Ze is erg ambitieus en wil schoon schip maken.

Eliza heeft al een keer echt gezoend met Twan en beiden verlangen naar meer, hoewel overspel niet direct de handelwijze van Tweinstra is. Vlak voordat hij op vakantie naar Portugal gaat, gaat hij nog een borrel drinken met Eliza en bijna komt het er toch van. Maar wijs als ze zijn, besluiten ze niet verder te gaan. Wanneer Eliza naar huis rijdt, wordt ze opgeroepen: er is een kind aangereden en wanneer ze in het ziekenhuis op de SEH komt, ziet ze dat het de dochter van Twan is. Ze doet er natuurlijk alles aan om het leven van het kind te redden. Ze heeft een inwendige bloeding door een gescheurde milt en die moet worden verwijderd.  Dat lukt. Twan wordt opgeroepen door zijn vrouw: hij is om tot bezinning te komen gaan wandelen in een park en ook hij komt naar het ziekenhuis. Eigenlijk draagt hij schuld aan het ongeluk, want hij heeft zijn dochter toestemming gegeven zonder begeleiding te fietsen. Zijn vrouw had dat niet gewild. Eliza redt het leven van het kind en na een weekje kunnen ze toch nog even op vakantie. Tijdens de vakantie in Portugal komt Twan in gevaar wanneer hij te ver in zee gaat, maar hij wordt gered door de kustwacht. Wanneer hij weer terugkomt in het ziekenhuis, begrijpen ze dat ze niet verder moeten gaan met hun relatie.  Wie wel verder is gegaan met zijn onderzoek is Jim. Hij heeft de organisatiefouten in het ziekenhuis boven water gekregen en hij publiceert onder de naam van de redacteur een artikel  over de doofpotaffaire. Daarvan wordt Levi Bastiaans direct de dupe: hij wordt door Juanita voorgedragen om meteen op straat te worden gezet. Twan heeft eigenlijk ook besloten om zelf weg te gaan, maar hij wil wel in de gezondheidszorg blijven werken. Hij wenst zich tot een headhunter die hem daarvoor ook al heeft geholpen. Het ziet er bovendien naar uit dat zijn vrouw ook een baantje gaat nemen en dat vindt hij een gunstige ontwikkeling. Op de SEH gaat ook het een en ander veranderen: er mogen twee EHBO-artsen worden opgeleid en in dienst genomen. Dat zal de veiligheid op SEG sterk vergroten. Dat is een succesje voor Eliza dat ze met hulp van Juanita heeft weten binnen te halen. 

Ook op privégebied is er nog iets aardigs voor Eliza te melden. Ze heeft de beschikking gekregen over de correspondentie tussen haar ouders. Dan blijkt dat die twee na twee jaar weer van beide kanten naar elkaar toe waren gegroeid nadat haar vader was vreemd gegaan. Daarvoor had ze altijd gedacht dat haar moeder haar vader voor de lieve vrede had teruggenomen.

Personages

Nathalie Leenderts

Nathalie Leenderts is verpleegkundige op de afdeling verloskundige. Ze is 36 jaar, heeft een aardige man en twee kinderen. Ze ziet dat er een fout wordt gemaakt op de afdeling bij ene bevalling waardoor het onnodig is dat een baby sterft. Ze is klokkenluidster, maar er wordt geen aandacht aan haar klacht besteed. Daardoor raakt ze overspannen en depressief en ze blijft een tijdje thuis. Later mag ze weer gaan werken en gaat dan naar de afdeling Spoed Eisende hulp, waar ze o.a. Eliza van Dam ontmoet.

Elize van Dam

Elize van Dam is traumachirurg op de SEH. Ze is ook bestuurster van het ziekenhuis. Ze wil de wantoestanden in het ziekenhuis wel aanpakken, maar de klacht van Nathalie wijst ze in het begin toch af. Ze ligt nogal eens met haar medebestuurders overhoop. Bij een nieuwe sollicitatie heeft ze liever een vrouw, maar er wordt toch gekozen voor een man, Twan. Die heeft een heel mooie vrouw, maar ze heeft toch wel een fantasie over een relatie met hem. Het komt tot een innige kus, maar niet tot seks. Ze heeft verder geen relatie, maar wil er eigenlijk wel één. Ze is immers bijna 40 en ze heeft de laatste tijd alleen maar onenightstands.

