Studiefinanciering

Er moet veel bezuinigd worden in Nederland. Het huidige kabinet wil onder andere bezuinigen op de studiefinanciering. Dit zal gevolgen hebben voor (nieuwe) studenten. Daarom de vraag: In hoeverre is studiefinanciering omzetten naar een sociaal leenstelsel handig?

Studiefinanciering is een overheidstoelage voor studenten. Je hebt recht hierop als je 18 jaar of ouder bent en/of studeert aan de universiteit of hbo. In Europa bestaat de studiefinanciering op dit moment uit een basisbeurs,een studentenreisproduct en soms nog een aanvullende beurs. Iedereen heeft recht op een basisbeurs, maar hoeveel geld je krijgt is afhankelijk van of je thuis woont of ergens anders. Deze beurs is een prestatiebeurs. Dit houdt in dat, als je de opleiding binnen 10 jaar haalt, je het geleende geld niet hoeft terug te betalen. Dit geldt voor mbo 3 en 4, hbo en wo. Een studentenreisproduct zorgt ervoor dat je gratis kan reizen door heel Nederland. Je kan kiezen of je gratis wilt reizen in het weekend of door de week, op het moment dat je niet gratis kan reizen, reis je met korting. Ook deze “lening” hoef je niet terug te betalen als je je diploma haalt. Soms heb je ook nog recht op een aanvullende beurs. Dit is het geval als je ouders te weinig verdienen om mee te kunnen betalen aan je studie. Ook deze beurs hoef je niet terug te betalen als je je diploma haalt.1

De regering wil dit allemaal veranderen. Ze willen dat er een sociaal leenstelsel komt voor nieuwe studenten vanaf 2014. Dit houdt in dat het geleende geld, de basisbeurs dus, sowieso moet worden terugbetaald, ongeacht of je je diploma hebt gehaald of niet. 

Ook wordt het studentenreisproduct afgeschaft. Deze wordt omgezet in een kortingskaart vanaf 2016.2  Het gevolg hiervan is dat studenten 4682 euro per jaar moeten inleveren.3 Als studenten zoveel zelf moeten gaan betalen is de kans dus ook groot dat er mensen zijn die niet kunnen gaan studeren, omdat ze daar te weinig geld voor hebben. In hoeverre is het dus handig om dit te veranderen en wat voor veranderingen zal dat met zich mee brengen.

Al deze bezuinigingen hebben veel gevolgen voor studenten. Een gevolg is bijvoorbeeld dat als je je studie hebt afgerond, dat je nog met een studieschuld zit. Hoe hoger deze studieschuld hoe langer je eraan vast zit en als je een eigen huis wilt kopen, zal je niet snel een hypotheek krijgen als je een hoge schuld hebt.6

Maar de regering bezuinigt niet zomaar op studiefinanciering. Deze bezuiniging levert namelijk aardig wat geld op. Het afschaffen van de basisbeurs levert 800 miljoen op en het afschaffen van het studentenreisproduct 200 miljoen.4  In totaal dus 1 miljard euro. Dit is al 1/9 deel van wat er bezuinigd moet worden om aan de regels van de landen in de eurozone te voldoen. Deze landen mogen namelijk een maximaal begrotingstekort hebben van 3%.5

Doordat nu de basisbeurs een prestatiebeurs is, zullen studenten gemotiveerder zijn om hun studie af te maken. Als ze stoppen moeten ze immers betalen en als ze de studie wel afmaken hebben ze een diploma en kunnen dus werk krijgen en hoeven het geld niet terug te betalen. Wanneer de basisbeurs sowieso moet worden terug betaald zullen studenten sneller stoppen met hun studie, want ze moeten toch wel betalen en als ze eerder stoppen hoeven ze ook minder te betalen dan wanneer ze de studie wel afmaken. Het gevolg heirvan is dat er veel meer mensen zullen komen die geen diploma hebben en dat kost de regering dus weer meer geld. Een voordeel van de afschaffing van de studiefinanciering is dat de langstudeerboete verdwijnt, dus je hoeft niet elk jaar dat je langer over je studie doet, 3000 euro extra te betalen.

Een nadeel van het sociale leenstelsel is dat je waarschijnlijk voor lange tijd vastzit aan  je schuld en je je studie dus niet helemaal kan afsluiten en er elke maand van het bedrag dat je verdient wat afgaat waardoor je minder overhoudt, terwijl je toch voor al dat geld hebt gewerkt. In totaal gaat het studenten, inclusief zorgverzekering, ongeveer 5000 euro kosten.6 Uiteindelijk zal studeren dus vooral mogelijk zijn voor de rijkere mensen.

De voordelen van het omzetten van de studiefinanciering in een sociaal leenstelsel zijn dat er geen langstudeerboete meer is en dat het best veel geld oplevert en daarmee de hoeveelheid wat nog bezuinigt moet worden veel kleiner maakt. De nadelen zijn dat het studenten veel geld kost en dat vooral de rijkere mensen kunnen studeren. Ook hou je nog lang last van je schuld en kan je niet beginnen met iets op te bouwen door bijvoorbeeld een huis te kopen, want je krijgt niet zo snel een hypotheek als je een grote schuld hebt. Als laatste is het nadelig voor de motivatie van studenten. Ze zullen sneller opgeven, wat de regering weer meer geld zal gaan kosten.

Het omzetten van studiefinanciering naar een sociaal leenstelsel is niet handig, want het heeft meer en ergere nadelen dan voordelen.