Honderd keer per dag Facebook checken, foto's van je eten op Instagram plaatsen en al je vrienden constant op de hoogte houden via WhatsApp; sociale media beginnen een steeds grotere rol te spelen in ons leven. Voor iedere statusupdate leveren we echter ook een stukje privacy in. Wat doet dit met ons en waar ligt de grens?

Tim den Besten en Nicolaas Veul zochten dat uit: ze werden vijftien dagen lang 24 uur per dag gevolgd via een livestream. Ik sprak ze over hun avontuur zonder privacy.

Beeld het je maar eens in: de hele dag door een camera op je gericht, tijdens alles wat je doet. Best heftig, zo ervaarden Nicolaas en Tim. "Ik ging mijn eigen leven presenteren”, vertelt Nicolaas. “Uit angst voor de mening van de kijker, ‘filterde’ ik mijn leven door alleen maar leuke dingen te doen. Niks doen was geen optie, ik voelde steeds de druk om de kijker te vermaken. Een uitknop was er niet, en dat zorgde ervoor dat het project één grote ‘statusupdate’ werd."

Afgevlakte versie van jezelf

Al snel ontdekten Nicolaas en Tim dat het constant bekeken en beoordeeld worden een hoop problemen met zich meebrengt. “Je gedraagt je meestal op een manier die je omgeving het meest waardeert. Daarom laat je bij je ouders een andere kant van jezelf zien dan bij je vrienden”, zegt Tim. "Bij het Super Stream Me-project werden we de hele tijd door zo’n vijfhonderd mensen geobserveerd en beoordeeld." 

Dat maakt natuurlijk voor eventjes niet uit, als je je daarna maar weer terug kunt trekken om tot jezelf te komen. “Wanneer dit niet het geval is voelt het alsof je enorm beperkt wordt in je bewegingsruimte," legt Nicolaas uit. "Alsof er langzaamaan een afgevlakte versie van jezelf ontstaat.” 

Einde project

Het zal je dan ook misschien niet verbazen: het project werd eerder dan gepland beëindigd. De bedoeling was om er drie weken mee door te gaan, maar na vijftien dagen kapten Tim en Nicolaas ermee. "Ik ben ’s nachts naar buiten gegaan, zonder camera", vertelt Tim. "Ik móest even alleen zijn. Ik was me er toen nog niet van bewust dat dit moment het einde van het project inluidde, maar de grens was bereikt." Pas toen Nicolaas de volgende dag naar hem toe kwam, besefte hij dat het project afgelopen was omdat hij zijn privacy had opgezocht (en dat mocht dus juist niet, volgens de door henzelf opgestelde regels).

Nicolaas was, net als Tim, dolblij dat hij zijn privacy terugkreeg. “Het is niet prettig om een camera op je gericht te krijgen wanneer je op de wc zit of aan het douchen bent. Maar het is eigenlijk nog veel erger als je gefilmd wordt op momenten dat je écht kwetsbaar bent. Tijdens een gesprek met de psycholoog bijvoorbeeld, of als je aan het huilen bent of een ruzie uitvecht. Mensen hebben daar dan ook nog een mening over en dat is behoorlijk heftig.” 

Toekomst vol camera's

Het project heeft hen wel geleerd om sociale media beter te begrijpen en ze zijn er ook kritischer over geworden. “Het is hartstikke leuk om te delen wat je aan het doen bent en te zien wat anderen beleven, maar het heeft dus ook minder leuke kanten. Het gaat bij Super Stream Me natuurlijk wel om een uitvergroting”, vertelt Tim. Hij verwacht niet dat het ooit werkelijkheid wordt in de toekomst. “Maar je weet het natuurlijk nooit. Misschien vindt iedereen het over tien jaar wel doodnormaal om constant met een camera over straat te lopen. Ik doe er dan in ieder geval niet meer aan mee.”

De vierdelige documentaire-serie 'Super Stream Me' is iedere donderdag vanaf 21:00 te zien op NPO 3.