Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2010
• 221 pagina's
• Uitgeverij: Podium

Flaptekst

Eerste zin

Voordat hun vriendschap explodeerde, schreef de dichter Albert Verwey honderdtwintig jaar geleden zijn collega Willem Kloos de sonnettencyclus Van de liefde die vriendschap heet: Want álles is mysterie, o mijn vrind, En daaruit staat geen mens bewuster op Dat 't kind, dat na zijn sluimer niets meer schort.

Samenvatting

De handeling wordt in acht hoofdstukken (eigenlijk brieven) aan de lezer aangeboden.

Er is geen daar daar 
De ik-verteller is een veertiger, Giph. Hij is cabaretteksten-schrijver en hij treedt al twaalf jaar op met de cabaretgroep Smulders. Die bestaat behalve hem ook uit Ludo en Egon van den Berg. Hun impresario heet Junior. De laatste gaat trouwen met zijn tweede vrouw Sipke en de cabaretiers worden uitgenodigd naar Friesland te komen om het feest mee te vieren. 
Enkele maanden ervoor is de relatie tussen Giph en zijn vriendin Samarinde (een arts) op de klippen gelopen. Na 9 jaar is er een soort saaiheid ontstaan. Ze bekogelen elkaar tijdens hun laatste samenzijn met voorwerpen alvorens ze uit elkaar gaan. Hun relatie beleefde moeilijke momenten toen Samarinde tijdens een vakantie op de Canarische eilanden een miskraam op het toilet kreeg. Daarna was ze nooit meer zwanger geworden. Giph had wel graag kinderen gewild.

In Friesland ontmoet hij op de bruiloft een mooie, Friese vrouw Taeske. Wanneer de gasten gaan zeilen, blijft Giph over en ze vraagt hem mee in de boot. Dan pas ziet hij dat ze enkele maanden zwanger is. Ze heeft echter geen vriend en beweert dat ze zwanger is geworden tijdens een Italiaanse vakantie waarin ze het met enkele Italianen op één avond had gedaan. Ze had zich de laatste tijd als een sletje gedragen. Maar op dat moment heeft ze geen vriend, net als Giph. De wind valt die avond weg en de boot zeilt niet verder. Ze hadden daarvoor al een eigenzinnige route genomen en daarom moeten ze overnachten in een hutje op een klein Fries eilandje. Daar heeft Giph goddelijke seks met Taeske. Voor zijn gevoel wordt hij daar vader van het kind dat in de buik van Taeske zit.

De goddelijke bulderlach 
De Groep Smulders is van mening dat lachen gezond is. Junior heeft hen uitgenodigd voor een reis naar IJsland om inspiratie voor een nieuw programma op te doen. Ze gaan naar Schiphol. Taeske maakt voor zijn vertrek nog een foto van zijn zieke zoontje Bent. In het afgelopen jaar hebben Taeske en Giph elkaar 1378 sms’jes gestuurd. Hij denkt terug aan de geboorte van zijn zoon Bent. Dat was niet helemaal vlot gegaan. Maar toen hij Bent op de grond neerlegde, had hij al gezien dat de jongen naar hem had gelachen. Biologisch gezien zou dat helemaal niet kunnen. Maar hij voelde een sterke vader-zoonrelatie.

Brief gevonden in een bad 
In het vliegtuig denkt Giph na over vriendschap. Hij denkt erover na hoe hij bij het cabaretgezelschap is gekomen. Egon en Ludo hadden hem onderbroken tijdens een literaire lezing en daarna was het omgekeerde gebeurd. Giph had opgetreden tijdens een voorstelling van de beide broers. Daarna hadden ze besloten met elkaar door te gaan, omdat op beide avonden het publiek goed had gereageerd. Ze zijn inmiddels twaalf jaar bij elkaar. Vlak voor de landing krijgen Egon en Ludo onenigheid met elkaar, maar die is alweer snel opgelost. Op het vliegveld worden ze opgewacht door een grote, blonde IJslandse gids, die hun de komende dagen wegwijs zal maken. Ze baden in heet geiserwater van The Blue Lagoon. ’s Avonds zitten ze met zijn allen in een jacuzzi.

