Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2010
• 270 pagina's
• Uitgeverij: Lebowski Young Achievers

Flaptekst

Eerste zin

Samenvatting

In de proloog staat Dora achter een spreekgestoelte en ze moet een toespraak houden bij de begrafenis van een dierbare. Het gaat haar echt moeilijk af: ze weet niet hoe ze moet beginnen. Ze voelt een enorme leegte. Ze is gekleed in de kledij van “Catwoman”. Waarom dat is, zal later in het verhaal duidelijk worden. Aan het einde van de proloog begint ze te spreken tegen Daaf.

Dora is een jonge vrouw die Nederlands heeft gestudeerd. Ze heeft een leuke vriendenkring. Ze ontmoeten elkaar bij het Picassobeeld in het Vondelpark. Ze dollen graag met elkaar. Na hun studie moeten ze aan het werk. Dora gaat bij de redactie van een meidenblad werken. Ze moet stukjes van jonge meisjes bewerken en vindt het helemaal niets. Ze komt dan ook niet door haar proeftijd en wordt ontslagen door ene Carla. Daarna besluit ze met een aantal vrienden naar Legoland te gaan. Daaf is er ij en Anniek, Teddy en Josje. Onderweg praten ze over de meest genante ervaring uit hun leven. Dat was o.a pijpen bij een jongen die in slaap was gevallen en het betrappen van je ouders terwijl ze seks bedreven. Dora houdt haar genante ervaring voor zich. Wel wordt duidelijk dat er iets is (geweest) met haar vader. Ze maken veel lol en langzamerhand begint Dora wat te voelen voor David Beemster. Hij is net zo oud als zij is. Ze denkt haar vader in Legoland te zien, maar eigenlijk kan dat niet.
Wanneer ze weer thuis zijn, gaan ze met elkaar een avondje zuipen. Lamzat besluiten ze de volgende morgen te gaan zwemmen. Zo belandt Dora in het douchehokje naast een naakte Daaf. Ze ziet voor het eerst zijn piemel. Ze zoenen ook. Dat het goed tussen hen zit, bewijst wel de aanspreeknaam die hij gebruikt. Hij noemt haar “Doors”. Dat deed haar vader ook. Daaf komt dus in de plaats van haar vader op wie ze erg gesteld was. Hij hield van de “The Doors” met Jim Morrison. Dan kon hij dansen in de kamer. Ze ging ook wel eens met hem naar een band die nummers van The Doors speelde.
Daaf en Dora spreken weer af met elkaar. Het dreigt even mis te gaan als op het terras ook Carla zit en die wil Dora liever niet meer ontmoeten. Ze is echt verliefd op de aantrekkelijke Daaf en ze blijft op een avond bij hem slapen. Ze gaat dan met hem naar bed. Ze voelt zich erg veilig bij hem. Ze laat ook aan haar vriendinnen zien dat ze gek is op Daaf. 

Af en toe denkt ze weer aan haar vader. Ze is een keer met hem in slecht weer van Leiden naar Scheveningen gereisd om de storm te trotseren. Maar op een keer komt ze thuis uit school en dan zegt haar vader dat hij kanker heeft in zijn buik. Een paar jaar later sterft hij, maar ze is hem als herinnering kwijt geraakt. Haar moeder is in therapie gegaan bij ene Robbert. Later werd ze verliefd op hem en vanaf een bepaalde periode is Robbert Dora’s stiefvader geworden. Dora zegt echter tegen haar omgeving dat haar ouders gescheiden zijn.

