Heb jij ooit wel ‘ns het idee gehad om een boek te gaan schrijven? Of een kort verhaal, een megacool script voor een actiefilm, of een toffe tekst voor je blog? En heb je dat verhaal of die tekst nog steeds niet (af-)gemaakt? Met jou honderden anderen.

Schrijfster Lisette Jonkman herkende het probleem en schreef er een boek vol tips over: Schrijven kreng! Aan Scholieren.com geeft ze vast een lesje Eerste Hulp voor Schrijvers.

1.Maak je tekst spannend

Klinkt misschien gemakkelijk, maar is lastiger dan het is. "Je gebruikt vaak woorden als hebben, zijn en worden", vertelt Lisette. "Terwijl het veel beter werkt om je werkwoorden actief te maken, in plaats van passief. Toets voor de gein maar eens control en ‘F’ in, dan zul je zien hoe vaak je deze passieve werkwoorden gebruikt." Ze tipt: "Je kunt ‘beeldende woorden’ gebruiken. Die betekenen ongeveer hetzelfde, maar zijn specifieker en origineler."

2.Hou het simpel

Je zult wel denken: moet ik het juist simpel houden, huh? Lisette legt uit: "Het heeft geen zin om onnodig chic te gaan schrijven als dat niet je stijl is. Je hebt een eigen schrijfstem en daar kun je trots op zijn. Oefen daarmee en ontwikkel ‘m. Mensen kunnen je wel proberen na te apen, maar ze zijn jou niet; het blijft jouw stijl."

Verder raadt ze aan om je tekst simpel te houden op het gebied van details: "Schrap! Sommige gebeurtenissen en details kun je gewoon weglaten." Hoe kies je dan welke dingen je moet schrappen uit je blog? Ook daar heeft de schrijfster een oplossing voor: "Neem afstand. Ga een kopje thee drinken of doe iets anders. Daarna kijk je opnieuw naar je tekst met de vraag: 'wat wilde ik ook alweer zeggen?' Je kunt proberen een alinea weg te halen en de tekst dan opnieuw lezen. Mis je die alinea niet? Gewoon weggooien. Of in een kladversie bewaren, gewoon voor de zekerheid!"

3.Showen, niet vertellen

Stel je voor, je hebt een supermooie auto gezien en wilt dat aan iedereen vertellen. Hoe zeg je dat dan? "Je kunt natuurlijk zeggen: ik zag een mooie auto", vertelt Lisette. "Maar dan vraagt iedereen natuurlijk meteen waarom-'ie dan zo mooi is. Daarom kun je de auto beter beschrijven. Bijvoorbeeld: 'ik zag een rode Ferrari met superstrakke velgen en leren bekleding. Zo mooi!' Een stuk duidelijker, toch?"

4.Maak je blog rond

Lisette: "Start met een grappige anekdote of voorbeeld, daarmee trek je de aandacht van de lezer. Maak daarna je punt en laat de anekdote dan terugkomen in je laatste alinea. Dan denkt de lezer: 'wauw, dit klopt helemaal!'. Het ziet eruit alsof je er heel veel moeite voor hebt gedaan."

5.Kick-ass laatste zin

"Met een kleine uitsmijter blijft je tekst beter hangen. Dat hoeven heus geen diepe, filosofische zinnen te zijn. Soms is het gewoon een klein stukje dat de puzzel compleet maakt." Bijvoorbeeld: Ik kick voorlopig nog niet af, of Ik heb genoeg van de wereld gezien om te weten dat ik liever thuisblijf. 

6.Humor

Eén woordje zegt al meer dan genoeg: "Humor forceren is lastig, maar je kunt het wel leren", vertelt Lisette. "Verras je lezers bijvoorbeeld met iets dat ze totaal niet zien aankomen. Zo schreef ik eens in mijn boek 'Blaffende honden schijten in ieder geval niet in de tuin'. Bij dat gezegde hoort natuurlijk te staan 'Blaffende honden bijten niet', maar als je er opeens wat anders achter zet worden mensen geprikkeld en moeten ze lachen. Hetzelfde kun je doen met gekke vergelijkingen of alliteraties. Bijvoorbeeld: griezelige grafstem of vriendelijke vriend."

7.Lees hardop

"Als je je tekst voorleest kom je er vaak achter dat je bepaalde abonnementswoordjes hebt. Dat zijn een soort stopwoordjes die je erg vaak gebruikt, zoals 'dus', 'eigenlijk' en 'een beetje'. Ook kom je er tijdens het lezen meestal wel achter of je tekst goed loopt."

8.Pakkende kop

Het is heel lastig om je hele tekst in één kop te vatten. En die moet dan ook nog grappig zijn, of in ieder geval uitnodigen tot lezen. "Probeer gekke combinaties of woorden te bedenken", tipt Lisette. "En roep vragen op." Bijvoorbeeld: Hidde is anorexia-moe, Gemengd douchen bij korfbal of heel simpel Hospiteerhorror.

En onthou: je eerste versie mag zo lang zijn als je zelf maar wilt. "Niemand hoeft het te lezen", zegt Lisette lachend. "Je kunt het gewoon zien als jouw geheimpje waarin je kan schrijven wat je wilt. Dat schrappen en redigeren komt later wel!"

Wat is het gezellig bij @scholieren .com! Bedankt voor jullie aandacht, enthousiasme en stroopwafels 😄

— Lisette Jonkman (@Lis1988) December 14, 2014

Welke blogs moet je zeker nog eens (her)lezen? Welke films mag je niet gemist hebben in 2014? Wat zijn de vijf beste boeken van het jaar? Dit en nog véél meer lees je in ons Jaaroverzicht.