Twan Tweinstra

Twan Tweinstra is veertig jaar, hij wil na zijn baan in het bedrijfsleven graag werken in een ziekenhuis, want de genen van zijn familie liggen in het ziekenhuis. Hij is een oprecht bestuurder en hij heeft interesse voor zijn medewerkers in het ziekenhuis. Hij bezoekt ook Nathalie en hij loopt een operatie mee met Eliza, hoewel hij bijna flauwvalt. Zijn vrouw is mooi, maar hij is er een beetje op uitgekeken en hij wil eigenlijk wel wat beginnen met Eliza. Hij verlangt naar haar onverschilligheid. Het komt tot een kus, maar iets definitiefs wordt het niet en dan komt alles weer goed wanneer Eliza zijn dochtertje Ruby redt die bij een verkeersongeluk behoorlijk gewond is geraakt. Zijn zoontje heet Robin.

Jim Schrijvers

Jim Schrijvers is journalist en vader van de baby die bij de bevalling ook in de problemen komt. Dezelfde coassistent Niels maakt een fout, waarbij Froukje de vrouw van Jim door een nabloeding die over het hoofd wordt gezien om het leven komt. Hij blijft met een mooi dochtertje achter, maar hij gaat achter de fouten van de medici aan en hij ontdekt dat er het een en ander mis is in het ziekenhuis. Hij ondervraagt daarvoor diverse medewerkers o.a. Nathalie en publiceert tenslotte onder de naam van zijn redacteur een artikel waardoor er een einde komt aan de voorzitter van het Bestuur, die immers een aantal zaken in de doofpot heeft willen stoppen.

Quotes

"Froukje en hij waren alleen. Vrouwen stierven niet meer tijdens de bevalling; dat was achterhaalde middeleeuwse onzin. Hij kon de gedachte niet tegenhouden: wat als Gabi was overleden en Froukje nog had geleefd? Hoe zou hij zich dan nu voelen? Hoe zouden ze zich samen voelen? Als hij naar Gabi keek, dacht hij onwillekeurig: als ik had mogen kiezen, was mijn keus dan op kou gevallen? De zinloze vragen en zijn eigen voortdurende fluctuerende antwoorden verwarden hem." Bladzijde 154

"De gordijnen van het bed op kamer 5 waren gesloten, zonder dat er benen van een arts of een verpleegkundige te zien waren. Blijkbaar was er niemand met de patiënt bezig. Misschien had deze om wat privacy gevraagd. Ze had zich bijna omgedraaid toen in een vertraagde reactie haar ogen registreerden dat er bloed vanaf het bed op de grond rupte en dat zich daar al een plasje had gevormd." Bladzijde 249

"Gedachten en beelden dwarrelden door haar mistige hoofd. Martins handen die haar streelden, de omhelzing van Twan, de enige keer dat ze hem echt had gevoeld. Er zou nooit een tweede keer komen. Ze dacht aan zijn mond op de hare. Waarom, waarom had ze hem weggeduwd/ Alles had anders kunnen zijn nu. Hij was verliefd op haar en zij had het gemakkelijk op hem kunnen worden. Voor het eerst van haar leven verliefd op een man van haar eigen leeftijd, het zou een doorbraak hebben betekend. Ze was toch niet zo god vergeten heilig dat ze zijn huwelijk had willen redden?" Bladzijde 333

Opdracht

“Voor mijn moeder.”
 Uit het dankwoord aan het einde van het boek blijkt dat haar moeder verpleegkundige was.

Trivia

Er zijn geen triviale feiten over de roman bekend. Wel dat Carla de Jong research in een ziekenhuis heeft gedaan en met artsen en verpleegkundigen over de thematiek en problematiek heeft gesproken. Bovendien draagt ze het boek op aan haar moeder die ook verpleegkundige was.