Levenslijnen 
Wanneer Giph in Reykjavik zit, denkt hij terug aan de bevalling van Bent. De jongen kreeg het direct na de bevalling benauwd en werd snel blauw. De verloskundige is nogal laconiek, maar Giph belt 112. Bent moet worden gereanimeerd en hij wordt naar het ziekenhuis gebracht op de afdeling Neonatalogie. Taeske gaat niet mee, Giph wel. Zijn vriendin zal haar moeder bellen om naar haar toe te komen. Bent gaat naar IC en zijn toestand is zorgelijk. Hij wordt aan slangetjes gebonden die hem voeden en medicijnen geven. Het zijn de levenslijnen van de titel van dit hoofdstuk.

Intussen komt er een hilarisch moment wanneer Giph vertelt over een optreden van de mannen in Gouda. De Groep Smulders had de gewoonte een balletje te trappen vlak voor de voorstelling. In Gouda schoot een van hen zo hoog dat het brandalarm werd geraakt. De mensen hadden een half uur buiten moeten wachten. 
Junior komt in Reykjavik met de mededeling dat ze erg veel succes hebben. Voor de volgende voorstelling (waarvoor ze nog inspiratie moeten opdoen tijdens hun reisje in IJsland) zijn al 320 voorstellingen vol geboekt.

Verleden 

Het boek is opgedeeld in zeven delen. Deze delen zijn weer onderverdeeld in een groot aantal (soms heel korte) hoofdstukken. Bij een hoofdstukwisseling is er vrijwel altijd sprake van een perspectiefwisseling.

Wanneer Giph na de eerste schrik naar huis gaat, ziet hij dat ook Taeske niet in orde is. Ze heeft een nabloeding gekregen en zij is er ook bijna geweest. Op dezelfde avond belt hij weer 112 en hij zit weer in een ziekenauto. Taeske wordt naar hetzelfde ziekenhuis gebracht als dat waarin Bent is opgenomen. Giph is op dat moment het lachen verleerd. Hij wordt met zoveel ellende op de kinderafdeling geconfronteerd dat hij geen grappen meer kan maken. Er is op deze plek geen plaats voor humor.

En mijn omstandigheden 
Bent ligt nog in het ziekenhuis, Taeske ook, maar die is eigenlijk wel snel opgeknapt. Naast haar ligt een vrouw die haar pasgeboren kindje heeft verloren. Het verdriet ligt daarom ook op de zaal. De behandelend arts zegt dat er mogelijk sprake is van een tumortje dat Bent teistert.

Giph schrijft dit alles nog steeds in een brief aan een vriend. Hij vertelt ook een hilarische scène waarin een jonge IJslandse vrouw die buiten het café een sigaret wil roken, hem vraagt of hij op haar zoontje wil passen. Het jongetje heet Magnus en Giph laat hem op zijn laptop rammen. Hij denkt na over de liefde: van zijn moeder heeft hij de uitspraak onthouden dat de ene persoon in een relatie altijd meer van de ander houdt dan andersom. Hij ziet dat meteen terug in het IJslandse café. Wanneer de vrouw na een heel lange tijd weer terugkeert, komt ook de jonge vader van Magnus in het café. Ze hebben al snel onenigheid en Giph ziet dat de spreuk van zijn moeder waar is. Het jongetje kijkt later niet meer naar Giph om.

Schaamschurft doet IJsland 
In Reykjavik brengen de cabaretiers de volgende avond een bezoek aan een club, waar het eerst heel stil is en een oude Duitse rockband moet optreden. Het is eigenlijk veel herrie. Egon en Ludo hebben ooit ook in een band gespeeld (naam: Schaamschurft) en vragen of ze gebruik mogen maken van de muziekinstrumenten. Ze spelen samen met Giph de pannen van het dak en krijgen ook veel sjans van jonge vrouwen en meisjes. Er is namelijk een vrouwenoverschot op IJsland en jonge vrouwen versieren daar de mannen. Ze worden een beetje overmoedig en mogen nog een keer optreden, waarbij ze bijna ruzie krijgen met de Duitse bandleden, omdat ze die eigenlijk te kakken zetten. Giph vindt het allemaal op dat moment prachtig, maar hij heeft aan Junior laten weten dat hij eigenlijk wil stoppen met het optreden in het cabaret. Hij wil zijn spaargeld uit de firma halen en dan kan hij het wel enkele jaren uitzingen. De anderen nemen het plan van Giph nog niet serieus.