Dora en Daaf lezen een advertentie van de gemeente Amsterdam, die sollicitanten oproept voor een vreemde job: toespraken houden bij begrafenissen van onbekende personen (bijvoorbeeld zwervers die doodgaan, vermoorde mensen zonder identiteit). Wanneer ze gaan solliciteren, worden ze beiden aangenomen. Het is best spannend wanneer ze allebei hun eerste begrafenis “doen”, maar met gedichten brengen ze het er goed van af. Dora is echter wel leeg na zo’n gebeurtenis. Inmiddels heeft ze ook verteld aan Daaf dat haar vader dood is. Daaf praat over hun eigen begrafenissen. Hij denkt dat het nog een hele tijd zal duren, maar hij wil graag dat Dora dan een toespraak houdt in een kostuum van een superheld (zie de proloog met betrekking tot ”Catwoman”).
Op een dag worden ze samen gevraagd bij de begrafenis van een jonge vrouw van 29 die door zelfmoord om het leven is gekomen. Ze dragen beiden een gedicht voor en er wordt een nummer van The Doors gespeeld, dat ook gespeeld werd bij haar vaders begrafenis. Maar ze weet niets meer van die begrafenis. Ze wil er mee stoppen en belt naar de gemeente. De ambtenaar vindt het jammer, want Dora deed het erg mooi. Ze krijgt nog een bonsaiboompje als dank.

Deel 2
Daaf is gestorven. O.a. Anniek houdt een toespraakje, maar je moet ook als lezer aan de proloog denken, wanneer Dora uiteindelijk toch haar toespraak houdt in de aula als Catwoman. De lezer hoort nog niet wat er met Daaf is gebeurd. Het moet wel een ongeluk geweest zijn. Eerst droomt Dora van Daaf dat hij nog in leven is. Ze blijft heel erg afwezig. Na een kleine week komt haar moeder haar ophalen. Ze neemt haar dochter mee naar Leiden. Ze zal lekker pannenkoeken gaan bakken voor Dora (dat is haar lievelingseten). Ze eet er niet veel en haar stiefvader Robbert had er nog zo zijn best op gedaan. ’s Nachts luistert Dora een gesprek tussen haar moeder en Robbert af. Haar moeder wil graag dat Robbert Dora therapeutisch zal behandelen. Dora wil dat niet. Ze wil ook geen pillen slikken die Robbert voor haar heeft klaarliggen. Ze beleeft een slapeloze nacht en gaat al heel vroeg het huis uit. Ze neemt de trein terug naar Amsterdam.

Daarna neemt ze de trein naar Arnhem en Zevenaar. Het is een vlucht: ze wil weg van de plaats waar ze op Daaf verliefd is geweest. Daar gaat ze een bos in en loopt een kleine bosven in: ze doet haar kleren uit: ze heeft namelijk de joggingbroek van Daaf aan. Ze overnacht in een wandelaarshut. Onverwachts ontmoet ze daarna een mongool Timo. Die brengt haar later wanneer hij haar weer ontmoet naar een soort boerderij, waar hij haar een dubbele boterham en een ei geeft. Dan valt ze weg in een soort bewusteloosheid. Ze wordt wakker in een bed. In de boerderij zitten veel jonge mensen te eten. Ze mag blijven mee-eten. Het blijkt een zorginstelling te zijn, waar een soort vader en moeder over een aantal mentaal gehandicapten waken. Leider Sjef belt met Dora’s moeder. Die is lang ongerust geweest. Ze zal de volgende dag langs komen om Dora op te halen. Intussen werkt Dora tussen de verstandelijk gehandicapten: ze moet aardappels sorteren. Ze voelt zich echter vrij. Dora wil blijven als haar moeder haar met de auto komt halen. Ze is een bang schepsel geworden, omdat ze alle herinneringen (bijv. aan die aan haar vader) is kwijtgeraakt. Haar moeder vertelt haar over de sneeuw in februari die gevallen was toen haar vader gestorven was. Ze was bij haar vader in bed gekropen en had niet gemerkt dat hij al dood was. Ze was toen ongeveer 11 jaar.

Haar moeder vertrekt en Dora belt ook nog een keer met Josje om te zeggen dat ze nog een tijdje op de zorgboerderij blijft. Van de leider Sjef moet ze met Timo iets bij een andere boerderij halen. Ze gaan op de fiets. Dan schiet haar ineens iets te binnen over Daafs fiets die ook “weggezet” zou worden. Ze beseft ineens dat ze Daafs fiets moet gaan ophalen. Ze wordt weer niet lekker.

