Afgelopen week maakte staatssecretaris van onderwijs Sander Dekker bekend dat de overstap van vmbo naar havo makkelijk zou gaan worden. Goed nieuws voor vmbo’ers die later graag naar het hbo willen, al is er nog genoeg ruimte voor verbetering. Ik sprak met Ruby, die overstapte naar de havo en Nico, bestuurslid bij het LAKS die zich veel bezighoudt met de overstap naar een hoger niveau. 

Ruby, 20 jaar, stapte na een wat langere mavo-loopbaan alsnog over naar de havo. Ik ontmoet haar in de stadsbibliotheek waar zij hard aan het blokken is voor haar aankomende tentamenweek. Het is soms hard werken, maar ze is heel blij met haar beslissing: “Op de mavo verveelde ik me enorm: de lesstof was zo makkelijk dat mijn motivatie steeds minder werd. Ik had geen plezier meer in school, want er was voor mij geen uitdaging te vinden in de lesstof.”

Een HBO-droom

De keuze om naar de havo te gaan, maakte ze al vroeg: “Ik wist jaren geleden al dat ik naar het hbo wilde gaan omdat het mbo niet iets was waarvan ik vond dat het bij mij paste. Sinds vorig jaar ging ik voor mijn droom om naar de havo te gaan: ik wil namelijk astrofysica studeren”, zegt ze met een grote glimlach op haar gezicht.

Ze heeft wel een paar kritiekpuntjes op de overstap: “Ik kreeg heel veel gesprekken met de schooldecaan toen ik eenmaal op de havo zat: ik moest echt hun vertrouwen winnen dat ik het kon halen, want het leek alsof ze me ondanks mijn hoge eindcijfers van de mavo niet geloofden. Uiteindelijk heb ik ze duidelijk gemaakt dat ik geen gesprekken meer nodig had, want mijn cijfers op de havo waren gewoon goed. Erg jammer dat ik me een soort van moest bewijzen.”

Einde aan oneerlijke cijferregels

Te zien aan leerlingen als Ruby kan een havo-overstap voor veel geluk zorgen en dat is ook de reden dat bestuurslid Nico van het LAKS blij is met de uitspraak van Dekker: “Het is een stap in de goede richting: eerst werden mavo-leerlingen de dupe van cijferregels van scholen waardoor ze soms nét niet naar de havo konden. De gelijkheid van kansen wordt bevorderd met de aankomende wet.”

Wel vindt hij het jammer dat vmbo’ers wel een extra vak moet volgen voor ze naar een hoger niveau kunnen: “Doordat zij nog wel in een extra vak, bijvoorbeeld Frans of Duits, examen moeten doen, zal de doorstroom makkelijk worden, maar niet groter. Leerlingen die namelijk bijvoorbeeld pas halverwege vmbo-3 bedenken dat ze naar de havo willen, komen in de problemen met het inhalen van lesstof voor dat vak.”

Extra studiekeuzebegeleiding

Leerlingen die wél profiteren van de nieuwe wetgeving en straks naar de havo vertrekken, moeten volgens Nico goed begeleid worden: “Het maken van een studiekeuze is voor deze groep belangrijk voor hun motivatie en daarom is het goed als ze hierbij extra hulp krijgen van hun decaan in gesprekken met hun ouders erbij. Het zou zonde zijn als ze dan eindelijk klaar zijn met de havo en alsnog de verkeerde studiekeuze maken.”

Iets wat Nico leerlingen in het eindexamenjaar vmbo op het hart wil drukken, is dat de havo niet altijd de beste optie is: “Voor leerlingen die goed zijn met praktijkvakken, kan een mbo-opleiding en gelijk stage gaan lopen beter uitpakken dan de havo. Er moet goed gekeken worden naar de behoeftes en talenten van de leerling zodat er een overwogen keuze kan worden gemaakt door de leerling zelf.”

De versoepeling van de doorstroom is dus fijn voor de vmbo’ers, maar ook schoolbesturen en ouders moeten vertrouwen krijgen in de leerling en zijn of haar kunnen. Op die manier kunnen havisten als Ruby en andere overstappers op een even soepele manier hun havo-diploma in ontvangst nemen.