Taeske mag na zeven dagen uit het ziekenhuis, maar Bent moet blijven. Giph gaat steeds dagelijks bij zijn stiefzoontje op bezoek, maar Taeske geeft aan dat ze dit niet aan kan. Ze gaat niet op bezoek en moet melk via de kolfmachine afstaan. Het is niet echt zoals ze het zich had voorgesteld, het moederschap. 
Ze gaat twijfelen aan de liefde van Giph en wil terug naar Leeuwarden. Maar met Bent gaat het slecht en de behandelende arts wil een scan laten maken in Groningen. Dat moet gebeuren met een helikoptervlucht. Ze zwaaien hem van het ziekenhuisdak na en wachten hem uren later ook weer op.

Tussen vuur en ijs 
Bent moet geopereerd worden, want er zijn kleine tumoren gevonden bij de scan In Groningen. Er blijft een constante dreiging boven hem hangen of hij het zal redden. Giph blijft heel begaan met zijn stiefzoon.

Hij denkt terug aan een voorstelling van Groep Smulders, toen een vrouw in het publiek een hartinfarct had gekregen. Egon had heel deskundig de regie in handen genomen en de vrouw was uiteindelijk blijven leven. De voorstelling was gewoon een hele tijd gestopt maar de zaal was rustig blijven zitten. Ze hadden slecht gespeeld maar het applaus was die avond heel indrukwekkend geweest.

Op IJsland gaat de gehele groep de volgende dag een ruige tocht maken onder leiding van de struise IJslandse gids die hen telkens probeert te foppen. Ze maken een survivaltocht, bezoeken de vulkaan met een gevaarlijk act van de broers. Ze maken ook een tocht met sneeuwscooters. Op de toepasselijke plaats van de vulkaan zegt Giph dat hij echt wil stoppen met optreden en zijn spaargeld wil opnemen. Direct daarna moet hij bij Junior achterop een sneeuwscooter en ze vallen kort daarna om met de zware scooter bovenop hen. Het dreigt allemaal gevaarlijk voor hen te worden door de hevige kou. Dan vertelt Junior hem dat Giph helemaal niet kan stoppen. Van de 2 miljoen euro aan spaargeld is namelijk niets over: Junior heeft het geld namelijk in IJsland belegd en de crisis. 

Wijvengezeik
Bent moet nog een tweede operatie ondergaan. Maar er kan nog steeds geen duidelijkheid worden gegeven over zijn definitieve herstel.

Nu wisselen heden en verleden elkaar in het verhaal steeds af. In IJsland gaan ze naar een club die meer weg heeft van een bordeel. Er komen jonge paaldanseressen en de hoeren kruipen bij de mannen op schoot. Giph gedraagt zich als een trouwe partner, want hij geeft weinig sjoege aan zijn tijdelijke vriendinnetje. Later blijkt dat Egon, Ludo en Giph de hoeren wel geld hebben gegeven, maar hen niet geneukt hebben. Alleen Junior die steeds heeft aangegeven dat de bodem van de schatkist in zicht is, heeft een meisje meegenomen aan wie hij 300 euro moet betalen en voor wie hij ook dure champagne heeft gekocht. 

In het hotel ’s nachts komt het tot een uitbarsting (we zitten immers op IJsland). Ludo beschuldigt Juniors vrouw van een verhouding met een ander lid van de organisatie, Mollema.
Dat zet de verhoudingen tussen de mannen op scherp. Junior geeft ook toe dat hij het Egons partner heeft gedaan, omdat ze zich zo lekker had aangeboden. Ludo weet er ook van, zegt hij. Maar partners in humor als ze zijn, zuipen ze het conflict weg. Met zijn allen betalen ze het hoertje van Junior, dat haar geld wil zien ondanks de onderbroken loveparade.

In een flashback vertelt Giph dat het uiteindelijk beter gaat met Bent. Wanneer hij op bezoek is in het ziekenhuis, ziet hij zijn ex-partner Samarinde. Die is arts in hetzelfde ziekenhuis, dus zo vreemd is die ontmoeting eigenlijk niet. Ze zegt een beetje cynisch dat hij wel erg veel tijd besteedt aan Bent, terwijl het niet eens zijn eigen zoon is. Giph antwoordt dat hij ook van hun eventuele kind (dat nooit geboren is) zou hebben gehouden.