Titelverklaring

In de tekst ben ik de term “gebroken wit” niet letterlijk tegen gekomen. Daarom heb ik gezocht naar een symbolische verklaring. In een ziekenhuis hoort alles smetteloos wit te zijn en met de kleur gebroken wit kan worden aangegeven dat er in het Middellandziekenhuis enkele dingen niet helemaal volgens de regels zijn verlopen. Vooral op de afdeling verloskunde en de Spoed Eisende Hulp kan nog wel het een en ander verbeterd worden. En dat is ook op Bestuurlijk niveau. Daarover gaat deze ziekenhuisroman.

Structuur & perspectief

De roman heeft  41 hoofdstukken die alle de titel van de vier vertellers dragen. De vertellers wisselen elkaar regelmatig af.

Er zijn 7 hoofdstukken met Nathalie en Jim, 14 hoofdstukken van Eliza en 13 van Twan.

De vertellers wisselen elkaar steeds af. De volgorde van de gebeurtenissen is wel chronologisch. Soms worden enkele gebeurtenissen dubbel verteld, maar dan vanuit een ander perspectief.

Het perspectief is meervoudig. Er zijn vier personale vertellers: Nathalie, Eliza, Twan en Jim. Alle vier vertellen ze in de o.v.t.

Decor

Tijd en plaats worden in deze roman niet met name genoemd. Maar we kunnen wel zien dat er sprake is van een actuele roman door het gebruik van mobiele telefoons, internet, iPhone etc.

De vertelde tijd is een klein jaar. Het eerste ongeluk op verloskunde spelt zich af in het najaar, waarna Twan in dienst treedt als bestuurder. Via april, juni, juli (vakantie) wordt het ongeveer september wanneer de laatste veranderingen in het ziekenhuis worden doorgevoerd. Het verhaal eindigt met de bespiegeling van Eliza over haar ouders. (oktober) Het verhaal wordt vrijwel zonder onderbrekingen in de tijd verteld: dus chronologisch.

Het decor is vrijwel geheel het Middellandziekenhuis. Een plaatsnaam wordt er niet genoemd, waardoor je de schrijfster ervan kunt “beschuldigen” dat ze geen specifiek ziekenhuis heeft bedoeld, maar een aantal zorgwekkende dingen in ziekenhuis aan de kaak wil stellen.  Daarvoor heeft ze natuurlijk researchwerk gedaan, zoals uit het dankwoord blijkt. Natuurlijk zal het ziekenhuis wel ergens in het midden van het land liggen.

Stijl

De Jong schrijft in een pittige stijl met heldere dialogen. Ze weet bovendien duidelijk verschillen aan te brengen in de vertelstijl van haar vier vertellers. De beeldspraak is functioneel maar komt niet overvloedig in het verhaal voor.

Slotzin

Nee, heiligheid kwam er niet aan te pas. Schijterigheid wel, veel zelfs. Ten slotte gaf ze toe: een heel klein beetje heiligheid misschien.” Eliza van Dam denkt na waarom ze het huwelijk van haar medebestuurder Twan niet kapot zal maken.

Beoordeling

“Gebroken wit” is een vlotte en spannend vertelde ziekenhuisroman over medische fouten en liefdesrelaties. Daarom zal het boek vooral door meisjes waarschijnlijk hoog gewaardeerd worden bij het lezen van dit nummer voor hun lijst. De laatste tijd zijn er nogal wat literaire boeken over ziekenhuizen en de problemen daar verschenen en misschien is dat wel een aardig idee (een overkoepelend thema) voor de samenstelling van je lijst.
De amusementswaarde van de roman voor meisjes is goed.
De literaire waardering: twee punten.

Recensies

"Gebroken wit is geen thriller, maar wel een roman die vlot leest, geen grote hoogte- en dieptepunten noch aansprekende karakters kent en de kracht en inhoud mist om een inspirerend verhaal rondom het thema 'medische missers' te zijn." http://boeken-en-zo.blogs...ong.html

"Het probleem met Gebroken wit is vooral dat De Jong geen maat weet te houden. Ze kijkt niet op een woord, een bladzij of een gemeenplaats meer of minder. Er is geen zin of er staan te veel bijvoeglijke naamwoorden in. " http://www.nrclux.nl/gebr...ct/894988/

Bronnen

Website van de schrijfster.

http://www.carladejong.nl...?page_id=2