Bonhoeffer

Dietrich Bonhoeffer
Zijn leven: Op 4 november 1906 wordt in Breslau (tegenwoordig Polen) een jongen geboren, Dietrich Bonhoeffer. Hij heeft 3 broers en 4 zussen. In 1912 verhuizen zijn ouders naar Berlijn, waar Dietrich een paar jaar later ook naar het Gymnasium gaat. Al voor zijn eindexamen heeft hij besloten om theologie te gaan studeren, hetgeen zijn vader niet leuk vind. In 1923 begint hij met zijn studie, en wordt een buitenstaander in zijn familie, daar niemand van hen gelovig is. Een jaar later gaat hij in Berlijn studeren, en de studie gaat daar ook een stuk beter. Van 1929 tot 1937 werkt hij als universitair docent, afgewisseld met vele studiereizen naar het buitenland. Hij geeft onder anderen les in de Verenigde Staten. In 1935 wordt hij directeur van een seminarie, dat een jaar later illegaal verklaard wordt, en door de politie verzegeld. In 1939 geeft hij gastcolleges in Amerika, als de oorlog uitbreekt. Iedereen probeert Dietrich ervan te weerhouden terug te gaan naar Duitsland, en het verzet vanuit het buitenland te voeren, maar het heeft geen zin. Hij gaat terug naar Duitsland, en voegt zich bij het verzet. Tot 1943 pleegt hij allerlei verzetsdaden, zo is hij onder anderen koerier, en vervoert allerlei dingen naar het neutrale Zwitserland en Zweden. Ook verlooft hij zich in 1943 met Maria van Wedemeyer. Maar dan wordt hij in 1943 opgepakt voor het deelnemen aan het verzet. De Gestapo kan echter geen sluitend bewijs vinden, en hij blijft in een redelijk onstrenge gevangenis zitten. Maar, op 20 april 1944 wordt er een aanslag gepleegd op Hitler, waardoor alle opgepakte en niet-opgepakte verzetsdeelnemers zwaar onder vuur komen te liggen. Nu wordt ook Dietrich’s rol pas echt duidelijk, en hij wordt overgebracht naar een beruchte gevangenis in Berlijn. Als de Amerikanen voor de deur staan, wordt Bonhoeffer overgebracht naar concentratiekamp Flossenburg, waar hij door een snelrecht proces op 9 april 1945 sterft, slechts een paar dagen verwijderd van de bevrijding van Flossenburg. Zijn werk: Een van de kenmerkende, zoniet hét kenmerkende punt van zijn theologie is het “a-religieuze Christendom”. Dat wil zeggen dat God geen Deus-ex-Machina is, iemand die altijd zorgt voor het “happy end”, maar dat Jezus een Dienaar was, die niet kwam om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als een losprijs voor velen (Marc. 10:45). God is niet meer de held, maar het tegenovergestelde, God, en dan vooral Jezus was het slachtoffer. Zoals iedereen wel weet is het dan ook aan het Kruis geëindigd. Veel mensen zeggen dan ook: als er een God was, zou hij dit niet toelaten. Bonhoeffer vond dat typisch Deus-ex-Machina, en vond dan ook dat je dat niet kon beslissen; Gods macht en wil is voor mensen onbegrijpelijk. Het a-religieuze zit hem dan ook vooral hierin, dat je van religie naar relatie moet gaan. Het gaat niet meer om het geloof op zich, maar om een relatie met die God. Bonhoeffer was ook tegen de mythen uit de Bijbel. De Bijbel is geen sprookjesboek, maar een boek vol levenswijsheden. Alle wonderen zijn niet letterlijk, maar figuurlijk bedoeld, en met de symbolische waarde die bepaalde elementen in de loop der tijd hebben gekregen is het allemaal uit te leggen. Dit noemde hij de “entmythologiserung”, dus de mythen te ontkrachtigen, maar een symboliek te geven. Zo legde hij het bruiloftsverhaal van Kana (het eerste openbare wonder van Jezus, waar Hij water in wijn veranderde) alsvolgt uit: Stilstaand water is symbool voor de dood, wijn voor het leven. Water in wijn veranderen is dus de dood overwinnen en het leven hebben. Dit is dus een eerste voorteken voor het latere sterven en opstaan van Jezus. Eigen mening René: Ik vind Dietrich Bonhoeffer een zeer interessant theoloog, niet in het minst door zijn levensloop. Het is dan ook zeer jammer dat hij al in 1945 werd vermoord. Zijn theologie vind ik erg goed en aansprekend, behalve de “entmythologiserung”. Naar mijn mening staat God voor almacht, en kan hij ook hele wonderlijke dingen zoals over water lopen, en water in wijn veranderen. Zijn pleidooi voor een relatie in plaats van religie vind ik het belangrijkste wat de kerken kunnen aannemen. Veel mensen zitten nog steeds in de kerk als gewoonte, als religie en zoeken de relatie met die God niet, terwijl dat zo mooi is! Verder vind ik het erg mooi dat zijn theologie zoveel voet aan de grond heeft gekregen in de huidige kerken, hoewel zijn naam niet zo veel genoemd wordt, helaas, ere wie ere toekomt!