De groep Smulders gaat nog een dagje varen om walvissen te zien, maar Giph blijft in een café-restaurant achter. Toevallig biedt de eigenaar hem die dag een walvisschotel aan. Het vlees heeft een beetje flauwe smaak. Hij gaat daarna in het café Taeske bellen die al enkele dagen niet heeft gereageerd op zijn sms’jes. Dat is op zich wel vreemd. Uiteindelijk krijgt hij contact.
Taeske zegt dat ze terug is in Leeuwarden en bij haar ex-vriend is ingetrokken. Een DNA-test heeft uitgewezen dat hij en niet een van de drie Italianen van de vakantietrip de biologische vader is. Bovendien had ze de laatste maanden ervaren dat ze toch meer de “moeder van Bent“ was dan dat ze zich echt de geliefde van Giph voelde. Die is echter verbijsterd. Hij is zo goed geweest voor haar en haar zoon. Hij mag Bent wel blijven zien, hoor, vindt Taeske, maar Giph is slim genoeg te veronderstellen dat dit niet zo vaak zal gebeuren. Wat is hij eigenlijk van Bent? Bent zal hem nooit herkennen. Wel beseft hij dat hij toch door Bent vader is geworden. Sterker nog, hij is een ander mens geworden met een andere kijk op de wereld.

Relatie van de inhoud van het boek met Giphart zelf 
Heeft Giphart het schrijven van dit boek geput uit je eigen ervaringen? In een interview in “Libelle van 4 november gaat de schrijver in op die vraag.
Mijn eigen zoon heeft, toen hij vier jaar geleden geboren werd, tien weken in het ziekenhuis gelegen. Dat heb ik inderdaad gebruikt. Vooral het decor van de kinder-intensivecare. De stilte die daar heerst, is verpletterend. Het is een zaal met hier en daar wat bedjes. Overal klinken zachte piepjes. En je zit daar maar. Te wachten. Soms wel 24 uur achter elkaar. Hopend op verbetering. Mijn kind werd geboren met een – goedaardige – tumor in zijn buik, net zoals het kind uit mijn boek. Toch heb ik in IJsland niet zijn verhaal willen vertellen. Ik wil dat wat ik schrijf in mijn romans groter is dan wat ik zelf meemaak. Ik til het op naar fictie.” 

Martin Bril (de inmiddels overleden columnist) had hem ertoe aangezet die ervaringen met Lasse in een roman te verwerken.

Quotes

"Mijn ouders hadden geen tweede zoon, dus ik kan niet meepraten over die vreemde, soms liefdevolle, soms explosieve omgang tussen bloedverwante seksegenoten." Bladzijde 70

"Na een doorschakeling kwam er een medewerkster aan de lijn, een andere dan degene die Bent naar het ziekenhuis had geloodst. In staccato blafte ik wat er aan de hand was. Bevalling. Nabloeding. Levenloos. Baby al in ziekenhuis. Lijkbleek. Monseigneur Van de Weteringenstraat. 'Ik stuur nu een ambulance,' zei de mevrouw, 'en ik wil dat u antwoord geeft op mijn vragen.' Of Teaske nog ademde. Of er sprake was van hartactiviteit. Of haar hart nog klopte." Bladzijde 99

"Anderhalf uur rijden we door de woeste binnenlanden. De weg wordt steeds onbegaanbaarder. We begonnen met een lang stuk geasfalteerde tweebaan, inmiddels rijden we op een onverhard pad met enorme kuilen en scheuren." Bladzijde 159

Thematiek

Liefdesrelatie: problemen/ echtscheiding

"IJsland" is een roman waarin twee thema’s overheersen. De liefde speelt natuurlijk altijd een rol bij Giphart. In al zijn romans blijkt dat een drijfveer om te bestaan te zijn. Ook in deze roman komt de liefde nadrukkelijk voor. Na zijn verbroken relatie met de arts Samarinde (de liefde was doodgebloed nadat Samarinde een miskraam heeft gekregen) staat Giph ineens in vuur en vlam voor de zwangere Taeske. Dat ze een sletterig jaar achter de rug heeft, deert hem niet zo: ze heeft een goed stel borsten en een mooie zwangere buik en wanneer de wind ook nog in hun voordeel werkt (hij valt namelijk geheel weg), brengen ze de nacht door in een hutje. Meteen na de seks met Taeske voelt hij zich de vader van het ongeboren kind. Taeske trekt bij hem in en na de geboorte van Bent gedraagt Giph zich ook als een pasgeboren vader. De baby lijkt hem ook meteen geaccepteerd te hebben, want hij lacht al na een uurtje tegen hem. Maar er komen snel problemen en die probeert Giph zo goed mogelijk op te lossen. Ook Taeske heeft nog problemen met haar gezondheid, maar de houding van Giph tegenover Bent is zelfs beter dan die van Taeske tegenover haar zoontje. Ze gaat niet naar het ziekenhuis, waar Giph zijn stiefzoontje trouw bezoekt. Later is ze met Bent terug naar Leeuwarden, waar haar ex-vriend wacht die bovendien nog de biologische vader is van Bent. Zo krijgt de moeder van Giph na haar dood toch nog een keer gelijk. In een relatie is het altijd zo dat de een meer houdt van de ander dan omgekeerd. In de relatie met Taeske is Giph degene die het meeste zijn liefde voor Taeske heeft getoond. Taeske heeft zijn zorgzaamheid om Bent niet als zodanig ervaren.