Maar ze heeft wel de herinnering terug. Ze had met Daaf afgesproken op de Nijlpaardbrug bij Artis, maar er was een vrachtwagen gekomen die haar geliefde had geschept. Ze was achter de ambulance naar het ziekenhuis gefietst. Ze was zelfs zomaar de OK opgelopen, maar daaruit door de arts verwijderd. Dora beseft nu dat ze meteen terug moet naar Amsterdam. In de hoofdstad ziet ze zijn fiets inderdaad terug en ze zet hem voor zijn huis neer.

In de epiloog gaat Dora naar het Vondelpark. Onder het Picassobeeld zitten haar vrienden. Die zien haar aankomen en zijn na hun verbazing blij verrast. Dora ervaart dat ze weer terug is. Slotzin: "Zie je wel, Daaf, het gaat."

Thematiek

Dood

Allereerst tobt Dora nog steeds over de dood van haar vader. Ze weet zich weinig meer te herinneren en omdat ze zelf heeft verteld aan haar vriendinnen dat haar ouders gescheiden zijn, ziet ze hem steeds weer in de werkelijkheid lopen (o.a. in Legoland). Haar liefde David en zij bespreken ook hun eigen dood, niet wetend dat die voor Daaf al heel snel komt. Terwijl Dora haar eerste rouwproces over haar vader verdrongen heeft, komt er alweer een volgend proces. Schrijnend is de leegte waarin ze verblijft. Haar moeder probeert die op te vullen met pannenkoeken, pillen een therapie bij stiefpapa. Maar dat kan Dora niet verwerken.

Motieven

Liefde

In dit boek wordt verteld over een grote liefde. Dora wordt verliefd op een voor haar aantrekkelijke jongen, David Beemster. Die hoorde al tot haar vriendenkring, maar in Legoland slaat de vlam echt over. Ze hebben een heel aparte relatie. Ze zeggen tegen elkaar dat ze van elkaar houden en gaan ook beiden hetzelfde baantje doen: toespraken houden bij begrafenissen. Dat brengt ook de dood bespreekbaar tussen hen.

Escapisme

Dora vlucht eerst weg uit Leiden van haar geboortegrond, daarna vlucht ze uit Amsterdam naar Zevenaar. Dat is een vorm van escapisme.

Rouwverwerking

Het hele boek staat in teken van Dora's rouw en de verwerking daarvan. Op de boerderij krijgt Dora de herinneringen die ze verdrongen heeft weer terug. Allereerst vertelt haar moeder over de ochtend van de dood van haar vader. Ze was bij hem in bed gaan liggen. En wanneer ze met de fiets een boodschap moet doen, schiet haar ineens Daafs fiets in Amsterdam te binnen. De lezer wordt dan bijgepraat over het ongeluk dat Daaf overkomen is. Ze besluit meteen naar Amsterdam terug te gaan, de fiets van Daaf op te pakken van de plek waar hij na het ongeluk gestald was. Ze heeft de sleuteltjes. Het is ook de handeling waarmee ze haar verleden openmaakt of liever zich losmaakt van het verleden. Ze kan in de epiloog weer naar haar vrienden terug die in het Vondelpark op de vertrouwde plek vertoeven. Dat ze haar leegte overwonnen heeft, blijkt uit de laatste zin van de roman.

Noodlot

Het noodlot staat toe als David een verkeersongeluk krijgt.

Motto

Het motto luidt: We passen als Duplo in elkaar. 
Dat motto slaat op de verhouding die Dora en Daaf met elkaar ervaren.
Dat wordt ook letterlijk in de tekst aangehaald op blz. 74 , wanneer Dora en Daaf bij elkaar slapen. Het past ook mooi bij de inhoud, want ze zijn verliefd geraakt op elkaar in Legoland.