Motieven

Verdriet

De ellendige gebeurtenissen op de IC van die afdeling met veel verdriet (er sterven enkele baby’s) zorgt ervoor dat Giph het lachen wel vergaat. En dat is wel iets om over te nadenken voor de grappenmaker die al twaalf jaar lang met zijn compagnons de theaters van de lach onveilig maakt. Al op de IC-afdeling merkt hij dat hij geen stof voor grappen heeft. Er is daar geen plaats voor humor. Dat wordt hij zich serieus bewust wanneer hij met zijn vrienden/collega’s een reisje naar IJsland maakt om inspiratie op te doen. De jonge mannen hebben het natuurlijk best naar hun zin op het ruige eiland met veel drank en ruige wijven, want IJsland kent een vrouwenoverschot en de vrouwen zijn bijna wanhopig op zoek naar mannenvlees.

Toekomstdroom

In de ruige natuur, op de rand van een vulkaan, weet Giph het ineens zeker: hij stopt met grappen maken met de groep Smulders. Spaargeld uit de groep trekken en een kalm leventje leiden met zijn zoon. Maar het gaat natuurlijk allemaal anders in fictie. Allereerst vertelt Junior hem dat er helemaal geen geld meer is. Het spaargeld was in IJsland belegd en door de economische crisis is maar liefst 2 miljoen euro verdwenen. Hij heeft dus geen cent meer. Het lijkt niet heel erg tot Giph door te dringen, maar wanneer hij de volgende dag naar Taeske belt, krijgt hij de volgende bittere pil te verwerken. De relatie tussen Giph en Taeske blijkt daarna ook niet helemaal gelijk te zijn. Gelukkig is het nog wel zo dat Giph voor zichzelf het idee heeft gekregen dat hij een ander mens is geworden. Hij heeft geleerd wat echt belangrijk is in het leven. Dat is niet het spel met de woorden van de cabaretier, maar wel de liefde voor een kind. De strijd om het bestaan is meer dan een avond grappen maken. Giphart heeft dus met deze roman een duidelijk andere weg ingeslagen. Hij is de humor van zijn eerdere werk gaan combineren met de tragiek van leven en dood. Dat maakt IJsland tot een sterkere roman dan zijn voorgaande romans. Giphart heeft nu niet het toch wel gemakkelijke middel van het schrijven van seksscènes nodig gehad om een aantrekkelijke roman te schrijven.

Opdracht

Giphart draagt zijn nieuwe roman op aan “Lasse, de heldendoder”. Het is een bijna mythologische verwijzing naar een drakendoder (IJslandse mythen en sagen). 
Lasse is de biologische zoon van Giphart die bij zijn geboorte een tumor in zijn buik had. Het kleine jongetje moest als het ware een draak verslaan, de tumor die hem bedreigt. Omdat hij de harde strijd gewonnen heeft, is Lasse de heldendoder. In die zin is het boek dus enigszins autobiografisch. In feite draagt Giphart het boek dus op aan zijn stoere zoontje dat de strijd tegen de tumor heeft overwonnen.

In een interview met Het Parool op woensdag 10 november 2010 zegt Giphart over die moeilijke periode in zijn leven: “Mijn zoon Lasse. Het personage Bent in de roman is op hem gebaseerd is vier jaar geleden geboren met een tumor. Hij was in levensgevaar en belandde op zijn eerste dag meteen in het ziekenhuis. Dat was heel heftig. Ze wisten eerst niet waarom hij zo ziek was. Reanimaties, operaties, een helikoptervlucht naar het academisch ziekenhuis in Groningen. Toen vonden ze de tumor.” 

“Die weken in het ziekenhuis waren verschrikkelijk. Overal om je heen lagen kinderen. Wezenloos. Hier horen we niet, zeiden mijn vrouw en ik tegen elkaar. Je wilt daar niet zijn, nooit. Tijdens dit gesprek liggen kindertjes die gisteren zijn geboren, te vechten voor hun leven. Die periode heeft grote indruk op me gemaakt. Na tien weken ziekenhuis mocht hij in gezonde toestand het ziekenhuis verlaten. Het gaat nu goed met hem. Hij gaat naar school. Ja, dat was een enerverende tijd. De doodsstrijd van Lasse heb ik gebruikt, maar de roman is niet één op één autobiografisch."

Structuur & perspectief

Structuur 
IJsland heeft de structuur van een briefroman. De verteller richt zich tot een niet met name genoemde persoon aan wie hij 8 brieven (de 8 hoofdstukken met een vaak opvallende titel) aan wie hij zijn relaas vertelt. Dat relaas begint ongeveer een jaar voor het schrijven van de brieven als Giph (de verteller) kennis heeft gemaakt met de Friese vrouw Taeske. Daarvoor heeft hij zijn eigen relatie met Samarinde (een arts) uitgemaakt. Intussen is hij zelf al een jaar verder en staat hij op het punt met zijn twee medecabaretiers en de crew en impresario naar IJsland te vertrekken. Hij laat daarbij zijn vriendin Taeske en zijn inmiddels geboren stiefzoon Bent achter. De handeling flitst in de volgende hoofdstukken steeds heen en weer tussen heden (IJsland) en verleden (de geboorte en de perikelen daarna) van zijn stiefzoon Bent.

Ook maakt Giphart nog wel andere zijstapjes (bijvoorbeeld naar zijn relatie met Samarinde die een miskraam moet meemaken, naar optredens van de cabaretgroep Smulders). Hoewel dat vrij chaotisch lijkt te worden gepresenteerd, (er schieten de verteller steeds herinneringen te binnen die hij meteen in zijn verhaal gebruikt), is het toch heel goed te volgen, omdat Giph in heel korte cursief gedrukte aanwijzingen aangeeft waar de episode van de handeling speelt en wanneer dat het geval is.

Perspectief 
Giph is de ik-verteller van deze roman. Hij is inmiddels een veertiger geworden. Hij trekt al 12 jaar op met een cabaretgroep Smulders en hij heeft een relatie met een mooie Friese vrouw Taeske.
Hij schrijft het verhaal een brief aan een denkbeeldige vriend (de lezer?) Hij grijpt steeds vooruit maar ook terug naar situaties die hij al blijkbaar kent voordat hij de brief schrijft. Hij schrijft de brief in de o.v.t. als een achterafverteller.

Decor

De tijd van het verhaal
“IJsland” is een heel actueel verhaal. De verteller noemt geen data en jaartallen, maar als de vrienden in IJsland verblijven en Junior (impresario) en Giph onder een sneeuwscooter raken, vertelt de zakelijk manager dat het geld dat ze gespaard hadden voor later door IJslandse bankbeleggingen helemaal verdwenen is. Dat betekent dat het verhaal zich dus direct na 2008/2009 afspeelt. 
Er is een periode van ongeveer één jaar vertelde tijd. Taeske is ongeveer zes maanden zwanger van Bent als Giph haar op een feestje ontmoet en wanneer hij in IJsland zit na de moeilijke ziekenhuisperiode voor het jongetje, is hij volgens een citaat in het boek ongeveer zes maanden. 
Daarnaast zijn er nog enkele kort beschreven flashbacks van zijn relatie met Samarinde. De arts die een miskraam krijgt als ze in Las Palmas zijn, waarna het met de relatie tussen beiden snel minder gaat. Er zijn ook enkele flashbacks over optredens van de Groep Smulders, maar die passages lijken de chronologische volgorde niet echt te verstoren.