Titelverklaring

Ik ben de titel niet letterlijk in de tekst tegengekomen. De titel moet waarschijnlijk worden opgevat als een verwijzing naar de herinneringen die Dora in het verloop van het verhaal (haar leven) is kwijtgeraakt. Van haar vader weet ze niet veel meer. Ook de dood van Daaf lijkt ze te willen ontvluchten. Maar je moet dergelijke dingen onder ogen durven zien. Wanneer je dat kunt, kun je de rouw verwerken. Dan blijft de herinnering aan de degene die je lief hebt (“je blijft”). Ze spreekt Daaf immers in de laatste regel toe.

In de bosepisode in Oud-Zevenaar denkt ze aan de keer dat ze haar vader in een bos kwijt was. Hij had toen verteld dat hij haar nooit zou kwijtraken, omdat ze aan een touwtje aan hem vastzat. Dat had haar een veilig gevoel gegeven.

Structuur & perspectief

Structuur
Het boek heeft een proloog en een epiloog. Daartussenin is het verhaal verdeeld in twee delen.
In de proloog wordt verteld.
Deel I wordt onderverdeeld in 24 hoofdstukken.
Deel 2 wordt onderverdeeld in 38 hoofdstukken. Enkele ervan zijn heel kort (3 regels of een alinea).
In de proloog wordt verteld dat Dora een toespraak houdt bij de begrafenis van haar geliefde Daaf.

In het eerste deel lezen we dat Dora en Daaf op elkaar verliefd worden en met elkaar gaan werken als redenaars bij begrafenissen. Deel 1 eindigt abrupt met de aankondiging van de dood.
In deel twee vertelt Dora dat Daaf al begraven is en dat ze geen raad weet met haar verdriet. Ze vlucht weg uit het drukke Amsterdam en de lezer krijgt dan pas aan het einde van dit deel te lezen wat er eigenlijk daadwerkelijk met Daaf is gebeurd.
In de epiloog wordt dan verteld dat Dora weer contact zoekt met haar vriendenclubje in het Vondelpark bij het Picassobeeld. Ze lijkt dan het verdriet geaccepteerd te hebben.

Wat de volgorde van de handelingen betreft past de proloog tussen deel 1 en 2.
Er zijn zowel in deel 1 als in deel 2 enkele hoofdstukken waarin Dora aan het verleden denkt. In deel 1 gaat het dan voornamelijk om herinneringen aan haar vader. Die is doodgegaan, maar ze kan zich heel weinig van hem herinneren. Zo weet ze ook niet meer of ze bij zijn begrafenis is geweest. 
In deel 2 wordt de chronologie doorbroken met de hoofdstukken waarin Dora vertelt over het ongeluk van Daaf. Maar het zijn steeds korte onderbrekingen van het heden, waardoor je als lezer niet echt het gevoel krijgt dat de chronologie van het verhaal wordt doorbroken.
Er is een open verhaaleinde: je weet als lezer niet wat er met Dora gaat gebeuren.

Perspectief 
Dora Eweg is de ik-verteller van deze roman. Ze heeft Nederlands gestudeerd en gaat als redactrice werken voor een meisjesblad. Dat wordt geen succes. Ze maakt met vrienden een trip naar Legoland en tijdens die vakantie wordt ze verliefd op David Beemster. Vervolgens gaan ze als redenaars bij begrafenissen werken. In deel 2 zegt ze tegen een bewoner van de zorgboerderij dat ze 25 jaar is (blz. 224).
Dora is een verteller in de o.v.t in deel 1 en in deel 2 vertelt ze in de o.t.t. 
In de proloog en de epiloog vertelt Dora in de o.t.t