Het decor/de ruimte
Wanneer Giph Taeske tijdens een Fries feestje ontmoet en met haar uit zeilen gaat, is dat het eerste decor. Ze verdwalen min of meer (er is geen wind meer) en ze brengen de nacht op een klein (onbewoond) eilandje door. Daarna trekt Taeske al snel bij Giph in in zijn appartement in Amsterdam. Daar vindt de geboorte plaats, maar omdat de kleine jongen problemen krijgt, speelt een belangrijk deel van de flash back plaats op de IC-afdeling van de afdeling Neonatalogie. De sfeer is daar heel beklemmend, omdat enkele kleine kinderen de strijd tegen hun bestaan verliezen. Zo ligt er naast Taeske een vrouw die haar baby heeft verloren. De ziekenhuisruimte is wel een belangenruimte. Giph komt tot het besef dat het leven anders in elkaar zit wanneer je met de dood wordt geconfronteerd.
Daarnaast is er een tweede belangrijk decor: de grillige natuur van IJsland. Hier komt Giph tot bezinning. Wil hij nog wel verder gaan met de cabaretloopbaan, kan hij de humor nog wel opbrengen nu hij de schaduwkant van het leven heeft gezien? De vulkaan van IJsland is dan ook een mooi symbool van de toestand waarin Giph verkeert. Opnieuw is er dus sprake van een belangenruimte. Tijdens een ongeluk met de sneeuwscooter hoort hij van zijn impresario Junior dat de spaarcenten van de groep Smulders als sneeuw voor de IJslandse zon zijn verdwenen. Dat is erg maar niet omoverkomelijk.
Maar zijn leven zal een nog grilliger verloop krijgen, wanneer Taeske besluit om de relatie met hem te verbreken en terug te keren naar haar ex. Een koude douche veroorzaakt in het land van de hete geisers.

Slotzin

Gemeten op een schaal van Oerknal tot Eeuwigheid zal Bents ziekte een verwaarloosbare gebeurtenis zijn, maar voor mij veranderde zijn lach de wereld.

Beoordeling

Giphart kan ook schrijven zonder seks, was een van de eerste zaken die me opviel bij het lezen van deze roman. Zijn aangeboden verhaal is soms nog even chaotisch als in eerdere romans: het via flashbacks heen en weer springen tussen heden en verleden. Desondanks is het verhaal heel goed te volgen. Misschien wel door de kleine aanwijzingen die Giph geeft over tijd en plaats. Door de afwisseling van IJsland-scènes en Bent-scènes ontstaat een erg lezenswaardig verhaal. In zekere zin is het boek spannend met een toch nog verrassende afloop. De stijl van Giphart is modern, direct en prettig om te lezen.

Een heel andere Giphart leren we hier kennen dat de schrijver van  "Giph" en “Ik omhels je met 1000 armen” en de vergelijking valt zeker in het voordeel uit van de oudere Giphart. Schrijven over de doodstrijd van een pas geboren kind zonder echt sentimenteel te worden, is een kunst. Giphart kan dit in deze roman. Er is nu een gepaste verhouding tussen humor en tragiek, waarin voor seksualiteit geen plaats lijkt.
Maar de serieuzere Giphart in de episodes met Bent is een betere schrijver dan de notulant van de IJslandse grappenmakers. Daarin vervalt hij toch iets te veel in grappen en grollen (de paaldanseressen, de hoeren) van de eerder verschenen romans.

Wat ook wel een voordeel is, Giphart laat zich niet gek maken door zijn populariteit. Zijn laatste roman “Troost” is vijf jaar geleden verschenen en hij heeft ruim de tijd genomen om deze nieuwe roman te schrijven. Dat moesten meer schrijfsters /schrijvers doen. En nu maar hopen dat Gipghart de serieuze toon kan blijven volhouden en niet terugzakt naar het stadium van de puberliteratuur, al verkoopt die misschien wat lekkerder.

Voor scholieren is “IJsland” " qua inhoud een aantrekkelijk boek om te lezen. 
De waardering/moeilijkheidsgraad: twee punten voor de literatuurlijsten van havo -en vwo-scholen.

Recensies

"Het is een ontwikkeling die ik, zeker na het lezen van IJsland, van harte toejuich." http://recensieweb.nl/rec...briefvorm/

"Leuk genoeg misschien voor een jong en nieuw publiek." http://www.boekmagazine.n...p?N_Id=647

"Ergens in zijn nieuwe roman IJsland ziet Ronald Giphart plotseling af van alle krullen en tierlantijnen van de taal." http://nrcboeken.vorige.n...-gracht-in

Bronnen

informatie over de schrijver

http://www.nijghenvanditm...hart-1.htm