Decor

De tijdlagen van het verhaal 
Er is niet zo heel veel tijdsverloop in de roman. Uit twee tekstgegevens kun je zelfs heel nauwkeurig afleiden in welk jaar de Legolandreis en de periode van hun verliefdheid is.
Wanneer ze de begrafenis van het meisje met de zelfmoord moeten begeleiden, vertelt Dora dat ze 29 jaar is geworden en in 1981 geboren was. Dan kom je uit op 2010.
Uit het tweede tekstgegeven kun je het ook afleiden. Er wordt gesteld dat Madonna intussen 52 jaar geworden is. Madonna is op 16 augustus 1952 geboren. Dan moet het dus 2010 zijn.
Wanneer Dora naar Zevenaar gaat om de werkelijkheid van Amsterdam te ontvluchten, wordt verteld dat het erg warm is. Het lijkt dan de zomer erna te zijn. Dat zou dan minstens 2011 moeten zijn.
Een andere tijdlaag die van belang lijkt, is de periode waarin haar vader sterft. Haar vader heeft kanker en dat duurt enige tijd voordat hij dood is. Als hij sterft is ze 11 jaar, en kort daarna moet ze de Citotoets maken. Ze is nu 25 jaar (blz. 224) De dood van haar vader is dus 14 jaar daarvoor geschied. Dat moet dus in 1996 geweest zijn. Als die veertien jaar zoekt ze naar de herinnering aan de dood van haar vader.

Het decor van de handeling 
Er zijn enkele plaatsen in deze roman van belang.
- In Leiden is Dora geboren en getogen. Haar vader is er gestorven en haar moeder woont nog in Leiden in het huis met een stiefvader.
- In Amsterdam is Dora gaan studeren en heeft ze een baantje gekregen. Ze verblijft er graag met vrienden in het Vondelpark. Daarna hebben Daaf en Dora er hun baantje als begrafenisredenaars gekregen. In Amsterdam overkomt Daaf ook het ongeluk.
- In Legoland in Denemarken wordt ze verliefd op Daaf.
- In Zevenaar staat de zorgboerderij waarheen Dora vlucht als ze de leegte van het verdriet om Daaf niet onder ogen durft te zien.

Beoordeling

De roman van Anna Drijver is geschreven voor de doelgroep van 16+, de groep lezers die op weg is naar de literatuur van de volwassenen. Je kunt het verhaal wel plaatsen in de boeken van Carry Slee voor jong volwassenen. Op zich is daar helemaal niets mis mee. Het kan zelfs een uitstekende tussenstap zijn tussen jeugdboeken (niveau A-B-C) en de romans voor volwassenen. Het schrijverschap van Anna Drijver is begonnen en er valt nog wel wat te leren. De verhaalopbouw vind ik sterk. In de proloog wordt spanning gewekt en na deel I en het begin van deel 2 is ook een zwart gat dat gaandeweg in de herinnering van Dora wordt ingevuld. Dan ook heeft ze het rouwproces vertoond.

Anna Drijver schrijft een vlotte roman, die spannend om te lezen is. Ze gebruikt technieken die in de grote literatuur ook worden gebruikt. Daarom kan het een aangenaam boek zijn voor de middenklassen van het voortgezet onderwijs. Docenten Nederlands doen er verstandig aan het boek toe te staan voor het lezen van de literatuurlijst van in ieder geval mavo-4/havo-4 en havo-5. De amusementswaarde (gek geformuleerd voor een boek over de dood) is hoog: 8
Literaire leeswaarde voor mavo/havo: 2 punten; voor vwo-lijsten zou ik 1leespunt adviseren.

Recensies

"In het oog blijft vallen dat Drijvers schrijverschap werkelijk pril is, iets wat haar uitgever probeert te ondervangen door het een 16+ boek te noemen. " http://www.volkskrant.nl/...lijft.html

"Hoewel zulke beschrijvingen erg beeldend zijn, is de roman stilistisch gezien niet uitdagend, noch bijzonder. Drijver moet het dan ook puur van het verhaal hebben. En dat verhaal is een ode aan het leven, de liefde en de dood. " http://recensieweb.nl/rec...n-en-dood/

Bronnen

Website van de schrijfster.

http://annadrijver.nl/